Materiał roboczy MSZ - tematyczne obszary wsparcia

ANEKS - Opis priorytetów szczegółowych w poszczególnych krajach partnerskich
Partnerstwo Wschodnie
ARMENIA
Armenia, obok Mołdawii, ma największe potrzeby rozwojowej w grupie państw PW.
Wielkość dochodu narodowego brutto na głowę mieszkańca wyniosła w 2013 r. 3 790 USD
i była trzecią najniższą w PW (obok Mołdawii i Gruzji). Kraj ten znajduje się w grupie państw
określonych przez Komitet Pomocy Rozwojowej OECD, jako państwo o niższym średnim
dochodzie (DNB per capita 1006-3975 USD w 2010 r.). Armenia ma najwyższą w PW stopę
bezrobocia wynoszącą 18,5%. Biorąc pod uwagę wskaźnik rozwoju społecznego (Human
Development Index; prowadzony przez UNDP1 wskaźnik monitorujący społecznogospodarczy rozwój państw świata), Armenia zajmuje drugą po Mołdawii najniższą lokatę w
PW (pozycja 87).
1) Dobre rządzenie:
Dla realizacji celów szczegółowych Budowy potencjału administracji publicznej i organizacji
społeczeństwa obywatelskiego osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 wzrost kompetencji kadry administracji publicznej na szczeblu centralnym i lokalnym
w zakresie wdrożenia reform kluczowych dla kraju.
 wzmocnienie organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
2) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:

lepszy dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych;

zwiększona integracja społeczna osób z grup wykluczonych.
Zgodnie z dokumentem Armenia Development Strategy for 2014-2025 rozwój społeczny jest
jednym z priorytetów Strategii Rozwoju Armenii (2014-2025).
1
United Nations Developement Programme
BIAŁORUŚ
Białoruś znajduje się w grupie krajów o dochodzie określanym przez Komitet Pomocy
Rozwojowej OECD jako wyższy średni (DNB per capita 3976-12 275 USD w 2010 r.).
Wielkość dochodu narodowego brutto na głowę mieszkańca wyniosła w 2013 r. 6 720 USD,
większy dochód miał jedynie Azerbejdżan. Przewidywana długość życia wyniosła w 2013 r.
69,9 lat i była trzecią najniższą w krajach PW (obok Ukrainy i Mołdawii). Procent ludności
żyjącej poniżej krajowego progu ubóstwa był najniższy na Białorusi i wyniósł 5,5
(najwyższy jest w Armenii 32,4%). Białoruś ma najniższą śmiertelność niemowląt
(4 śmiertelne urodzenia na 1000 żywych urodzeń, najwyższa w Azerbejdżanie 31).
Białoruś ma trzecią co do wielkości stopę bezrobocia w PW (po Armenii – 18,5% i Gruzji –
15%) 9,7%. Mimo, że Białoruś należny do relatywnie dobrze rozwiniętej grupy krajów
rozwijających się, choć ośrodki badawcze przewidują w najbliższym czasie pogłębienie się
kryzysu finansowego i gospodarczego na Białorusi w związku z pogarszającą się sytuacją w
Rosji.
Istotną barierą dla rozwoju społecznego i gospodarczego jest deficyt demokracji i swobód
obywatelskich.
1) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy integracji społecznej osób z grup wykluczonych
oraz wsparcie edukacji obywatelskiej poprzez zwiększenie dostępu do rzetelnej i obiektywnej
informacji osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:

polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych;

zwiększona integracja społeczna osób z grup wykluczonych;

poprawa funkcjonowania ośrodków dla osób z grup wykluczonych społecznie;

wzmocniony potencjał społeczeństwa obywatelskiego;

zwiększenie liczby ludności białoruskiej, która ma dostęp do edukacji
obywatelskiej oraz do rzetelnej i obiektywnej informacji.
2) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększona przedsiębiorczość na obszarach wiejskich i w małych miastach
w dziedzinach m.in. przetwórstwa spożywczego, rozwoju indywidualnych
gospodarstw rolnych i agroturystycznych, sadownictwa i warzywnictwa;
 polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego.
2
GRUZJA
Wśród krajów Partnerstwa Wschodniego (PW), Gruzja ma większe potrzeby rozwojowe,
niż Azerbejdżan i mniejsze niż Mołdawia, Armenia, Białoruś i Ukraina. Gruzja ma, obok
Mołdawii, najmniejszą liczbę mieszkańców (4,4 mln) spośród krajów PW. Wielkość dochodu
narodowego brutto na głowę mieszkańca wyniosła w 2013 r. 3 570 USD, większy DNB miały
Azerbejdżan, Białoruś, Ukraina i Armenia, mniejszy jedynie Mołdawia. Komitet Pomocy
Rozwojowej OECD zalicza Gruzję, do krajów o niższym średnim dochodzie (DNB per capita
1006-3975 USD w 2010 r.). Przewidywana długość życia wyniosła w 2013 r. 74,3 lat i była,
obok Armenii, najwyższa w krajach PW. Procent ludności żyjącej poniżej krajowego progu
ubóstwa w 2012 r. był trzeci pod względem wielkości w PW i wyniósł 14,8% (najwyższy jest
w Armenii 32,4%, najniższy na Białorusi 5,5%). Gruzja ma, obok Azerbejdżanu, najwyższą
śmiertelność niemowląt (18 śmiertelnych urodzeń na 1000 żywych urodzeń – dane za 2012
r.). Gruzja ma ponadto ujemny przyrost naturalny (najniższy wśród PW wynoszący -0,3)
oraz najwyższą obok Armenii (18,5%) stopę bezrobocia wynoszącą 15%, a także najwyższy
współczynnik Gini2 (42,1).
1) Dobre rządzenie:
Dla realizacji celów szczegółowych Budowy potencjału administracji publicznej i organizacji
społeczeństwa obywatelskiego osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 wzrost kompetencji kadry administracji publicznej na szczeblu centralnym i lokalnym
w zakresie wdrożenia kluczowych reform związanych z wdrażaniem Umowy
Stowarzyszeniowej UE – Gruzja.
Polska sukcesywnie wspiera procesy modernizacyjne zachodzące w gruzińskiej administracji,
w tym zwłaszcza w kontekście wdrażania przez Gruzją Umowy Stowarzyszeniowej z UE.
Działania Polski wpisują się w koncepcję rządu gruzińskiego, który stawia sobie za cel
poprawę funkcjonowania administracji publicznej Gruzji w zakresie kluczowych reform.
2) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:

polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych;

zwiększona integracja społeczna osób z grup wykluczonych.
Mimo podjętych działań, wciąż wiele grup społecznych pozostaje na marginesie
społeczeństwa. Szczególnie trudna jest sytuacja osób niepełnosprawnych, do potrzeb
których nie jest przystosowana istniejąca infrastruktura. Należy ponadto zwrócić uwagę
na położenie uchodźców wewnętrznych, mniejszości narodowych i religijnych, a zwłaszcza
młodzieży wiejskiej i pochodzącej z mniejszych miejscowości, czy dzieci w wieku
przedszkolnym, pozbawionych dostępu do odpowiedniej opieki i programów edukacyjnych a
także kwestie przemocy wobec kobiet. Mając spore doświadczenia w działalności społecznej
w Gruzji, polska pomoc będzie kontynuować swoje dotychczasowe działania.
2
Pokazuje nierówności w dochodach danego społeczeństwa
3
MOŁDAWIA
Mołdawia ma największe potrzeby rozwojowe w grupie państw Partnerstwa Wschodniego.
Mołdawia ma, obok Gruzji, najmniejszą liczbę mieszkańców (3,5 mln). Wielkość dochodu
narodowego brutto na głowę mieszkańca wyniosła w 2013 r. 2 460 USD i była najniższa
w PW. Kraj ten znajduje się w grupie krajów o dochodzie określonym przez Komitet Pomocy
Rozwojowej OECD jako niższy średni (DNB per capita 1006-3975 USD w 2010 r.).
Przewidywana długość życia wyniosła w 2013 r. 68,9 lat i była, obok Ukrainy,
najniższa w krajach PW. Procent ludności żyjącej poniżej krajowego progu ubóstwa w 2012 r.
był drugim pod względem wielkości w PW i wyniósł 16,6 (najwyższy jest w Armenii 32,4%,
najniższy na Białorusi 5,5%). Razem z Armenią, Mołdawia zajmuje trzecie miejsce w PW
pod względem śmiertelności niemowląt (15 śmiertelnych urodzeń na 1000 żywych – dane
za 2012 r.). Mołdawia, podobnie jak Białoruś, ma zerowy przyrost naturalny oraz drugą
od końca, przed Azerbejdżanem, stopę bezrobocia (5,4%) wynoszącą 5,6%.
Biorąc pod uwagę wskaźnik rozwoju społecznego HDI, Mołdawia zajmuje najniższą lokatę w
PW (pozycja 114.).
1) Dobre rządzenie:
Dla realizacji celów szczegółowych Budowy potencjału administracji publicznej osiągnięcie
poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 wzrost kompetencji kadry administracji publicznej na szczeblu centralnym i lokalnym
w zakresie wdrożenia kluczowych reform związanych z wdrażaniem Umowy
Stowarzyszeniowej UE – Mołdawia oraz DCFTA3;
 zwiększenie dostępu mołdawskich małych i średnich przedsiębiorstw do rynków
europejskich.
Administracja publiczna w Mołdawii podlega reformom zarówno na szczeblu centralnym,
jak i samorządowym. W związku z podpisaniem Umowy Stowarzyszeniowej EU-Mołdawia,
przed krajem stoją nowe wyzwania reformatorskie. Kadry administracyjne wymagają
modernizacji z powodu negatywnych zaszłości wyniesionych z funkcjonowania
w poprzednim systemie ustrojowym. Jednym z głównych beneficjentów umowy DCFTA
będzie sektor MŚP. Przedsiębiorstwa mołdawskie charakteryzują się niską konkurencyjnością
i innowacyjnością; wg. szacunków jedynie 5-10% spośród nich jest zdolnych do
funkcjonowania na rynku międzynarodowym.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia źródeł dochodów gospodarstw rolnych,
poprawy dostępu do infrastruktury i usług na obszarach wiejskich oraz rozwoju
przedsiębiorczości pozarolniczej osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:



3
zwiększone dochody gospodarstw rolnych;
zwiększony poziom dostępu do odpowiedniej infrastruktury oraz usług w sektorze
rolnym,
zwiększony udział dochodów gospodarstw z działalności pozarolniczej.
EU-Ukraine Deep and Comprehensive Free Trade Area
4
Rolnictwo tradycyjnie stanowi ważny dział gospodarki Mołdawii. To największy sektor,
który zatrudnia połowę wszystkich pracujących w Mołdawii. Wytwarza jedną czwartą całego
PKB kraju oraz 2/3 eksportu. Połowa ludności Mołdawii zamieszkuje obszary wiejskie,
dlatego rozwój tych terenów jest tak istotny. Przejście z gospodarki socjalistycznej
do kapitalistycznej okazało się wyzwaniem dla mołdawskiego rządu. Powoli widać efekty
prywatyzacji sektora rolnego w Mołdawii, gdzie nadal konieczna jest poprawa wydajności
i konkurencyjności.
5
UKRAINA
Ukraina zajmuje 83 pozycję (2014 r.) w rankingu HDI. Z uwagi na swoją wielkość i znaczenie
Ukraina jest kluczowym krajem w grupie państw PW. Ukraina ratyfikowała AA/DCFTA,
pogłębiając tym samy relacje z UE i nadając pro-zachodni kierunek rozwoju kraju.
Stosowanie zapisów wspomnianej umowy w części handlowej zostało odroczone do końca
2015 r. Niezależnie od tego opóźnienia, Kijów podkreśla swoją determinację do
przeprowadzenia koniecznych reform i wdrażania acquis AA/DCFTA. Stosunki polskoukraińskie mają charakter strategiczny.
W obliczu niestabilnej sytuacji na wschodzie Ukrainy z jednej strony oraz determinacji
Ukrainy do podążania ścieżką reform i dalszego zbliżania ze strukturami Unii Europejskiej
z drugiej, Ukraina zajmuje bardzo ważne miejsce w polskiej współpracy rozwojowej.
1) Dobre rządzenie:
Dla realizacji celów szczegółowych Budowy potencjału administracji publicznej i organizacji
społeczeństwa obywatelskiego osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 wzrost kompetencji kadry administracji publicznej na szczeblu centralnym i lokalnym
w zakresie wdrożenia kluczowych reform związanych z wdrażaniem Umowy
Stowarzyszeniowej UE – Ukraina oraz reformy samorządowej;
 wzrost zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego na rzecz reform.
Powyższe propozycje zgodne są z celami wskazanymi w „Strategii zrównoważonego wzrostu
Ukrainy do 2020 r.” Strategy for Sustainable Development "Ukraine-2020”, zatwierdzonej
w styczniu 2015 r. przez Prezydenta Ukrainy, oraz z Europejską Agendą Reform UE-Ukraina.
2) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
•
polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych;
•
zwiększona integracja społeczna osób z grup wykluczonych.
6
Wybrane kraje Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu
ETIOPIA
Etiopia jest zaliczana do grupy krajów najmniej rozwiniętych (ang. Least Developed
Countries) z dochodem narodowym brutto (DNB) na jednego mieszkańca w wysokości 470
USD (2013 r., wg. metody Atlas Banku Światowego). W ciągu ostatnich pięciu lat średni
roczny wzrost PKB utrzymywał się na poziomie około 10,3%. Wskaźnik rozwoju społecznego
HDI w 2013 r. wyniósł 0,435 (173 lokata) w porównaniu do 0,284 w 2000 r.
Poziom rozwarstwienia społecznego w Etiopii mierzony wskaźnikiem Gini osiąga wartość
0,33. Etiopia jest krajem priorytetowym polskiej współpracy rozwojowej od 2012 r.
i kluczowym partnerem Polski w regionie Afryki Wschodniej, z którym stosunki dwustronne
uległy intensyfikacji w ostatnich latach. W latach obowiązywania Wieloletniego programu
współpracy rozwojowej 2012-2015, Etiopia była jednym z najmniejszych beneficjentów
polskiej pomocy liczonej per capita.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
ochrony środowiska oraz przedsiębiorczości i sektora prywatnego.
1) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
 poprawa wyposażenia naukowo-dydaktycznego i infrastruktury ośrodków
edukacyjnych;
 polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
 polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
Według danych ONZ, Etiopia osiągnęła najszybszą na świecie poprawę wskaźników rozwoju
społecznego między 2005 r. a 2010 r. W ciągu ostatnich dwóch dekad liczba dzieci
zapisanych do szkół podstawowych wzrosła czterokrotnie, liczba osób z dostępem do czystej
wody wzrosła ponad dwukrotnie, a odsetek ludzi żyjących za mniej niż 1 dolara dziennie
zmniejszył się z 60% do 36%. Mimo imponującej poprawy, wciąż pozostają wyzwania
w postaci niskiej jakości edukacji i innych usług społecznych. Duża liczba osób nadal żyje
poniżej granicy ubóstwa. Poziom śmiertelności matek jest jednym z najwyższych w Afryce
(676 kobiet na każde 100 tysięcy żywych urodzeń). O ile niemal równa liczba chłopców
i dziewcząt uczęszcza do szkół podstawowych, wskaźnik ten spada w szkołach średnich
i wyższych. Dostęp do podstawowych usług społecznych, w szczególności dla grup
wykluczonych i mniejszości, pozostaje problemem.
2) Ochrona środowiska
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy ochrony środowiska i właściwego
gospodarowania zasobami naturalnymi oraz przeciwdziałania i łagodzenia negatywnych
skutków zmian klimatu osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 poprawiona jakość i dostęp do wody pitnej, infrastruktury wodno-sanitarnej
oraz promocja higieny;
 bardziej efektywne zapobieganie i radzenie sobie ze skutkami klęsk żywiołowych
i katastrof naturalnych na obszarach wiejskich;
7

zwiększone możliwości przeciwdziałania skutkom zmian klimatu (w tym wylesianiu
i degradacji gruntów oraz zanieczyszczaniu powietrza).
Z uwagi na swoje ukształtowanie terenu i klimat Etiopia jest ważnym centrum
bioróżnorodności w Afryce. Jednakże ubóstwo, szybki wzrost demograficzny, złe zarządzanie
zasobami oraz brak alternatywnych źródeł energii przyczyniają się do utraty różnorodności
biologicznej i degradacji ekosystemów. Ogromne zasoby naturalne i systemy ekologiczne
Etiopii są wrażliwe na zmiany warunków klimatycznych i nadmierną eksploatację.
Skutki zmian klimatu są najsilniej odczuwane w rolnictwie, gdzie zatrudniona jest większość
Etiopczyków i które stanowi podstawowe źródło ich utrzymania i bezpieczeństwa
żywnościowego. Mimo dużych inwestycji w sieci wodociągów miejskich i wiejskich, kwestia
zapewnienia dostępu do wody, urządzeń sanitarnych i higieny dla szybko rosnącej populacji
pozostaje wyzwaniem. Problem stanowi również słaba gospodarka odpadami i kanalizacja.
3) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększona przedsiębiorczość, szczególnie wśród młodzieży i kobiet oraz nowe
miejsca pracy utworzone na obszarach wiejskich;
 polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego.
Etiopski sektor prywatny zdominowany jest przez sektor nieformalny, który charakteryzuje
się niską produktywnością. Prywatne przedsiębiorstwa zatrudniają 5,8% siły roboczej
i generują 2,7% PKB. Etiopia zaliczana jest do krajów, gdzie występują istotne bariery dla
prowadzenia działalności gospodarczej, co odzwierciedla niska pozycja kraju
w międzynarodowych rankingach jak np. „Doing Business 2014” (132 lokata). Dla poprawy
wydajności i konkurencyjności przedsiębiorstw niezbędna jest wykwalifikowana siła robocza.
Tymczasem dostępność szkoleń zawodowych jest ograniczona, a ich jakość często niska.
Młodzi Etiopczycy mają niewielkie możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Tysiące
absolwentów, którzy nie chcą wracać do rodzinnych gospodarstw, emigrują do obszarów
miejskich i podmiejskich w poszukiwaniu pracy. Każdego roku na rynek pracy wchodzi od 2
do 2,5 mln młodych osób. Przy dużym tempie wzrostu demograficznego stanowi to poważne
wyzwanie. Rząd Etiopii wdrożył już wiele programów promowania i rozwoju
przedsiębiorczości kobiet. Kobiety wciąż są głównie odpowiedzialne za prowadzenie
gospodarstwa domowego. W prowadzeniu biznesu napotykają znacznie większe bariery niż
mężczyźni. W obszarach miejskich bezrobocie wśród kobiet jest ponad dwa razy większe niż
mężczyzn. Różnica płac przy wykonywaniu tej samej pracy wynosi około 50 procent.
8
TANZANIA
Tanzania jest zaliczana do grupy krajów najmniej rozwiniętych (Least Developed Countries)
z dochodem narodowym brutto (DNB) na jednego mieszkańca w wysokości 630 USD (2013 r.,
wg. metody Atlas Banku Światowego). Mimo średniego wzrostu na poziomie 6,6% PKB w
ciągu ostatnich pięciu lat, postęp w rozwoju społecznym pozostaje niewielki. Wskaźnik
rozwoju społecznego HDI w 2013 r. wyniósł 0,488 (159 lokata) w porównaniu do 0,376 w
2000 r. Poziom rozwarstwienia społecznego w Tanzanii mierzony wskaźnikiem Gini osiąga
wartość 0,37. Tanzania jest ważnym partnerem Polski w regionie Afryki Wschodniej. W
latach obowiązywania Wieloletniego programu współpracy rozwojowej 2012-2015, Tanzania
była krajem, w którym polskie organizacje pozarządowe wdrożyły największą liczbę
projektów dofinansowanych przez MSZ w regionie i zgłosiły największą liczbę wniosków do
realizacji.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich oraz przedsiębiorczości i sektora prywatnego.
1) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
 poprawa wyposażenia naukowo-dydaktycznego i infrastruktury ośrodków
edukacyjnych;
 polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
 polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
Tanzania odniosła sukces w zakresie poprawy podstawowej infrastruktury i zwiększenia
dostępu do edukacji oraz służby zdrowia na poziomie podstawowym. Tym niemniej postęp
ten odbył się głównie kosztem spadku jakości świadczonych usług. W rezultacie uczniowie
często opuszczają szkoły bez nabycia adekwatnych umiejętności. Aby poprawić poziom
edukacji konieczne są inwestycje mające na celu poprawę wyposażenia naukowodydaktycznego ośrodków czy podnoszenie kwalifikacji kadry nauczycielskiej. Problemem jest
niski poziom usług medycznych, do czego przyczyniają się m.in. braki kadrowe
i merytoryczne wśród personelu medycznego, ograniczony dostęp do podstawowych leków i
słaba infrastruktura towarzysząca (np. drogi). Sytuację w sektorach edukacji i służby zdrowia
dodatkowo komplikuje szybki wzrost populacji w tempie 3% rocznie.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy warunków życia i bezpieczeństwa
żywnościowego na obszarach wiejskich oraz poprawy wydajności i konkurencyjności
produkcji rolnej osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększone dochody i wzmocnione bezpieczeństwo żywnościowe gospodarstw
rolnych;
 zwiększona konkurencyjność, wydajność i innowacyjność produkcji rolnej grup
producenckich, kooperatyw oraz spółdzielni rolniczych.
Dla ponad 70% mieszkańców Tanzanii rolnictwo stanowi podstawowe źródło utrzymania.
Mimo korzystnych warunków glebowo-klimatycznych, potencjał, jaki tkwi w rolnictwie,
nie jest w pełni wykorzystywany z uwagi, m.in., na rozdrobnienie gospodarstw,
9
niską produktywność i mechanizację czy mały odsetek użytkowanych ziem rolnych.
Sektor rolnictwa został wskazany, jako motor wzrostu w tanzańskiej strategii redukcji
ubóstwa i walki z głodem. Rozwój i inwestycje w rolnictwo umożliwią wydobycie z biedy
większości mieszańców kraju. Zwiększony popyt na towary rolno-spożywcze z krajów
sąsiednich stwarza dodatkowe szanse na zwiększenie eksportu i poprawę bilansu
handlowego.
3) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększona przedsiębiorczość, szczególnie wśród młodzieży i kobiet oraz nowe
miejsca pracy utworzone na obszarach wiejskich;
 polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego.
W przeszłości wzrost gospodarczy w Tanzanii napędzały przede wszystkim wydatki publiczne
i pomoc międzynarodowa. Obecnie w coraz większym stopniu wzrost generowany jest przez
sektor prywatny, który dysponuje największym potencjałem do tworzenia nowych miejsc
pracy. Oprócz poprawy otoczenia biznesu, klimatu inwestycyjnego czy infrastruktury,
jedną z istotnych barier wzrostu, jaką napotyka sektor prywatny i szerzej cała tanzańska
gospodarka jest niedostatek wykwalifikowanych pracowników. W tym względzie istnieje
potrzeba poprawy systemu nauczania technicznego i szkoleń zawodowych we współpracy
z sektorem prywatnym. Innowacyjność i konkurencyjność stanowią czynniki, które pozwolą
Tanzanii stawić czoła globalnym wyzwaniom. Rozwojowi sektora prywatnego sprzyjać będzie
ponadto rosnąca stopniowo miejska klasa średnia.
10
KENIA
Kenia jest zaliczana do grupy państw słabo rozwiniętych (Low Income Countries) z dochodem
narodowym brutto (DNB) na jednego mieszkańca w wysokości 1160 USD (2013 r., wg.
metody Atlas Banku Światowego). Wskaźnik rozwoju społecznego HDI w 2013 r. wyniósł
0,535 (147 lokata) w porównaniu z 0,455 w 2000 r. W ciągu ostatnich pięciu lat średni roczny
wzrost PKB wyniósł 5,4%. Poziom rozwarstwienia społecznego w Kenii mierzony wskaźnikiem
Gini osiąga wartość 0,47. Kenia jest jednym z głównych partnerów Polski w regionie Afryki
Wschodniej. W latach obowiązywania Wieloletniego programu współpracy rozwojowej
2012-2015 polskie organizacje pozarządowe zrealizowały w Kenii projekty rozwojowe o
największej w regionie kwocie dofinansowania ze strony MSZ w wysokości 6,8 mln zł.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich oraz przedsiębiorczości i sektora prywatnego.
1) Kapitał Ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
 poprawa wyposażenia naukowo-dydaktycznego i infrastruktury ośrodków
edukacyjnych;
 polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
 polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
W ciągu ostatniej dekady Kenia poczyniła istotne postępy w zwiększeniu dostępu do edukacji
na różnych etapach i liczby kształconych dzieci. Nadal jednak pozostaje wiele wyzwań
w sferze edukacji, w tym głównie poprawa jakości edukacji, lepsze powiązanie systemu
nauczania z potrzebami rynku pracy, edukacja specjalna czy przedszkolna. Około połowa
ludności Kenii ma dostęp do podstawowych usług zdrowotnych w odległości 5 km.
Problemem pozostają duże różnice w dostępie do usług medycznych między obszarami
wiejskimi i miejskimi oraz w trudno dostępnych miejscach. Opieka zdrowotna w zakresie
zwalczania chorób zakaźnych, takich jak HIV-AIDS, gruźlicy i malarii uległa w Kenii znacznej
poprawie. Do głównych wyzwań wciąż należą m.in.: wysoka śmiertelność matek i niemowląt,
wysoki poziom niedożywienia dzieci do piątego roku życia czy niska liczba personelu
medycznego w stosunku do liczby mieszkańców.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy warunków życia i bezpieczeństwa
żywnościowego na obszarach wiejskich oraz poprawy wydajności i konkurencyjności
produkcji rolnej osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększone dochody i wzmocnione bezpieczeństwo żywnościowe gospodarstw
rolnych;
 zwiększona konkurencyjność, wydajność i innowacyjność produkcji rolnej grup
producenckich, kooperatyw oraz spółdzielni rolniczych.
Sektor rolnictwa wytwarza około jednej czwartej PKB Kenii i przynosi ponad połowę
dochodów z eksportu, głównie surowych lub częściowo przetworzonych produktów.
W rolnictwie zatrudnionych jest 60% ludności. Zgodnie z kenijską strategią Vision 2030,
w ramach filaru gospodarczego, rolnictwo stanowić ma jeden z kluczowych sektorów
11
wzrostu gospodarki. Rolnictwo jest podstawowym źródłem utrzymania dla większości
Kenijczyków. Ponad 10 mln Kenijczyków cierpi z powodu przewlekłego braku bezpieczeństwa
żywnościowego i złego odżywiania. Rolnictwo rodzinne w Kenii charakteryzują m.in.: niska
wydajność związana z brakiem infrastruktury na obszarach wiejskich (drogi i system
nawadniania), niskie użycie nowoczesnych technologii oraz brak spójnej polityki gruntowej.
Jeden na czterech Kenijczyków zamieszkuje obszary suche i półpustynne, gdzie najsilniej
odczuwalne są skutki zmian klimatu w postaci suszy i degradacji gleby.
3) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
 zwiększona przedsiębiorczość, szczególnie wśród młodzieży i kobiet oraz nowe
miejsca pracy utworzone na obszarach wiejskich;
 polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego.
Sektor prywatny generuje 97% PKB Kenii i daje pracę 80% oficjalnie zatrudnionym. Wzrost
przedsiębiorczości i wydajności małych i średnich przedsiębiorstw przełoży się na
zwiększenie PKB i stworzy dodatkowe miejsca pracy. Potencjał rozwojowy sektora
prywatnego w Kenii ogranicza wiele czynników, do których należą m.in. braki w
infrastrukturze, korupcja, niekorzystne otoczenie biznesowe i brak wykwalifikowanych
pracowników. Rynek pracy nie jest w stanie wygenerować wystarczającej liczby miejsc, aby
wchłonąć młodych Kenijczyków, którzy co roku w liczbie około 800 tys. wchodzą na rynek
pracy. Bezrobocie wśród młodzieży wynosi 25%. Słabe powiązania między sektorem
prywatnym a szkolnictwem technicznym i zawodowym sprawiają, że młodzież ma braki w
zakresie umiejętności i wiedzy potrzebnych na rynku pracy.
12
SENEGAL
Senegal jest zaliczany do grupy krajów najmniej rozwiniętych (Least Developed Countries)
z dochodem narodowy brutto (DNB) na jednego mieszkańca w wysokości 1070 USD (2013 r.,
wg. metody Atlas Banku Światowego). Mimo rocznego wzrostu PKB na poziomie 6-7% w
okresie ostatnich pięciu lat, postęp w rozwoju społecznym pozostaje niewielki. Wskaźnik
rozwoju społecznego HDI w 2013 r. wyniósł 0,485 (163 lokata) w porównaniu do 0,413
w 2000 r. Poziom rozwarstwienia społecznego w Senegalu mierzony wskaźnikiem Gini osiąga
wartość 0,40. Senegal jest kluczowym partnerem Polski w regionie Afryki Zachodniej. W
ostatnich latach stosunki dwustronne uległy wyraźnemu ożywieniu, także w wymiarze
gospodarczym. W latach obowiązywania Wieloletniego programu współpracy rozwojowej
2012-2015 Senegal nie był krajem priorytetowym polskiej współpracy rozwojowej.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
rolnictwie i obszarach wiejskich oraz przedsiębiorczości i sektora prywatnego.
1) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
•
wyższa jakość opieki zdrowotnej, w tym poprzez polepszony dostęp do szkoleń
personelu medycznego;
•
polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
•
polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
W Senegalu poziom ubóstwa ludności zamieszkującej obszary wiejskie wynosi 57,3%,
natomiast w miastach 41,3%. W ostatnich pięciu latach nastąpił postęp w dostępie do
edukacji podstawowej, wody pitnej oraz w walce z HIV/AIDS. Działania podjęte w ramach
strategii rozwoju (Narodowa Strategia Rozwoju Gospodarczego i Społecznego 2013-2017)
przyczyniły się do poprawy infrastruktury i dostępu do edukacji oraz opieki zdrowotnej.
Poprawa nie jest jednak wystarczająca, jeśli chodzi o poziom nauczania i świadczenia usług
medycznych. Podniesienie poziomu edukacji oraz opieki zdrowotnej wymaga szeregu
działań, m.in. zwiększenia liczby nauczycieli, lekarzy i personelu medycznego (głównie na
obszarach wiejskich), dalszych inwestycji infrastrukturalnych, podniesienia kwalifikacji
pracowników edukacji i służby zdrowia, dostępności leków, podręczników szkolnych.
Działania te są niezbędne, biorąc pod uwagę sytuację demograficzną Senegalu, który notuje
przyrost demograficzny w wysokości 2,8 % rocznie, a połowa jego populacji jest poniżej 20
roku życia.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy warunków życia i bezpieczeństwa
żywnościowego na obszarach wiejskich oraz poprawy wydajności i konkurencyjności
produkcji rolnej osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
zwiększone dochody i wzmocnione bezpieczeństwo żywnościowe gospodarstw
rolnych;
•
zwiększona konkurencyjność, wydajność i innowacyjność produkcji rolnej grup
producenckich, kooperatyw oraz spółdzielni rolniczych.
13
Na obszarach wiejskich żyje 55% mieszkańców Senegalu, dla których rolnictwo stanowi
podstawowe źródło utrzymania. W rolnictwie zatrudniona jest połowa ludności aktywnej
zawodowo, lecz sektor rolny wytwarza jedynie 7,1% PKB. Senegal nie jest samowystarczalny
w zakresie produkcji żywności (ok. 50% żywności jest importowana). Brak bezpieczeństwa
żywnościowego jest problemem chronicznym. Niedożywienie dotyczy 16,5% ludności kraju.
Do głównych czynników ograniczających rozwój rolnictwa należą m.in.: rozdrobniona
struktura produkcji rolnej, niska produktywność, niedoinwestowanie w sektorze rolnym,
słaba infrastruktura, ograniczony dostęp do kredytów i rynku zbytu.
3) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
zwiększona przedsiębiorczość, szczególnie wśród młodzieży i kobiet oraz nowe
miejsca pracy utworzone na obszarach wiejskich;
•
polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego.
Rozwój sektora prywatnego, w tym wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw jest
istotnym czynnikiem wzrostu i dobrobytu kraju. Inwestycje w sektor prywatny multiplikują
korzyści związane z tworzeniem nowych miejsc pracy i ograniczaniem bezrobocia.
Podnoszą również poziom innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. W rankingu
łatwości prowadzenia biznesu „Doing Business 2014” Senegal zajął odległe 161 miejsce
na 181 państw. Mimo zainicjowanych przez rząd Senegalu reform, brak jest znaczących
sukcesów w dziedzinie ułatwień dla firm w dostępie do kredytów, nie skróciły się
też procedury związane z zakładaniem i rejestracją nowych firm. Oprócz poprawy otoczenia
biznesu czy dostępu do usług finansowych, jedną z istotnych barier wzrostu sektora
prywatnego jest niedostatek wykwalifikowanych pracowników. W tym względzie istnieje
potrzeba poprawy systemu nauczania technicznego i szkoleń zawodowych we współpracy
z sektorem prywatnym.
14
PALESTYNA
Palestyna jest zaliczana do grupy krajów o niskim średnim dochodzie (Lower Middle Income
Countries and Territories) z dochodem narodowym brutto (DNB) na jednego mieszkańca w
wysokości 3070 USD (2012 r., wg. metody Atlas Banku Światowego).
Średni wzrost gospodarki Palestyny w latach 2010-12 kształtował się na poziomie około 9%,
natomiast w 2013 r. spadł do 1,5%. Wskaźnik rozwoju społecznego HDI w 2013 r. wyniósł
0,686 (107 lokata) w porównaniu do 0,649 w 2005 r. Poziom rozwarstwienia społecznego
w Palestynie mierzony wskaźnikiem Gini osiąga wartość 0,35. Palestyna jest krajem
priorytetowym polskiej współpracy rozwojowej od 2005 r. i najważniejszym partnerem w
regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, pod względem działalności polskich
organizacji pozarządowych i placówki dyplomatycznej na rzecz rozwoju i pomocy
humanitarnej. Współpraca rozwojowa stanowi wyraz zaangażowania Polski na rzecz
zrównoważonego rozwoju i budowy państwowości Palestyny.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich oraz przedsiębiorczości i sektora prywatnego.
1) Kapitał Ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości świadczonych usług społecznych oraz
wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie poniższych rezultatów
jest szczególnie istotne:
•
poprawa wyposażenia naukowo-dydaktycznego i infrastruktury ośrodków
edukacji przedszkolnej i podstawowej;
•
polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
•
polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
W przypadku Palestyny, z uwagi na niewielki obszar kraju i małą ilość surowców, edukacja
stanowi podstawę budowania kapitału ludzkiego. Mimo postępu we wskaźnikach
ilościowych (np. dostęp do edukacji na poziomie podstawowym), obszarami wymagającymi
szczególnej uwagi pozostają edukacja przedszkolna i edukacja osób ze specjalnymi
potrzebami. Według danych Ministerstwa Edukacji, jedynie około 30% dzieci korzysta z
edukacji przedszkolnej. Do głównych przyczyn takiego stanu rzeczy należą: ubóstwo i niski
poziom życia, brak przedszkoli w pobliżu domów, problemy z transportem oraz strach przed
działaniami izraelskiej armii na drogach i punktach kontrolnych. W przypadku uczniów ze
specjalnymi potrzebami istnieje potrzeba podniesienia poziomu skolaryzacji na poziomie
podstawowym. Obecnie około 45% dzieci w grupie wiekowej 6-15 lat jest zapisanych do
szkół. Poza edukacją również opieka medyczna i rehabilitacja osób ze specjalnymi
potrzebami wymaga większej uwagi ze strony palestyńskich władz i donorów
międzynarodowych.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy bezpieczeństwa żywnościowego na obszarach
wiejskich oraz zwiększenia wydajności i konkurencyjności sektora agrobiznesu osiągnięcie
poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
zwiększone dochody i wzmocnione bezpieczeństwo żywnościowe gospodarstw
rolnych;
•
zwiększona konkurencyjność, wydajność i innowacyjność produkcji rolnej;
15
•
zwiększony dostęp do rynków zbytu oraz wyższa wartość produkcji grup
producenckich, kooperatyw oraz spółdzielni rolniczych.
Mimo spadku udziału w PKB z poziomu 13% (w 1994 r.) do obecnie blisko 5,6%, rolnictwo
pozostaje ważnym sektorem gospodarki Palestyny. Pełni kluczową rolę w zapewnieniu
bezpieczeństwa żywnościowego, generowania dochodów ludności i rozwoju sektora
prywatnego. Dla około 15% Palestyńczyków stanowi podstawowe źródło utrzymania.
Zatrudnienie w rolnictwie znajduje 10,5% siły roboczej. W 2011 r. funkcjonowało
w Palestynie około 105 tys. gospodarstw rolnych. 34% gospodarstw domowych odczuwało
brak bezpieczeństwa żywnościowego w 2012 r. Rozwój sektora i wzrost produkcji rolnej
ogranicza wiele czynników. W największym stopniu izraelska okupacja części terytoriów
palestyńskich, która utrudnia dostęp do gruntów ornych i wody. Trwający konflikt izraelskopalestyński ogranicza swobodę przepływu towarów i osób z lub do Zachodniego Brzegu
i Strefy Gazy. Izraelskie bariery fizyczne (punkty kontroli) i administracyjne (przepisy
i procedury) stosowane w handlu z Palestyną ograniczają szanse lokalnej produkcji żywności
i dostępu do rynków dla palestyńskich produktów rolnych. Do pogarszającej się sytuacji
w rolnictwie i rosnącego uzależnienia od importu żywności przyczyniają się ponadto
m.in. niska produktywność i rentowność produkcji, złe wykorzystywanie zasobów
naturalnych, niski poziom edukacji rolniczej.
3) Przedsiębiorczość i sektor prywatny
Dla realizacji celów szczegółowych Wzmocnienia lokalnego sektora prywatnego oraz rozwoju
przedsiębiorczości osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
zwiększona przedsiębiorczość, szczególnie wśród młodzieży i kobiet
oraz utworzone nowe miejsca pracy;
•
polepszony dostęp do wysokiej jakości kształcenia i szkolenia zawodowego
młodzieży i kobiet, zwłaszcza we Wschodniej Jerozolimie .
Wydatki sektora publicznego finansowane przez pomoc międzynarodową oraz sektor usług
generują w głównej mierze wzrost gospodarczy Palestyny. Dotychczasowy wzrost
nie przyniósł poprawy na rynku pracy i nie był w stanie powstrzymać wzrostu bezrobocia.
Słaba gospodarka, która pozostaje wrażliwa na czynniki polityczne, jest niemal w całości
uzależniona od izraelskiej gospodarki i międzynarodowej pomocy. Aktywizacja sektora
prywatnego jest niezbędna dla poprawy stanu finansów publicznych i wejścia palestyńskiej
gospodarki na ścieżkę zrównoważonego rozwoju. Bezrobocie w Palestynie wynosi 27%, a
wskaźnik zatrudnienia ludności kształtuje się na poziomie 44,5%. W najtrudniejszej sytuacji
na rynku pracy znajdują się młodzież i kobiety. Poziom bezrobocia wśród absolwentów
wyższych uczelni wynosi 31%. Młodzi Palestyńczycy coraz częściej rozważają emigrację z
przyczyn ekonomicznych. Procent aktywnych zawodowo kobiet wynosi 18%, podczas gdy u
mężczyzn blisko 70%. Kobiety pozostają też gorzej opłacane. Wysoki przyrost naturalny
(2,9%) i duży odsetek populacji w wieku 15-29 lat (30%) stanowią poważne wyzwanie dla
mało chłonnego rynku pracy.
16
MJANMA
Mjanma jest zaliczana do grupy krajów najmniej rozwiniętych (Least Developed Countries)
z dochodem narodowym brutto (DNB) na jednego mieszkańca w wysokości 990 USD (2012 r.,
wg. metody Atlas Banku Światowego). W ciągu ostatnich pięciu lat średni roczny wzrost PKB
utrzymywał się na poziomie około 6,3%. Wskaźnik rozwoju społecznego HDI w 2013 r.
wyniósł 0,524 (150 lokata) w porównaniu do 0,421 w 2000 r. Poziom rozwarstwienia
społecznego w Mjanmie mierzony wskaźnikiem Gini osiąga wartość 0,29. Mjanma nie była
priorytetowym krajem współpracy rozwojowej w ramach Wieloletniego programu
współpracy rozwojowej 2012-2015, aczkolwiek Polska aktywnie angażowała się we wsparcie
procesu przemian prodemokratycznych zachodzących w tym kraju. W latach 2007-2014 na
wsparcie działań demokratyzacyjnych, rozwojowych i humanitarnych Polska przekazała
łącznie ponad 3 mln zł. W celu intensyfikacji kontaktów dwustronnych w 2014 r. otworzone
zostało Biuro Ambasady RP w Bangkoku z siedzibą w Rangunie.
Polska współpraca rozwojowa koncentrować się będzie na wspieraniu kapitału ludzkiego,
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich oraz demokracji i praw człowieka.
1) Kapitał ludzki
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy jakości i dostępu do świadczonych usług
społecznych oraz wsparcia integracji społecznej osób z grup wykluczonych osiągnięcie
poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
polepszony dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej matek i dzieci;
•
wyższa jakość opieki zdrowotnej na obszarach wiejskich;
•
polepszony dostęp do usług społecznych osób z grup wykluczonych.
Mjanma ma jeden z najniższych wskaźników rozwoju społecznego w regionie Azji
Południowo-Wschodniej. W 2010 r. wskaźnik ubóstwa wynosił 37%. Wśród krajów ASEAN,
Mjanma ma najniższą średnią długość życia i drugi najwyższy wskaźnik umieralności
niemowląt i dzieci. Blisko 23% dzieci poniżej piątego roku życia ma niedowagę. W 2011 r.
poziom inwestycji publicznych w ochronie zdrowia i edukacji w Mjanmie był jednym
z najniższych na świecie (mniej niż 1 % PKB). Na obszarze kraju występują duże różnice
w poziomie ubóstwa i rozwoju między obszarami miejskimi i wiejskimi, zwłaszcza w sferze
zatrudnienia, dostępu do opieki zdrowotnej i edukacji. Do głównych przeszkód w dostępie
do podstawowych usług socjalnych należą m.in.: trudno dostępny teren, zły stan
infrastruktury oraz konflikty o podłożu kulturowo-religijnym. Dodatkowym ograniczeniem
dla najuboższych są bariery natury finansowej. Dzieci i matki, które stanowią około 60%
populacji w największym stopniu negatywnie odczuwają brak dostępnej, wysokiej jakości
opieki zdrowotnej w Mjanmie. Biorąc pod uwagę, że większość biednej ludności mieszka
na obszarach wiejskich, poprawa dostępu do podstawowych usług na tych terenach
jest kluczowa dla redukcji ubóstwa i poprawy warunków życia.
2) Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
Dla realizacji celów szczegółowych Poprawy warunków życia i bezpieczeństwa
żywnościowego na obszarach wiejskich oraz poprawy wydajności i konkurencyjności
produkcji rolnej osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
zwiększone dochody i wzmocnione bezpieczeństwo żywnościowe gospodarstw
rolnych;
17
•
zwiększona konkurencyjność, wydajność i innowacyjność produkcji rolnej grup
producenckich, kooperatyw oraz spółdzielni rolniczych.
Rolnictwo stanowi główny filar gospodarki Mjanmy, generując jedna trzecią PKB i przynosząc
około połowy dochodów z eksportu. Na obszarach wiejskich mieszka blisko trzy czwarte
populacji kraju jako całości i blisko 76% ubogich. Zatrudnienie w rolnictwie i powiązanych
sektorach znajduje około połowy siły roboczej. Rolnictwo stanowi główne źródło utrzymania
dla połowy ubogich Mjanmańczyków, a także niemal połowy gospodarstw domowych.
Korzystne warunki naturalne sprawiają, że rolnictwo w Mjanmie dysponuje dużym
potencjałem rozwoju. Tym niemniej jest on ograniczany przez różnego rodzaju czynniki,
m.in. słabą wydajność, niski poziom mechanizacji, błędne zarządzanie zasobami,
duży poziom kontroli państwa nad ziemiami uprawnymi i rynkami zbytu. Poprawa sytuacji
w sektorze rolnictwa ma kluczowe znaczenie dla wzmocnienia bezpieczeństwa
żywnościowego ludności, zmniejszenia poziomu ubóstwa i zrównoważonego rozwoju kraju.
3) Demokracja i prawa człowieka
Dla realizacji celów szczegółowych Budowy społeczeństwa demokratycznego i wzmocnienia
poszanowania praw człowieka osiągnięcie poniższych rezultatów jest szczególnie istotne:
•
wzmocniony proces demokratyzacyjny i reform społeczno-gospodarczych;
•
polepszony dostęp do rzetelnej i obiektywnej informacji, w tym niezależnych
mediów;
•
silniejsze organizacje społeczeństwa obywatelskiego, wspólnoty lokalne
i organizacje walczące o przestrzeganie praw człowieka.
W 2010 r. odbyły się w Mjanmie wybory parlamentarne, w wyniku których został utworzony
cywilny rząd. Rok później rozwiązana została junta wojskowa sprawującą autorytarną władzę
od 1962 r. Nowe władze rozpoczęły proces przemian politycznych i gospodarczych
w kierunku demokracji i odejścia od gospodarki centralnie zarządzanej. W ramach procesów
demokratyzacyjnych m.in. zwolniono większość więźniów politycznych, poluzowano cenzurę
mediów. Społeczność międzynarodowa doceniła wysiłki władz. UE i Stany Zjednoczone
złagodziły sankcje, a do kraju napłynęła fala pomocy międzynarodowej.
18