projekt rekultywacji składowiska odpadów

Transkrypt

KOMPLEKSOWE OPRACOWANIA
GOSPODARKI ODPADAMI
dr inż. Roman Sobczyk
ul. Wawelska 25/1, 64-920 Piła; tel./fax 067 215 36 89,
tel. 603 363 469; e-mail: [email protected]
PROJEKT REKULTYWACJI
SKŁADOWISKA ODPADÓW KOMUNALNYCH
W KRAJENCE
Obiekt: Składowisko odpadów komunalnych
Lokalizacja obiektu: Krajenka, działka nr 124/1
Gmina: Krajenka
Powiat: złotowski
Województwo: wielkopolskie
Inwestor: Gmina i Miasto Krajenka
Opracowanie: mgr inż. Małgorzata Sypuła - Duda
dr inż. Roman Sobczyk
Piła, maj 2007 r.
„Projekt rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Krajence"
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP................................................................................................................... 4
1.1. Przedmiot i cel opracowania ............................................................................ 4
1.2. Podstawa opracowania .................................................................................... 5
1.3. Materiały wyjściowe wykorzystane w opracowaniu .......................................... 5
1.4. Normy i przepisy związane z opracowaniem ................................................... 6
1.5. Informacje ogólne ............................................................................................ 9
1.6. Charakterystyka techniczna składowiska......................................................... 9
2. WARUNKI PRZYRODNICZO - TECHNICZNE......................................................12
2.1. Położenie rekultywowanego terenu ................................................................12
2.2. Warunki hydrogeologiczne, morfologia i hydrografia terenu ...........................12
2.2.1. Morfologia terenu i hydrografia terenu......................................................12
2.2.2. Budowa geologiczna ................................................................................13
2.2.3. Warunki hydrogeologiczne terenu przeznaczonego do rekultywacji.........14
2.3. Ogólna charakterystyka warunków przyrodniczych i klimatu ..........................14
3. OPIS TECHNICZNY REKULTYWACJI .................................................................15
3.1. Podstawa prawna i formalna rekultywacji prowadzonych przy użyciu odpadów
innych niż niebezpieczne .............................................................................15
3.1.1. Założenia wstępne....................................................................................15
3.2. Projektowany kierunek rekultywacji i zagospodarowania terenu
rekultywowanego .........................................................................................19
3.3. Materiały alternatywne przeznaczone do rekultywacji ....................................20
3.3.1. Odpady przeznaczone do utworzenia warstwy przesłonowowyrównawczej ...........................................................................................20
3.3.2. Odpady przeznaczone do użyźnienia warstwy glebowej..........................21
3.4. Program podstawowych robót rekultywacyjnych.............................................23
3.4.1. Prace przygotowawcze.............................................................................23
3.4.2. Rekultywacja techniczna ..........................................................................24
3.5. Projektowane ukształtowanie terenu...............................................................25
3.5.1. Obliczenie kubatury kwatery przeznaczonej do rekultywacji ....................26
3.5.2. Technologia robót ziemnych.....................................................................26
Opracowanie:
EKOTOP, dr inż. Roman Sobczyk
ul. Wawelska 25/1, 64-920 Piła, tel./fax 067/215 36 89, tel. 0 603 363 469, e-mail: [email protected]
3
3.5.3. Obliczenie kubatury robót ziemnych.........................................................26
3.5.4. Obliczenie dawek ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych
wykorzystanych przy tworzeniu warstwy glebowej ....................................32
4. ODGAZOWYWANIE SKŁADOWISKA ..................................................................33
4.1. Wyznaczenie ilości biogazu z jednej tony odpadów........................................34
5. GOSPODARKA ODCIEKAMI ................................................................................36
5.1. Obliczenie ilości odcieku .................................................................................36
6. REKULTYWACJA BIOLOGICZNA ........................................................................38
6.1. Zabiegi agrotechniczne ...................................................................................38
6.2. Nasadzenia i uprawa roślin .............................................................................38
7. Harmonogram działań związanych z rekultywacją składowiska...........................40
8. WSTĘPNE ZAGOSPODAROWANIE TERENU ....................................................42
9. KONCEPCJA LOKALNEGO MONITORINGU ORAZ BADAŃ
UZUPEŁNIAJĄCYCH ............................................................................................42
SPIS RYSUNKÓW ....................................................................................................44
ZAŁĄCZNIKI..............................................................................................................44
Opracowanie:
4
1. WSTĘP
1.1. Przedmiot i cel opracowania
Przedmiotem opracowania jest projekt rekultywacji Składowiska Odpadów
Komunalnych w Krajence.
Celem opracowania jest określenie warunków przyrodniczo-technicznych, zakresu
robót, określenie rodzaju i ilości materiałów, oraz opis techniczny rekultywacji
Składowiska Odpadów Komunalnych w Krajence, jak również opracowanie
odpowiedniego sposobu odtworzenia warunków biologicznych wegetacji roślinności i
przywrócenia walorów przyrodniczych terenu.
Niniejszy projekt rekultywacji opracowano jako projekt jednostadiowy o
zakresie odpowiadającym projektom techniczno-roboczym do realizacji robót
związanych z rekultywacją podstawową i szczegółową.
Zakres opracowania obejmuje:
-
charakterystykę terenu rekultywowanego,
-
przedstawienie technologii rekultywacji przy użyciu odpadów innych niż
niebezpieczne (w tym ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych),
-
przedstawienie wykonania piezometrów,
-
przedstawienie koncepcji wykonania studzienek odgazowujących,
-
określenie kierunku rekultywacji składowiska,
-
określenie zakresu monitoringu środowiska zrekultywowanego terenu oraz
terenów bezpośrednio przyległych.
Projekt zawiera następujące elementy opisowe i graficzne:
• Lokalizacja rekultywowanego terenu;
• Warunki hydrogeologiczne, morfologia i hydrografia rekultywowanego terenu;
• Budowa geologiczna rekultywowanego terenu;
• Ogólna charakterystyka klimatu i wegetacji roślin;
• Zestawienie odpadów innych niż niebezpieczne zakwalifikowanych do
zrealizowania procesu rekultywacji;
Opracowanie:
5
• Projektowane
kierunki
rekultywacji
i
zagospodarowania
terenu
zdegradowanego;
• Opis prac przygotowawczych przed podjęciem robót rekultywacyjnych;
• Rozwiązania projektowe rekultywacji technicznej;
• Rozwiązania projektowe związane z rekultywacją w jej etapie biologicznym;
• Część graficzna przedstawiająca w formie map i przekrojów zastosowane
rozwiązania rekultywacyjne;
• Sposób monitoringu środowiska zrekultywowanego terenu oraz terenów
bezpośrednio przyległych.
1.2. Podstawa opracowania
Podstawą opracowania niniejszego projektu jest umowa nr 21/06 GKM.DG
z dnia 20 grudnia 2006 r. pomiędzy firmą „EKOTOP”, a Gminą i Miastem Krajenka na
opracowanie projektu rekultywacji Składowiska Odpadów Komunalnych w Krajence.
1.3. Materiały wyjściowe wykorzystane w opracowaniu
Materiałami wyjściowymi do opracowania niniejszego projektu rekultywacji kwatery
składowiska odpadów komunalnych są:
1. Mapa sytuacyjno-wysokościowa do celów projektowych syt. – wys. w skali 1:500
2. Wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
3. Ocena stanu aktualnego oraz koncepcja rekultywacji komunalnego wysypiska
odpadów w Krajance (grudzień 1996) GEO-EKOL-BUD Poznań
4. Projekt prac geologicznych dla potrzeb zainstalowania piezometrów w rejonie
istniejącego składowiska odpadów komunalnych w miejscowości gminnej
Krajenka pow. Złotów (styczeń 2007) ZPH GEOLOG Koszalin
5. Badania
i
ocena
jakości
wód podziemnych
pobranych
z
piezometrów
obserwacyjnych zlokalizowanych na terenie wysypiska odpadów komunalnych w
Krajence
6. Klasyfikacja jakości zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu
środowiska; PIOŚ - Biblioteka Monitoringu Środowiska Warszawa 1993 r.
Opracowanie:
6
7. Wskazówki metodyczne do oceny stopnia zanieczyszczenia gruntów i wód
podziemnych produktami ropopochodnymi i innymi substancjami chemicznymi w
procesach rekultywacji; PIOŚ Warszawa 1995 r.
8. Odpady a problemy zagrożenia i ochrony wód podziemnych PIOŚ Biblioteka
Monitoringu Środowiska, 1996 r.
9. Zbiór zaleceń do programowania, budowy, eksploatacji i rekultywacji składowisk
odpadów komunalnych, UMIEM, OBREM Warszawa/Łódź 2001 r.
10. Wojciechowski A.: Zintegrowane systemy gospodarki odpadami komunalnymi.
Zagadnienia techniczno-organizacyjne. Warszawa 1998 r.
11. Techniczne i społeczne aspekty gospodarki odpadami III Międzynarodowe Forum
Gospodarki Odpadami 9-12.05 Poznań 1999 r.
12. Bilitewski B., Hardtle G., Marek K.: Podręcznik Gospodarki Odpadami. Teoria i
praktyka. Warszawa 2003 r.
13. Oleszkiewicz J.: Eksploatacja składowiska odpadów. Poradnik decydenta. Lem
Projekt. s.c. Kraków 1999 r.
14. www.geotex.com.pl
1.4. Normy i przepisy związane z opracowaniem
− Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. – o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004, Nr 92,
poz. 880 ze zmianami),
− Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005, Nr
228, poz. 1947 ze zmianami),
− Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz.U. z 2003, Nr 80, poz. 717 ze zmianami),
− Ustawa Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz.1118 ze
zmianami),
Opracowanie:
7
− Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz.U. z
2004, Nr 121, poz. 1266 ze zmianami),
− Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz.U. z 2006, Nr 144, poz. 1042),
− Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska ( Dz.U. z 2006, Nr
129, poz. 902 ze zmianami)
− Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007, Nr 39,
poz. 251)
− Ustawy Prawo wodne (Dz.U. z 2005, Nr 239, poz.2019 ze zmianami)
− Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi,
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego
(Dz.U. z 2006, Nr 137, poz.984)
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002,
Nr 75, poz. 690 ze zmianami)
− Rozporządzenie
Ministra
Środowiska
z
dnia
06.06.2002r.
w
sprawie
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych
poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. z 2002, Nr 87, poz. 796)
− Rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 09.11.2004 r. w sprawie określenia
rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004, Nr 257, poz.
2573 ze zmianami).
− Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września
2001 r. w sprawie
katalogu odpadów (Dz.U. z 2001, Nr 112, poz.1206),
− Rozporządzenie Ministra Środowiska z 01.08.2002 r. w sprawie komunalnych
osadów ściekowych (Dz. U. z 2002, Nr 134, poz.1140),
− Rozporządzenie Ministra Środowiska z 09.09.2002 r. w sprawie standardów
jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. z 2002, Nr 165, poz.1359),
Opracowanie:
8
− Rozporządzenie Ministra Środowiska z 09.12.2002 r. w sprawie zakresu, czasu,
sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. z
2002, Nr 220, poz.1858),
− Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30.10.2002 r. w sprawie rodzajów
odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. z 2002,
Nr 191, poz.1595),
− Rozporządzenie Ministra Środowiska z 24.03.2003 r. w sprawie szczegółowych
wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim
powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. z 2003, Nr
61, poz. 549),
− Krajowy Plan Gospodarki Odpadami – Monitor Polski (Dz. U. z 2003, Nr 11,
poz.159),
− Gminny Plan Gospodarki Odpadami
Opracowanie:
1.5.
9
Informacje ogólne
Zarządcą składowiska odpadów komunalnych w Krajence jest Komunalny
Zakład Użyteczności Publicznej z siedzibą przy ul. Wł. Jagiełły 26a w Krajence.
Składowisko odpadów zlokalizowane jest na terenie gminy Krajenka (powiat
złotowski) w rozwidleniu dróg gminnych Krajenka – Piła i Krajenka - Głubczyn
Według obowiązującej klasyfikacji składowisk (art. 50 ust.1 o odpadach),
składowisko odpadów komunalnych w Krajence należy zakwalifikować do typu
składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych (IN). Składowisko nie
posiada wydzielonej części, na której mogą być składowane określone rodzaje
odpadów niebezpiecznych.
Wokół terenu przeznaczonego do rekultywacji założono strefę ochronną z
zieleni wysokiej. Takie sąsiedztwo omawianego składowiska odpadów jest powodem
ustalenia leśnego kierunku rekultywacji terenów po zamknięciu składowiska, w celu
przywrócenia gruntom zdegradowanym wartości użytkowych i przyrodniczych.
Założona rekultywacja – będąca obowiązkiem właściciela czy też użytkownika
wieczystego terenu – ma w założeniu doprowadzić do powstania kompleksu leśnego.
Po zamknięciu Składowiska Odpadów Komunalnych w Krajence niniejszy projekt
stanowić podstawę do sposobu przeprowadzenia rekultywacji.
1.6. Charakterystyka techniczna składowiska
Składowisko odpadów komunalnych w Krajence wykonane jest jako składowisko
nadpoziomowe, otoczone jest ochronnym wałem ziemnym uformowanym z gruntu
miejscowego porośniętym roślinnością (głównie samosiejki).
Składowisko eksploatowano od roku 1972 do roku 1995 jako składowisko stałych
odpadów komunalnych. W 2005 roku zaprzestano składowania odpadów i
wystąpiono z wnioskiem o wydanie zgody na jego zamknięcie. Teren składowiska
posiada kształt zbliżony do prostokąta o powierzchni 3,30 ha, odpady stałe do
grudnia 1996 roku gromadzone były
głównie w części zachodniej i zajmowały
powierzchnię około 1,10 ha. Po roku 1996 odpady składowane były również na
terenie
pozostałej
części
składowiska
w
sposób
nieuporządkowany
i
nierównomierny. Składowisko pierwotnie było ogrodzone płotem z siatki metalowej.
Aktualnie brak ogrodzenia - zostało rozkradzione. W narożu północno-wschodnim
Opracowanie:
10
znajduje się brama wjazdowa oraz niewielki budynek obsługi składowiska. Do bramy
prowadzi droga z płyt betonowych o długości ca 100 m, łącząca wysypisko z drogą
gminną Krajenka – Głubczyn. Przed bramą znajduje się płytki brodzik dezynfekcyjny.
Deponowane z terenu miasta i gminy Krajenka, stałe odpady komunalne nie
były na bieżąco zagęszczane, jedynie okresowo przemieszczane w kierunku granicy
zachodniej
dla
zmniejszenia
zajmowanej
przez nie
powierzchni
oraz
ich
częściowego zagęszczenia i przekrycia gruntem inertnym.
Poniżej zestawiono parametry charakteryzujące obszar terenu składowiska
przeznaczonego do rekultywacji:
Parametry składowiska:
•
Powierzchnia:
o
całkowita: 33 000,00 m2
o
powierzchnia składowania odpadów stałych: ok. 27 000,00 m2
•
szacowana objętość nagromadzonych odpadów: 32 000 m3,
•
szacowana masa nagromadzonych odpadów: 23 000 t ,
Typ składowiska:
•
nadpoziomowe,
Kształt składowiska:
•
kopulasty
Wielowarstwowa ekranizacja podłoża składowiska:
•
w podłożu składowiska do głębokości ca 30 m występują utwory
czwartorzędowe wykształcone w postaci glin i piasków. Ogólnie w
profilu geologicznym składowiska przeważają gliny ale w rejonie badań
przypowierzchniowo do głębokości 3 - 5 m występuje warstwa piasku z
przewarstwieniami i soczewkami glin,
Sposób odprowadzania odcieków ze składowiska:
•
brak,
Odgazowanie składowiska:
•
brak,
Kierunki zagospodarowania składowiska:
•
rekultywacja ,
Opracowanie:
Powierzchnia przeznaczona do rekultywacji:
•
3,30 ha,
Kierunek rekultywacji:
•
leśny ,
Pokrycie roślinne:
•
zadarnione,
Sposób składowania odpadów:
•
nieselektywny.
Opracowanie:
11
12
2. WARUNKI PRZYRODNICZO - TECHNICZNE
2.1. Położenie rekultywowanego terenu
Istniejące Składowisko Odpadów Komunalnych zlokalizowane jest w rozwidleniu
dróg gminnych Krajenka – Piła i Krajenka – Głubczyn. Ma ono kształt zbliżony do
prostokąta i powierzchnię 3,30 ha. Granica północna przebiega równolegle do drogi
Krajenka – Piła. Wzdłuż granicy wschodniej i południowej płynie lokalny rów, który w
odległości 450 m (w linii powietrznej) od składowiska wpływa do rzeki Głomi.
Teren przylegający do zachodniej granicy składowiska jest nieużytkiem w części
zarośniętym samosiejkami sosny i brzozy oraz pokryty licznymi płytkimi wyrobiskami
pozostałymi po dzikiej eksploatacji kruszywa budowlanego. Pod względem
geomorfologicznym omawiany teren leży na płacie moreny dennej otoczonej
utworami akumulacji sandrowej. Rzędne w rejonie wysypiska wynoszą 98,0 – 101 m.
n.p.m., Hydrograficznie teren znajduje się w obrębie zlewni rzeki Głomi.
W odległości około 60 m od granicy południowej wysypiska położona jest
północna granica terenu, na którym od kilkunastu lat gromadzono odpady
potartaczne.
Najbliższe zabudowania miasta Krajenka położone są w kierunku północnowschodnim w odległości 300 m od bramy wjazdowej na wysypisko.
Wysypisko zostało otoczone groblami uformowanymi z gruntu miejscowego.
Czasza składowiska nie jest uszczelniona. Wokół wysypiska założono strefę
ochronną z zieleni wysokiej.
2.2. Warunki hydrogeologiczne, morfologia i hydrografia terenu
2.2.1. Morfologia terenu i hydrografia terenu
Składowisko odpadów komunalnych w Krajence w ujęciu geomorfologicznym
położone jest na obszarze Wysoczyzny Krajeńskiej stanowiącej równinę sandrową
zlodowacenia północnopolskiego (bałtyckiego) stadium Krajeńskiego.
Równina rozcięta jest głęboko wciętym korytem rzeki Głomi, której rzędna w rejonie
Opracowanie:
13
wysypiska kształtuje się na poziomie 91,60 m n.p.m. Rzeka Głomia, która jest
lewobrzeżnym dopływem Gwdy, ma silnie rozwiniętą linię brzegową. Najbliższa
odległość koryta rzeki Głomi od północnej granicy składowiska wynosi 300 m.
Teren w rejonie wysypiska odwadniany jest przez rów melioracyjny płynący
pomiędzy składowiskiem odpadów komunalnych, a składowiskiem odpadów
potartacznych. W odległości 750 m od granicy wysypiska bezimienny rów wpływa na
rzędnej ok. 91,3 m n.p.m. do rzeki Głomi (w linii powietrznej ujście położone jest w
odległości 450 m od granicy wysypiska).
2.2.2. Budowa geologiczna
Omawiany teren znajduje się w strefie grzbietowej Antyklinorium Kujawsko –
Pomorskiego.
Budowa geologiczna została dokładnie przedstawiona w dokumentacji pn.
„Ocena stanu aktualnego oraz koncepcja rekultywacji komunalnego wysypiska
odpadów w Krajence woj. pilskie” oprac. ZPB GEO-EKO-BUD w Poznaniu w grudniu
1996 r. Dla potrzeb niniejszego opracowania zagadnienie przedstawiono skrótowo.
Z
załączonego
udokumentowanej
przekroju
głębokości
wynika,
ca
30
m
że
w
podłożu
występują
rejonu
utwory
badań
do
czwartorzędowe
wykształcone w postaci glin i piasków. Ogólnie w profilu geologicznym przeważają
gliny, ale w rejonie badań przypowierzchniowo do głębokości 3 - 5 m występuje
warstwa piasku z przewarstwieniami i soczewkami glin. Z uwagi, że rejon badań
położony jest pomiędzy studniami, dla potrzeb niniejszego opracowania przyjęto
profil geologiczny wyinterpretowany z przekroju hydrogeologicznego. Przekrój w
strefie przypowierzchniowej, został uściślony badaniami prowadzonymi podczas
instalowania piezometrów. Zgeneralizowany profil przedstawia się on następująco:
-
0,0 - 4,0 – piaski z przewarstwieniami gliny,
-
4,0 – 15,0 m – glina,
-
15,0 – 30,0 - piasek,
Woda: poziom gruntowy zw. swobodne na gł. 3 m (rzędna 96 m npm)
poziom użytkowy nawiercony – ca 15,0 m. p.p.t. (rzędna – ca 84,0 m n.p.m.)
poziom ustabilizowany - 5,0 m. p.p.t. (rzędna ca 94,0 m n.p.m.)
Opracowanie:
14
2.2.3. Warunki hydrogeologiczne terenu przeznaczonego do rekultywacji
Pod względem hydrogeologicznym teren składowiska położony jest w zlewni
rzeki Głomi będącej dopływem Gwdy przepływającej w odległości ca 300 m od
północnej granicy składowiska. Teren w rejonie składowiska odwadniany jest przez
rów melioracyjny płynący przy jego południowej granicy. Wpływa on do Głomi na
rzędnej ca 91.3 m. n.p.m. w odległości około 450 m od składowiska.
Z badań przeprowadzonych w 1996 roku przez ZPB GEO-EKO-BUD wynika, że
na badanym terenie występuje jeden poziom wód gruntowych o zwierciadle
swobodnym, miejscami pod niewielkim ciśnieniem hydrostatycznym. Został on
nawiercony na głębokości od 0,8 do 2,8 m. Jest to woda podskórna o wahającym się
zwierciadle związanym z warunkami atmosferycznymi. Ze względu na płytkie
zaleganie, jest ona narażona na zanieczyszczenia przedostające się z powierzchni
ziemi. W tym przypadku odciekami powstałymi w przypadku uszkodzenia w
uszczelnieniu składowiska. Woda tego poziomu nie jest ujmowana do celów pitnych,
ale ma łączność hydrauliczną z wodami rowu melioracyjnego uchodzącymi do rzeki
Głomi stąd należy je chronić przed zanieczyszczeniami i systematycznie badać jej
jakość.
Na mapach dokumentacyjnych pokazano kierunek spływu tego poziomu, który
został udokumentowany w dokumentacji wykonanej przez ZPB GEO-EKO-BUD
Poznań. Jest on zgodny z ukształtowaniem terenu. Wody spływają do rzeki Głomi.
2.3. Ogólna charakterystyka warunków przyrodniczych i klimatu
W najbliższej okolicy Krajenki znajdują się trzy jeziora Jezioro Wapieńskie o
powierzchni 85,0 ha, Jezioro Głubczyn Mały o powierzchni 22,7 ha oraz Jezioro
Głubczyn Wielki o powierzchni 35,0 ha.
Od południowego zachodu i północnego wschodu otaczają Krajenkę lasy
iglaste z partiami drzew liściastych - pozostałość olbrzymich obszarów leśnych. W
podmokłych lasach, w pobliżu łąk występuje bóbr, dzik, jeleń. Dno dolinne Głomi
porastają łąki, na których gnieździ się wiele gatunków ptactwa np. rybitwa czarna,
błotniak stawowy, kulig, czajka, derkacz, a nawet żuraw.
W rejonie lokalizacji składowiska nie występują obszary cenne przyrodniczo i
obiekty chronione przyrody ożywionej i nieożywionej.
Opracowanie:
15
Otoczenie zieleni wysokiej i średniej, a także fakt, iż składowisko nie jest
wysoko wyniesione ponad powierzchnię terenu powoduje, iż nie stanowi ono
dominanty krajobrazowej.
Występujący na omawianym terenie klimat ma charakter przejściowy
pomiędzy chłodną i wilgotną dzielnicą pomorską, a ciepłą i suchą dzielnicą
środkową. Opady wynoszą średnio około 559 mm, maksymalna roczna suma
opadów nie przekracza 705 mm, minimalna zaś wynosi 365 mm. Czas trwania
pokrywy śnieżnej od 5 do 127 dni. Średnia temperatura roku wynosi około 8,1oC,
średnia temperatura okresu letniego kształtuje się na poziomie 13,1oC natomiast
średnia temperatura okresu zimowego 2,6oC. Przeważający kierunek wiatrów –
południowo-zachodni, północno-zachodni i zachodni.
3. OPIS TECHNICZNY REKULTYWACJI
3.1.
Podstawa prawna i formalna rekultywacji prowadzonych przy użyciu
odpadów innych niż niebezpieczne
3.1.1. Założenia wstępne
Tereny zdegradowane wymagają przeprowadzenia rekultywacji. W zależności
od stopnia zdegradowania terenu proces ten może trwać od kilku do kilkudziesięciu
lat. Istotne jest jednak to, że szeroko rozumiane procesy rekultywacyjne to nie tylko
jednorazowe inwestycje, ale przede wszystkim kompleksowa metoda przywracania
do wartości pierwotnych lub nadania innych wartości użytkowych terenom
zdegradowanym i zdewastowanym. Charakterystycznymi zmianami w środowisku
wynikłymi z gospodarczej działalności człowieka jest powstawanie, między innymi,
składowisk odpadów tak nadpoziomowych jak i podpoziomowych, które radykalnie
zmieniają ukształtowanie i pierwotne funkcje zajętego terenu. W ramach ogólnie
przyjętej w świecie zasady odpowiedzialności przedsiębiorcy za szkody w
środowisku znanej jako zanieczyszczający płaci, również i każdy przedsiębiorca
degradujący czy też dewastujący teren jest prawnie zobowiązany do przywrócenia
przeobrażonym terenom funkcji pierwotnych (restytucja naturalna) lub użytkowych (w
razie niemożności odtworzenia pierwotnych funkcji terenów).
Opracowanie:
16
W zadaniach rekultywacji terenów zdegradowanych wyróżnia się cztery etapy:
I – przygotowanie rekultywacji,
II – rekultywacja techniczna,
III – rekultywacja biologiczna i szczegółowa,
IV – zagospodarowanie docelowe.
Etap pierwszy, czyli przygotowanie rekultywacji obejmuje:
1) rozpoznanie problemu oraz diagnozę stopnia, przyczyn i skutków degradacji
terenu,
2) ustalenie kierunku zagospodarowania,
3) opracowanie dokumentacji projektowej.
Etap drugi, czyli rekultywacja techniczna obejmuje:
1) odpowiednie ukształtowanie rzeźby terenu w układzie jak najkorzystniejszym
dla
zapewnienia
wymogów
ochrony
środowiska
i
przyszłego
zagospodarowania,
2) właściwe ukształtowanie stosunków wodnych umożliwiających należytą
gospodarkę wodami powierzchniowymi, zarówno na terenie przekształconym
jak i w jego otoczeniu,
3) całkowite
lub
częściowe
odtworzenie
warstw
urodzajnych
metodami
technicznymi,
4) użyźnienie gruntów jałowych,
5) o ile wystąpi taka potrzeba, budowę dróg dojazdowych, mostów, przepustów
i innej stosownej infrastruktury technicznej niezbędnych do właściwego
użytkowania terenu i monitoringu stanu środowiska naturalnego (np.
piezometry).
Etap trzeci, czyli rekultywacja biologiczna i szczegółowa obejmuje:
1) w przypadku ukształtowania rzeźby terenu ponad poziom terenu otaczającego
– zabezpieczenie stateczności zboczy zabudową biologiczną,
2) przeciwerozyjną obudowę roślinnością pionierską zboczy i wierzchowiny
terenu,
3) w przypadku takiej konieczności, regulację lokalnych stosunków wodnych
poprzez budowę niezbędnych urządzeń melioracyjnych.
Opracowanie:
17
Etap czwarty, czyli zagospodarowanie docelowe obejmuje zabiegi techniczne
połączone z zagospodarowaniem biologicznym, które ma na celu przywrócenie
gospodarczej użyteczności terenom rekultywowanym i wykorzystanie ich zgodnie
z zakładanym kierunkiem rekultywacji. W etapie tym można wyróżnić dwie fazy:
− zagospodarowanie
rekultywacji
przedplonowe,
biologicznej,
które
obejmuje
w
jest
niejako
zależności
przedłużeniem
od
kierunku
zagospodarowania zadrzewienie lub zalesienie przedplonowe lub realizację
płodozmianu rekultywacyjnego dla wzmożenia procesów glebotwórczych i
wytworzenia gleby. W fazie tej stosuje się również niezbędne uzupełniające
zabiegi agrotechniczne, wodno melioracyjne i pielęgnacyjne,
− zagospodarowanie docelowe, które stanowi przejście do pełnej produkcji
roślinnej, obejmując dalsze czynności, np. na terenach leśnych przebudowę
drzewostanu na docelowy; na innych zaś terenach – ostateczne ich
ukształtowanie dla ewentualnych potrzeb gospodarki wodnej, komunalnej lub
rekreacji.
Niemal
każdy
przypadek
działań
rekultywacyjnych
jest
przypadkiem
indywidualnym, stąd też nie istnieje jedna właściwa metoda rekultywacji. Metoda
ta musi być opracowana każdorazowo dla konkretnego przedsięwzięcia i
uwzględniać wszystkie uwarunkowania lokalne z nim związane.
Opracowanie:
18
3.1.2. Uwarunkowania formalno – prawne rekultywacji przy użyciu odpadów
innych niż niebezpieczne, wynikające z obowiązujących przepisów
prawa
Przedmiotem rekultywacji są grunty zdegradowane i zdewastowane. Grunt
zdegradowany to grunt, którego wartość użytkowa (rolna, leśna) zmalała na
skutek pogorszenia się warunków przyrodniczych, albo w wyniku zmian
środowiska, działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej
(art.4, pkt. 16 Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Natomiast termin
grunt zdewastowany oznacza grunt, który utracił całkowicie swe wartości
użytkowe (art. 4, pkt. 17 Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych),
Do zrekultywowania gruntów zobowiązana jest osoba fizyczna, prawna albo
jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, których działalność
spowodowała utratę lub ograniczenie wartości użytkowej gruntów (art.20, ust. 1
Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych).
Zasadą jest, że koszty rekultywacji obciążają podmiot, którego działalność
spowodowała utratę, lub ograniczenie wartości użytkowej gruntów.
Uwaga
W przypadku prowadzenia rekultywacji przy użyciu odpadów innych niż
niebezpieczne obowiązkiem podmiotu prowadzącego rekultywację jest uzyskanie
stosownej decyzji na odzysk odpadów w trybie art. 26 ustawy o odpadach oraz,
jeśli transport tych odpadów byłby prowadzony własnymi środkami, decyzji na ich
transport (art. 28. Ustawy o odpadach).
Wykonanie obowiązku rekultywacji gruntów poddane jest kontroli ze strony
organów administracji rządowej i samorządowej - w granicach ich rzeczowej i
miejscowej kompetencji. W
zakresie rekultywacji gruntów podstawowymi
organami kontroli są:
•
Kierownik Rejonowego Urzędu Administracji Ogólnej - w odniesieniu do
gruntów rolnych;
•
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych - w odniesieniu do
gruntów leśnych;
Opracowanie:
•
19
Dyrektor Parku Narodowego - w odniesieniu do obu rodzajów gruntów,
jeżeli znajdują się na terenie tego parku (art. 26, ust. 1 Ustawy o
ochronie gruntów rolnych i leśnych).
Kontrola obejmuje sprawdzenie wykonywanych zabiegów pod względem ich
zgodności z dokumentacją rekultywacji gruntów, a w szczególności wymagań
technicznych i ich terminowości, w tym także zakończenia rekultywacji w okresie
pięciu lat od zaprzestania ich działalności przemysłowej (art. 27, ust. 3, Ustawy o
ochronie gruntów rolnych i leśnych).
3.2.
Projektowany
kierunek
rekultywacji
i
zagospodarowania
terenu
rekultywowanego
Przeznaczone do rekultywacji Składowisko Odpadów Komunalnych zlokalizowane
zostało w rozwidleniu dróg gminnych Krajenka – Piła i Krajenka – Głubczyn.
Na składowisko przyjmowane były typowe odpady komunalne i wykonano jako
nadpoziomowe. Obecnie składowisko nie jest eksploatowane, deponowania
odpadów zaprzestano od 1995 roku.
W niniejszym projekcie przewiduje się przemieszczenie składowanych w
sposób nieuporządkowany i nierównomierny po całej powierzchni składowiska
odpadów w zachodnią część składowiska oraz utworzenie kwatery przeznaczonej do
rekultywacji o powierzchni ok. 1,5 ha. Zamknięcie kwatery planuje się poprzez
uformowanie wału ziemnego z gruntu rodzimego a następnie wypełnienie jej
materiałami przeznaczonymi do rekultywacji w sposób optymalny dostosowany do
granic okalających składowisko.
Projekt rekultywacji przewiduje:
-
przemieszczenie w zachodnią część składowiska , wyrównanie i zagęszczenie
odpadów, utworzenie kwatery o powierzchni ok 1,5 ha, przeznaczonej do
rekultywacji,
-
odbudowanie w zachodniej części wału okalającego składowisko,
-
wykonanie warstwy wyrównawczo przesłonowej odcinającej odpady od warstw
rekultywacyjnych (grubość warstwy ok. 0,3 m),
Opracowanie:
20
-
wykonanie warstwy ochronnej geomembrany z piasku o grubości 0,05 – 0,1 m,
-
utworzenie warstwy izolacyjnej z materiału trudno przepuszczalnego (z
geomembrany HDPE), aby wody powierzchniowe pochodzące z opadów
atmosferycznych nie przedostawały się do wnętrza nieczynnej kwatery,
-
utworzenie warstwy odwadniającej z kruszywa (piasek, żwir) (grubość warstwy
ok. 0,3 m)
-
pokrycie powierzchni rekultywowanej kwatery warstwą glebową (o miąższości ok.
0,6 m) i użyźnienie ustabilizowanymi komunalnymi osadami ściekowymi jako
elementem użyźniającym.
Roboty te stanowić będą techniczną rekultywację terenu, natomiast rekultywację
biologiczną odtwarzanej powierzchni terenu stanowiły będą zabiegi związane z
nasadzeniami i pielęgnacją roślinności.
3.3. Materiały alternatywne przeznaczone do rekultywacji
W niniejszym opracowaniu zaproponowano zastosowanie odpadów o
charakterze obojętnym dla środowiska do utworzenia warstwy zamykającej
(przesłonowo-wyrównawczej) kwatery oraz komunalnych osadów ściekowych do
użyźniania wierzchniej warstwy glebowej.
3.3.1. Odpady przeznaczone do utworzenia warstwy przesłonowowyrównawczej
Poniżej, w tabeli nr 1 wyszczególniono wybrane, nadające się do utworzenia warstwy
przesłonowo-wyrównawczej rodzaje odpadów. Zestawienia dokonano na podstawie
katalogu odpadów. Wskazane odpady są odpadami niereaktywnymi, a w ich składzie
przeważa krzemionka (SiO2) – naturalny składnik ziemi.
Odpady
te
pochodzą
zarówno
tak
z
procesów
produkcyjnych
(elementy
wybrakowane) jak i z prac remontowych oraz rozbiórek i wyburzeń. W tej grupie
odpadów należy szczególną uwagę zwrócić, że w elementach pochodzących z
rozbiórek i wyburzeń można napotkać azbest stosowany kiedyś jako materiał do
izolacji termicznej, pokryć dachowych, rur czy też produkcji płyt azbestowocementowych.
Opracowanie:
21
Powyższe odpady, użyte do rekultywacji bezwzględnie nie mogą zawierać
wspomnianego azbestu, ani materiałów z wyposażenia budynków – z drewna oraz
tworzyw sztucznych.
Tabela 1. Wykaz odpadów innych niż niebezpieczne, które mogą być wykorzystane do
rekultywacji kwatery - na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z
27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001.112.1206)
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
17 01 01
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
17 01 02
Gruz ceglany
17 01 03
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia
17 01 07
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów
ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06
17 01 81
Odpady z remontów i przebudowy dróg
17 05 04
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03
17 05 06
Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05
17 05 08
Tłuczeń torowy (kruszywo) inny niż wymieniony w 17 05 07
17 09 04
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09
01, 17 09 02 i 17 09 03
19 01 12
Żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione w 19 01 11
19 01 14
Popioły lotne inne niż wymienione w 19 01 13
19 01 16
Pyły z kotłów inne niż wymienione w 19 01 15
19 08 02
Zawartość piaskowników
19 12 09
Minerały (np. piasek, kamienie)
20 02 02
Gleba i ziemia, w tym kamienie
20 03 03
Odpady z czyszczenia ulic i placów
3.3.2. Odpady przeznaczone do użyźnienia warstwy glebowej
Do
przeprowadzenia
użyźnienia
wierzchniej
warstwy
glebowej
rekultywowanych terenów przewiduje się jako zamiennik humusu ustabilizowane
komunalne osady ściekowe.
Podstawa prawna
Regulacje związane z gospodarowaniem komunalnymi osadami ściekowymi
zawarto w art. 43 Ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r (Dz.U.01.62.628 z późn.
zm.) oraz Rozporządzeniu MŚ z dnia 01.08.2002 r - w sprawie komunalnych osadów
ściekowych (Dz.U.02.134.1140)
Opracowanie:
22
Zasady formalne wykorzystania ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych
jako zamiennika humusu
Zgodnie Art. 43. ust 1. Ustawy o odpadach komunalne osady ściekowe mogą być
stosowane między innymi - do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne.
Szczegółowe warunki stosowania komunalnych osadów ściekowych określa
wydane, na podstawie delegacji art. 43 ust. 7 Ustawy o odpadach, przez Ministra
Środowiska Rozporządzenie z dnia 01 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych
osadów ściekowych (Dz.U.02.134.1140).
Rozporządzenie to (załącznik nr 7) w sposób szczegółowy reguluje zasady
wykorzystania ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych między innymi w
rekultywacjach i makroniwelacjach.
Zasady
praktyczne
wykorzystania
ustabilizowanych
komunalnych
osadów
ściekowych w procesie rekultywacji
Głównym celem rekultywacji gruntów bezglebowych z zastosowaniem osadów
ściekowych jest ukształtowanie szaty roślinnej chroniącej powierzchnie przed
destrukcyjnym działaniem wody i wiatru. Drugorzędnym jest produkcyjna funkcja
roślin na gruntach zrekultywowanych z zastosowaniem osadów ściekowych.
Maksymalna, możliwa do zastosowania dawka osadów może wynosić do 200 t
s.m./ha.
Specyfika omawianego sposobu użytkowania osadów polega na jednorazowym
intensywnym użyźnieniu (rekultywacji) gruntu, a następnie uprawie roślin i
ewentualnym zasilaniu osadami w następnych latach.
Nawożenie
nawozami
użytkowania
osadami
organicznymi
osadów
jest
ściekowymi
(obornik,
zastępuje
komposty).
dostarczenie
(lub
Głównym
składników
uzupełnia)
celem
nawożenie
nawozowego
pokarmowych roślinom
i
wytworzenie próchnicy w glebie.
Osady ściekowe wprowadzone do gruntu bezglebowego, jakim jest rekultywowana
powierzchnia mogą oddziaływać dwojako na te grunty:
● stanowić nawóz zasilający grunt i rośliny w składniki łatwo przyswajalne (NPK),
● stanowić materiał organiczny, poprawiający strukturę gleby i jej właściwości
fizyko – chemiczne.
Opracowanie:
23
Obfitość składników pokarmowych (oprócz potasu) i próchniczotwórczych
substancji organicznych w osadach ściekowych tworzą korzystne warunki do
intensywnego wzrostu roślin o bardzo dużych możliwościach produkowania zielonej
masy. Na płaskie powierzchnie rekultywowanych terenów stosuje się osady w formie
mazistej bądź ziemistej mieszając je z wierzchnią warstwą gruntu do głębokości 20-30
cm. W przypadku rekultywacji powierzchni trudno dostępnych i niedostępnych dla
naziemnego sprzętu agrotechnicznego, aby stworzyć warunki do kiełkowania roślin
stosuje się tzw. hydrosiew. Osadowy hydrosiew polega na rozdeszczowaniu osadu
płynnego z nasionami roślin (głównie traw) w celu zazielenienia (roślinnego utrwalenia)
powierzchni
gruntów
narażonych
na
rozmywanie
przez
wody
opadów
atmosferycznych i rozwiewanie (pylenie).
Pomysł zastosowania osadów ściekowych do hydrosiewu nasion powstał w
Instytucie Kształtowania Środowiska (obecnie Instytut Ochrony Środowiska).
Efektywność osadowego hydrosiewu zbadano w 1980 r. na skarpach Kopalni Węgla
Brunatnego „Bełchatów” (Siuta i in. 1988).
3.4. Program podstawowych robót rekultywacyjnych
Podstawowe
roboty
rekultywacyjne
obejmują
rekultywację
techniczną
polegającą na uformowaniu naziemnej części kwatery i odtworzeniu pierwotnej
powierzchni
terenu.
Harmonogram
rekultywacji
technicznej
i
biologicznej
przedstawiono w tabeli nr 7.
Rekultywację techniczną można rozpocząć po otrzymaniu stosownej decyzji
administracyjnej i wykonaniu prac przygotowawczych przewidzianych w niniejszym
projekcie.
3.4.1. Prace przygotowawcze
Niektóre fragmenty terenu przeznaczonego do rekultywacji, porośnięte są
krzewami i drzewami, są to przede wszystkim „samosiejki”. Z uwagi, że
pozostawienie tych krzewów uniemożliwia prawidłowe wykonanie rekultywacji –
osiągnięcie
rzędnych
wału
ziemnego
otaczającego
kwaterę,
Opracowanie:
prawidłowe
24
wyprofilowanie wierzchowiny – należy krzewy te usunąć przed przystąpieniem do
robót w podstawowym etapie technicznym rekultywacji.
O ile jest to możliwe młode „samosiejki” można wykorzystać przy
nasadzeniach ostatecznych w projektowanej rekultywacji. W pewnej mierze
spełniony zostanie w tym przypadku proces wynikający z pojęcia „kompensaty
przyrodniczej”.
W
następnej
kolejności
zgromadzone
odpady
komunalne,
które
są
rozmieszczone nierównomiernie na terenie całej powierzchni składowiska należy za
pomocą specjalistycznych maszyn przemieścić w zachodnią część składowiska i
równomiernie rozplanować, ubić i zagęścić, a następnie z gruntu rodzimego usypać
wał ziemny formując kwaterę. Warstwy odpadów zostaną rozłożone równomiernie na
terenie wyznaczonej kwatery składowiska ze spadkiem w kierunku południowym.
Zakłada się, że po rozplantowaniu i zagęszczeniu odpadów, rzędna ich wysokości
ulegnie obniżeniu nawet do 1,0 m. Teren, z którego zostały przemieszczone odpady
należy pokryć gruntem rodzimym, piaskiem lub żwirem.
Po zakończeniu prac rekultywacyjnych, należy rozebrać bramę wjazdową,
budynek obsługi składowiska, drogę z płyt betonowych o oraz brodzik dezynfekcyjny.
3.4.2. Rekultywacja techniczna
Rekultywacja techniczna kwatery Składowiska Odpadów Komunalnych w
Krajence obejmie:
FAZA I
Utworzenie warstwy wyrównawczo - przesłonowej przy użyciu odpadów materiałów
elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej. Zagadnienie to omówiono
szczegółowo w punkcie 3.3. niniejszego opracowania.
Dostawa ww. materiałów przeznaczonych do wykorzystania w rekultywacji będzie
odbywała
się
samochodami
samowyładowczymi,
bezpośrednio
w
rejon
wykorzystania, w związku, z czym nie zachodzi konieczność instalowania urządzeń
rozładunkowych bądź też urządzenia placu rozładunkowego.
Opracowanie:
25
Zadaniem warstwy przesłonowo – wyrównawczej jest oddzielenie odpadów od
warstw rekultywacyjnych, dlatego należy tak zagęścić nawiezione materiały, aby
stworzyć jednorodną, wyrównaną (bez wolnych przestrzeni, dziur) warstwę
stanowiącą równe podłoże kolejnej warstwy, którą stanowić będzie warstwa
chroniąca geomembranę przed uszkodzeniami mechanicznymi utworzona z piasku o
grubości 0,05 – 0,10 m.
FAZA II:
-
Wykonanie uszczelnienia – z geomembrany HDPE,
-
Wykonanie warstwy odwadniającej (żwirowej) (warstwa ok 0,3 m),
-
Wykonanie warstwy glebowej o miąższości ok. 0,6 m wraz z ustabilizowanymi
komunalnymi osadami ściekowymi, jako elementem użyźniającym. W
przypadku wykorzystania osadów ściekowych wierzchnią warstwę rozścieloną
należy przeorać z nimi na głębokość ok. 0,2 -0,3 m.
3.5. Projektowane ukształtowanie terenu
Projektowane ukształtowanie terenu założono tak, by w optymalny sposób
umożliwić nawiązanie do rzędnych obszaru stanowiącego bezpośrednie sąsiedztwo
rekultywowanego terenu. Zakłada się uformowanie kwatery w zachodniej części
składowiska o powierzchni ok. 1,5 ha (poprzez przemieszczenie odpadów za
pomocą specjalistycznych maszyn) otoczenie jej wałem ziemnym z gruntu rodzimego
uszczelnienie go za pomocą geomembrany oraz wypełnienie kwatery materiałami
przeznaczonymi do rekultywacji do projektowanych rzędnych. Następnie wyrównana
zostanie wysokość obwałowania ziemnego otaczającego kwaterę. Wierzchowina
uformowana w trakcie rekultywacji posiadać będzie generalny spadek w kierunku
południowym.
Rozwiązanie
takie
zapewni
optymalne
odprowadzenie
wód
pochodzących z opadów atmosferycznych ze zrekultywowanego terenu.
Rzędne pierwotnego ukształtowania terenu i granica rekultywowanego terenu
przedstawiono na mapie sytuacyjno-wysokościowej w skali 1:500.
Opracowanie:
26
3.5.1. Obliczenie kubatury kwatery przeznaczonej do rekultywacji
Kubaturę i powierzchnię kwatery przeznaczonej do rekultywacji obliczono
na podstawie danych wynikających z aktualnych pomiarów geodezyjnych
przedstawionych na mapie sytuacyjno – wysokościowej terenu przeznaczonego
do rekultywacji.
W tabeli nr 2 zestawiono dane przyjęte do dalszych obliczeń projektu
rekultywacji składowiska w Krajence.
Tabela 2. Zestawienie danych do obliczenia kubatury robót rekultywacyjnych
Pole
powierzchni
kwatery [m2]
15 025,0
Wysokość
kwatery [m]
1,38
Średnia
wysokość
obwałowania
n.p.t. [m]
1,5
Objętość
kwatery [m3]
20 734,5
3.5.2. Technologia robót ziemnych
Po przemieszczeniu odpadów w wyznaczoną zachodnią część składowiska o
powierzchni 1,5 ha i po utworzeniu wału z mas ziemnych oraz uszczelnieniu go, na
całym obszarze utworzonej przeznaczonej do rekultywacji kwatery, należy dokonać
wyrównania i zagęszczenia wierzchniej warstwy odpadów sprzętem mechanicznym,
gąsienicowym (spychacz gąsienicowy DT lub kompaktor).
Odpady należy rozplantować równomiernie na całej powierzchni uformowanej
kwatery składowiska.
Wierzchnia warstwa odpadów powinna być ułożona ze spadkiem 1% w kierunku
południowym. Zagęszczanie należy prowadzić do momentu obniżenia warstwy do
ok. 1,0 m w stosunku do poziomu przed zagęszczeniem.
3.5.3. Obliczenie kubatury robót ziemnych
Warstwa wyrównawczo-przesłonowa
Warstwa wyrównawczo-przesłonowa o łącznej grubości 0,3 m (złożona z
materiałów odpadowych: beton, cegły, gruz z rozbiórek i remontów, ceramika,
usunięte tynki oraz piasek, żwir także gleba i ziemia stanowiąca urobek z
Opracowanie:
27
pogłębienia)
stanowić
będzie
bardzo
dobre
podłoże
dla
uszczelnienia
z
geomembrany. Warstwa zostanie wykonana na całej powierzchni kwatery. Materiały
służące do uformowania warstwy wyrównawczo - przesłonowej
w ilości łącznej
4 507,4 m3 gruzu z rozbiórek i remontów oraz piasku, żwiru itp. dowożone będą
samochodami samowyładowczymi.
Uwaga
W przypadku, kiedy Inwestor nie będzie w stanie zgromadzić wystarczającej ilości
odpadów do uformowania warstwy przesłonowo-wyrównawczej należy do tego celu
wykorzystać materiały budowlane piasek i żwir (ewentualnie ziemię).
Warstwa ochronna geomembrany
Warstwa ochronna o łącznej grubości 0,05-0,1m (złożona z piasku) stanowić będzie
bardzo dobre podłoże dla geomembrany, a zarazem stanowić będzie zabezpieczenie
przed uszkodzeniami mechanicznymi przez warstwę przesłonowo-wyrównawczą.
Warstwa uszczelnienia
Warstwa izolacyjna, której zadaniem jest zabezpieczenie przed wnikaniem
wód opadowych do wnętrza składowiska, wykonana zostanie z geomembrany HDPE
o grubości 1,5 mm na całej powierzchni obszaru rekultywacji ok. 16 000 m2.
CHARAKTERYSTYKA GEOMEMBRAN HDPE
Geomembrany HDPE są wykonane z polietylenu o wysokiej gęstości.
Materiał ten produkowany jest w postaci pasm o szerokości 5,0 m lub 7,5 m i
długości w beli 100 - 200 mb. Grubość jako wymiar trzeci zawiera się w granicach
0,75 mm - 3,5 mm. Dzięki temu, że geomembrany są wiotkie i cienkie, można je
rozpatrywać w obliczeniach wytrzymałościowych jako elementy dwuwymiarowe.
Wielką zaletą geomembran jest odporność na substancje chemiczne, nawet na
niektóre stężone, procesy starzenia, zmiany klimatyczne (od -30° do +70°C) oraz
duża wytrzymałość na rozciąganie (21 - 98 kN/m).
Geomembrany
HDPE
spełniają
doskonale
kryteria
wytrzymałościowe,
odkształceniowe, odpornościowe.
Dzięki swoim właściwościom znalazły szerokie zastosowanie w ochronie środowiska
oraz w izolowaniu konstrukcji ziemnych, betonowych, żelbetowych oraz stalowych.
Opracowanie:
28
Obecnie w Polsce materiał ten stanowi standartowe zabezpieczenie składowisk
odpadów komunalnych, składowisk przemysłowych i wylewisk.
Tabela 3. Podstawowe właściwości geomembran HDPE
Własności
Gęstość właściwa
Wytrzymałość na rozciąganie
Wydłużalność
Wytrzymałość na rozciąganie dla 5% wydłużenia
Jednostki miary
3
g/cm
Wartość
0.94
2
N/mm
24
%
800
N/50mm
2
1300
Moduł sprężystości
N/mm
800
Wytrzymałość na przebicie
N/mm2
31
Współczynnik liniowej rozszeżalności termicznej
o
C-1
1.2 x 10-4
Stosowanie geomembran HDPE powinno być zgodne z dokumentacją techniczną
określonego obiektu, opracowaną według obowiązujących przepisów budowlanych,
uwzględniającą szczegółowe parametry fizykomechaniczne geomembran HDPE.
TECHNOLOGIA ŁĄCZENIA GEOMEMBRAN HDPE
W związku z tym, że geomembrany dostarczane są na plac budowy w pasmach
zwiniętych w rolki, niezbędne jest ich łączenie w celu uzyskania większych
powierzchni. Oferowane technologie łączenia poszczególnych pasm materiału
gwarantują pełną szczelność połączeń. Istnieją dwie podstawowe metody łączenia:
-
spawanie
-
zgrzewanie
Spawanie
Technologia spawania wykorzystuje pręt spawalniczy wykonany z polietylenu HDPE
o średnicy 5 mm. Materiał spawany w pierwszej fazie zmiękcza się używając
strumienia gorącego powietrza a następnie nakłada warstwę roztopionego tworzywa
polietylenowego. Operacje te są przeprowadzane przy pomocy specjalnych
spawarek – extruderów. Wtapiając w spoinę cienki drut miedziany i badając później
za pomocą kontrolera piezoelektrycznego ewentualne przebicie do tego drutu,
można kontrolować jakość połączenia.
Opracowanie:
29
Do sprawdzania szczelności tego typu połączeń stosowana jest również metoda
próżniowa.
Rysunek 1 Schemat łączenia geomembran za pomocą spawania
Rysunek 2 Spawanie geomembrany
Zgrzewanie
Zgrzewanie spoin geomembrany odbywa się przy użyciu samobieżnej maszyny,
która poprzez docisk dwoma rozgrzanymi kółkami powoduje łączenie założonych na
siebie pasm materiału wzdłuż dwóch równoległych linii. W miejscach ich stopienia
uzyskane połączenie stanowi materiał o jednolitej strukturze. Pomiędzy miejscami
zgrzania powstaje "tunel", który wykorzystuje się do ciśnieniowego sprawdzania
szczelności połączenia. Niezależnie od grubości materiału zadaje się ciśnienie rzędu
Opracowanie:
30
200 kPa. W przypadku stwierdzenia nieszczelności należy odszukać miejsce
wątpliwe i zaspawać.
Rysunek 3 Schemat łączenia geomembran za pomocą zgrzewania
Rysunek 4 Zgrzewanie geomembrany
Warstwa powierzchniowego odwadniania
Warstwa odwadniająca ma za zadanie odprowadzić opady atmosferyczne z
powierzchni rekultywowanego składowiska. Wykonana zostanie na całej powierzchni
obszaru rekultywacji z materiału o współczynniku filtracji nie mniejszym niż k = 1*10-3
m/s (np. żwiru). Zakłada się wykonanie warstwy odwadniającej o miąższości 0,3 m.
Zakłada się, że żwir przewidziany w ilości 4 507,4 m3, dowożony będzie
samochodami
samowyładowczymi
a
następnie
zostanie
rozprowadzony
mechanicznie za pomocą spycharko ładowarki i ciągnika gąsienicowego DT na całej
powierzchni obszaru rekultywacji.
Opracowanie:
31
Warstwa ziemista
Warstwa
ziemista
–
urodzajna
stanowiła
będzie
ostatnią
warstwę
rekultywowanego składowiska. Jej miąższość powinna wynosić ok. 0,6 m. Jest to
szczególnie istotne w przypadku prowadzenia rekultywacji w kierunku leśnym.
Warstwa o miąższości 0,6 m umożliwia przeprowadzenie nasadzeń drzew tak, aby
uszczelnienie było chronione przed uszkodzeniami przez korzenie rosnących drzew,
a jednocześnie zapewniała odpowiednie buforowanie wody opadowe.
Masy ziemne w ilości 9 015 m3 dowiezione zostaną samochodami
samowyładowawczymi.
Następnie
zostaną
równą
warstwą
rozwiezione
i
rozplantowane przy wykorzystaniu spycharko-ładowarek i ciągnika gąsienicowego
DT. Jako element użyźniający zastosowane zostaną ustabilizowane komunalne
osady ściekowe o zawartości suchej masy ok. 20%. W przypadku wykorzystania
osadów ściekowych wierzchnią warstwę rozścieloną należy przeorać z nimi na
głębokość ok. 0,2 m. Osady dowożone będą na miejsce sukcesywnie wozami
samowyładowawczymi, a następnie równomiernie rozścielane po terenie zostaną
spycharko
ładowarkami,
ewentualnie
ciągnikiem
gąsienicowym
z
włóką.
Niezwłocznie po nawiezieniu na powierzchnię ziemi osady zostaną przyorane
pługiem.
Tabela 4. Zestawienie planowanej ilości materiałów użytych do rekultywacji technicznej
Warstwa
wyrównawczoprzesłonowa
ochronna
geomembrany
uszczelnienia
powierzchniowego
odwadniania
rekultywacyjna
Rodzaj materiału
Wysokość
warstwy
[m]
Ilość zużytego
materiału
Odpady inne niż
niebezpieczne:
gruz z rozbiórek i remontów,
ceramika, żwir także gleba i
ziemia stanowiąca urobek z
pogłębienia (ewentualnie żwir
+ piasek+ziemia)
0,3
4 507,5 m3
piasek+żwir
0,05 – 0,1
751,3-1502,5 m3
geomembrana HDPE
0,0015
16 000 m2
piasek, żwir
0,3
4 507,5 m3
ziemia uprawna
0,6
9 015 m3
Opracowanie:
32
3.5.4. Obliczenie dawek ustabilizowanych komunalnych osadów
ściekowych wykorzystanych przy tworzeniu warstwy glebowej
Przy wykorzystaniu ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych z
oczyszczalni ścieków (spełniających wymogi rozporządzenia MŚ w sprawie
komunalnych osadów ściekowych), do rekultywacji biologicznej kwatery ustala się
dawkę osadów w ilości 200 Mg suchej masy na hektar (Mg s.m./ha)
W przeliczeniu na świeżą masę dawkę określa się następujący sposób:
Dane wyjściowe do wyliczeń:
- w przypadku, gdy sucha masa w osadzie ściekowym wynosi – np. 20,0%
(zawartości suchej masy w osadzie ściekowym z komunalnych oczyszczalni
ścieków najczęściej kształtuje się w przedziale: 10÷25 %)
- dopuszczalna dawka osadu – 200 Mg s.m./ha (w ciągu 10 lat – jednorazowo lub
łącznie wielokrotnie).
Wyliczenie dawki osadów w świeżej masie/ha [DOŚ ]:
DOŚ = 200 Mg/ha : 0,2 = 1000 Mg śm/ha
Przyjmując, że ciężar objętościowy komunalnych osadów ściekowych
(o zawartości suchej masy na poziomie 20%) wynosi ok. 1 Mg/m3 w powyższym
przypadku rozprowadzając osad na projektowanej powierzchni gruntu należy go
rozłożyć warstwą o miąższości ok. 10,0 cm.
Ogólne wyliczenie dawki świeżej masy osadów ściekowych należy obliczyć dla
każdej partii osadu w następujący sposób:
DOŚ = 200 : Zs.m. [Mg/ha]
gdzie: Zs.m. – zawartość suchej masy w osadzie w wartości bezwzględnej
Łączna ilość osadów ściekowych wykorzystanych do rekultywacji biologicznej
kwatery [Σ DOŚ]:
Σ DOŚ = DOŚ x P [Mg]
Σ DOŚ = 1000 x 1,5 = 1 500 [Mg]
gdzie: P – łączna powierzchnia zrekultywowanego obszaru w [ha]
Opracowanie:
33
Tak, więc w przypadku zastosowania komunalnych osadów ściekowych o zawartości
suchej masy 20% i przyjętej powyżej miąższości rozścielonej warstwy na poziomie
około 10 cm, oraz przy założeniu, że 1 m3 osadu waży około 1 Mg, uzyskamy dawkę
1 500 Mg świeżej masy osadów przypadającą na rekultywowany obszar.
Poniżej w tabeli nr 5 zestawiono ilości ustabilizowanych komunalnych osadów
ściekowych przeznaczonych do użyźnienia warstwy glebowej na rekultywowanym
terenie.
Tabela 5. Zestawienie ilości ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych
POWIERZCHNIA REKULTYWACJI [ha]
1,5
KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE
SUCHA MASA [Mg]
ŚWIEŻA MASA [Mg]
300
1 500
4. ODGAZOWYWANIE SKŁADOWISKA
Beztlenowy rozkład frakcji organicznej gromadzonej na składowisku prowadzi do
produkcji biogazu w skład, którego wchodzi:
-
metan,
-
dwutlenek węgla,
-
siarkowodór,
-
węglowodory aromatyczne,
-
chlorowcowęglowodory,
-
azot i tlen.
Niezagospodarowany biogaz składowiskowy powoduje:
-
spotęgowanie efektu cieplarnianego,
-
samozapłony (jest wybuchowy),
-
wtórnym efektem samozapłonów jest wytwarzanie się podczas pożarów
dioksyn,
-
zagrożenie dla życia i bezpieczeństwa ludzi,
-
wypiera tlen z gleby powodując obumieranie roślin.
Opracowanie:
34
4.1. Wyznaczenie ilości biogazu z jednej tony odpadów
- Ilość wytwarzanego biogazu z 1 tony odpadów po trzydziestopięcioletniej
eksploatacji :
G = 157·(1-e-k·t)
gdzie:
t - czas składowania odpadów - t = 35 lat ;
k- współczynnik kinetyczny reakcji - przyjęto k = 0,07 ;
G = 157·(1-e-0,07·35) = 143,45 [ m 3 / t ]
4.2. Wyznaczenie ilości biogazu z całej masy odpadów
Ilość wytwarzanego biogazu Gc z całej masy odpadów po trzydziestopięcioletniej
eksploatacji :
Gc = G·M
gdzie:
G - ilość wytwarzanego biogazu z 1 tony odpadów po dwunastu latach ;
M - masa składowanych odpadów po 35 latach eksploatacji oszacowano
gdzie:
M = ρ·V
ρ - gęstość odpadów dowożonych na składowisko ρ=265 kg/m3
V – objętość odpadów na składowisku V = 31 938,4 m3
M = 265⋅ 31 938,4 = 8 463 676 kg = 8 463,7 t
Gc = 8 463,7 ·143,45 = 1 214 540,9 [m3]
Powyższe obliczenia są matematyczną symulacją obrazującą objętości biogazu,
które mogły być wytworzone w przypadku występowania substancji organicznych w
odpadach na poziomie średnim krajowym. Biorąc pod uwagę , że odpady z miasta i
gminy Krajenka charakteryzowały się dużą zawartością frakcji drobnej (popioły, żużle
paleniskowe) jak również , że były składowane w sposób nieuporządkowany (luźna
Opracowanie:
35
struktura i wysokość składowania nie przekraczająca 2 m) uległy one znaczącej
mineralizacji. W związku z powyższym zmineralizowane odpady (głównie frakcja
organiczna)
nie
będą
stanowiły
źródła
intensywnego
wydzielania
biogazu.
Przeprowadzone w lutym bieżącego roku pomiary emisji z nawierconych otworów w
złożu odpadów, nie wykazały obecności metanu, który jest podstawowym
składnikiem biogazu.
Składowisko odpadów w Krajence jest obiektem zbyt małym, aby mogło
wytworzyć ilości biogazu wymagające jego wykorzystania, niemniej jednak w
przypadku uszczelnienia czaszy składowiska nieprzepuszczalną geomembraną,
powinno posiadać systemy odgazowujące - ograniczające przed przypadkową,
niekontrolowaną i niezorganizowaną emisją gazów do środowiska i skutków z tym
związanych.
4.3. System odgazowania składowiska
W
celu
odgazowania
korpusu
odpadów
proponuje
się
następujące
rozwiązanie.
Należy wykonać cztery odwierty gazowe o średnicy otworu 600 mm, do głębokości
zbliżonej do miąższości składowanych odpadów (średnio 2,0 m) zwracając przy tym
szczególną uwagę na konieczność ochrony przed uszkodzeniem dna składowiska –
wg
lokalizacji
jak
na
planie
sytuacyjnym. Wykonywanie
odwiertów
studni
odgazowujących powodować będzie lokalny wzrost emisji biogazu. Wiercenia studni
powinny być wykonywane w rurze osłonowej, co znacząco ograniczy emisję.
Do ujmowania gazu służyć będą studnie pionowe w o średnicy 600 mm
wypełnione żwirem. Studnie będą rozstawione co 40 m.
W każdej studni będzie się znajdować rura perforowana o średnicy 90 mm z
HDPE, nacięta do 1/3 wysokości, w obsypce z uszczelnieniem wyjścia otworu
materiałem ilastym na grubości ok. 60 cm. Rura perforowana zakończona będzie
głowicą (kulowym zaworem odcinającym Ø 90), do której podłączony będzie
przewód odprowadzający gaz. W celu zabezpieczenia przed wybuchem przewody
odprowadzające nie powinny być prowadzone ponad otwartą część składowiska.
Przewody instalacji gazowej wykonane z materiałów odpornych na korozję (PCW,
Opracowanie:
36
HDPE, lub PP o min. Ø 80÷100), należy ułożyć w warstwie glebowej z zachowaniem
odpowiednich spadków, które umożliwią odprowadzenie kondensatu do studni
odgazowujących. Ze studni odgazowujących gaz pod niewielkim ciśnieniem będzie
odsysany ze złoża, a następnie za pomocą przewodów przyłączeniowych,
transportowany do studni zbiorczej, a stąd odprowadzany w sposób zorganizowany
do atmosfery po uprzednim oczyszczeniu na biofiltrze (np. filtr torfowy lub
kompostowy). Studnie budowane będą po zakończeniu eksploatacji składowiska.
Głowice studni w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniami, kradzieżą lub innymi
działaniami osób niepowołanych, należy umieścić w metalowych zamykanych
osłonach. Wykonanie instalacji ujmowania biogazu należy zrealizować na podstawie
projektu odgazowania, który stanowić będzie odrębne szczegółowe opracowanie.
5. GOSPODARKA ODCIEKAMI
Ilość powstających odcieków zależy przede wszystkim od wielkości opadów
atmosferycznych, sposobu eksploatacji składowiska, stopnia zagęszczenia odpadów.
Ile odcieków odpływających ze składowiska można określić dokładnie tylko w
praktyce. Zależnie od stopnia uszczelnienia można jednak przyjąć pewne wartości
teoretyczne dla składowiska z luźno zagęszczoną powierzchnią od 31,3 do ok. 25 %
opadu. W praktyce często występują odstępstwa od tych wartości uzależnione od
warunków lokalnych. Obok wód opadowych na stosunki wodne na składowisku
wpływ mają także procesy biochemiczne oraz wilgotność własna dostarczanych
odpadów. Wilgotność własna odpadów zawiera się w przedziale 20 – 40 % masy.
5.1. Obliczenie ilości odcieku
Q = N - Q p- P
gdzie:
N – wysokość średnio rocznego opadu na jednostkę powierzchni;
Q p – odpływ jednostkowy z powierzchni wysypiska;
P – wielkość parowania na jednostkę powierzchni;
Opracowanie:
37
Ponieważ składowisko z reguły dysponuje dużą powierzchnią o niewielkim
spadku, odpływ jednostkowy z powierzchni wysypiska Q
p
jest najczęściej pomijany
w obliczeniach. Odparowania bezpośrednio z odpadów też na ogół nie występuje
(P = 0). Zaleca się przyjmowanie odcieku jako 25 % opadu średniomiesięcznego
opadu. Roczne opady wynoszą średnio około 559 mm/ m
miesięczne opady przyjęto 46,6 mm/ m
-
2 .
2 .
rok stąd średnie
m-c.
Przyjęto : N śr m - c = 46,6 [mm / m 2 . m-c] = 46 [dm 3 / m 2 . m-c]
Zatem :
Q = 25% . 46,6 = 11,7 [mm / m 2 . m-c] = 11,7 [dm 3 / m 2 . m-c]
Przy przyjętej powierzchni składowiska A ost. = 1,5 [ ha ] = 15 024,5 [m 2]
natężenie odpływu odcieku Q odc. wyniesie :
Q odc. = A ost. x Q = 15 024,5 x ( 11,7 / 1000 ) = 175,8 [m 3 / m-c] = 5,9 [m 3/d]
Wyliczona ilość odcieku osiągana byłaby w przypadku braku uszczelnienia
powierzchni składowiska.
Aby określić aktualny stan wód podziemnych wykonano badania ich jakości na
próbkach wody pobranych z zainstalowanych piezometrów i próbkach wody z rowu
przepływającego w pobliżu składowiska oraz z rzeki Głomi. Pozwoliło to określić
oddziaływanie składowiska na wody powierzchniowe i gruntowe. Dla określenia
oddziaływania składowiska na pierwszy użytkowy poziom wód podziemnych
wykonano badania wody ze studni S1 w Krajence.
Zakres badań ustalono i wykonano dla fazy poeksploatacyjnej składowiska
zgodnie z rozp. Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 roku w sprawie zakresu,
czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów
(Dz.U.220 poz.1858).
Wykonano
elektrolityczną
poszczególnych
następujący
właściwą,
metali
zakres
ogólny
ciężkich
badań:
węgiel
(Cu,
Zn,
odczyn
organiczny
Pb,
Cd,
pH,
przewodność
(OWO),
+
Cr ,
zawartość
Hg),
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).
Opracowanie:
suma
38
W
wyniku
przeprowadzonych
analiz
stwierdza
się,
składowisko
że
oddziaływuje znacząco na wody gruntowe będące w bezpośrednim jego sąsiedztwie,
natomiast średnio oddziaływuje na wody powierzchniowe z rowu, nie ma natomiast
wpływu na użytkowy poziom wód podziemnych.
Stosunkowo słabe oddziaływanie na wody w rowie przepływającym w pobliżu
składowiska
jest
prawdopodobnie
wynikiem
zachodzących
procesów
samooczyszczania (sorpcja, desorpcja, interakcja, rozpad, rozpuszczanie itp.).
Procesy te były przyspieszane
w wyniku napowietrzania odpadów podczas ich
przemieszczania.
Biorąc pod uwagę, że w wyniku rekultywacji zostanie odcięty dostęp wód opadowych
do składowiska, ilość odcieków powinna ulegać cyklicznemu zmniejszaniu z
tendencją do zanikania.
6. REKULTYWACJA BIOLOGICZNA
6.1. Zabiegi agrotechniczne
Zabiegi
agrotechniczne
powierzchniowej
warstwy
będą
polegały
nawiezionej
na
gleby
przeoraniu
urodzajnej
na
i
spulchnieniu
terenie
całej
zrekultywowanej kwatery.
Proponuje się wykonanie orki w okresie jesiennym roku 2011 jako tzw. orkę ziemblą
(zimową) i pozostawieniu terenu w tzw. ostrej skibie. Pozwoli to na zgromadzenie
przez okres zimowy odpowiedniej ilości wody wykorzystywanej potem w okresie
wegetacyjnym przez nasadzone rośliny.
6.2. Nasadzenia i uprawa roślin
Zachodnią i północną granicę terenu przeznaczonego do rekultywacji stanowi
kompleks leśny. Mając na uwadze, że w bezpośrednim sąsiedztwie terenu
przeznaczonego do rekultywacji stanowią lasy - typ siedliska boru mieszanego
świeżego (BMśw) oraz las mieszany świeży (LMśw) oraz to, że dominującymi
gatunkami drzew są: sosna, brzoza, świerk, modrzew, dąb.
Przyjęto, że na przygotowanej powierzchni zostaną dokonane nasadzenia sadzonek
2-letnich drzewek według następującego składu gatunkowego:
Opracowanie:
- brzoza brodawkowata
60%,
- modrzew europejski
20%,
- jarząb pospolity
10%,
- lipa drobnolistna
10%
39
Rozstaw sadzenia należy przyjąć 1x2 m, to jest 5000 sztuk sadzonek na jeden
hektar.
Do wysadzenia na powierzchni 1,5 ha będzie potrzebne ogółem 7 500 sztuk
sadzonek. Biorąc pod uwagę skład gatunkowy, trzeba nabyć następujące ilości
poszczególnych gatunków (tab. nr 5):
Tabela 6. Zestawienie gatunków drzew i ich ilości
Gatunek
Ilość [szt]
Brzoza brodawkowata (60%)
4500
Modrzew europejski (20%)
1500
Jarząb pospolity
(10%)
750
Lipa drobnolistna
(10%)
750
Razem:
•
7500
Sadzenie drzewek należy wykonać w wyoranych wcześniej bruzdach w
odległościach jak opisywano wcześniej.
•
Do nasadzeń należy użyć dorodnych sadzonek wysokiej jakości, zakupionych w
specjalistycznych szkółkach.
•
Chcąc przyspieszyć wzrost drzewek zaleca się wykonanie zabiegów
pielęgnacyjnych, polegających na corocznym przekopywaniu (wzruszaniu)
gruntu wokół sadzonek (w 2 początkowych latach) na tak zwanych talerzach, o
średnicy ok. 80 cm. Po 4-5 latach – w zależności od wzrostu drzewek 2 do 2,5
m – można przystąpić do cięć tak zwanych schematycznych, polegających na
równomiernym przerzedzaniu zadrzewień, których efektem powinno być
uzyskanie więźby między drzewkami wynoszącej 2x4 m. Po upływie
następnych 3-5 lat wykonuje się kolejne cięcie doprowadzając uprawę do
więźby 4x6m.
Opracowanie:
40
7. Harmonogram działań związanych z rekultywacją składowiska
W tabeli nr 7 zestawiono projektowane działania w układzie czasowym. Zgodnie z
poniższa tabelą zakończenie rekultywacji, polegające z nasadzeniami roślin powinno
zakończyć się w 2011 roku.
Opracowanie:
41
Tabela 7. Harmonogram działań związanych z zamknięciem i rekultywacją składowiska odpadów komunalnych
L.p.
Opis działań
1.
Instalacja
piezometrów w celu
monitorowania
oddziaływania
składowiska na
środowisko
Prace
przygotowawcze
Karczowanie krzewów
Rekultywacja
techniczna
Faza I
Utworzenie warstwy
wyrównawczoprzesłonowej
Faza II
Wykonanie warstwy
ochronnej
geomembrany wraz z
geomembraną
Wykonanie warstwy
odwadniającej
Wykonanie warstwy
urodzajnej
Wykonanie instalacji
odgazowania wraz z
projektem
Rekultywacja
biologiczna
2007
KWARTAŁ
I
2.
3.
3.1.
3.2.
4.
5.
II
III
2008
KWARTAŁ
IV
I
II
III
2009
KWARTAŁ
IV
I
Opracowanie:
II
III
2010
KWARTAŁ
IV
I
II
III
2011
KWARTAŁ
IV
I
II
III
IV
42
8. WSTĘPNE ZAGOSPODAROWANIE TERENU
Autorzy projektu pozytywnie oceniają możliwość przejścia rekultywowanego
terenu od stanu bezglebowego składowiska odpadów komunalnych do siedliska
lasu z przewagą drzew iglastych i optymalne uzupełnienie kompleksu leśnego
przylegającego od północy i zachodu do rekultywowanego terenu. Zalesienie
fragmentu obszaru składowiska odpadów pozwala na poszerzenie strefy ochronnej,
korzystne przekształcenie krajobrazu i poprawę warunków środowiskowych tak dla
flory i fauny występującej na tym terenie.
9. KONCEPCJA LOKALNEGO MONITORINGU ORAZ BADAŃ
UZUPEŁNIAJĄCYCH
Zagadnienie
monitoringu
składowiska
reguluje
Rozporządzenie
Ministra
Środowiska z dnia 09.12.2002 r w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków
prowadzenia monitoringu składowisk odpadów.
W niniejszym opracowaniu monitoring wynikający z w/w rozporządzenia dotyczył
będzie wyłącznie fazy poeksploatacyjnej – okresu 30 lat, licząc od dnia uzyskania
decyzji o zamknięciu składowiska.
Mając na uwadze zapisy w/w rozporządzenia oraz lokalne uwarunkowania związane
z lokalizacją składowiska odpadów komunalnych w Krajence monitoringiem należy
objąć:
1. Pomiar poziomu wód podziemnych - badania z 3 istniejących piezometrów
(rozmieszczenie
piezometrów
i
szczegółowa
charakterystyka
hydrogeologiczna zawarta jest w dokumentacji hydrogeologicznej)
2. Kontrole osiadania składowiska odpadów
3. Badanie parametrów wskaźnikowych w wodach podziemnych w zakresie:
a) odczyn pH,
b) przewodność elektrolityczna właściwa,
c)
ogólny węgiel organiczny (OWO),
d) metale ciężkie: Cu, Zn, Pb, Cd, Cr+6, Hg,
e) Suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA)
Opracowanie:
43
4. Badanie parametrów wskaźnikowych w gazie wysypiskowym w zakresie
a) metan (CH4)
b) dwutlenek węgla (CO2)
c)
tlen (O2)
Kontrola osiadania składowiska powinna być prowadzona 1 raz w roku.
Pozostałe wskaźniki należy badać 2 razy do roku (terminy wcześniej proponowane w
instrukcji składowiska – wiosna i jesień)
Jeżeli na podstawie 5 letnich badań licząc od rozpoczęcia prowadzenia
monitoringu nie stwierdzi się istotnego oddziaływania składowiska na środowisko
należy wystąpić do Wydziału Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w
Złotowie o zmniejszenie częstotliwości badań.
Opracowanie:
44
SPIS TABEL
Tabela 1. Wykaz odpadów innych niż niebezpieczne, które mogą być wykorzystane
do rekultywacji kwatery - na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z 27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U.
2001.112.1206).........................................................................................21
Tabela 2. Zestawienie danych do obliczenia kubatury robót rekultywacyjnych ........26
Tabela 3. Podstawowe właściwości geomembran HDPE..........................................28
Tabela 4. Zestawienie planowanej ilości materiałów użytych do rekultywacji
technicznej................................................................................................31
Tabela 5. Zestawienie ilości ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych ....33
Tabela 6. Zestawienie gatunków drzew i ich ilości ....................................................39
Tabela 7. Harmonogram działań związanych z zamknięciem i rekultywacją
składowiska odpadów komunalnych.........................................................41
SPIS RYSUNKÓW
Rys. 1. Zagospodarowanie terenu – składowisko odpadów w Krajence – mapa 1:500
Rys. 2. Ukształtowanie terenu składowiska przed rekultywacją i po rekultywacji
przekrój A-A
Rys. 3. Ukształtowanie terenu składowiska przed rekultywacją i po rekultywacji
przekrój B-B
Rys. 4. Zagospodarowanie terenu składowiska po rekultywacji
Rys. 5. Projektowana pokrywa rekultywacyjna
Rys. 6. Lokalizacja studni odgazowujących – mapa 1:500
Rys. 7. Studnia odgazowująca – przekrój
Opracowanie:

projekt rekultywacji składowiska odpadów

Transkrypt

Podobne dokumenty

Cofnąć czas, czyli rekultywacja składowisk odpadów

Składowisko odpadów komunalnych Barycz w

Prezentacja DIS vivIDEA Kampania edukacyjno

IGRZYSKA GMIN Etap I – Test wiedzy ekologicznej

Istnienie Spółki jest przede wszystkim nieuzasadnione pod

występowanie potencjalnych wektorów zanieczyszczeń

Wyjaśnienia do projektu ustawy o zapobieganiu i