Uwagi Polskiego Stowarzyszenia Sprzedaży Bezpośredniej („PSSB”)

Warszawa, dnia 07.12. 2016 r.
Uwagi Polskiego Stowarzyszenia Sprzedaży Bezpośredniej („PSSB”) do wybranych
projektów aktów prawnych składających się na tzw. Konstytucję dla biznesu
1) Projekt ustawy - Prawo przedsiębiorców;
2) Projekt ustawy o uproszczeniach podatkowych dla przedsiębiorców;
3) Projekt ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców oraz Rzeczniku
Przedsiębiorców;
4) Projekt ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie
Informacji dla Przedsiębiorcy;
5) Projekt ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób
zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) Projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki
spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2010 oraz niektórych innych
ustaw;
7) Projekt uchylenia ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności
gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne
i fizyczne;
8) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad pomiaru kosztów regulacyjnych
ponoszonych przez adresatów projektów ustaw.
PSSB wyraża aprobatę dla działań, mających na celu zniesienie nadmiernych obciążeń
w prowadzeniu działalności przez przedsiębiorców oraz nadania jednoznacznego brzmienia
przepisom, które budzą wątpliwości interpretacyjne w orzecznictwie sądów i organów
administracji publicznej. Niemniej jednak, zastrzeżenia PSSB wzbudza propozycja przyjęcia
odrębnych aktów prawnych regulujących poszczególne kwestie związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej. Aktualnie regulacje w tym zakresie wynikają w przeważającej
części z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. W ocenie PSSB
wydzielenie poszczególnych kwestii z tej ustawy i przeniesienie ich do odrębnych aktów nie
będzie sprzyjać pewności prawa i doprowadzi do zbytniego skomplikowania otoczenia
prawnego, w którym funkcjonują przedsiębiorcy, zamiast spodziewanej poprawy tego
otoczenia. Poniżej przedstawione zostały szczegółowe uwagi do wybranych projektów aktów
prawnych.
Ad 1. Projekt ustawy – Prawo przedsiębiorców
PSSB podnosi, że zasady wyrażone w art. 8 – 18 oraz art. 26 – 27 Prawa
przedsiębiorców stanowią w istocie konstytucyjne zasady demokratycznego państwa prawa.
Większość z tych zasad jest wyrażona w przepisach konstytucji, natomiast niektóre z nich
zostały wywiedzione przez Trybunał Konstytucyjny. Trudno jest ocenić, jaki cel przyświecał
w tym zakresie twórcom projektu. Niemniej jednak w ocenie PSSB komentowane
powtórzenie konstytucyjnych zasad w komentowanym projekcie ustawy może stanowić
dodatkową wskazówkę interpretacyjną dla organów administracji i przyczynić się do poprawy
efektywności stosowania prawa w relacjach z przedsiębiorcami.
PSSB pozytywnie ocenia regulację, która przewiduje, że śmierć przedsiębiorcy
będącego osobą fizyczną nie stanowi przyczyny zakończenia prowadzonej przez niego
działalności gospodarczej, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów działalność ta jest
kontynuowana przez następców prawnych lub inne podmioty (art. 25 ust. 2).
Na aprobatę zasługują także przepisy Rozdziału 3 Prawa przedsiębiorców
„Załatwianie spraw z zakresu działalności gospodarczej” w zakresie formy dokonywania
czynności przez organy i przedsiębiorców, przewidujące znaczny stopień ich
odformalizowania i uproszczenia.
Zastrzeżenia PSSB budzi natomiast propozycja wprowadzenia tzw. „objaśnień
prawnych”, o których mowa w art. 34 Prawa przedsiębiorców. W ocenie PSSB tego typu
instrument nie przyczyni się do poprawy pewności prawa, a jedynie dodatkowo skomplikuje
jego stosowanie. Wprowadzenie tego typu rozwiązania implikuje twierdzenie, że prawo nie
jest dostatecznie jasne i przejrzyste i z góry przyjmuje się, że wymagać będzie wydania
oficjalnych wyjaśnień. Tymczasem rolą ustawodawcy powinno być tworzenie prawa, którego
interpretacja nie budzi wątpliwości po stronie podmiotów, do których jest kierowane.
Zdaniem PSSB doprecyzowania wymagają uregulowania, dotyczące „analizy
prawdopodobieństwa naruszenia prawa”, o których mowa w art. 46 Prawa przedsiębiorców
dotyczącym planowania i prowadzenia kontroli. W ocenie PSSB przepisy Prawa
przedsiębiorców w tym zakresie zostały zredagowane zbyt ogólnie, co w konsekwencji
uniemożliwia określenie sposobu ich stosowania i naraża przedsiębiorców na dowolność
interpretacyjną ze strony różnych organów. Z przepisów tych nie wynika, na jakich zasadach
będzie podejmowana decyzja o przeprowadzeniu analizy prawdopodobieństwa naruszenia
2
prawa. Dodatkowo Prawo przedsiębiorców przewiduje ogólnikowe stwierdzenie, że sposób
przeprowadzania analizy będzie określony wyłącznie przez organ kontroli lub organ
nadrzędny. Wątpliwości wzbudzają również przepisy wyłączające obowiązek stosowania
kontroli ryzyka do kategorii przypadków określonych w art. 46 ust. 2 Prawa przedsiębiorców.
Przede wszystkim PSSB postuluje modyfikację wspomnianego przepisu poprzez zawężenie
katalogu przypadków, do których przepisy o analizie ryzyka nie będą miały zastosowania.
Uzasadnione obawy budzą również pozostałe regulacje dotyczące przeprowadzania
kontroli, w szczególności zaś szeroki zakres wyjątków od reguł dotyczących
niepodejmowania i nieprowadzenia równocześnie więcej niż jednej kontroli działalności
przedsiębiorcy, ograniczeń co do czasu trwania kontroli oraz nieprzeprowadzania kontroli
w przypadku, gdy miałaby ona dotyczyć przedmiotu kontroli objętego uprzednio zakończoną
kontrolą, przeprowadzoną przez ten sam organ. Ponadto PSSB krytycznie ocenia także
rozwiązanie, przewidujące możliwość przeprowadzenia wobec przedsiębiorcy czynności
kontrolnych w postaci pobierania próbek, dokonywania oględzin, lub pomiarów przed
upływem siedmiodniowego terminu od doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia
kontroli. Jednocześnie zastrzeżenia wzbudza przewidywana w Prawie przedsiębiorców
możliwość doręczenia zawiadomienia „zarządzającemu w imieniu kontrolowanego zakładem
lub inną wyodrębnioną częścią przedsiębiorstwa lub kierownikowi wyodrębnionej komórki
organizacyjnej przedsiębiorstwa” w razie nieobecności kontrolowanego, lub osoby przez
niego upoważnionej. Zestawienie tych przepisów wskazuje, że w przypadku wejścia Prawa
przedsiębiorców w życie, możliwe będzie dokonywanie określonych czynności kontrolnych
zaraz po doręczeniu zawiadomienia, nawet w braku obecności przedsiębiorcy oraz osoby
przez niego upoważnionej.
PSSB pozytywnie ocenia zagwarantowanie przedsiębiorcy możliwości złożenia skargi
do sądu administracyjnego na postanowienie organu kontroli o kontynuowaniu czynności
kontrolnych (art. 58 ust. 16). Niemniej jednak w opinii PSSB złożenie skargi powinno
skutkować zawieszeniem postępowania kontrolnego do czasu wydania przez sąd
prawomocnego orzeczenia.
Wątpliwości PSSB wzbudza propozycja utworzenia instytucji Rzecznika
Przedsiębiorców oraz Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców. W ocenie PSSB, jeśli
chodzi o instytucję Rzecznika Przedsiębiorców, istotne jest aby jego kompetencje nie
wchodziły w zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednocześnie, w związku
z tym, że Rzecznik Praw Obywatelskich niejednokrotnie zajmował stanowisko w sprawach
dotyczących przedsiębiorców, należy rozważyć zasadność tworzenia nowego urzędu,
właściwego tylko dla spraw przedsiębiorców. Analogiczna uwaga nasuwa się w odniesieniu
do propozycji utworzenia Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców w związku
z funkcjonującą obecnie Radą Dialogu Społecznego.
3
Ad 2. Projekt ustawy o uproszczeniach podatkowych dla przedsiębiorców
PSSB pozytywnie ocenia propozycję zmian w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r.
o podatku od spadków i darowizn, przewidujących zwolnienie od podatku nabycia w drodze
dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub dziedziczenia
w nim.
W odniesieniu do planowanych zmian w zakresie podatku dochodowego od osób
fizycznych i prawnych zdaniem PSSB na aprobatę zasługują także regulacje umożliwiające
korektę rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych w przypadku braku
zapłaty faktury w ciągu 120 dni.
PSSB pozytywnie ocenia także proponowaną zmianę w Ordynacji podatkowej,
zgodnie z którą w przypadku gdy w wyniku wykonania wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego wydana zostanie interpretacja indywidualna rozbieżna z uprzednio
wydanymi interpretacjami indywidualnymi w takich samych stanach faktycznych lub
zdarzeniach przyszłych oraz w takim samym stanie prawnym, minister właściwy do spraw
finansów publicznych wydaje z urzędu interpretację ogólną. W ocenie PSSB tego typu
rozwiązanie powinno przyczynić się do wzmocnienia pewności prawa.
Jednocześnie największe obawy PSSB budziły projektowane zmiany w zakresie zasad
rozliczania kosztów korzystania z samochodów wykorzystywanych do prowadzenia
działalności. Z uwagi na fakt usunięcia tych zapisów z projektu, rozumiemy, że nie będą one
przedmiotem dalszych prac i z tego względu PSSB nie przedstawia stanowiska w tym
zakresie.
Ad 3. Projekt ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców oraz
Rzeczniku Przedsiębiorców
W odniesieniu do Projektu ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców oraz
Rzeczniku Przedsiębiorców prosimy o zapoznanie się z uwagami w tym zakresie wyrażonymi
w komentarzach do projektu nr 1 powyżej.
Ad 4. Projekt ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej oraz o Punkcie Informacji dla Przedsiębiorców
Zastrzeżenia PSSB budzi zmiana proponowana w zakresie ograniczania liczby
przedmiotów działalności gospodarczej według PKD wpisywanych do rejestru CEIDG do nie
więcej niż 10. Brak przepisów przejściowych w tym zakresie rodzi uzasadnione wątpliwości,
czy ograniczenie to dotyczy jedynie przedsiębiorców dokonujących wpisu do rejestru CEIDG
4
po wejściu w życie przepisów ustawy, czy także przedsiębiorców figurujących już obecnie
w tym rejestrze.
Ad 5. Projekt ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych
i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym
Analiza przepisów projektu ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców
zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym prowadzi do wniosku,
że w ustawie tej powielone zostały regulacje z ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu
usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz regulacje dotyczące prowadzenia
działalności gospodarczej w Polsce przez przedsiębiorców zagranicznych, określone
w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przy czym
uregulowania komentowanego projektu stanowią co do zasady powtórzenie ww. ustaw.
W ocenie PSSB tego typu praktyka ustawodawcza nie przyczynia się do wzmocnienia
pewności prawa z punktu widzenia przedsiębiorców i stanowić będzie nadmierne
skomplikowanie otoczenia prawnego. PSSB zwraca uwagę, że w projekcie komentowanej
ustawy brakuje jakiegokolwiek odniesienia do dalszego bytu prawnego ustawy z dnia 4 marca
2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5