Marzena Kwiecień

Marzena Kwiecień
W tym cała sztuka
Program nauczania plastyki w gimnazjum
Redakcja
Wojciech Sygut
Redakcja językowa i korekta
Lidia Machura
Skład i opracowanie graficznie
Marek Zapała
© Grupa Edukacyjna S.A. 2009
Grupa Edukacyjna S.A.
25-655 Kielce, ul. Łódzka 308
tel. 041 366 53 66, faks 041 366 55 55
e-mail: [email protected]; http://www.mac.pl
2
Spis treści
Informacje ogólne ................................................................................................................... 4
Szczegółowe cele edukacyjne – kształcenia i wychowania .................................................... 6
Treści nauczania ..................................................................................................................... 8
Przewidywane osiągnięcia uczniów ...................................................................................... 11
Procedury osiągania celów ................................................................................................... 14
Ocena osiągnięć ucznia ........................................................................................................ 15
3
I. Informacje ogólne
Przedstawiony program nauczania plastyki w gimnazjum jest zgodny z podstawą
programową kształcenia ogólnego, określoną w rozporządzeniu Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U.
z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Spełnia również warunki zawarte w Rozporządzeniu Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 6 stycznia 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku
szkolnego
programów
wychowania
przedszkolnego,
programów
nauczania
i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. Nr 4 z dnia 15 stycznia 2009 r.)
Stosując się do powyższych wytycznych, program zawiera:
1) szczegółowe cele edukacyjne - kształcenia i wychowania;
2) materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami edukacyjnymi, uwzględniający
treści nauczania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego;
3) procedury osiągania szczegółowych celów edukacyjnych;
4) opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny, z uwzględnieniem
standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów,
określonych
w
przepisach
w
sprawie
standardów
wymagań
będących
podstawą
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów;
5) omówienie założeń dydaktycznych i wychowawczych, na jakich została oparta koncepcja
programu oraz relacji do zakresu podstawy programowej kształcenia ogólnego
Różnorodność podręczników i programów, z których korzystają nauczyciele szkół
podstawowych oraz ich indywidualne preferencje dydaktyczne, wpływają na to, że
w gimnazjum spotykają się uczniowie o zróżnicowanym poziomie wiedzy i umiejętności
plastycznych. Koncepcja układu treści programowych uwzględnia te realia, ukazując
poszczególne zagadnienia od podstaw i rozwijając je w stopniu dostosowanym do
możliwości intelektualnych i percepcyjnych uczniów 1 klasy gimnazjum.
Realizacja programu jest zaprojektowana na ok. 30 godzin – taką liczbę jednostek
lekcyjnych ma do dyspozycji nauczyciel plastyki na tym poziomie kształcenia.
Układ treści edukacyjnych można dostosowywać do pracy z zespołami uczniowskimi
o zróżnicowanym poziomie rozwoju intelektualnego, różnorodnym nasileniu zjawiska kryzysu
twórczego oraz do uwarunkowań społeczno-ekonomicznych szkoły. Konstrukcja programu
jest elastyczna – nauczyciel korzystający z niego ma możliwość dokonywania modyfikacji
4
i pozostawiony margines swobody działania, umożliwiający jego dostosowanie do programu
i specyfiki szkoły.
Treści programowe proponują uczniom kontakt z dziełami sztuki różnych dziedzin, kultur i
epok, opisywanymi w podręczniku, ale także spotykanymi w najbliższej okolicy ucznia
(pomniki, zabytki architektury), w muzeum, galerii, teatrze, kinie i na ulicy (plakat, reklama,
graffiti). Tym samym uczeń pogłębi wiedzę na temat stylów i kierunków architektury i sztuk
plastycznych, nauczy się je rozróżniać i
umieszczać w odpowiednim porządku
chronologicznym i w centrach kulturotwórczych, które miały zasadnicze znaczenie dla ich
powstania. Program zawiera również treści umożliwiające postrzeganie dzieł architektury i
sztuk plastycznych należących do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury w kontekście
miejsca tradycji we współczesnej kulturze
Program zawiera treści utrwalające i rozszerzające wiedzę na temat środków
ekspresji w sztuce oraz proponuje różne formy aktywności twórczej.
Procedury osiągania celów edukacyjnych uwzględniają różnorodne sposoby, metody
i techniki, dzięki którym uczeń przyswoi określoną programem wiedzę oraz zdobędzie
zakładane umiejętności, postawy i kompetencje.
Proponowane są sposoby oceniania osiągnięć ucznia w odniesieniu do jego wiedzy,
umiejętności i postaw.
W treściach programowych uwzględniono standardy wymagań będących podstawą
do przeprowadzenia egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum oraz umiejętności
kluczowe (ponadprzedmiotowe).
Elementami
komplementarnymi
dla
programu
są
następujące
materiały
dydaktyczne, umożliwiające jego realizację:
•
podręcznik – Jolanta Gumula W tym cała sztuka
•
zeszyt ćwiczeń – Jolanta Gumula W tym cała sztuka
•
poradnik metodyczny z płytą CD – Joanna Brzezińska W tym cała sztuka. Poradnik
metodyczny.
5
II. Szczegółowe cele edukacyjne – kształcenia
i wychowania
1. Wykazywanie się wiedzą na temat szeroko rozumianej sztuki, podstawowych
dyscyplin sztuk plastycznych i otaczającej współczesnego człowieka rzeczywistości
wizualnej.
2. Posiadanie wiadomości dotyczących wiedzy o sztuce jako odzwierciedlenia kultury
danego czasu i jej związków z przemianami społecznymi oraz wskaźnika wartości
i poglądów społeczeństwa, w którym powstała.
3. Wykazywanie się wiadomościami na temat chronologicznego następstwa przemian
stylowych w sztuce od prehistorii do dnia dzisiejszego.
4. Poznanie nowych pojęć i terminów związanych ze światem sztuki; znajomość
podstawowych tematów dzieł sztuki.
5. Wyszukiwanie potrzebnych informacji zawartych w tekstach kultury.
6. Dostrzeganie formalnych środków wyrazu dzieł sztuki i określanie ich funkcji.
7. Dostrzeganie i analizowanie kontekstów w celu właściwej interpretacji dzieł kultury.
8. Wyjaśnianie zależności między różnymi rodzajami dzieł kultury – plastycznymi,
muzycznymi, literackimi.
9. Wykazywanie się umiejętnością analizy dzieła sztuki (dostrzegania różnych
elementów, porównywania, porządkowania i syntetyzowania informacji zawartych w
dziele sztuki plastycznej).
10. Rozpoznawanie
elementów
stylowych
danej
epoki
i odnajdywanie inspiracji nimi w kulturze wizualnej epok późniejszych oraz
współczesnej „rzeczywistości obrazu”.
11. Celowe wykorzystywanie środków formalnych do ekspresji własnej w działaniu
plastycznym.
12. Posiadanie motywacji do aktywności twórczej, poszukiwanie własnych rozwiązań
problemów
plastycznych
oraz
skuteczne
posługiwanie
się
różnorodnymi
możliwościami ekspresji.
13. Prezentowanie postawy odbiorczej – percepcja dzieł sztuki wizualnej poprzez wizyty
w muzeach, galeriach, odwiedzanie wystaw czasowych, kontakt z dziełami
w
najbliższym
otoczeniu
oraz
fotografiami
i
reprodukcjami
w
albumach
i podręczniku.
14. Wykazywanie się świadomością zmienności zjawiska sztuki i jej powiązania
z procesami technologicznymi i cywilizacyjnymi.
6
15. Wykorzystywanie nowoczesnych technologii (Internet, programy graficzne) do
wzbogacenia osobistych środków wyrazu plastycznego oraz
(muzea,
galerie,
twórczość
indywidualnych
kontaktu ze sztuką
artystów
dostępne
w Internecie).
16. Posiadanie świadomości problemów związanych z ochroną środowiska naturalnego –
spostrzeganie, obserwowanie i odczuwanie natury oraz jej wpływu na twórczość
człowieka.
17. Wykazywanie się umiejętnością twórczego i odważnego wypowiadania się na tematy
plastyczne,
inspirowanego
własnymi
doświadczeniami,
wiedzą
i
reakcjami
treści
emocjonalne
emocjonalnymi na określone zjawiska.
18. Stosowanie
form
komunikacji
pozawerbalnej
–
i intelektualne wyrażane kolorem, kształtem, ruchem.
19. Wartościowanie, porównywanie, tworzenie pojęć, formułowanie sądów w związku
z szeroko rozumianą sztuką oraz działalnością plastyczną rówieśników i własną.
20. Wykazywanie się pomysłowością, wyobraźnią, oryginalnością i zdolnością do
podejmowania ryzyka niezależnego myślenia.
21. Posiadanie umiejętności aktualizowania wiedzy, twórczego działania, nieustannego
kształcenia
–
samokształcenia,
radzenia
sobie
w
nowych,
nietypowych,
problemowych sytuacjach.
22. Wykazywanie się umiejętnością samodzielnej pracy i poczuciem odpowiedzialności
za jej wyniki.
23. Prezentowanie postawy szacunku dla kultury swojego regionu i kraju.
24. Wykazywanie się tolerancją wobec kultury i sztuki innych narodów i grup
społecznych.
25. Posiadanie poczucia współodpowiedzialności za dziedzictwo kulturowe swojego
regionu i kraju.
26. Aktywne uczestniczenie w życiu kulturalnym poprzez wizyty w muzeach i galeriach
oraz innych ośrodkach życia kulturalnego.
27. Posiadanie wiedzy na temat prawa autorskiego i wykazywanie się postawą szacunku
dla własności intelektualnej.
7
III. Treści nauczania
Wiedza o dziedzinach sztuki
•
Malarstwo – podstawowe techniki i podłoża malarskie.
•
Rzeźba – techniki rzeźbiarskie, materiały stosowane do tworzenia obiektów
przestrzennych.
•
Architektura – funkcje architektury (mieszkalna, użyteczności publicznej, sakralna),
tradycyjne i nowoczesne materiały tworzenia dzieł architektury.
•
Grafika warsztatowa – druk wypukły, wklęsły, płaski (drzeworyt, miedzioryt, litografia).
•
Fotografia – tradycja i współczesność, funkcje fotografii (dzieło sztuki, dokument
czasów).
•
Podstawy wiedzy o typografii – formy książki, sztuka projektowania liter i książka
artystyczna.
•
Sztuka użytkowa – rzemiosło artystyczne, wzornictwo przemysłowe, grafika
komputerowa (funkcje artystyczne i użytkowe), sztuka reklamy.
•
Teatr – rola scenografii w przedstawieniu teatralnym.
•
Film – geneza, gatunki filmowe.
•
Moda, sztuka projektowania ubioru – funkcje i typy.
•
Muzea, edukacja muzealna, najważniejsze muzea w Polsce i na świecie, galerie
i domy aukcyjne.
Środki wyrazu artystycznego jako język dzieła sztuki
•
Kolor i plama, podstawowe informacje o podziale barw – podstawowe, pochodne,
chromatyczne, achromatyczne, gama barwna – monochromatyczna, kontrastowa.
•
Rysunek – linia, kreska, kontur i ich funkcje, efekty artystyczne.
•
Faktura, modelunek światłocieniowy, przestrzeń i perspektywa, rodzaje kompozycji.
•
Ekspresja dzieła sztuki; niewerbalne sposoby komunikowania uczuć, postaw i innych
treści poprzez formę, kolor, aranżacje przestrzeni, ruch.
•
Styl jako głos epoki i indywidualności artystycznej.
Tematyka dzieł sztuki
Portret i autoportret; pejzaż; malarstwo plenerowe; weduta; marina; sceny rodzajowe;
martwa natura; charakterystyka tematów artystycznych na tle epok stylowych.
8
Dzieje sztuki
•
Prehistoria – najważniejsze epoki i przemiany twórcze, prehistoria na ziemiach
polskich.
•
Sztuka starożytna:
o Egipt – architektura sepulkralna;
o Grecja – podstawowe style i elementy konstrukcyjne architektury greckiej; rzeźba;
malarstwo wazowe;
o Rzym – rzymskie osiągnięcia w dziedzinie architektury, obiekty wznoszone na
cześć zwycięskich władców; portret realistyczny w rzeźbie.
•
Sztuka wczesnochrześcijańska i bizantyjska: katakumby, mozaiki, freski, ikony.
•
Sztuka średniowieczna:
o romanizm – architektura, rzeźba i malarstwo, polskie zabytki architektury
romańskiej;
o gotyk – architektura sakralna, stosowanie nowych konstrukcji, witraże i maswerki,
rzeźba w służbie architektury; gotyk w Polsce – twórczość Wita Stwosza, zabytki
architektury.
•
Renesans:
o inspiracja antykiem; humanizm; zmiana pozycji artysty, zjawisko mecenatu
artystycznego;
o architektura i jej cechy charakterystyczne; wybitni architekci;
o trzech „tytanów” renesansu, rzeźba i malarstwo renesansu na wybranych
przykładach;
o renesans w Europie i Polsce.
•
Barok i rokoko:
o architektura, malarstwo i rzeźba – cechy charakterystyczne;
o barok i rokoko w Polsce – portret sarmacki i trumienny.
•
Klasycyzm w Europie i w Polsce: architektura, rzeźba i malarstwo.
•
Nurty sztuki XIX wieku – romantyzm, realizm, neostyle w architekturze; malarstwo
polskie XIX wieku ; impresjonizm, postimpresjonizm.
•
Przełom wieków – symbolizm i secesja w Polsce i Europie.
•
Sztuka XX wieku:
o najważniejsze nurty i kierunki sztuki współczesnej: fowizm, ekspresjonizm,
abstrakcjonizm, kubizm, futuryzm, dadaizm, surrealizm;
o współczesność w Polsce – wpływ kierunków europejskich na sztukę polską ;
o rzeźba współczesna jako odzwierciedlenie wiodących tendencji;
o nurty architektury XX wieku;
9
o sztuka współczesna na świecie i w Polsce: informel, pop-art, nowy realizm, op-art,
hiperrealizm, konceptualizm, land-art.;
o nowe
formy
wypowiedzi
artystycznej:
happening,
performance,
instalacja,
wideoart.
•
Sztuka ludowa i sztuka naiwna.
Aktywność twórcza
•
Posługiwanie się linią, kreską, konturem, światłocieniem, plamą walorową w celu
osiągnięcia
zamierzonych
efektów
w
postaci
rysunku
konturowego,
światłocieniowego, walorowego; stosowanie rysunku w funkcji szkicu pomocniczego,
rysunek jako cel sam w sobie, eksperymenty rysunkowe – prace na nietypowych
formatach, materiałach, fakturach; różnorodność formalna rysunku – rysunki
studyjne,
nieprzedstawiające;
dostrzeganie
możliwości
wyrazowych
rysunku
(kompozycja na płaszczyźnie w przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej).
•
Posługiwanie się plamą barwną jako środkiem wyrazu w malarstwie; stosowanie
różnorodnych technik malarskich, technik mieszanych, twórcze poszukiwania
własnych
form
wypowiedzi
malarskiej;
uzyskiwanie
różnorodnych
efektów
fakturalnych; kompozycje malarskie monochromatyczne i kontrastowe; stosowanie
w kompozycjach barwnych kolorów podstawowych, pochodnych, kontrastujących.
(kompozycja na płaszczyźnie w przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej).
•
Posługiwanie się bryłą, formą przestrzenną; wykonywanie stabilnych i mobilnych
kompozycji trójwymiarowych; wykorzystywanie różnorodnych narzędzi i materiałów
rzeźbiarskich (plastelina, glina, surowce wtórne); uzyskiwanie zróżnicowanych form
i faktur.
•
Wykonywanie
układów
kompozycyjnych
z
zastosowaniem
liternictwa,
znaku
plastycznego; tworzenie form informacji wizualnej (kompozycja na płaszczyźnie w
przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej).
•
Projektowanie za pomocą komputerowych programów graficznych.
•
Posługiwanie się środkami wyrazu sztuk plastycznych innych dziedzin sztuki
(fotografika, film) i elementami formy przekazów medialnych.
•
Tworzenie projektów przedmiotów funkcjonalnych, kształtowanie otoczenia.
•
Posługiwanie się różnorodnymi formami ekspresji – język koloru, ciała, kształtu,
ruchu, przestrzeni.
10
IV. Przewidywane osiągnięcia ucznia
W ZAKRESIE WIEDZY O SZTUCE
UCZEŃ:
Malarstwo
•
potrafi scharakteryzować malarstwo pod względem środków wyrazu formalnego
(plama, barwa), zna techniki (akwarela, gwasz, tempera, malarstwo olejne, akryl,
witraż, mozaika) i podłoża malarskie (ściana, płótno, deska, papier), wiedzę stosuje
w indywidualnych rozwiązaniach plastycznych.
Rzeźba
•
potrafi wymienić i wykorzystać w samodzielnej pracy środki formalne stosowane do
tworzenia dzieł tej dziedziny (bryła, faktura), zna techniki i materiały używane do ich
tworzenia (glina, kamień, drewno, brąz, tworzywa sztuczne) oraz funkcje rzeźby
(rzeźba jako element dekoracji architektonicznej, pomnik, rzeźba jako niezależny
język ekspresji artystycznej twórcy).
Grafika warsztatowa i użytkowa
•
zna środki wyrazu stosowane w grafice warsztatowej (kreska, walor, kontrast czerni
i bieli itd.), potrafi scharakteryzować grafikę pod kątem technik i metod otrzymywania
odbitki (druk wypukły, wklęsły, płaski, grafika komputerowa, matryca, odbitka);
•
zna formy wypowiedzi wizualnej grafiki użytkowej: plakat, znak graficzny, różnorodne
formy reklamy i promocji produktów konsumpcyjnych.
Sztuka użytkowa
•
potrafi wymienić czynniki wpływające na zmiany, jakie zachodzą w projektowaniu
przedmiotów codziennego użytku;
•
potrafi rozpoznać dzieło rzemiosła artystycznego i współczesnego designu; zna
zasady nowoczesnego wzornictwa przemysłowego: harmonia tworzywa, formy
i funkcji;
•
projektuje formy użytkowe.
11
Architektura
•
potrafi scharakteryzować architekturę jako dziedzinę sztuki; zna funkcje architektury
oraz tradycyjne i nowoczesne materiały tworzenia dzieł architektury.
Teatr i film
•
dostrzega, że dzieło teatralne lub filmowe zawiera w sobie różnorodne formy
ekspresji artystycznej (ekspresja ciała, słowa, muzyka, obraz, ruch) i jest syntezą
grupowego wysiłku twórczego reżysera, aktorów, scenografów, kostiumologów,
fotografików, operatorów kamer itd.
Moda
•
potrafi scharakteryzować modę jako sztukę projektowania ubioru, ale także trendy we
wzornictwie przemysłowym, muzyce, kreacji osobowości medialnych itd.
Muzea i galerie
•
odwiedza muzea i galerie, wie, gdzie znajdują się najważniejsze muzea jego miasta
lub regionu, rozumie ich funkcje, zna najważniejsze muzea świata.
Dzieje sztuki
•
potrafi scharakteryzować główne style epok pod względem czasu ich występowania
oraz ogólnego kontekstu historycznego i społecznego;
•
zna najważniejsze style i osiągnięcia sztuki starożytnej i nowożytnej, potrafi
wymienić, rozpoznać i opisać najbardziej reprezentatywne dzieła, zna nazwiska ich
twórców;
•
potrafi wymienić główne kierunki sztuki XX wieku, reprezentujące je dzieła oraz ich
twórców;
•
analizuje dzieło sztuki pod względem przynależności do epoki, stylu, kierunku,
a także pod względem formy, tematu i treści;
•
dostrzega powiązania pomiędzy elementami stylowymi następujących po sobie epok
i odnajduje inspiracje nimi we współczesnej kulturze wizualnej;
•
znajduje potrzebne informacje zawarte w tekstach kultury;
•
rozpoznaje zależności między różnymi rodzajami dzieł kultury – plastycznymi,
muzycznymi, literackimi.
12
Sztuka ludowa
•
rozpoznaje motywy sztuki ludowej swojego regionu; zna najważniejsze regiony
folklorystyczne Polski.
W ZAKRESIE AKTYWNOŚCI TWÓRCZEJ
UCZEŃ:
•
rozróżnia rodzaje rysunku: konturowy, światłocieniowy, walorowy; świadomie
stosuje kreskę w działaniu plastycznym jako formalny środek wypowiedzi służący
określonemu celowi;
•
zna rodzaje plam barwnych w malarstwie; potrafi wykonać pracę plastyczną
z zastosowaniem określonych zasad formalnych dotyczących barwy – praca
malarska
monochromatyczna,
kontrastowa,
w
barwach
podstawowych,
pochodnych, ciepłych, zimnych, lokalnych, abstrakcyjnych; świadomie używa
barwy jako nośnika możliwości ekspresyjnych w celu ukazania indywidualnie
postrzeganej rzeczywistości, abstrakcyjnych układów kompozycyjnych, swojego
stosunku do problemów osobistych i społecznych;
•
tworzy kompozycje trójwymiarowe, wykorzystując właściwości strukturalne
i fakturalne rzeźby, wykonuje kompozycje stabilne i mobilne z różnorodnych
materiałów i w różnorodnym kontekście przestrzennym otoczenia;
•
potrafi rozróżnić czy dane graffiti jest aktem wandalizmu czy uzasadnioną na
danej przestrzeni - płaszczyźnie próbą wyrażenia siebie, zaznaczenia swojej
obecności w rzeczywistości społecznej;
•
potrafi odróżnić, ocenić, wartościować elementy konsumpcyjnego „szumu
wizualnego” od artystycznie wartościowych form informacji wizualnej;
•
wie, czym jest grafika artystyczna, zna tradycyjny warsztat grafika oraz
możliwości tworzenia prac graficznych w aktualnych programach komputerowych,
wykonuje proste aplikacje – projekty kompozycyjne w dostępnym programie
graficznym; wie, że grafika to dzieło sztuki w wielu egzemplarzach;
•
wykonuje
fotomontaże,
kolaże
z
celowo
zastosowanymi
elementami
współczesnej komunikacji wizualnej – projekt reklamy, plakatu społecznego –
wyraża w nim swoje odczucia, obserwacje, stosunek do rzeczywistości;
•
potrafi zaprojektować liternictwo; dokumentuje znajomość środków wypowiedzi
plastycznej poprzez tworzenie książki artystycznej, w której wyraża siebie i swój
stosunek do rzeczywistości.
13
V. Procedury osiągania celów
•
Stosowanie metod umożliwiających pełne przyswojenie wiedzy o sztuce (wykład,
miniwykład, pokaz, pogadanka, dyskusja, praca z podręcznikiem oraz tekstem
źródłowym, techniki multimedialne, analiza dzieła sztuki).
•
Stosowanie metod inspirujących postawy twórcze (drama, projekt, dyskusja).
•
Posługiwanie się różnorodnymi formami ekspresji – kolor, linia, faktura, bryła,
aranżacja przestrzeni, ruch, dźwięk.
•
Wykorzystywanie inspiracji muzyką, dziełem literackim, teatralnym, filmowym
w pracach plastycznych.
•
Analiza, synteza i proces porównywania jako efekt interpretacji natury lub dzieła
sztuki – tworzenie układów kompozycyjnych poprzez twórczą interpretację
motywów zaczerpniętych z natury lub inspirację dziełem sztuki.
•
Tworzenie sytuacji motywacyjnych do dokonywania wyboru określonych środków
wyrazu w celu osiągnięcia indywidualnie określonego zamierzenia plastycznego.
•
Traktowanie komputera jako narzędzia ekspresji twórczej – używanie dostępnych
programów graficznych.
•
Stosowanie dostępnych możliwości technologicznych do wykonywania dzieł
sztuki wizualnej: fotografia cyfrowa, grafika komputerowa, odbitki ksero, krótkie
filmy amatorskie.
•
Inspirowanie dziełem sztuki improwizowanych scenek z użyciem ekspresji
werbalnej, ciała, ruchu, muzyki.
•
Percepcja dzieła sztuki (reprodukcje w podręczniku, pobyt w muzeum lub galerii)
jako punkt wyjścia dla rozmowy o sztuce, rozumienia dzieła sztuki oraz własnej
ekspresji twórczej.
•
Aranżowanie sytuacji stymulujących przeżycia wewnętrzne, doświadczanie
tajemnicy,
kontemplacji
i
autorefleksji
poprzez
organizowanie
wystaw
indywidualnych i zbiorowych twórczości uczniowskiej, projektowanie oprawy
plastycznej (scenografia, kostiumy, światło, kolor, przestrzeń) okolicznościowych
uroczystości
z
literaturą,
szkolnych
muzyką),
(dni
kultury,
organizowanie
przedstawienia
plenerów
teatralne,
spotkania
malarskich/rysunkowych,
zwiedzanie sakralnych zabytków architektury itp.
14
VI. Ocena osiągnięć ucznia
Kryteria oceny, jakimi powinien kierować się nauczyciel plastyki, muszą być
dostosowane do warunków socjalnych, osobowościowych i kulturowych uczniów. Każda
szkoła i każda pracownia plastyczna mają swoją specyfikę i indywidualny kontekst
społeczny, który jest wyznacznikiem kierunku i metod oceniania.
Poniżej przedstawione kryteria mają charakter otwarty i mogą być dla nauczyciela
wskazówką
do
stworzenia
własnego
systemu
oceniania
(zmodyfikowanego
i przystosowanego do potrzeb). Każdy zespół uczniów to grupa indywidualności, których
rozwój twórczy jest procesem subiektywnym, przybiera własne tempo i kierunek.
Oceniając działania ucznia na lekcjach plastyki, należy uwzględnić:
•
proces twórczy, którego świadkiem jest nauczyciel – zaangażowanie ucznia,
stopień
przekraczania
samego
siebie,
barier
twórczych,
poznawczych
i komunikacyjnych;
•
ustalanie kryteriów oceny związanych z konkretnym działaniem plastycznym;
przed przystąpieniem do wykonywania pracy uczeń powinien dokładnie
orientować się nie tylko w jej temacie, ale także w tym, na co będzie zwracał
uwagę nauczyciel w trakcie jej oceny.
Różnorodne formy oceniania stanowią dla ucznia informację zwrotną na temat jego
pracy, dają mu możliwość poznania swoich mocnych stron, oraz tego, co wymaga ćwiczeń
i utrwalenia.
Ocenianie przyjmuje formę – w zakresie wiedzy o sztuce:
•
wypowiedzi ustnych
•
wypowiedzi pisemnych: opis, analiza dzieła sztuki, interpretacja dzieła sztuki w formie
opowiadania, kartkówka, sprawdzian (odpowiadanie na pytania opisowe, test wyboru,
luk, tabela), referat, quiz, mapa myśli, praca projektowa.
– w zakresie aktywności twórczej:
•
ćwiczenia rysunkowe, malarskie, rzeźbiarskie
•
prace plastyczne: ilustracje, szkice i rysunki, rzeźby i reliefy, kompozycje graficzne,
formowanie kształtu i przestrzeni
•
inscenizacje (np. żywe obrazy) i prezentacje
•
aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły
15
OGÓLNE KRYTERIA OCENY
•
stopień przyswojenia wiadomości na określony temat;
•
aktywność
i
zaangażowanie
w
samodzielne
rozwiązywanie
problemów,
wykonywanie ćwiczeń i poleceń;
•
porządkowanie własnej wiedzy, kojarzenie faktów, dostrzeganie analogii;
•
wykonywanie obligatoryjnych ćwiczeń i poleceń;
•
stopień zainteresowania sztuką – udział w dyskusjach, wyrażanie poglądów,
formułowanie własnych wniosków dotyczących określonych zagadnień, aktywne
uczestnictwo w lekcjach;
•
zaangażowanie w pracę twórczą:
przygotowanie odpowiednich materiałów
i narzędzi, aktywność, koncentracja na zadaniu;
•
stopień
przekraczania
indywidualnych
barier
rozwojowych:
twórczych,
poznawczych, komunikacyjnych, organizacyjnych;
•
zainteresowanie pracą twórczą, poszukiwanie własnych rozwiązań;
•
zgodność efektu końcowego z założeniami i tematem pracy;
•
estetyka i staranność wykonanej pracy plastycznej;
•
oryginalne rozwiązywanie problemów plastycznych;
•
stopień poczucia odpowiedzialności za własne i grupowe działanie;
•
celowe wykorzystywanie wiedzy o środkach formalnych do ekspresji własnej;
•
indywidualne zainteresowanie działalnością plastyczną, współtworzenie życia
kulturalnego klasy i szkoły.
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENY
Ocena niedostateczna
Uczeń:
•
jest często nieobecny na lekcji bez usprawiedliwienia
•
najczęściej nie posiada wymaganych materiałów plastycznych, podręcznika, zeszytu
•
nie wykazuje minimalnego zaangażowania w działania plastyczne na lekcji
•
nie posiada wiadomości objętych programem i uzyskuje oceny niedostateczne
z pisemnych form sprawdzania wiedzy
•
nie wykonuje ćwiczeń i prac plastycznych
•
nie wykazuje woli poprawy oceny
16
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
•
zdarza się, że jest nieobecny na lekcji bez usprawiedliwienia
•
często nie posiada wymaganych materiałów plastycznych, podręcznika, zeszytu
•
wykazuje minimalne zaangażowanie w działania plastyczne na lekcji
•
posiada fragmentaryczną wiedzę z zakresu wiadomości objętych programem
•
ćwiczenia oraz prace plastyczne wykonuje rzadko, niestarannie i niezgodnie
z tematem
•
nie wykazuje woli poprawy oceny
Ocena dostateczna
Uczeń:
•
najczęściej jest przygotowany do lekcji: posiada wymagane materiały plastyczne,
podręcznik, zeszyt
•
posiada niepełną wiedzę z zakresu objętego programem nauczania z szansą jej
uzupełnienia
•
rzadko bierze udział w dyskusjach, ma problemy z formułowaniem poprawnych
wniosków, kojarzeniem faktów i dostrzeganiem analogii
•
poprawnie wykonuje ćwiczenia obligatoryjne, ale nie wykazuje się systematycznością
i zaangażowaniem
•
nie zawsze dba o estetykę i staranność pracy plastycznej
•
nie wykazuje szczególnego zainteresowania działalnością plastyczną, nie
współtworzy życia kulturalnego klasy i szkoły
Ocena dobra
Uczeń:
•
zawsze jest przygotowany do lekcji: posiada wymagane materiały plastyczne,
podręcznik, zeszyt
•
posiada wiedzę z zakresu objętego programem nauczania – jego luki
w wiadomościach mają charakter szczegółowy
•
bierze udział w dyskusjach, najczęściej formułuje poprawne wnioski, kojarzy fakty
i dostrzega analogie
•
wykazuje się zaangażowaniem w działalność twórczą, systematycznie i starannie
wykonuje prace i ćwiczenia plastyczne
•
efekt końcowy jego pracy twórczej nie zawsze jest zgodny z założeniami i tematem
•
jest umiarkowanie zainteresowany życiem kulturalnym klasy i szkoły
17
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
•
wykazuje się pełnym przyswojeniem wiadomości objętych programem
•
aktywnie i z zaangażowaniem rozwiązuje problemy plastyczne, wykonuje ćwiczenia
i polecenia
•
zawsze bierze udział w dyskusjach, wyraża poglądy i formułuje wnioski
•
potrafi porządkować własną wiedzę – kojarzy fakty i dostrzega analogie
•
estetycznie i starannie wykonuje prace, poszukuje oryginalnych rozwiązań
plastycznych
•
efekt końcowy jego pracy twórczej zawsze jest zgodny z jej założeniami i tematem
•
bierze udział w życiu kulturalnym klasy i szkoły
•
wykazuje się poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe
Ocena celująca
Uczeń:
•
wykazuje się pełnym przyswojeniem wiadomości objętych programem, a także
posiada wiedzę wykraczającą poza jego ramy
•
jest zainteresowany sztuką w wysokim stopniu – zawsze bierze udział w dyskusjach,
wyraża poglądy, formułuje własne wnioski dotyczące określonych zagadnień
•
jest w sposób zauważalny zainteresowany działalnością plastyczną – uczestniczy w
szkolnych lub pozaszkolnych zajęciach pozalekcyjnych, bierze udział w konkursach,
aktywnie współtworzy życie kulturalne klasy i szkoły
•
prace i ćwiczenia wykonuje estetycznie i starannie, jego rozwiązania plastyczne
cechuje oryginalność
•
celowo wykorzystuje wiedzę o środkach formalnych do ekspresji własnej
•
wykazuje się dużym poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe
18