1 1. CUKROWNICTWO
Transkrypt
1 1. CUKROWNICTWO
1. CUKROWNICTWO 1.1. WstĊp: Burak cukrowy -roĞl i na dwul etni a naj l epi ejudaj e si Ċ na zi emi ach zasobnych w próchni cĊ.Si ewu buraków dokonuj e si Ċ w kwi etni u,a zbi oru pod koni ecwrzeĞni a iw paĨdzi erni ku. Przemysáowo uĪyteczną czĊĞci ą buraka cukrowego j est korzeĔ (ryc. 1). Ma on ksztaát pal owy, stoĪkowy -zwĊĪaj ący si Ċ ku doáowi ,zakoĔczony ogonki em korzeni a.Z przeci wl egáejstrony,na szyj ce ponad zi emi Ċ wyrasta gáówka, która wraz z nasadą l i Ğci w trakci e zbi oru zostaj e w procesi e ogáawi ani a odci Ċta. Podczas sprzĊtu usuwa si Ċ równi eĪ czĊĞü ogona ci eĔszą ni Ī 1 cm.Ogáawi ani e oraz odci Ċci e ogonka ma na cel u pozbyci e si Ċ czĊĞciubogi ch w sacharozĊ, a takĪe usuni Ċci e zi el onych czĊĞciroĞl i ny wraĪl i wych na wszel ki e procesy gni l ne mogące doprowadzi ü do zepsuci a korzeni a buraka. Ryc.1. Budowa korzenia buraka cukrowego [PN-81/R-74458-1] Skáad chemi czny buraka cukrowego (tab.1)w zal eĪnoĞciod typu buraka ij ego odmi any a takĪe warunków kl i matycznych iagrotechni cznych ul ega pewnym wahani om. Tab. 1. Skáad chem iczny korzenia buraka cukrowego korzeĔ buraka 100% woda 7275% sucha masa 25-28% sucha masa ni erozpuszczal na 4-5% -5,5% sucha masa rozpuszczal na 20-23% ni ecukry2,5-3% cuki er(sacharoza) 17-20% ni ecukryorgani czne 2-2,2% ni ecukry mi neral ne 0,5-0,8% zwi ązki azotowe 1,2% 1 zwi ązki bezazotowe 0.9% Do otrzymywania cukru wykorzystuje siĊ korzeĔ buraka cukrowego, w którym znajduje siĊ prawie caáa iloĞü sacharozy. Jest ona rozpuszczona w soku komórkowym wypeániającym komórki zapasowe korzenia. Rozmieszczenie sacharozy w korzeniu buraka jest, jak to przedstawiono na ryc. 2, zróĪnicowane. W osi pionowej przekroju buraka najmniejszą zawartoĞü cukru wykazuje gáówka oraz dolna czĊĞü korzenia. Natomiast w osi poprzecznej korzenia idąc od centrum do strefy zewnĊtrznej iloĞü cukru początkowo wzrasta, a nastĊpnie maleje. Za punkt wyjĞcia przyjĊto najwyĪsze stĊĪenie sacharozy jako 100%. Ryc. 2. Rozmieszczenie sacharozy w korzeniu buraka cukrowego (w skali od 0-100) Patrząc od strony technologicznej wartoĞü uĪytkowa buraka wzrasta w miarĊ wzrostu zawartoĞci sacharozy i spadku zawartoĞci pozostaáych związków organicznych oraz soli mineralnych (tzw. niecukrów). NaleĪy wspomnieü, Īe takie związki wĊglowodanowe jak celuloza, glikoza, czy fruktoza są równieĪ zaliczane do niecukrów. W sposób poĞredni lub bezpoĞredni wpáywają one na iloĞciowe zwiĊkszenie produktów ubocznych przemysáu cukrowniczego. Niecukry zmniejszają wydajnoĞü sacharozy, zwiĊkszając koszty produkcyjne. Dostarczane do punktu skupu buraki powinny byü prawidáowo ogáowione, oczyszczone z ziemi, nie zawierające czĊĞci zgniáych i poraĪonych przez choroby (zgorzel korzeniowa siewek, rdza burakowa, bakterioza liĞci, sucha zgnilizna korzenia, parch wypukáy i pierĞcieniowy, kĊdzierzawka wirusowa). PoniewaĪ buraki zazwyczaj dostarcza siĊ do punktów skupu zlokalizowanych przy bocznicach kolejowych tylko na czas skupu miejsca takie muszą byü kaĪdorazowo odpowiednio przygotowane: wyrównane, oczyszczone, lekko zaorane a nastĊpnie zdezynfekowane wapnem palonym. Ze wzglĊdu na áatwy odpáyw wody deszczowej place powinny byü páaskie poáoĪone nieco wyĪej niĪ najbliĪsze otoczenie. W przypadku, gdy produkcja cukru wydáuĪa siĊ w czasie i bĊdzie obejmowaü miesiące zimowe buraki cukrowe muszą byü skáadowane w kopcach. Kopiec zazwyczaj szerokoĞci 15 - 20 metrów, dáugoĞci okoáo 100 metrów i wysokoĞci do 2.5 metra nakrywa siĊ warstwą ziemi (15 cm) pobieloną mlekiem wapiennym. Kopiec powinien byü otoczony rowkiem drenującym. Do jego wnĊtrza muszą byü wprowadzone przewietrzniki regulujące oddychanie buraków. Zachodzące w trakcie przechowywania zmiany w burakach wynikáe wskutek przebiegającej w nich przemiany materii zawsze prowadzą do spadku zawartoĞci cukru w iloĞci 0.7 - 1.0 % miesiĊcznie. 2 Produkcja cukru Zasada produkcji cukru polega na wydobyciu soku z korzenia buraka cukrowego, a nastĊpnie jego oczyszczeniu, zagĊszczeniu i wykrystalizowaniu z niego sacharozy. Schemat technologiczny produkcji cukru przedstawia ryc. 3. W handlu spotyka siĊ nastĊpujące gatunki cukru biaáego (konsumpcyjnego): - krysztaá gruby KG, którego gáówna masa przechodzi przez sita nr 7, o dáugoĞci oczek kwadratowych 3.15 mm i pozostaáoĞü na sicie nr 12, o dáugoĞci boków oczek 1.6 mm nie mniejsza niĪ 85% - krysztaá Ğredni KS, który przechodzi przez sito nr 12, a zatrzymuje siĊ na sicie nr 24, o dáugoĞci boków oczek 0.71 mm, - krysztaá drobny KD, który przechodzi przez sito nr 24, a zatrzymuje siĊ na sicie nr 50, o dáugoĞci boków oczek 0.28 mm, - grysik Kgr - przesiew przez sito 0.28 mm, - cukier niesegregowany KN. Cukier rafinowany (rafinada), otrzymywany przez dodatkowe oczyszczenie, i wykrystalizowanie, produkowany jest w nastĊpujących asortymentach: przefiltrowanie - kostka lana R-KoL o ksztaácie prostopadáoĞcianu, - kostka prasowana R-KoP o ksztaácie prostopadáoĞcianu, - krysztaá lux, przesiew przez sito nr 7, - krysztaá gruby, Ğredni i drobny - o granulacji jak przy cukrze biaáym konsumpcyjnym, - krysztaá grysik - przesiew jak poprzednio. Specjalnym asortymentem cukru jest cukier biaáy przemysáowy. Jest to mieszanina cukru krystalicznego o róĪnej granulacji, w dowolnym stosunku procentowym. Cukier ten jest stosowany do produkcji wyrobów cukierniczych. W handlu wystĊpuje takĪe mączka cukrowa, czyli rozdrobniony cukier, nazywany pudrem. Cukier rafinowany zawiera nie mniej niĪ 99.9% sacharozy i do 0.03% wilgotnoĞci. Cukier biaáy nie moĪe zawieraü mniej niĪ 99.8% sacharozy, a wilgotnoĞü nie moĪe przekraczaü 0.05%. Cukier powinien byü suchy, czysty, bez grudek i zlepków. Cukier zaĪóácony, poszarzaáy, zbrylony, nadmiernie wilgotny i zanieczyszczony jest cukrem wadliwym i nie nadaje siĊ do odbioru. Normy przewidują badania organoleptyczne smaku i zapachu, zabarwienia i mĊtnoĞci po rozpuszczeniu. Ponadto wykonuje siĊ badania na zawartoĞü cukru, popioáu, wilgotnoĞci i obecnoĞci niecukrów. PoniewaĪ cukier jest higroskopijny (wcháania wilgoü), przechowuje siĊ go w magazynach wolnych od zapachów, suchych. Temperatura pomieszczenia powinna wynosiü 15 - 18o C, wilgotnoĞü wzglĊdna powietrza - do 65 %. Cukier powinno siĊ skáadowaü z dala od okien i drzwi, i okoáo 0.7m od Ğciany. Worki ukáada siĊ na drewnianych paletach w stosach do 12 sztuk w górĊ. 3 Ryc. 3. Schemat technologiczny produkcji cukru MYCIE i KRAJANIE BURAKÓW woda wysáodkowa woda EKSTRAKCJA wysáodki sok surowy mleko wapienne WYĩYMANIE NAWAPNIANIE wysáodki wyĪĊte CO2 SUSZENIE wysáodki suszone KARBONATACJA FILTRACJA báoto saturacyjne SO2 SIARKOWANIE sok rzadki ZAGĉSZCZANIE SOKU ZAGĉSZCZANIE sok gĊsty ZAGĉSZCZANIE FILTRACJA FILTRACJA FILTRACJA ODPAROWANIE ODPAROWANIE cukrzyca I puder cukrowy KRYSTALIZACJA ODPAROWANIE cukrzyca II cukrzyca III KRYSTALIZACJA KRYSTALIZACJA gorąca WIROWANIE woda odciek I WIROWANIE odciek II SUSZENIE I SORTOWANIE WIROWANIE melas cukier IIrzutu cukier IIIrzutu cukier biaáy 4 Tab.2 Produkty przemysáu cukrowniczego. Terminy i okreĞlenia wg. PN-87/A-74852 Lp. Termin OkreĞlenia 1 cukier produkt spoĪywczy w postaci krysztaáów skáadający siĊ gáównie z sacharozy 2 cukier biaáy puder rozdrobnione krysztaáy cukru biaáego o wymiarach nie wiĊkszych niĪ 0.1 mm 3 cukier grysik rozdrobnione krysztaáy cukru biaáego o wymiarach nie wiĊkszych niĪ 0.5 mm 4 cukier rafinowany krysztaá cukier rafinowany w postaci oddzielnych krysztaáów 5 cukier rafinowany kostka prasowana cukier rafinowany w postaci oddzielnych kawaáków okreĞlonych rozmiarów, przygotowany metodą prasowania 7 cukier rafinowany puder rozdrobnione krysztaáy cukru rafinowanego o wymiarach nie wiĊkszych niĪ 0.1 mm 8 cukier páynny oczyszczony wodny roztwór sacharozy 9 cukier surowy trzcinowy produkt przerobu soku z áodyg trzciny cukrowej, w postaci pojedynczych krysztaáów, skáadający siĊ gáównie z sacharozy 10 cukier surowy buraczany produkt przerobu buraków w postaci pojedynczych krysztaáów, skáadający siĊ gáównie z sacharozy 11 sok gĊsty produkt uzyskany w wyniku odparowania wody z soku oczyszczonego 12 susz buraczany pokrojone i wysuszone korzenie buraków cukrowych 13 wysáodki krajanka buraczana po wysáodzeniu 14 bagasa masa trzciny cukrowej pozbawiona cukru 15 wysáodki prasowane wysáodki poddane czĊĞciowemu wyciĞniĊciu wody 16 wysáodki suszone wysáodki poddane prasowaniu i suszeniu 17 wysáodki wzbogacone wysáodki wzbogacone o dodatki podwyĪszające ich wartoĞü paszową 18 bagasa wzbogacona rozdrobnione czĊĞci bagasy, wzbogacone o dodatki podwyĪszające ich wartoĞü paszową 19 osad filtracyjny przemyta pozostaáoĞü po filtracji soków i soków gĊstych 20 melas produkt uboczny przy produkcji cukru, przedstawiający sobą roztwór miĊdzykrysztaáowy po ostatniej krystalizacji 21 melas rafinerski produkt uboczny przy produkcji cukru rafinowanego, przedstawiający sobą roztwór miĊdzykrysztaáowy po ostatniej krystalizacji 22 cukrowoĞü zawartoĞü sacharozy w produkcie przemysáu cukrowniczego 23 substancja sucha bezwodna czĊĞü produktu przemysáu cukrowniczego 24 wspóáczynnik czystoĞci procentowa zawartoĞü sacharozy w przeliczeniu na suchą substancjĊ 25 cukier inwertowany produkt inwersji sacharozy, zawierający równe iloĞci glukozy i fruktozy 26 związki redukujące substancje posiadające wáaĞciwoĞci redukowania w Ğrodowisku alkalicznym tlenku miedziowego do tlenku miedziawego w produkcie przemysáu cukrowniczego 27 wilgotnoĞü procentowa zawartoĞü wilgoci w produkcie przemysáu cukrowniczego 28 zabarwienie wskaĨnik charakteryzujący stopieĔ zabarwienia produktu przemysáu 5 cukrowniczego 29 kontrolny wzorzec barwny próbka produktu, zatwierdzona w ustalonym trybie, przyjĊta za podstawĊ przy wizualnej kontroli zabarwienia 30 popióá procentowa zawartoĞü substancji mineralnych w produkcie przemysáu cukrowniczego 31 skáad granulometryczny proporcje krysztaáów cukru róĪnej wielkoĞci w produkcie przemysáu cukrowniczego 32 zanieczyszczenia ferromagnetyczne ferromagnetyczne cząsteczki w produkcie przemysáu cukrowniczego 33 czas rozpuszczania czas, w ciągu którego kostka cukru okreĞlonych rozmiarów rozpuszcza siĊ w wodzie 34 siáa wytrzymaáoĞü na ciĞnienie w przeliczeniu na jednostkĊ powierzchni, pod wpáywem którego kostka cukru okreĞlonych rozmiarów ulega caákowitemu rozkruszeniu 35 biaáko surowe związki azotowe biaákowe i niebiaákowe w produktach przemysáu cukrowniczego 36 zawartoĞü cukrów fermentujących procentowa zawartoĞü cukrów w produkcie, zdolnych do fermentacji 37 niecukry sucha substancja, z wyáączeniem sacharozy, w produkcie przemysáu cukrowniczego 38 rendement (Rd) przewidywany procent cukru biaáego jaki otrzyma siĊ ze 100 czĊĞci produktu (franc. wydajnoĞü) 1.2. ûwiczenia laboratoryjne: 1.2.1 Oznaczanie zawartoĞci sacharozy w korzeniu buraka metodą refraktometryczną Przekroiü buraka cukrowego wzdáuĪ osi podáuĪnej i pobraü za pomocą zgáĊbnika próbki miąĪszu z róĪnych czĊĞci korzenia. NastĊpnie miąĪsz ten umieĞciü w specjalnych kleszczach i wycisnąü na pryzmat refraktometru kilka kropel soku komórkowego. Pryzmat zamknąü a refraktometr skierowaü pod Ğwiatáo i na skali przyrządu odczytaü zawartoĞü sacharozy w próbce. Pomiar powtórzyü kilkakrotnie pobierając próbki z róĪnych czĊĞci korzenia. Otrzymane wyniki porównaü z tablicą rozmieszczenia cukru w korzeniu buraka 1.2.2. Oznaczanie zawartoĞci sacharozy w krajance metodą zimnej dygestii wodnej Utrzeü na tarce üwiartkĊ buraka przekrojoną wzdáuĪ osi pionowej. MiazgĊ dokáadnie wymieszaü, a nastĊpnie szybko odwaĪyü 26 g w wytarowanej zlewce na 150 cm3. PrzenieĞü iloĞciowo miazgĊ do zbiornika miksera odmierzając z biurety automatycznej 178,2 cm3 wody octanowej1 i miksowaü przez 3 min. ZawartoĞü miksera sączyü przez bibuáĊ szybkoschnącą do suchej kolby stoĪkowej na 250 cm3. Pierwsze 10 cm3 przesączu odrzuciü. Wykonaü pomiar polarymetryczny przesączu w rurce o dáugoĞci 2 dm, po uprzednim kilkukrotnym przepáukaniu jej badanym roztworem. RurkĊ polarymetryczną napeániü dokáadnie przesączem badanego roztworu, tak aby pod szkieákiem nie znajdowaá siĊ najmniejszy nawet pĊcherzyk powietrza. Po dokáadnym zakrĊceniu rurkĊ wytrzeü z zewnątrz do sucha i wprowadziü do polarymetru. Pomiaru moĪna dokonywaü, jeĞli lampa sodowa jest 1 Roztwór zasadowego octanu oáowiawego ma w powyĪszej metodzie podwójną rolĊ: rozpuszcza sacharozĊ i wytrąca inne substancje optycznie czynne (gáównie biaáka). ObjĊtoĞü dodawanego roztworu octanu jest tak dobrana, by po zmieszaniu caákowita objĊtoĞü próbki wynosiáa 200 cm3 (26 g soku komórkowego zajmuje przeciĊtnie 21,8 cm3). 6 dobrze nagrzana (powinna byü wáączona przynajmniej na 5 minut przed oznaczaniem) oraz jeĞli skala przyrządu ustawiona jest na zero (zero skali pokrywa siĊ z zerem skali noniusza). Rozpoczynając pomiar w okularze obserwuje siĊ róĪnice w jasnoĞci zabarwienia pomiĊdzy paskiem Ğrodkowym a dwiema póákulami. Prawidáowe ustawienie (pomiar) polarymetru dokonuje siĊ poprzez jednakowe przyciemnienie obu póákul i paska Ğrodkowego w okularze polarymetru. W tym momencie naleĪy ze skali przyrządu odczytaü kąt skrĊcenia, pamiĊtając o zastosowanej tutaj zasadzie noniusza. Obliczyü zawartoĞü procentową sacharozy w krajance korzystając ze wzoru Biota: D p l >D @20 D 100 3 gdzie p- stĊĪenie sacharozy w gramach na 100 cm roztworu, l - dáugoĞü rurki polarymetrycznej w dm D - skrĊcenie páaszczyzny polaryzacji w stopniach kątowych >@D D 20 - skrĊcalnoĞü wáaĞciwa sacharozy (66,50) Przeksztaácamy wzór,tak by uzyskaü stĊĪeni e sacharozy w roztworze pobranym do rurki pol arymetrycznej(p). NastĊpni e obl i czamy masĊ sacharozy znaj duj ącą si Ċ w caáym roztworze (stĊĪeni e razy obj ĊtoĞü)ikorzystaj ąc z faktu,Īe ta sama i l oĞü znaj dowaáa si Ċ w nawaĪce (26 g) kraj ankiobl i czamy zawartoĞü procentową. 1.2.3. Oznaczanie zawartoĞci azotu "szkodliwego"(liczby niebieskiej) Przygotowanie roztworów wzorcowych: Z przygotowanego 1% roztworu kwasu glutaminowego sporządziü roztwory wzorcowe. W tym celu rozlaü przygotowany roztwór do kolb miarowych na 100 cm3 wg. nastĊpującego schematu: kolba nr 0 1 2 3 4 5 6 cm roztworu 0 1 2 5 10 13 15 masa kwasu glutaminowego w 100 cm3 roztworu (mg) 0 0,01 0,02 0,05 0,1 0,13 0,15 3 Do kaĪdej kolbki dodaü 10 cm3 roztworu odczynnika miedziowego i dopeániü wodą destylowaną do kreski. Sporządziü krzywą wzorcową przeprowadzając pomiary kolorymetryczne na Spekolu w kuwecie 1 cm, przy dáugoĞci fali 620 nm, uĪywając jako próby odniesienia wzorca „zerowego”. Wykonanie oznaczenia: 75 cm3 przesączu przygotowanego do oznaczenia zawartoĞci cukru metodą polarymetryczną przenieĞü do kolby miarowej na 100 cm3 dodaü 10 cm3 odczynnika miedziowego i uzupeániü woda destylowaną do kreski. Po dokáadnym wymieszaniu nalaü roztwór do kuwety i dokonaü pomiaru ekstynkcji badanego roztworu, uĪywając jako próby odniesienia wzorca "0" na fotokolorymetrze SPEKOL przy dáugoĞci fali Ğwietlnej 620 nm. Opracowanie wyników: ZawartoĞü kwasu glutaminowego odczytaü z krzywej wzorcowej i wynik wyraziü w miligramach kwasu glutaminowego na sto gramów buraka. Ostateczny wynik podaü w miligramach azotu na sto gramów buraka, wiedząc Īe 1 mg kwasu glutaminowego odpowiada 0,095 mg azotu. Z krzywejwzorcowejodczytuj emy bezpoĞredni o masĊ kwasu gl utami nowego odpowi adaj ącą zawartoĞciazotu w pobranejdo anal i zy (75 cm 3)próbce. Aby uzyskaü zawartoĞü w kraj ance nal eĪy odni eĞü ten wyni k do caáoĞciroztworu (200 cm 3),czyl ido 26 g kraj anki . 7 1.2.4. Oznaczanie zawartoĞci cukru w wysáodkach suszonych (i melasowanych) Przygotowanie próbki: próbkĊ wysáodków dokáadnie wymieszaü, pobraü porcjĊ ok. 50 g i rozdrobniü w máynku tak, aby Ğrednice ziaren nie przekraczaáy 1 mm. Rozdrobnioną próbkĊ przesiaü przez sito i dobrze wymieszaü. Wykonanie oznaczenia: OdwaĪyü 16,3 g wysáodków suszonych (lub 16,6 g wysáodków melasowanych). PrzenieĞü wysáodki iloĞciowo do kolby stoĪkowej poj. 300 cm3, dodaü 200 cm3 wody destylowanej i 25 cm3 páynu Herlesa I. Wymieszaü zawartoĞü naczynia, dodaü 25 cm3 páynu Herlesa II. Po zamkniĊciu kolbĊ energicznie wstrząsnąü i umieĞciü w áaĨni wodnej o temperaturze 75-80oC na okres 30 min. wstrząsając energicznie co 10 min. Ocháodziü (unikając wstrząsania) i przesączyü przez bibuáĊ zawartoĞü kolby. Klarownym przesączem napeániü rurkĊ polarymetryczną dáugoĞci 2 dm i dokonaü odczytu na skali polarymetru. Obliczenie wyniku: Korzystając ze wzoru Biota (1) obliczyü procent zawartoĞci sacharozy w wysáodkach. (patrz pkt 2) 1.2.5. Oznaczanie zawartoĞci sacharozy w cukrze handlowym 5r 0,002 g cukru przenieĞü do kolby miarowej pojemnoĞci 100 cm3 i rozpuĞciü w ok. 50 cm3 wody destylowanej. KolbĊ dopeániü wodą do kreski, roztwór starannie wymieszaü i przesączyü przez sączek z bibuáy, odrzucając pierwsze 10 cm3. Otrzymanym przesączem napeániü rurkĊ polarymetryczną i dokonaü pomiaru. Korzystając ze wzoru Biota (1) obliczyü procentową zawartoĞü sacharozy w cukrze handlowym (patrz pkt 2). 1.2.6. Oznaczanie granulacji cukru Przygotowaü zestaw sit metalowych o wymiarach: 3.15 mm, 1.6 mm, 0.71 mm, 0.28 mm Z analizowanej próbki odwaĪyü 100 g (±0.1 g) cukru, nasypaü na powierzchniĊ górnego sita, przykryü pokrywą, wytrząsaü przez 2-3 minuty w páaszczyĨnie poziomej. NastĊpnie zdjąü sita i zwaĪyü oddzielnie odsiewy i przesiewy z dokáadnoĞcią do 0.1 g. MasĊ poszczególnych przesiewów i odsiewów wyraziü w procentach. Wynik zaokrągliü do 1%. 1.2.7. Oznaczanie zawartoĞci substancji redukujących w cukrze handlowym Zasada metody polega na redukcji związków miedziowych z roztworu Müllera do związków miedziawych przez substancje redukujące wystĊpujące w cukrze handlowym. Zredukowane związki miedziowe reagują z dodanym roztworem jodu. Nadmiar nieprzereagowanego I2 odmiareczkowuje siĊ Na2S2O3 Cu o I2 Cu 2 2 2I 2 2S2 O3 o I 2 S4O6 2I a. przygotowanie roztworu cukru OdwaĪyü 20±0.01 g cukru i przenieĞü iloĞciowo do kolby miarowej á 100 cm3, rozpuĞciü w wodzie i uzupeániü do kreski. b. wykonanie oznaczenia Do kolby stoĪkowej á 300 cm3 pobraü 50 cm3 roztworu cukru, dodaü 50 cm3 wody. Do drugiej kolby odmierzyü 100 cm3 wody- bĊdzie to próba kontrolna. Do obu kolb odmierzyü po 10 cm3 odczynnika Müllera i ogrzewaü we wrzącej áaĨni wodnej przez 10 min ±5 s. Potem kolby przykryü szkieákami zegarkowymi i ocháodziü w strumieniu wody, unikając potrząsania. Roztwór w kolbie z badaną próbką powinien mieü barwĊ niebieskozieloną (w przypadku barwy Īóátej lub zielonej próbĊ powtórzyü z mniejszą iloĞcią roztworu cukru). Do obu kolb dodaü po 5 cm3 5 M CH3COOH i 20 cm3 0.0333 M J2. 8 Mieszaü aĪ do rozpuszczenia osadów i dodaü po 2 cm3 1% skrobi. Miareczkowaü 0.0333 M Na2S2O3 do zaniku barwy niebieskiej. c. obliczenie wyników X V1 V2 K V1 V0 m 10 m 10 X- zawartoĞü związków redukujących w % V1- objĊtoĞü roztworu I2- 20 cm3 V2- objĊtoĞü roztworu Na2S2O3 zuĪyta w próbce oznaczanej V0- objĊtoĞü roztworu Na2S2O3 zuĪyta w próbie kontrolnej K- poprawka na zuĪycie roztworu I2- (0.2 cm3 na 1 g sacharozy) m- masa próbki (10 g) 1.2.7. Oznaczanie zawartoĞci popioáu wĊglanowego NawaĪkĊ 10 g produktu rozpuĞciü w 50 cm3 wody destylowanej i przenieĞü do kolby miarowej o poj. 200 cm3. Po uzupeánieniu do kreski zawartoĞü dokáadnie wymieszaü. Zmierzyü przewodnictwo otrzymanego roztworu w temperaturze 20oC przy uĪyciu konduktometru. Od zmierzonej wartoĞci odjąü przewodnictwo wody destylowanej i odczytaü z tablicy zawartoĞü popioáu. przewodnoĞü wáaĞciwa [PS/cm] procent popioáu przewodnoĞü wáaĞciwa [PS/cm] procent popioáu przewodnoĞü wáaĞciwa [PS/cm] procent popioáu przewodnoĞü wáaĞciwa [PS/cm] procent popioáu 0 0.00 400 0.72 800 1.45 1200 2.25 100 0.18 500 0.90 900 1.64 1300 2.45 200 0.36 600 1.08 1000 1.84 1400 2.66 300 0.54 700 1.26 1100 2.04 1500 2.88 1.2.8. Obliczenie rendementu W próbce cukru Īóátego oznaczyü w procentach zawartoĞü sacharozy -Ck, popioáu- P i cukrów redukujących- R. Zbadaü kwasowoĞü roztworu cukru przy uĪyciu fenoloftaleiny. Rendement obliczyü ze wzoru Rd C k 5 (P R) K gdzie K jest równe 0,25, jeĞli cukier jest kwaĞny wobec fenoloftaleiny lub 0, gdy jest obojĊtny lub alkaliczny. 9