Cement romański – czyli z czego Kraków zbudowano Łukasz Bratasz
Transkrypt
Cement romański – czyli z czego Kraków zbudowano Łukasz Bratasz
Cement romański – czyli z czego Kraków zbudowano Łukasz Bratasz Kraków powszechnie kojarzy się z zabytkami okresu średniowiecza, renesansu czy baroku. Tymczasem na architekturze miasta w największym stopniu odcisnęły się czasy tzw. autonomii galicyjskiej czyli lata 1860 –1918. Był to okres szybkiego rozwoju Krakowa i prowadzonego na szeroką skalę ruchu budowlanego. Powstają monumentalne gmachy użyteczności publicznej i okazała zabudowa mieszkaniowa, których elewacje ozdabiano formami architektonicznymi i rzeźbiarskimi, naśladującymi wielkie style minionych epok. O ile styl dekoracji nawiązywał do przeszłości, technologia wytwarzania elementów dekoracyjnych była na wskroś nowoczesna. Jej podstawa było nowe spoiwo cementowe – cement romański, wynalazek rewolucji przemysłowej XIX wieku. Wprowadzony na masową skalę materiał określa do dziś wygląd pojedynczych budynków, ulic oraz przestrzeni miejskiej. Po I Wojnie Światowej zanika produkcja i stosowanie cementów romańskich, wypieranych przez nowsze ce¬menty portlandzkie. Cement romański przez kilka dziesięcioleci pozostaje bardziej nietypowych. nieznany zarówno konserwatorom jak i materiałoznawcom. Dopiero w ostatnim dziesięcioleciu podjęto wysiłki nad przywróceniem wytwarzania cementu romańskiego i jego zastosowaniem do konserwacji zabytków architektury. W trakcie wykładu przedstawimy historię i rolę cementu romańskiego dla Krakowa jak i architektury innych miast europejskich. Zademonstrujemy praktycznie niezwykłe cechy tego materiału odróżniające go od innych rodzajów spoiw tj. piękny, ciepły kolor, krótki czas wiązania i wysoką wytrzymałość przy znacznej porowatości. Wyjaśnimy, jak przebiegające podczas jego uwodnienia reakcje chemiczne prowadzą do niezwykłych cech zapraw. Wykażemy, dlaczego cement romański jest materiałem znacznie bardziej ekologicznym niż cement portlandzki. A już na koniec, pokażemy jak nauka poprzez realizowane w Instytucie projekty badawcze doprowadziła do odtworzenia technologii jego wytwarzania i wprowadziła ten materiał do praktycznej konserwacji krakowskich zabytków. [WYKŁAD] barwna wersja ulotki dostępna na www.ik-pan.krakow.pl