Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne PWT2004

Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne PWT2004

www.pwt.et.put.poznan.pl
Grzegorz Danilewicz
Wojciech Kabaciński
Marek Michalski
Instytut Elektroniki i Telekomunikacji
Politechnika Poznańska
ul. Piotrowo 3a
60-965 Poznań
2004
Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne
Poznań 9 - 10 grudnia 2004
PREZENTACJA SYSTEMÓW SYGNALIZACJI ABONENCKIEJ I
MIĘDZYCENTRALOWEJ W SIECIACH TELEKOMUNIKACYJNYCH
Streszczenie: W artykule przedstawiono, przygotowywany w ramach projektu Invocom, kurs zdalnego nauczania poświęcony systemom sygnalizacji abonenckiej i
międzycentralowej w sieciach z integracją usług.
1. CEL KURSU
Celem kursu jest zapewnienie studentom podstawowej wiedzy na temat systemów sygnalizacyjnych w
sieciach cyfrowych z integracją usług. Obejmuje on
ogólną budowę systemu sygnalizacji nr 7 oraz DSS1, a
także stos protokołów i struktury ramek stosowanych
w tych systemach. Podstawowe funkcje systemów sygnalizacyjnych zostaną pokazane przy wykorzystaniu
interaktywnych przykładów demonstracyjnych. Studenci będą mogli skonfigurować styk użytkownika z
siecią, przypisać adresy do urządzeń końcowych przyłączonych do styku i będą śledzić procedury sterowania połączeniem w przypadku różnych usług. W czasie demonstracji student będzie mógł zobaczyć szczegółową budowę wiadomości sygnalizacyjnych zarówno
pomiędzy użytkownikiem a siecią, jak i pomiędzy węzłami w sieci, w zależności od wybranej konfiguracji.
2. PRZEZNACZENIE KURSU I
WYMAGANIA WSTĘPNE
Kurs przeznaczony jest dla studentów wyższych
lat kierunku elektronika i telekomunikacja. Może być
także przydatny dla studentów kierunku informatyka.
Ćwiczenia umieszczone w ramach lekcji mogą być
także przydatne dla pracowników operatorów sieci telekomunikacyjnych, którzy zajmują się eksploatacją
systemów komutacyjnych i sieci.
Przy opracowaniu kursu przyjęto, że studenci
korzystający z kursu będą posiadali podstawową wiedzę na temat sieci telekomunikacyjnych i przede
wszystkim sieci cyfrowych z integracją usług. Znane
są rodzaje styków stosowanych do przyłączania abonenta do sieci, rodzaje kanałów stosowanych do przesyłania informacji użytkownika, konfiguracja odniesienia dla instalacji abonenckiej, a także podstawowe
funkcje sygnalizacji w sieciach telekomunikacyjnych.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
3. ZAWARTOŚĆ KURSU
Kurs składa się z 10 lekcji:
1. Usługi ISDN.
2. Wprowadzenie do Systemu Sygnalizazcji nr 7
(SS7).
3. Stos protokołów SS7 i DSS1.
4. Budowa jednostek sygnalizacyjnych SS7 i ramek
sygnalizacyjnych DSS1.
5. Wiadomości sygnalizacyjne SS7.
6. Wiadomości sygnalizacyjne DSS1.
7. Podstawowe procedury sterowania połączeniem.
8. Usługi dodatkowe związane z prezentacją numeru (CLIP, CLIR, COLP, COLR).
9. Usługi dodatkowe związane z transferem połączeń (CFU, CFB, CFNR, CD).
10. Usługi dodatkowe MSN, SUB, AOC, UUS.
Lekcje 1-6 zawierają podstawowe wiadomości na temat sygnalizacji w sieciach ISDN. W pierwszej lekcji
zawarte są podstawowe wiadomości na temat usług
w sieciach ISDN, ich definiowania oraz zestawione są
atrybuty stosowane do definiowania usług. Lekcja
druga zawiera wprowadzenie do systemu sygnalizacji nr 7. Omówiono w niej podstawowe zasady działania sygnalizacji oraz wyjaśniono podstawowe terminy w niej stosowane. W następnej lekcji zaprezentowano stosy protokołów dla SS7 i DSS1. Omówiono
funkcje poszczególnych poziomów SS7 oraz warstw
sygnalizacji DSS1. Druga lekcja zawiera wprowadzenie do systemu sygnalizacji nr 7. Lekcja 4 zawiera ogólny opis budowy jednostek sygnalizacyjnych
SS7 oraz ramek sygnalizacyjnych LAPD. Omówiono
znaczenie poszczególnych pól oraz wykorzystanie różnych rodzajów ramek i jednostek sygnalizacyjnych.
1
www.pwt.et.put.poznan.pl
Część wprowadzającą kończą lekcje 6 i 7 omawiające budowę wiadomości sygnalizacyjnych stosowanych w dalszej części kursu. Druga część kursu zawiera zestaw ćwiczeń do wykonania przez studentów. W każdym ćwiczeniu pokazane są reprezentatywne przykłady obsługi połączeń dla usług podstawowych i dodatkowych. Zadaniem studentów jest wybór konfiguracji instalacji abonenckiej, jeżeli jest to
możliwe, przypisanie numeracji dla określonej konfiguracji, zestawienie określonego połączenia oraz obserwacja wiadomości sygnalizacyjnych wymienianych
w czasie obsługi połączenia. W pierwszym ćwiczeniu - lekcja 7 - pokazano przykłady obsługi połączeń
dla usług podstawowych. W kolejnych ćwiczeniach
pokazano różne scenariusze dla obsługi usług dodatkowych CLIP, CLIR, COLP, COLR, CFU, CFB,
CFNR, CD oraz MSN, SUB, AOC, UUS. Poniżej
przedstawiony zostanie przykład dla obsługi usługi
dodatkowej CLIP - prezentacja numeru linii wywołującej.
4. PRZYKŁADOWE ĆWICZENIE
Zasada obsługi ćwiczeń zostanie przedstawiona
na przykładzie usługi CLIP. Po uruchomieniu ćwiczenia student jest informowany o usłudze, która przedstawiana jest w ćwiczeniu (rys. 1).
schematycznie przedstawionej sieci (rys. 3). Wiadomości przesyłane są w takiej kolejności w jakiej pojawiają się w rzeczywistych wymianach. Ruch wiadomości jest animowany. Animacja zatrszymuje się
w punktach milowych, którymi są momenty nadejścia wiadomości do węzła sieci lub do urządzeń końcowych abonentów. W momencie, gdy animacja zatrzymuje się student ma możliwość „kliknięcia” na
nazwie przesyłanej wiadomości. Powoduje to przejście do zakładki „ZAWARTOŚĆ WIAD.” (rys. 4). W
zakładce tej klikając na elementy list z lewej strony
ekranu można podejrzeć jak wyglądają poszczególne
składowe wiadomości, a tym samym można odnaleźć
elementy i parametry wiadomości odpowiedzialne za
obsługę usługi dodatkowej.
Trzecia zakładka „DSS1 i SS7” (rys. 5) umożliwia
obserwację wymiany wiadomości w postaci wykresu
MSC (ang. Message Sequence Chart). Na wykresie
przedstawione są kolejne wiadomości oraz kierunek
ich transmisji. Tu również możliwe jest wybranie danej wiadomości w celu obejrzenia jej budowy w zakładce „ZAWARTOŚĆ WIAD.”.
W momentach kluczowych prezentacji (początek, koniec, moment konieczności wybrania urządzenia, itp.) na ekranie pojawiają się komunikaty dla
ćwiczącego, które pomagają studentowi podjąć odpowiednie działanie. Przykład komunikatu na zakończenie ćwiczenia prezentującego działanie sygnalizacji
przy usłudze CLIP przedstawiono na rys. 6.
5. PODSUMOWANIE
Lekcje dotyczące systemów sygnalizacji przystosowane są do łatwej zmiany wersji językowej. W
celu przygotowania nowej wersji językowej wystarczy
zmienić tylko pliki tekstowe zawierające treść lekcji
i ćwiczeń. Cały system lekcyjny nie musi być zmieniany.
Autorzy projektu wyrażają nadzieję, że przygotowany w ten sposób projekt będzie bardzo pomocny
w samodzielnej nauce aspektów dotyczących systemów sygnalizacyjnych w sieciach zintegrowanych.
Rys. 1: Ekran powitalny ćwiczenia
Przycisk
„KONFIGURACJA
DOSTĘPU”
umożliwia przejście do konfiguracji dostępu użytkowników do sieci. Student może wybrać jakie
urządzenia będą na magistrali u abonenta A i B oraz
może nadać tym urządzeniom numer katalogowy.
Dodatkowo student może przypisać numer strefy
numeracyjnej, wewnątrz której funkcjonuje abonent.
Przykład bieżącej konfiguracji dla abonenta A został
pokazany na rys. 2.
Po wybraniu przycisku „WYMIANA WIAD.”
student przechodzi do okna, w którym można obserwować wymianę wiadomości sygnalizacyjnych, które
zapewniają realizację usługi CLIP w sieci. W oknie
ukazują się trzy zakładki. W zakładce „KONFIGURACJA” można obserwować wymianę wiadomości w
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
Rys. 2: Konfiguracja dostępu użytkownika do sieci
2
www.pwt.et.put.poznan.pl
Rys. 3: Wymiana wiadomości w schematycznie przedstawionej sieci
Rys. 5: Wykres MSC
Rys. 6: Informacja dla użytkownika
Rys. 4: Zakładka zawartości wiadomości
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004
3