Warszawa, 2005-01-09

Warszawa, 2005-01-09
Prof. Iwona Wawer
Zakład Chemii Fizycznej
Wydział Farmaceutyczny
Akademii Medycznej w Warszawie
Opinia o preparacie „Aronox”,
ekstrakcie z owoców aronii produkowanym przez firmę
Agropharm S.A. z Tuszyna k. Łodzi
Intensywne badania naukowe nad biologiczną rolą wolnych rodników pokazały
niezbicie, że reagują one z DNA, białkami i lipidami. Nagromadzanie się produktów tych
reakcji - uszkodzonych biopolimerów, to początek procesów degeneracyjnych a następnie
rozwoju wielu chorób oraz starzenia się organizmu. Dla przeciwdziałania tym procesom
bardzo ważne jest dostarczanie z codzienną dietą związków o charakterze antyoksydantów, są
one przede wszystkim o owocach i warzywach. Konsumpcja odpowiedniej ilości owoców i
warzyw jest związana z mniejszą zachorowalnością na raka i choroby układu krążenia.
Niestety, w krajach wysoko rozwiniętych tylko niewielka część społeczeństwa je owoce czy
warzywa pięć razy dziennie, tak jak zalecają dietetycy. Pokazano, że wysokie spożycie
nasyconych tłuszczów powoduje zwiększenie ryzyka chorób układu krążenia. Jednak mimo
wysokiego spożycia tłuszczu, liczba zawałów wśród mieszkańców południa Francji była
mniejsza, ten efekt nazwano „francuskim paradoksem”. Stwierdzono, że wynika z
wysokiego spożycia czerwonego wina w tym rejonie Europy. Jednak nie wszystkim osobom
można zalecać wypicie kieliszka wina do kolacji ze względu na zawarty w nim alkohol.
Biorąc pod uwagę aktualne wyniki badań oraz oczywiste potrzeby społeczne – firmy
farmaceutyczne wypuściły na rynek suplementy dietetyczne w postaci skoncentrowanego
źródła antyoksydantów. W skład takich preparatów wchodzą witaminy A, C, E oraz ekstrakty
roślinne, zawierające związki polifenolowe czy karotenoidy.
W poszukiwaniu surowców roślinnych będących bogatym źródłem antyoksydantów
odkryciem okazały się owoce aronii! Mogą one zawierać aż 10-20g polifenoli w 1 kg,
natomiast ilość antocyjanów może osiągać 4.0-8.5g w 1 kg.
Interesujące jest porównanie aronii z innymi owocami, które są popularne w Europie,
zwłaszcza z ciemnymi owocami, które są bogate w antocyjany, takimi jak czarne jagody,
czarne porzeczki czy wiśnie. Porównanie to przekonuje, że aronia jest rekordzistką, zarówno
jeśli chodzi o zawartość antocyjanów jak i całkowitą ilość związków typu polifenoli.
Firma Agropharm S.A. opracowała technologię otrzymywania suchego ekstraktu
antocyjanów aroniowych. Badania jego właściwości prowadzone przez kilka lat w Wojskowej
Akademii Medycznej w Łodzi przez zespół prof. J. Niedworoka potwierdziły, że ekstrakt ma
korzystne działanie w wielu chorobach o etiologii wolnorodnikowej.
Badania zdolności wymiatania wolnych rodników prowadzone metodą EPR w
Zakładzie Chemii Fizycznej Wydziału Farmaceutycznego AM w Warszawie pokazały, że
ekstrakt ma niezwykle wysoką pojemność antyoksydacyjną. Z analiz wykonanych metodą
HPLC i spektrometrii UV-vis widać, że charakteryzuje go też bardzo wysoka zawartość
antocyjanin. Aktualnie na światowym rynku surowców farmaceutycznych nie ma ekstraktu o
zawartości antocyjanin dorównującej Aronox-owi (ekstrakty handlowe z owoców czarnego
bzu osiągają 11%, podczas gdy Aronox ma aż do 30% antocyjanin).
W 2002 r Agropharm wprowadził ten ekstrakt antocyjanów aroniowych na rynek
krajowy. Aronox przeszedł ostatnio badania kliniczne w II Klinice Kardiologicznej AM w
Warszawie, dowiodły one hipotensyjnego działania preparatu – może on być bardzo
przydatny dla osób z nadciśnieniem i miażdżycą.
Podsumowując:
• Aronia została wprowadzona do przemysłowej uprawy w Polsce przez grupę
entuzjastów, większość z nich pracuje do tej pory w firmie Agropharm S.A.
• badania chemiczne, fizykochemiczne i medyczne nad ekstraktem owoców
aronii były prowadzone w polskich instytutach i uczelniach
• największe zasługi w poznaniu składu i właściwości biologicznych aronii
mają polscy naukowcy
• właściwości te okazały się rewelacyjne – jest to najsilniejszy antyoksydant
ze wszystkich znanych owoców
• aronia łączy właściwości dwóch najszerzej znanych napojów o działaniu prozdrowotnym: zielonej herbaty i czerwonego wina, ma bowiem zarówno
katechiny jak i antocyjaniny
• stosowanie ekstraktu z aronii jest szansą na zdrowie dla starzejącego się
społeczeństwa krajów europejskich,
• taniej jest zapobiegać niż leczyć: suplement diety w postaci ekstraktu
antocyjanów aronii może mieć ogromne znaczenie w profilaktyce zawałów
serca czy udarów mózgu, a choroby układu krążenia to przecież główna
przyczyna zgonów. Ważną rolę o ochronie przed szkorbutem odegrała kiedyś
suplementacja witaminą C a w przeciwdziałaniu krzywicy witaminą D, co
teraz wydaje się oczywistością. Podobny scenariusz ma szansę zrealizować się
teraz dla antocyjanów aroniowych.
• Polska ma szansę wprowadzić ten produkt na rynki innych krajów UE i
pomóc w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych: miażdżycy, zawałów i
udarów, demencji, chorób Alzheimera i Parkinsona, cukrzycy czy chorób oczu
(katarakty).
Załącznik
Wyniki badań pokazujące, że:
- aronia rzeczywiście ma najwięcej bioaktywnych związków polifenolowych ze
wszystkich popularnych w Polsce owoców
ORAC ( µ mol TE/g)
ORAC vs zawartość polifenoli
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Polifenole (mg/100g)
Na rysunku zebrano wyniki pomiarów pojemności antyoksydacyjnej (wyrażonej jako
zdolność likwidowania rodnika nadtlenkowego ORAC) różnych ciemnych owoców z rodzaju
Vaccinium (czarne punkty), identycznie mierzona wartość dla aronii to punkt różowy.
Widać, że wysoką pojemność antyoksydacyjną owoce te zawdzięczają bardzo dużej
zawartości związków typu polifenoli (antocyjanów, katechin, kwasu chlorogenowego, itp.)
Pomiary zdolności likwidowania rodników wykonywano też w polskim laboratorium, w
Zakładzie Chemii Fizycznej na Wydziale Farmacji Akademii Medycznej w Warszawie.
Stosowano do tego celu metodę elektronowego rezonansu magnetycznego (EPR), najczulszą
metodę detekcji wolnych rodników.
Rysunek poniżej przedstawia widma EPR rodnika DPPH: roztwór wzorcowy (czarny kontur),
po dodaniu preparatu „French paradox” z ekstraktem ciemnych winogron (niebieski kontur)
oraz po dodaniu identycznej ilości preparatu antocyjanów z aronii (różowy kontur). Widma
EPR rejestrowano na spektrometrze Radiopan SE/X.
Widać, że intensywność sygnału rodnika jest najmniejsza po dodaniu ekstraktu z aronii,
przekonuje to, że ekstrakt z aronii ma silniej działający zestaw antyoksydantów niż ekstrakt z
czerwonego wina.
4000
2000
0
-2000
-4000
337
335
333
331
B [ mT ]
Interesujące może być porównanie, jaką pojemność antyoksydacyjną mają popularne
suplementy dietetyczne. Ilustruje to rysunek, zestawiający je od najwyższej zdolności
wymiatania rodników (ekstrakt z aronii i polifenole zielonej herbaty) do najmniejszej
(ekstrakt z soi). Wyniki przedstawione na rysunku są przeliczone nie na masę substancji
bioaktywnych (ich zawartość często nie jest znana), ale na 1 kapsułkę. Wydaje się, że
porównanie – jaki efekt antyoksydacyjny jest osiągany po połknięciu 1 kapsułki - jest bardziej
interesujące dla konsumenta.
Pojemność antyoksydacyjna [%]
100
75
50
25
NT
IO
X
A
A
RO
N
O
X
(A
G
RO
PH
(A
AR
RK
M
O
)
PH
AR
M
G
A
R
)
EE
N
G
TE
R
A
AP
N
E
UT
SE
R
ED
IL
IT
S
FR
E
D
EN
AI
CH
LY
PA
C
R
EN
AD
TR
O
UM
X
G
S
IN
IL
V
G
ER
K
O
BI
LO
BA
M
ED
IS
O
YA
0