Globalizacja - szanse i zagrożenia

Globalizacja - szanse i zagrożenia:
a. szanse: alterglobaliści ( zwolennicy globalizacji, ale nie z dominującą rolą polityki i
biznesu. Chcą globalizacji w oparciu o sieć ruchów społecznych)
- brak barier handlowych- spadek cen, rozwój gospodarki,
- swobodny transfer nowoczesnych technologii- podniesienie poziomu wykształcenia,
- upowszechnianie demokracji,
- szansa na pomoc humanitarną krajów Trzeciego Świata z zysków korporacji,
- upowszechnianie dorobku cywilizacyjnego,
- zwiększenie zależności między państwami- mniej konfliktów,
zagrożenia: antyglobaliści – środowiska lewackie, anarchistyczne, ekologów ( zielonych),
liczne protesty zwłaszcza w czasie spotkań Światowego Forum Ekonomicznego. Krytyka
uzależnienia gospodarek państw słabszych od potęg gospodarczych i międzynarodowych
korporacji)
- coraz większe różnice między bogatą Północą a biednym Południem ( migracje ludności,
ksenofobia),
- rozwój zorganizowanej przestępczości ( mafia), korupcja, - kultura masowa wypiera kulturę
ambitną, narodową, tradycje
- państwa tracą swoją suwerenność, - wpływy międzynarodowych korporacji,
Zjawisko terroryzmu:
a. pojęcie terroryzmu- ( stosowanie przemocy, element zastraszenia, manifestacja siły, chęć
zaistnienia w mediach, w celu osiągnięcia celu politycznego, często ofiarami są przypadkowi
ludzie, ponieważ terroryści zwykle atakują duże skupiska ludności.
b. rodzaje terroryzmu:
- lewacki ( komunistyczny, anarchiści)- lata 70- te, Czerwone Brygady- Włochy (
zamordowanie byłego premiera Aldo Moro), Hiszpania, Frakcja Czerwonej Armii- Niemcywalka z kapitalizmem, Tupac Amaru- Peru, Świetlisty Szlak, sekta Aum- sarin w tokijskim
metrze, Baader Meinhof,
- terroryzm etniczny- ETA ( Kraj Basków i Wolność)- Baskowie, IRA ( Irlandzka Armia
Republikańska)- Irlandia Północna, Partia Pracy Kurdystanu ( Kurdowie), Ludowy Front
Wyzwolenia Korsyki, Tamilskie Tygrysy (
- terroryzm islamski ( arabski)- główny wróg to cywilizacja Zachodu, USA- Al.- Kaida
Osama bin Laden- atak na WTC 11 IX 2001, Bractwo Muzułmańskie- Egipt, Dżamma
Islamija- Indonezja, Palestyna- Hamas, Hezbollah,
- cyberterroryzm- ataki hakerów na rządowe strony internetowe, infrastrukturę bankową i
medialną ( hakerzy rosyjscy 2007 r.-Estonia, 2008- Litwa i Gruzja)
ONZ
Działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ)
a) powstanie ONZ: 14 VIII 1941- Karta Atlantycka; 1 I 1942- Deklaracja Narodów
Zjednoczonych; - podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych- 25 VI 1945 ( San Francisco)
c) cele ONZ: - utrzymywanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, - rozwijanie
przyjaznych stosunków między narodami; zagadnienia międzynarodowe o charakterze
gospodarczym, społecznym, kulturalnym,
- koordynowanie działań państw,
Zgromadzenie Ogólne
d) struktura ONZ:
Rada
Bezpieczeństwa
Międzynarodowy
Trybunał
Sprawiedliwości
Sekretariat
Rada
Powiernicza
Sekretarz
Generalny
Ban Ki- moon –
kadencja 5 lat
- UNESCO- Organizacja NZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury
-
UNICEF- Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom
WTO- Światowa Organizacja Handlu
MFW- Międzynarodowy Fundusz Walutowy
FAO- Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa,
ILO- Międzynarodowa Organizacja Pracy
WHO- Światowa Organizacja Zdrowia,
GATT- Układ ogólny w sprawie Handlu i Ceł
IBRD- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
OBWE- Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ,
Rada SpołecznoGospodarcza
Koordynacja
wyspecjalizowanych
organizacji ONZ
Pieniądz, banki i giełda ( „Pecunia non olet” )
rodzaje pieniądza:
- pełnowartościowy – kruszcowy ( złoto, srebro)
- papierowy- banknoty- Chiny- IX w., Mongołowie- XIII w., XVIII w. Europa
- metalowy- monety ( bilon)
- bezgotówkowy- rozrachunkowy: czeki (pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia
określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego )
, przelewy,
* weksle ( dokument, który zobowiązuje jego wystawcę do zapłacenia określonej kwoty w
ustalonym wcześniej terminie ( XV w.) ,
* obligacje ( papier wartościowy, wydany przez państwo lub samorząd lokalny, gdzie
emitent ( wydający) zobowiązuje się do wypłacenia posiadaczowi obligacji określonej sumy
pieniędzy powiększonej o ustalone odsetki, nie dają żadnego prawa własności, udziału we
władzach czy dywidendy
* bony (dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa na okaziciela o wartości nominalnej 10
tys. PLN z terminami emisji od 1 do 52 tygodni . Oprocentowanie bonów ma charakter stały,
dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością nominalną bonu).
Podstawową cechą bonów skarbowych jest zerowy stopień ryzyka, co sprawia, że są
atrakcyjnym papierem lokacyjnym
- plastikowy- karty kredytowe i płatnicze ( VISA, Master Card, American Express - poł. XX
w. ( zjawisko skimmingu- tworzeniu kopii paska magnetycznego karty płatniczej i
wykorzystanie duplikatu do wykonywania nieuprawnionych płatności za towary i usługi, lub
wypłat z bankomatów)
- elektroniczny- płatność on-line, SMS
e. funkcje pieniądza:
- wyraża wartość dobra lub usługi ( obrachunkowa i transakcyjna)
- akceptowany środek płatniczy
- środek przechowywania zasobów ( bogactwa) – tezauryzacja
- mierzy płatności, które są odroczone i mogą być dokonane w terminie późniejszym
cechy pieniądza:
- trwałość- wielokrotność używania
- łatwy do przenoszenia i przechowywania
- podzielność na małe jednostki, bez straty na wartości
bank centralny - NBP- Narodowy Bank Polski- udziela kredytu innym bankom, ustala
wysokość rezerw obowiązkowych, kontroluje ilość pieniądza, rezerwy monetarne, emituje
pieniądz, operacje finansowe państwa; prezes NBP- prof. Marek Belka);
- RPP- Rada Polityki Pieniężnej- organ NBP, który ustala zasady polityki pieniężnej, np.
wysokość podstawowych stóp procentowych
operacje bankowe:
- depozyt- lokata oszczędności na koncie, wkład pieniężny
- rachunek a vista- nisko oprocentowane, wypłata w dowolnym czasie
- lokaty terminowe- wyższy procent uzyskany po określonym czasie,
- przelewy:
- kredyty – umowa z kredytobiorcą, wysokość kredytu, oprocentowanie, termin spłaty:
* kredyt konsumpcyjny- zakup dóbr konsumpcyjnych
* kredyt hipoteczny- na budowę, zakup mieszkania, udzielany pod zastaw,
* kredyt lombardowy- udzielany na okres do 1 roku pod zastaw ruchomości,
* kredyt gospodarczy – dla firm na bieżącą działalność ( tzw. linia kredytowa, kredyt
obrotowy) lub inwestycje
* kredyt konsolidacyjny- połączenie kilku kredytów
instytucje parabankowe- problem tzw. „chwilówek” – pożyczki krótkoterminowe,
niewielkie kwoty, bardzo wysoko oprocentowane, niewymagalne zaświadczenia, poręczenia,
np. Provident, Vivus, Wonga, Bocian
Rynek kapitałowy- obrót papierami wartościowymi:
akcje- dokument potwierdzający prawo własności do części przedsiębiorstwa ( akcjonariusz,
udziałowiec) emitowany przez spółki akcyjne





obligacje- zobowiązania ( państwa, miasta, przedsiębiorstwa) do zwrotu określonej
sumy wraz z odsetkami w ustalonym czasie
GWP- Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
maklerzy giełdowi- pośredniczą w transakcjach kupna i sprzedaży papierów
wartościowych
hossa- wzrost cen akcji
bessa- spadek wartości akcji
Pojęcia związane z polityką monetarną:
o inflacja- spadek wartości pieniądza, który wynika ze wzrostu cen towarów (
przyczyny- zbyt dużo pieniędzy na rynku,
o hiperinflacja- bardzo wysoka inflacja, powyżej 100 % w skali roku
o b. deflacja- stały spadek cen, zjawisko odwrotne do inflacji, podaż
przewyższa popyt.
o recesja- zahamowanie rozwoju i osłabienie gospodarki
o koniunktura- stan gospodarki
Gospodarstwo domowe. Rynek. Własność i jej formy
o gospodarstwo domowe to członkowie rodziny ( także zakon, dom dziecka), którzy
przeznaczają dochody na konsumpcję dóbr i usług ( żywność, ubrania, opłaty, kultura,
rozrywka), rzadziej na produkcję ( gospodarstwa rolne, rzemieślnicy)
źródła dochodów gospodarstw domowych:
o pensja, emerytury i renty, honoraria ( wolne zawody), stypendia, zyski z działalności
o gospodarczej, rolniczej, zasiłki dla bezrobotnych, dochody z oszczędności bankowych,
inwestycji
o giełdowych), nagrody, darowizny, spadki, dochody z najmu
Rynek:
czynniki regulujące rynek: kupujący kształtują popyt, sprzedający podaż
popyt- ilość dóbr i usług, które mogą kupić konsumenci po określonej cenie i w danym czasie
podaż- liczba lub ilość dóbr i usług oferowanych do sprzedaży po określonej cenie w danym
czasie.
Opisz wybrany konflikt na świecie.