PN-ISO 690-2 Informacja i dokumentacja

Oprac. Agata Arkabus
Publiczna Biblioteka Pedagogiczna RODN ,,WOM” w Częstochowie
Omówienie normy PN-ISO 690-2 Informacja i dokumentacja. Przypisy
bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części
1. Zakres normy
- wskazuje ona elementy które powinny być uwzględnione w przypisach bibliograficznych
dotyczących dokumentów elektronicznych,
- norma dotyczy: baz danych, programów komputerowych, elektronicznych wydawnictw
zwartych i ciągłych, biuletynów elektronicznych i innych systemów elektronicznego
komunikowania się oraz artykułów i fragmentów tych dokumentów.
2. Ogólne zasady sporządzania przypisów bibliograficznych
Obowiązkowe są tylko te elementy, które odnoszą się do cytowanego dokumentu,
a informacja jest łatwo dostępna z samego dokumentu lub dokumentacji towarzyszącej.
Zaleca się także uwzględnienie w przypisie elementów wymienionych jako fakultatywne,
jeżeli informacja jest łatwo dostępna.
Elektroniczne wydawnictwa zwarte, bazy danych i programy komputerowe
Odpowiedzialność główna (obowiązkowy)
Tytuł (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Odpowiedzialność drugorzędna (fakultatywny)
Wydanie (obowiązkowy)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy)
Data aktualizacji/nowelizacji (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Seria (fakultatywny)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numer znormalizowany (obowiązkowy)
Fragmenty elektronicznych wydawnictw zwartych, baz danych lub
komputerowych
Odpowiedzialność główna (dokumentu macierzystego)(obowiązkowy)
Tytuł (dokumentu macierzystego) (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Odpowiedzialność drugorzędna (dokumentu macierzystego) (fakultatywny)
Wydanie (obowiązkowy)
programów
1
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy)
Data aktualizacji/nowelizacji (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Oznaczenia rozdziału lub równorzędne oznaczenie (fragmentu) (fakultatywny)
Tytuł fragmentu (obowiązkowy)
Numeracja w obrębie dokumentu macierzystego (fakultatywny)
Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numer znormalizowany (obowiązkowy
Artykuły w elektronicznych wydawnictwach zwartych, bazach danych lub programach
komputerowych
Odpowiedzialność główna artykułu (obowiązkowy)
Tytuł artykułu (obowiązkowy)
Odpowiedzialność główna(dokumentu macierzystego) (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Odpowiedzialność drugorzędna dokumentu macierzystego (fakultatywny)
Wydanie (obowiązkowy)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy)
Data aktualizacji/nowelizacji (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numeracja w obrębie dokumentu macierzystego (fakultatywny)
Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numer znormalizowany (obowiązkowy)
Elektroniczne wydawnictwa ciągłe
Tytuł (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Wydanie (obowiązkowy)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Seria (fakultatywny)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numer znormalizowany (obowiązkowy
2
Artykuły
Odpowiedzialność główna artykułu (obowiązkowy)
Tytuł artykułu (obowiązkowy)
Tytuł wydawnictwa ciągłego (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Wydanie (obowiązkowy)
Oznaczenie zeszytu (obowiązkowy)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Data aktualizacji/nowelizacji (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
Numer znormalizowany (obowiązkowy)
Biuletyny elektroniczne, listy dyskusyjne i komunikaty elektroniczne
a) całość systemu elektronicznego komunikowania się
Tytuł (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy)
Data dostępu (obowiązkowy)
Uwagi (fakultatywny)
Warunki dostępu (obowiązkowy dla dokumentów online; fakultatywny dla pozostałych)
b) komunikaty elektroniczne [np. forum]
Odpowiedzialność główna komunikatu (obowiązkowy)
Tytuł komunikatu (obowiązkowy)
Tytuł macierzystego systemu elektronicznego komunikowania się (obowiązkowy)
Typ nośnika (obowiązkowy)
Odpowiedzialność drugorzędna/odbiorca(y) (fakultatywny)
Miejsce wydania (obowiązkowy)
Wydawca (obowiązkowy)
Data wydania (obowiązkowy) UWAGA – dla korespondencji osobistej lub niepublikowanej
należy podać datę wysłania wiadomości
Data dostępu (obowiązkowy)
Numeracja w obrębie systemu macierzystego (fakultatywny)
Lokalizacja w obrębie systemu macierzystego (obowiązkowy)
Warunki dostępu (obowiązkowy, z wyjątkiem korespondencji osobistej lub komunikatów
niepublikowanych
Uwagi (fakultatywny))
3
3.Wyszczególnienienie elementów
Poniżej zostaną wymienione tylko te zasady tworzenia przypisów bibliograficznych
dokumentów elektronicznych, które różnią się całkowicie od zasad tworzenie przypisów
bibliograficznych np. dokumentów zwartych. Wszystkie zasady opracowane na podstawie
normy PN-ISO 690 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość obowiązują również
w tworzeniu przypisów bibliograficznych dokumentów elektronicznych.
a) Odpowiedzialność główna
Ponosi ją osoba, która napisała dzieło. W przypadku dokumentów elektronicznych dopuszcza
się podawanie w tym elemencie nazwy redaktora jeśli wyraźnie jest wskazany w źródle.
Zaleca się wtedy dodanie po nazwie skrótu ,,red.” lub jego odpowiednika.
b) Nieznany tytuł
-jeżeli w dokumencie nie ma tytułu, należy go zastąpić pierwszymi wyrazami z dokumentu
uzupełnionymi wielokropkiem,
-w przypadku poczty elektronicznej i artykułów w systemach elektronicznego
komunikowania się, tj. biuletyny elektroniczne lub listy dyskusyjne, w miejsce tytułu zaleca
się stosowanie określenia tematu podanego w dokumencie.
c) Typ nośnika
Typ nośnika elektronicznego należy podawać w nawiasach kwadratowych po tytule. Zaleca
się stosowanie następujących określeń lub ich odpowiedników:
[online]
[CD-ROM]
[taśma magnetyczna]
[dyskietka]
W razie potrzeby, określając typ nośnika można sprecyzować także typ publikacji:
[baza danych online]
[baza danych na taśmie magnetycznej]
[wydawnictwo zwarte na CD-ROM]
[wydawnictwo ciągłe online]
[program komputerowy na dyskietce]
[biuletyn elektroniczny online]
[poczta elektroniczna]
d) Wydanie – prezentacja
Ponieważ dokumenty elektroniczne są często aktualizowane lub rozszerzane, zawierają często
oznaczenie wydania. Używane są wówczas takie określenia jak: wydanie, wersja,
wydanie(oprogramowania), poziom, aktualizacja, wydanie przejrzane, poziom kształcenia.
Numer lub inne oznaczenia wskazujące wydanie należy podawać, stosując wyrażenia
występujące w źródle np. wyd. 5, wersja 3.5
4
e) Nieznane miejsce wydania
W przypadku dokumentów dostępnych wyłącznie poprzez sieć dopuszcza się pomijanie
miejsca wydania. W takich przypadkach należy podawać datę dostępu ujętą w nawiasy
kwadratowe
f) Data dostępu
Należy podawać datę rzeczywistego przeglądania dokumentu, ujmując ją w nawiasy
kwadratowe:
[dostęp: 3 września 1997]
[dostęp: 1997-07-28]
[dostęp: 17 maja 1997; 21:15]
g) Materiał towarzyszący - W uwadze można podawać informacje o materiałach
towarzyszących dokumentowi elektronicznemu (np. podręcznik). Informację należy
poprzedzić wyrażeniem ,,Materiał towarzyszący:” lub jego odpowiednikiem.
h) Wymagania systemowe – zaleca się podawanie informacji dotyczących wymagań
systemowych, które obejmują markę i model komputera, na którym dokument może być
uruchomiony; wielkość wymaganej pamięci; nazwę i wersję systemu operacyjnego;
wymagania dotyczące oprogramowania; rodzaj i cechy wymaganych bądź zalecanych
urządzeń peryferyjnych.
4. Warunki dostępu
a) Dokumenty dostępne online
W przypadku dokumentów online należy podawać informację identyfikującą i lokalizującą
źródło cytowanego dokumentu. Elementy informacji lokalizującej dokumenty w ramach sieci
komputerowej takiej jak Internet to: adres komputera macierzystego, nazwa katalogu, nazwa
pliku.
b) Fragmenty dokumentów elektronicznych
W przypisie dotyczącym części dokumentu elektronicznego nie będącej artykułem, szczegóły
charakterystyczne dla części (np. tytuł i oznaczenie rozdziału lub części), jej numerację
i lokalizację w obrębie dokumentu macierzystego należy umieścić po danych
bibliograficznych odnoszących się do całości dzieła, przed uwagami, oznaczeniem warunków
dostępu i numerem znormalizowanym.
c) Artykuły w dokumentach elektronicznych
W przypisie dotyczącym artykułu w dokumencie elektronicznym dane odnoszące się do
artykułu (np. jego autor i tytuł) powinny poprzedzać dane odnoszące się do całości
dokumentu macierzystego i należy je wyraźnie oddzielić stosując wyróżnienia typograficzne,
interpunkcję lub wyrażenia takie jak ,,In”. Numerację i lokalizację artykułu w obrębie
dokumentu macierzystego należy umieścić po danych bibliograficznych o dokumencie
5
macierzystym, przed
znormalizowanym.
uwagami,
oznaczeniem
warunków
dostępu
i
numerem
d) Numeracja w obrębie dokumentu lub systemu macierzystego
Zaleca się podawanie numeru rekordu lub innych numerów nadawanych fragmentowi lub
artykułowi jako identyfikatory w obrębie macierzystego dokumentu lub systemu. Zaleca się
poprzedzanie tego numeru wyrażeniem ,,Numer rekordu”, ,,Numer pozycji”, ,,Numer
akcesji”.
e) Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego
Lokalizację fragmentu lub artykułu w obrębie dokumentu macierzystego należy podawać,
jeżeli format dokumentu uwzględnia paginację lub równorzędny system wewnętrznego
odsyłania. Zaleca się następującą kolejność:
1.numer stronicy, ekranu, akapitu lub wiersza, jeżeli te właściwości są stałymi
właściwościami fragmentu, artykułu lub bazy danych (np. ,,s. 5-21”; ,,wiersz 100-150”);
2.etykietowaną część, sekcję, tablicę, scenę lub inne oznaczenie związane z tekstem;
3.dowolne oznaczenie specyficzne dla dokumentu macierzystego.
Jeżeli dokument nie zawiera paginacji dopuszcza się wskazanie w nawiasach kwadratowych
objętości części, wyrażonej ogólna liczbą wierszy, ekranów itp. (np. ,,[35 wierszy]” lub ,,[ok.
12 ekranów]”.
6