FINANSOWY BAROMETR ING: „Ciasne ale własne”

FINANSOWY BAROMETR ING:
„Ciasne ale własne”
Kredyty hipoteczne i nieruchomości
Międzynarodowe badanie ING na temat kredytów hipotecznych i nieruchomości w
Polsce i na świecie
Wybrane wyniki badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez TNS NIPO
Październik 2012
O badaniu
Finansowy Barometr ING:
•
cykliczne badanie Grupy ING
przeprowadzane w kilkunastu
krajach na całym świecie na
•
bada zachowania i postawy
konsumentów wobec zagadnień
finansowych w Polsce i na świecie
•
co kwartał koncentruje się na
innym obszarze finansów
Czwarta edycja badania została
przeprowadzona w 15 krajach:
Polska, Niemcy, Wielka Brytania,
Francja, Austria, Hiszpania, Włochy,
Holandia, Belgia, Luksemburg,
Turcja, Rumunia, USA, Kanada,
Australia
Metodologia:
n=15 054 (PL=1002)
czas: 30 sierpień - 17 wrzesień
2012
Zakup czy wynajem - odsetek właścicieli i zadłużonych
Ze wszystkich badanych krajów Polska ma najwyższy odsetek właścicieli mieszkań (69%). Polska
ma również najwyższy odsetek właścicieli mieszkań, którzy nie mają kredytu hipotecznego (53%
wobec średniej dla wszystkich krajów wynoszącej 30%)
Które z poniższych zdań najlepiej opisuje Twoją sytuację mieszkaniową?
70% 69%
55%
53%
50%
60%
45%
50%
40%
40%
35%
30%
30%
20%
25%
20%
14%
13%
15%
10%
10%
0%
5%
Jestem w właścicielem
Wynajmuję
Mieszkam z rodziną lub znajomymi i nie płacę czynszu
Jestem właścicielem/właścicielką lub współwłaścicielem/współwłaścicielką
nieruchomości, w której mieszkami i nie posiadam kredytów hipotecznych
Zakup czy wynajem – spekulanci czy mieszkańcy
83% Polaków uważa, że posiadanie mieszkania na własność jest pod względem finansowym
bardziej opłacalne niż wynajem. To wynik powyżej średniej dla wszystkich badanych krajów (73%)
Pod względem finansowym bardziej korzystne jest
posiadanie domu niż jego wynajmowanie 1
90%
Co w ciągu najbliższych pięciu lat będzie bardziej
korzystne dla osób po raz pierwszy rozważających
zakup mieszkania? 2
90%
83%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
Zgadzam się
1
W jakim stopniu zgadzasz lub nie zgadzasz się z poniższymi zdaniami?
64%
27%
Zakup nieruchomości
Wynajem nieruchomości
2 Biorąc pod uwagę sytuację ekonomiczną, czy sądzisz, że w ciągu najbliższych pięciu lat pod względem finansowym
bardziej korzystny dla osób po raz pierwszy rozważających zakup mieszkania będzie zakup czy wynajem nieruchomości?
Koszt kredytu hipotecznego i czynszu
W większości krajów osoby wynajmujące mieszkanie, przeznaczają na czynsz większą część
swojego dochodu niż właściciele mieszkań na spłatę raty kredytu hipotecznego. W Polsce te koszty
są równe i przeciętnie wynoszą 29% miesięcznego dochodu. Wyjątkiem jest Rumunia, gdzie część
dochodów przeznaczana na ratę kredytu hipotecznego jest wyższa od czynszu.
50%
Część dochodów przeznaczona na opłacenie raty kredytu hipotecznego / czynszu
45%
40%
35%
30%
29%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
kredyt hipoteczny
1.
2.
czynsz
Jaką część swoich miesięcznych dochodów netto przeznaczasz na opłacenie raty kredytu hipotecznego?
Jaką część swoich miesięcznych dochodów netto przeznaczasz na opłacenie czynszu, nie włączając w to opłat za media, np. ogrzewanie czy prąd?
Ceny nieruchomości (pytanie o poziom)
Czy ceny domów są wysokie? Zdecydowana większość badanych uważa, że tak – w tym 77%
Polaków. To więcej niż średnia dla wszystkich badanych krajów (69%). Wyjątkiem są mieszkańcy USA,
gdzie tylko 39% respondentów podziela taką opinię.
100%
Jak oceniasz aktualny poziom cen domów w Twoim miejscu zamieszkania?*
90%
80%
77%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
4%
0%
Wysoki
Niski
*Suma odpowiedzi nie wynosi 100%, ponieważ część respondentów nie miała zdania
Ceny nieruchomości (długoterminowe trendy)
Polacy są relatywnie bardziej świadomi ryzyka związanego z inwestowaniem w nieruchomości. Tylko co
trzeci Polak (34%) uważa, że „ceny domów nigdy nie spadają”. W porównaniu z większością
badanych krajów, w Polsce popularniejsze jest także przekonanie, że nieruchomość to dobra
inwestycja.
Nieruchomość to dobra inwestycja
Ceny domów nigdy nie spadają
80%
90%
70%
85%
80%
60%
75%
50%
40%
84%
70%
34%
65%
60%
30%
55%
20%
50%
10%
45%
0%
40%
Zgadzam się
W jakim stopniu zgadzasz lub nie zgadzasz się z poniższymi zdaniami?
Zgadzam się
Ceny nieruchomości (12 mięsiecy)
Polacy są podzieleni w opiniach, czy ceny nieruchomości wzrosną w ciągu kolejnego roku. 35%
uważa, że ceny domów wzrosną, a 29% że spadną. Polska jest w grupie 3 europejskich krajów (razem z
Rumunią i Włochami), w których żadna z opinii wyraźnie nie przeważa. Odsetek Polaków, uważających
że ceny spadną, jest wyższy od średniej dla wszystkich badanych krajów (19%).
Czy sądzisz, że w ciągu najbliższych dwunastu
miesięcy ceny nieruchomości w Twoim miejscu
zamieszkania wzrosną czy spadną?
Liczba domów sprzedanych w ciągu najbliższych
dwunastu miesięcy w porównaniu z ostatnimi
dwunastoma miesiącami *
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
41%
50%
40%
40%
35%
29%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
Wzrosną
Spadną
28%
Wzrośnie
Spadnie
* W jaki sposób, według Ciebie, zmieni się liczba domów sprzedanych w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy w porównaniu z ostatnimi dwunastoma miesiącami?
Pomoc finansowa przy zakupie domu
Ponad połowa polskich właścicieli mieszkań (53%) otrzymała od rodziny lub przyjaciół finansowe
wsparcie przy kupnie domu lub spłacie raty kredytu hipotecznego . Tylko w czterech badanych
krajach (Turcja, Włochy, Rumunia, Polska) , takie wsparcie otrzymała ponad połowa badanych.
Czy kiedykolwiek otrzymałeś/otrzymałaś od rodziny lub znajomych
pomoc finansową związaną z zakupem domu/nieruchomości?
70%
80%
60%
70%
50%
73%
60%
47%
60%
54%
50%
40%
45%
36%
40%
30%
30%
20%
10%
20%
6%
0%
10%
11%
5%
7%
4%
4%
0%
18-24 lat
25-34 lat
35-44 lat
45-54 lat
Tak, w chwili zakupu nieruchomości
Tak, w chwili zakupu nieruchomości
Tak, podczas spłaty kredytu hipotecznego
Tak, podczas spłaty kredytu
hipotecznego
55+ lat
Wiek zakupu pierwszego mieszkania
Przeciętny wiek*, w którym Polacy kupują pierwsze mieszkanie wynosi 30 lat. Średnia dla
wszystkich badanych krajów wyniosła 29 lat. Najwcześniej pierwsze mieszkanie kupują Brytyjczycy (25
lat), najpóźniej Niemcy (32 lata)
33
W jakim wieku zakupiłeś/zakupiłaś pierwszy dom/nieruchomość?
32
31
30
30
29
28
27
26
25
24
* mediana
Powroty do domów
W Polsce 8% respondentów wróciłoby do rodzinnego domu z powodów finansowych – to mniej niż
wynosi europejska średnia (10%).
20%
18%
Czy kiedykolwiek brałeś/brałaś pod uwagę ponowne
wprowadzenie się do rodziny lub znajomych w związku z
kłopotami finansowymi?
16%
14%
12%
10%
8%
8%
6%
4%
2%
0%
Tak, brałem/brałam to pod uwagę i wprowadziłem(am) się do nich ponownie
Koszt utrzymania mieszkania
Respondenci ze wszystkich krajów deklarują, że muszą przeznaczać na mieszkanie większy procent
swoich dochodów niż rok temu. Polska jest drugim w kolejności krajem (po Rumunii) pod względem
odsetka respondentów deklarujących, że obecnie przeznaczają na mieszkanie większą część dochodów
(55%).
Czy procent dochodów przeznaczony na mieszkanie
jest w przybliżeniu większy czy mniejszy niż rok
temu?
60%
Co jest głównym powodem tego wzrostu procentu
dochodu przeznaczanego na mieszkanie?
90%
55%
80%
50%
70%
70%
40%
60%
50%
30%
40%
20%
10%
30%
20%
9%
10%
0%
0%
Większy
Mniejszy
Wzrost rat kredytów hipotecznych lub
czynszu
Spłata kredytu hipotecznego
Polacy pytani o obawy związane ze spłatą kredytu hipotecznego, na pierwszym miejscu wskazują
utratę pracy (35%), a następnie zbyt niski dochód, niepozwalający na opłacenie raty kredytu
hipotecznego (20%)
Która kwestia martwi Cię najbardziej w związku z
koniecznością opłacania raty kredytu hipotecznego w
najbliższej przyszłości?
Żadna
2%
Spadek kursu waluty mojego kraju
wpływający na wzrost miesięcznych
opłat (i zadłużenia) związanych z…
Choroba
Gdyby zabrakło Panu(i) środków na spłatę raty kredytu
hipotecznego, jakie kroki by Pan(i) podjął(ęła)?
Trudno powiedzieć
13%
8%
Zawiadomił(a)bym bank i
złożył(a)bym wniosek o odroczenie
płatności
41%
13%
Za wszelką cenę starał(a)bym się
uzyskać pieniądze na spłatę
Wzrost oprocentowania, który wiąże
się ze wzrostem comiesięcznych rat
kredytu hipotecznego
28%
15%
Zbyt niski dochód niepozwalający na
opłacenie raty kredytu hipotecznego
Spłacił(a)bym taką część raty, na
jaką byłoby mnie stać
20%
Utrata pracy
0%
20%
35%
Poczekał(a)bym do czasu aż
uzyskał(a)bym pieniądze
40%
-5%
18%
5%
5%
15%
25%
35%
45%
Spłata kredytu hipotecznego
W porównaniu z mieszkańcami Europy, Polacy, pytani o obawy związane ze spłatą kredytu
hipotecznego, częściej wskazują na utratę pracy (35%) oraz wzrost kursu waluty obcej, w której
denominowany jest kredyt hipoteczny (13%).
Odsetek osób obawiających się utraty pracy w
związku z opłacaniem rat kredytu hipotecznego
40%
Odsetek osób obawiających się wzrostu kursu waluty
obcej w której denominowany jest kredyt hipoteczny
25%
35%
35%
30%
20%
15%
25%
10%
20%
5%
15%
0%
13%
Która kwestia martwi Cię najbardziej w związku z koniecznością opłacania raty kredytu hipotecznego w najbliższej przyszłości? – utrata pracy / wzrost kursu
waluty obcej w której denominowany jest kredyt hipoteczny
Barometr sytuacji finansowej
Polska jest jednym z krajów, w których osób spodziewających się poprawy swojej sytuacji jest
więcej niż pesymistów (7% netto). To więcej niż w poprzedniej edycji badania , gdy wyniósł 4% netto.
Odsetek osób netto, które uważają, że w ciągu kolejnych trzech miesięcy ich sytuacja
finansowa ulegnie poprawie
30%
20%
10%
7%
0%
-10%
-20%
-30%
P: Czy uważa Pan(i), że w ciągu kolejnych trzech miesięcy sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego: 1: Ulegnie znacznej poprawie 2: Ulegnie poprawie
3: Nie zmieni się 4: Ulegnie pogorszeniu 5: Ulegnie znacznemu pogorszeniu
Spłata kredytu hipotecznego
29% Polaków zdecydowałby się dzisiaj zaciągnąć kredyt hipotecznego w walucie obcej, jeżeli
wysokość raty byłaby bardziej atrakcyjna niż w PLN. Co drugi Polak odrzuca taką możliwość (54%)
Gdyby miał Pan(i) taką możliwość, czy zdecydowałby(aby) się Pan(i) zaciągnąć dzisiaj
kredyt hipoteczny w obcej walucie, jeżeli rata była niższa w przypadku kredytu w złotym?
35%
33%
30%
25%
21%
21%
20%
17%
15%
10%
8%
5%
0%
Zdecydowanie tak
Raczej tak
Raczej nie
Zdecydowanie nie
Trudno powiedzieć
Co jest istotne podczas procesu zaciągania kredytu hipotecznego
Polacy pytani o najważniejsze aspekty zaciągania kredytu hipotecznego, najczęściej wskazują na
poziom odsetek (94%), naliczane opłaty (93%), rodzaj naliczanych odsetek (92%) oraz łatwość
zrozumienia
warunków
związanych
hipotecznym
(92%).
Czy możesz
wskazać,
jak ważnezsąoferowanym
następujące produktem
aspekty podczas
zaciągania
kredytu hipotecznego?
Czy możesz wskazać, jak ważne są następujące aspekty podczas zaciągania kredytu hipotecznego?
Opinie osób trzecich, np. na blogach lub w internecie
44%
Opinie znajomych i rodziny
56%
Wymagany wkład własny
85%
Rodzaj naliczanych odsetek (np. czy odsetki są stałe,
zmienne, stałe przez pewien czas, a następnie zmienne…
92%
Naliczane opłaty
93%
Poziom odsetek
94%
Łatwość zrozumienia warunków związanych z oferowanym
produktem hipotecznym
92%
Bieżące relacje z bankiem
80%
Jakość doradztwa świadczonego przez sprzedawcę
produktu hipotecznego
88%
Zaufanie do sprzedawcy produktu hipotecznego (banku)
88%
40%
50%
Czy możesz wskazać, jak ważne są następujące aspekty podczas zaciągania kredytu hipotecznego?
60%
70%
80%
90%
100%
Koszt spłaty kredytu hipotecznego
Polska znalazła się w grupie krajów, w której respondentów deklarujących trudności w spłacie kredytu
(43%) jest więcej od osób deklarujących, że nie mają z tym problemu (15%). 39% respondentów z
Polski uważa, że spłacać kredyt jest im „ani łatwo, ani trudno”.
50%
Odsetek osób netto, które uważają, że łatwo jest im płacić raty kredytu
hipotecznego każdego miesiąca
40%
30%
20%
10%
0%
-10%
-20%
-30%
-40%
-50%
Jak łatwo lub trudno jest Ci płacić raty kredytu hipotecznego każdego miesiąca?
-28%
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Zespół ekonomistów ING Banku Śląskiego
Rafał Benecki i Grzegorz Ogonek
T 22 820 46 98
E [email protected], [email protected]