docBardzo już dawno temu, żyła pewna stara królowa
download 
Reklamacja Transkrypt
Bardzo już dawno temu, żyła pewna stara królowa
WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 ETAP WOJEWÓDZKI Instrukcja dla ucznia ................... KOD UCZNIA 1. Sprawdź, czy Twój zestaw zawiera 8 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej karcie nie podpisuj się, wpisz tylko swój kod (numer). 27 lutego 2012 roku 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 4. We wszystkich zadaniach udzielaj odpowiedzi własnymi słowami na podstawie zamieszczonych tekstów. Godzina 12.00 5. W zadaniu, w którym masz kilka odpowiedzi do wyboru, wybieraj zawsze tylko jedną, zamalowując odpowiednią literę. 6. Jeśli przy wyborze pomylisz się, zamalowaną literę otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź. Czas pracy: 60 minut 7. Zadania rozwiązuj długopisem. 8. Rozwiązania zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj. 9. Nie używaj korektora. POWODZENIA! Liczba punktów możliwych do uzyskania: 40 WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2 Z literaturą za pan brat Tekst I Bardzo już dawno temu, żyła pewna stara królowa. Była ona wdową i miała prześliczną córkę, zaręczoną z pewnym obcym królewiczem. Gdy przyszedł czas zaślubin i królewna miała odjechać na obczyznę, matka spakowała dla niej mnóstwo cennych rzeczy i naczyń, i dała jej pannę do towarzystwa. Oprócz tego królewna otrzymała dwa konie, jednego dla siebie, drugiego dla towarzyszki. Koń królewny zwał się Falada i umiał gadać. (…) [Królewna] serdecznie pożegnała się z matką, wsiadła na konia i odjechała do swego narzeczonego. W godzinę potem uczuła wielkie pragnienie i poleciła towarzyszce przynieść sobie w złotym kubku wody ze źródła. Ale towarzyszka rzekła: – Idź sobie sama po wodę, ja nie jestem twoją służącą. (…) Oddaj mi natychmiast swego konia i swoje szaty – rzekła groźnie do córki królewskiej – a potem wsiądziesz na moją szkapę i włożysz moje liche odzienie. Ja chcę raz być królewną, której ty posługiwać będziesz. Jeżeli jednak powiesz komukolwiek o tym, to cię zabiję. Z tymi słowy towarzyszka wsiadła na Faladę, a królewna na lichego konia i tak pojechały dalej, aż nareszcie przybyły do pałacu narzeczonego. Z ich przybyciem nastała wielka radość. Syn królewski wybiegł na ich spotkanie, pomógł towarzyszce, którą uważał za swoją narzeczoną, zejść z konia i poprowadził ją do pałacu, podczas gdy prawdziwa królewna została na dziedzińcu z płaczem. Widział to stary król z okna, a gdy spostrzegł płaczącą dziewczynę i zauważył, jak była piękną, delikatną i wykwintną (…) wszystko to wydało się wielce dziwnym królowi i dlatego wezwał [ją] do siebie (…). [Królewna powiedziała:] – (…) co to znaczy, tego nie mogę nikomu powiedzieć, bo naraziłoby mnie na utratę życia. A król rzecze: – Jeżeli nie możesz nikomu powiedzieć, poskarżże się żelaznemu piecowi. Z tymi słowy odszedł, a ona przystąpiła do pieca i opowiedziała mu całą historię. Ale król, który zatrzymał się we drzwiach za piecem, podsłuchał wszystko, kazał natychmiast przynieść szatę królewską, a gdy (…) włożyła ją na siebie, wszyscy byli zachwyceni jej nadzwyczajną urodą. Teraz król wezwał swego syna i oznajmił mu, że posiada fałszywą narzeczoną. Królewicz uradował się serdecznie, spostrzegłszy królewnę w całym blasku jej piękności i cnoty, i zaraz wyprawiono wielką ucztę. Na honorowym miejscu zasiadł narzeczony, po jednej stronie miał królewnę, a po drugiej jej towarzyszkę. Ale towarzyszka była zaślepiona i nie poznała córki starej królowej w jej stroju. Gdy już się najedli i napili do syta i byli w dobrych humorach, stary król rzekł: – Na co zasłużyła istota, która oszukała swoją panią? A gdy opowiedział całą historię królewny, odrzekła szorstko fałszywa narzeczona. – Taka dziewczyna niczego lepszego nie warta, jak tylko ażeby ją wsadzić do beczki nabitej ostrymi gwoźdźmi i puścić w pole paroma końmi, niechby ją szarpały dopóty, dopóki nie zamrze. Na to stary król zawołał: – Jako rzekłaś, tak niech się stanie. A gdy ten wyrok na złej słudze wykonany został, młody królewicz zaślubił cudną królewnę (…) i oboje żyli szczęśliwie i panowali w swoim królestwie aż do śmierci. Fragmenty baśni Pastuszka gęsi Wilhelma i Jakuba Grimm Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/pastuszka-gesi Tekst opracowany na podstawie: Bracia Grimm, Baśnie, Złota Biblioteczka; 4, Warszawa 1929 Do rozwiązania zadania 1. wykorzystaj Tekst I. WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 3 Zadanie 1. (0 – 5) Uzupełnij tabelę: Elementy i funkcja baśni Czas i miejsce Bohaterowie Zakończenie Przesłanie Funkcja Uogólnienie charakteryzujące większość baśni Przykład z baśni Pastuszka gęsi WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 4 Tekst II AUTOR UTWÓR FIKCJA LITERACKA NARRATOR (NARRACJA) ŚWIAT PRZEDSTAWIONY (bohater, fabuła, miejsce, czas) PRAWDOPODOBNY REALISTYCZNY 1 NATURALISTYCZNY NIEPRAWDOPODOBNY 2 GATUNKI LITERACKIE GATUNKI LITERACKIE np. powieść, opowiadanie, nowela np. powieść, opowiadanie, nowela ODREALNIONY FANTASTYCZNY groteskowy baśniowy science fiction GATUNKI LITERACKIE GATUNKI LITERACKIE GATUNKI LITERACKIE np. powieść, opowiadanie np. baśń np. powieść, opowiadanie 1 realistyczny – przedstawiający świat zgodnie z rzeczywistością; 2 naturalistyczny – zmierzający do przedstawienia świata w sposób wierny, niemal fotograficznie, naśladujący naturę; Do rozwiązania zadania 2. i 3. wykorzystaj Tekst II. Zadanie 2. (0 – 5) Jesteś współautorem słownika terminów literackich. Wykorzystując tylko informacje z powyższego schematu, ułóż hasło słownikowe dotyczące opowiadania. ................................................................................................ .................................................................................... ............ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................. ............... WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 5 Zadanie 3. (0 – 5) Oceń prawdziwość wypowiedzi, wstawiając znaki „X” w odpowiednie kolumny tabeli: Wypowiedź Prawda Fałsz W utworze literackim osobą mówiącą jest autor. Świat przedstawiony prawdopodobny jest światem rzeczywistym. Świat przedstawiony prawdopodobny i nieprawdopodobny zbudowany jest z tych samych elementów. Świat przedstawiony fantastyczny jest tym samym, co świat przedstawiony fikcyjny. Świat przedstawiony realistyczny jest jednocześnie światem przedstawionym fikcyjnym. Tekst III Tekst IV Tadeusz Różewicz Przepaść Tadeusz Różewicz Koncert życzeń Opowiadanie babuni z kraju chrześcijańskiego Babcia w czarnych sukniach w drucianych okularach z laseczką stawia stopę nad przepaścią krawężnika cofa rozgląda się bojaźliwie choć nie widać śladu samochodu Podbiega do niej chłopczyk bierze za rękę i przeprowadza przez otchłań ulicy na drugi brzeg Rozstępują się straszliwe ciemności nagromadzone nad światem przez złych ludzi kiedy w sercu małego chłopca świeci iskierka miłości Chodzę po domu na czworakach Na palcach chowam się po kątach Udaję starą salopkę Miotełkę do zamiatania Nie rzucam się w oczy w ten sposób Uśmiecham się do wszystkich Nawet do klamki słucham kroków Kiedyś wsadziłam palec do garnuszka Z miodem Odezwały się głosy trąb Sąd ostateczny Mdli mnie Z miłości Przedmioty mają zęby i pazury Ta szafa co stoi otwarta To mamusia wasza i babcia To krzesło Które przestawiają z kąta w kąt To też babcia Kochanej mamuni i babuni W dniu sto pierwszych urodzin Dwustu lat życzą Syn synowa i wnuki Do rozwiązania zadania 4. wykorzystaj Teksty III i IV. WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 6 Zadanie 4. (0 – 6) Uzupełnij tabelę: Porównywane elementy Wiersz Przepaść (Tekst III) Wiersz Koncert życzeń (Tekst IV) Temat Osoba mówiąca Rola babci Przekazywane przeżycia osoby mówiącej Sposób przekazywania przeżyć przez osobę mówiącą Przesłanie Tekst V Mit Prometeusza od początku dziejów fascynował artystów, filozofów i badaczy. Prometeusz jawi się jako symbol buntu człowieka przeciw bogom, przeciw wszelkiej transcendencji1, przeciw wszystkim siłom irracjonalnym2. Prometeusz rozumiany jest jako założyciel kultury i cywilizacji, jako inicjator postępu ludzkości. W postaci Prometeusza ogniskuje się wiara w ludzką godność, w niezależność człowieka, w jego nieograniczoną moc poznawczą. Zarazem osoba Prometeusza ukazuje, iż droga postępu ludzkości łączy się z cierpieniem, bólem, poświęceniem i wyrzeczeniem.(…) Istotnym elementem mitu Prometeusza jest symbolika ognia. Dopiero w naszym stuleciu tacy uczeni jak Karl Gustaw Jung czy Karl Kere’nyi zwrócili uwagę, iż ogień jest uniwersalnym symbolem występującym we wszystkich mitologiach. Ogień jest „archetypem”3 zawierającym w sobie najbardziej sprzeczne treści; jest on mocą oczyszczającą i niszczącą, symbolizuje miłość i nienawiść, jest źródłem światła, ale jest również obecny w ciemnościach piekieł, jest symbolem życia, ale także narzędziem śmierci (…). Fragment z: C. Rowiński, Prometeusz, [w:] Mit, człowiek, literatura, Warszawa 1992 1 transcendencja – istnienie czegoś, co wykracza poza możliwości ludzkiego poznania, czego nie można doświadczyć, ogarnąć umysłem; istnienie czegoś lub kogoś ponad człowiekiem (np. istnienie Boga lub bogów); 2 irracjonalny – niedający wyjaśnić się rozumem; wykraczający poza możliwości naukowego poznania; 3 archetyp – pierwowzór postaci czy zdarzenia; prototyp czegoś; wspólny wielu ludziom sposób myślenia, postrzegania i działania w pewnych typowych sytuacjach. WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 7 Do rozwiązania zadań od 5. do 7. wykorzystaj Tekst V. Zadanie 5. (0 – 1) Autor użył słów „ogniskuje się” w znaczeniu a) b) c) d) rozpala się. skupia się. uwidacznia się. pokazuje się. Zadanie 6. (0 – 1) Współczesna wartość mitu o Prometeuszu wynika z tego, że a) b) c) d) pokazuje on konsekwencje postępu. występuje w nim symbolika ognia. wierzyli w niego ludzie. mówi o „dobroczyńcy ludzkości”. Zadanie 7. (0 – 1) Autor, pisząc o „naszym stuleciu”, ma na myśli a) b) c) d) wiek XXI. wiek XIX. wiek XVII. wiek XX. Zadanie 8. (0 – 16) To dzieło literackie jest wyjątkowe. Dokładnie przedstaw wybrany przez siebie utwór literacki, podając jednocześnie na czym polega jego wyjątkowość. ................................................................................................ ................................................................................................ ........................................................................................... ..... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ..................................................................................... ........... ................................................................................................ ................................................................................................ WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA POLSKIEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 8 ................................................................................................ .................................................................................. .............. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................... ................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................ .................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................... ....................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ...................................................................... .......................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................... ............................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................ ................................ ............................................................................................... . ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................
