Wokół pradawnej Calisii, przez którą prowadził szlak

1
Scenariusz wycieczki dydaktycznej po ziemi kaliskiej
Temat: Wokół pradawnej Calisii, przez którą prowadził szlak bursztynowy
Wprowadzenie
Wycieczka po ziemi kaliskiej ma przybliżyć uczniom uroki najstarszego miasta
w Polsce - Kalisza oraz okolicznych miasteczek słynących z wielu atrakcji
turystycznych, dworków i pałaców, w których obecnie mieszczą muzea,
udostępniające wspaniałe zbiory i pamiątki o wartości historycznej.
Cele ogólne:
zapoznanie uczniów z zabytkami miasta Kalisza,
zapoznanie z zawartością zbiorów artystycznych z kolekcji Działyńskich
i Czartoryskich oraz zbiorów muzeum mieszczącym się w rodzinnym dworku
Marii Dąbrowskiej,
zapoznanie z atrakcyjnymi obiektami sakralnymi regionu,
kształcenie poczucia więzi z bogactwem kulturowym regionu,
zapoznane z przyrodą największego w Wielkopolsce parku dworskiego oraz
największego w Polsce Muzeum Leśnictwa.
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie położenie Kalisza, Gołuchowa, Lądu, Kazimierza
Biskupiego, Lichenia, Russowa,
• wyjaśnić, na czym polegają walory regionu,
• zapoznać się z historią regionu,
• wyjaśnić znaczenie bazyliki w Licheniu oraz poznać jego historię
(dlaczego Licheń?),
• zrozumieć potrzebę dbania o ślady przeszłości,
• napisać sprawozdanie z wycieczki, zawierające informacje zdobyte
podczas zwiedzania.
Kształcenie umiejętności:
•
wyszukiwania, wyjaśniania i zastosowania podstawowych pojęć
historycznych, związanych z przeszłością regionu,
• pracy w grupach,
• właściwego zachowania w miejscach kultu religijnego, w obiektach
sakralnych.
Metody i formy:
• wycieczka,
• praca w grupach.
2
Czas trwania: 1 dzień (np. wyjazd o godz. 7.00, powrót o godz. 18.00)
Środek lokomocji: autokar
Trasa wycieczki:
Wyjazd z Turku. Nasza wycieczka ma początek w Żukach, gdzie mieści
się nasze gimnazjum - 2 km od miasta Turku. Turek jest miastem
powiatowym. Nasza szkoła mieści się w gminie Turek.
Z Turku przejeżdżamy przez Tuliszków lub Władysławów do Konina.
Aktualnie na trasie można zobaczyć budowę autostrady A2 oraz odkrywkę
kopalni węgla brunatnego. Dojeżdżamy do Konina.
Konin – stolica węgla brunatnego, posiada nowoczesne centrum oraz
zabytkową część staromiejską, leżącą po drugiej stronie Warty. Na starym
mieście można zobaczyć najstarszy polski znak drogowy (zdjęcie
poniżej) z 1151 r. – słynny XII-wieczny słup wyznaczający połowę
odległości z Kalisza do Kruszwicy oraz XIII-wieczny romański kościół św.
Piotra i Pawła. W nowej części miasta Konina można zobaczyć:
-
gotycki kościół św. Bartłomieja,
zespół klasztorny reformatów z barokowym kościołem św. Marii
Magdaleny,
Muzeum Okręgowe.
Z Konina przemieszczamy się do Lichenia, gdzie mamy okazję podziwiać
jedną z największych w Europie świątyń katolickich (świątynię oglądamy
z zewnątrz, a później wewnątrz - główną największą część kaplicy,
wpisujemy się do księgi odwiedzających).
Następnie jedziemy do Kazimierza Biskupiego, gdzie znajduje się
słynny
zespół
klasztorny
ojców
Bernardynów
(oglądamy
go
tylko
3
z zewnątrz), następnie przejeżdżamy do Bieniszewa, gdzie mamy okazję
zwiedzić jeden z nielicznych klasztorów kamedulskich. Tam słuchamy
historii klasztoru.
Bieniszewo. Klasztor Ojców Kamedułów
Trasa naszej wycieczki biegnie do Lądu, gdzie znajduje się prawdziwa
perła architektoniczna – XII-wieczne opactwo cystersów. Tam spędzamy
nieco więcej czasu, zapoznając się ze szczegółową historią klasztoru.
Bezcenny zespół klasztorno-kościelny w Lądzie stanowił od 1193-1819 r.
siedzibę zakonu cystersów. Przejściowo zaopiekowali się nim kapucyni,
a od 1921 roku jest pod opieką salezjanów, którzy w 1952 r. otworzyli tu
Wyższe Seminarium Duchowne. Z Lądu przejeżdżamy do Ciążenia, gdzie
znajduje się zespół pałacowo-parkowy. Odbywamy tam wspaniały spacer
po przepięknym parku wokół pałacu, w którym obecnie mieści się hotel
(polecamy spacer porą wiosenno-letnią).
Dalsza trasa wycieczki wiedzie nas do Gołuchowa przez Pyzdry. Zatrzymujemy się
na dłużej w Gołuchowie w centrum największego w Wielkopolsce parku
dworskiego. Na terenie parku znajduje się zamek z elewacją francuskiego renesansu.
4
W zamku podziwiać można wspaniałe zbiory artystyczne z kolekcji Działyńskich
i Czartoryskich. Oddzielnie kupujemy bilet do parku, oddzielnie, by zwiedzać zamek.
Obecnie obiekt pełni funkcję Oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu. W bogato
urządzonych wnętrzach (sale: Polska, Muzealna, Hiszpańska, Włoska, Stołowa,
Gdańska, Królewska i inne) można zobaczyć m.in. kolekcję waz greckich, wyroby
złotnicze z XIV-XVII wieku, malarstwo (m.in. Velazquez i Veneciano), rzeźby
francuskie, niderlandzkie, chińskie i japońskie, tkaniny flamandzkie oraz militaria.
W salach i na dziedzińcu odbywają się przedstawienia i koncerty. Na zamku kręcono
serial "Królowa Bona".
W sąsiedztwie zamku znajduje się największe w Polsce Muzeum Leśnictwa oraz
zagroda żubrów. Po półtoragodzinnej wycieczce po parku w Gołuchowie
przejeżdżamy do najstarszego w Polsce miasta – Kalisza. Tam spacerujemy po
Starówce, podziwiamy ratusz, liczne świątynie, teatr, mury obronne, park.
(Kalisz przedlokacyjny położony wśród licznych odnóg meandrującej
Prosny, w południowej części dzisiejszego miasta - na Zawodziu, miał
typowy dla wielu "miast" polskich uklad przestrzenny. Składał się z grodu
będącego siedzibą administracyjną, podgrodzia, czyli osady o charakterze
usługowym, osady targowej, z kościołem Najświętszej Marii Panny,
znajdującej się na późniejszym tzw. Starym Mieście i położonej wzdłuż
drogi biegnącej prostopadle do rzeki Prosny, dwóch dalszych osad - na
Rypinku i Czaszkach oraz okolicznych wsi będących najczęściej wsiami
służebnymi.
Pas
murów
miejskich
budowanych
poprzez
wiek
XIII
i
XIV,
a
wytyczających dzielnice miasta w swej części północnej zwieńczony został
okazałym zamkiem. Według najnowszych badań zamek ten wzniesiony
został około II połowy XIV wieku i był raczej budowla o funkcjach
reprezentacyjno-rezydencjonalnych a nie obronnych.
Z Kalisza udajemy się do Russowa, gdzie znajduje się rodzinny dwór
Marii Dąbrowskiej, w którym od 1988 r. mieści się muzeum gromadzące
pamiątki związane z jej życiem i pracą literacką pisarki. Zainteresowani
5
twórczością pisarki dowiadujemy się, że obraz swoich rodzinnych stron
pisarka utrwaliła na kartach powieści „Noce i dnie”, zmieniając nazwę
Russowa na Serbinów.
Z Russowa wracamy do Turku, skąd rozwozimy dzieci w okolice ich miejsc
zamieszkania.
Następnego
dnia
piszemy
sprawozdanie
z
niezwykle
pouczającej
wycieczki. Polecam trasę, którą sami sprawdziliśmy. Jest to wycieczka
jednodniowa, możliwa do odbycia w godzinach 8-19. Wymaga wygodnego
obuwia, ewentualnie kurtek deszczowych, gdyż wiele miejsc zwiedzamy
w plenerze.
Oto kilka fotografii odwiedzanych miejsc:
Dworek w Russowie
Zamek w Gołuchowie
Koparka służąca do wydobywania węgla brunatnego
6
Autorzy scenariusza wycieczki szkolnej:
Dorota Stolarska, Agnieszka Augustyniak
opiekunowie koła Geograficzno-Turystycznego, Gimnazjum w Żukach