docstrategia rozwiązywania problemów społecznych, integracji i polityki
download 
Reklamacja Transkrypt
strategia rozwiązywania problemów społecznych, integracji i polityki
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH, INTEGRACJI I POLITYKI SPOŁECZNEJ GMINY KLUCZE 2006 - 2015 WSTĘP We współczesnej rzeczywistości społecznej w szybkim tempie zachodzi wiele przemian społecznych wywierających wpływ na jednostkę i jej funkcjonowanie w środowisku. Przeobrażenia te występują w wielu dziedzinach życia. Jednak obok całego szeregu zmian pozytywnych, rozszerza się liczba zjawisk niepożądanych społecznie, takich, jak: alkoholizm, narkomania oraz przemoc domowa. Specyficznym zjawiskiem rozwijającym się z aktualnej rzeczywistości społecznej jest bezrobocie i niepełnosprawność. Bezrobocie wywiera niszczący wpływ na ekonomiczne podstawy funkcjonowania wielu rodzin. Dlatego niezbędne jest działanie osłonowe dla rodzin żyjących w sferze niedostatku. Szybkie zmiany społeczno – polityczne, w szczególności zaś ekonomiczne, wpływają na stan zdrowia jednostek i grup ludzkich. Zagrożenia zdrowotne w okresie przekształceń społeczno - gospodarczych mają swoją specyfikę wynikającą zwłaszcza z faktu dużego bezrobocia. Istnieje, bowiem współzależność pomiędzy długotrwałym bezrobociem, a sytuacją zdrowotną. Osoby długo bezrobotne wykazują obniżoną samoocenę, izolację społeczną, a także nadużywają alkoholu i leków. Bezrobocie wywołuje negatywne skutki społeczne, które nasilają się w miarę wydłużania się okresu pozostawania bez pracy. Bezrobocie prowadzi zawsze do obniżenia standardu życia, także w przypadku otrzymywania świadczeń kompensujących płacę. Długotrwały brak pacy powoduje bardzo szybką degradację ekonomiczną jednostki i rodziny, potęguje biedę oraz rozszerza sferę ubóstwa. Bezpośrednią konsekwencją długotrwałego braku pracy jest rodzenie się nowego ubóstwa, tj. pauperyzacji rodzin, które wcześniej radziły sobie same w sferze zaspokajania podstawowych potrzeb. Zwłaszcza utrata prawa do zasiłku z Urzędu Pracy prowadzi do ubóstwa, a tym samym zmusza do szukania wsparcia w pomocy społecznej. W strukturze państwa demokratycznego istotna rola w kreowaniu, monitorowaniu i tworzeniu przesłanek do zmian przypada organom władzy samorządowej. Przedmiotem zainteresowania polityki społecznej są potrzeby, ich rodzaje, stan i sposób, w jaki zostają zaspakajane z punktu widzenia jej celu najważniejszego – postępu społecznego. Polityka społeczna powinna zmierzać do wyrównywania warunków życia i pracy poprzez zaspakajanie potrzeb ludności w różnym wieku, umożliwiać równy dostęp w korzystaniu z obywatelskich praw, dążyć do usuwania nierówności społecznych, a także kształtować stosunki społeczne. Za fundamentalne dziedziny polityki społecznej należy uznać: 1. Politykę oświatową; 2. Politykę kulturalną; 3. Politykę w zakresie zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej; 4. Politykę w zakresie bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania szeroko rozumianym zjawiskom dezorganizacji społecznej oraz patologii społecznej. We współczesnym świecie mamy do czynienia z występowaniem różnego rodzaju problemami społecznymi, które stanowią wyzwanie dla polityki społecznej. Istotnym składnikiem polityki społecznej państwa jest pomoc społeczna. Pomoc społeczna powołana została do udzielania pomocy osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i nie są w stanie pokonać jej przy wykorzystaniu własnych środków, możliwości i uprawnień. Jednym z głównych zadań z zakresu pomocy społecznej nałożonych na władze samorządowe jest opracowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Opracowanie strategii oparte jest o diagnozę środowisk korzystających z pomocy społecznej. I. Analiza SWOT - Analiza SWOT pozwala ocenić wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozwoju. - Opiera się na diagnozie, grupuje problemy na słabe i mocne strony oraz szanse i zagrożenia. - Analiza SWOT pozwala na wyznaczanie priorytetów dostarcza ,,drogowskazów” do działania. 1. Analiza SWOT – mocne i słabe strony: POMOC SPOŁECZNA MOCNE STRONY 1. Przygotowana merytorycznie i metodycznie kadra pracowników służb społecznych : - pracownicy socjalni - psycholodzy - pedagodzy - lekarze, pielęgniarki - policja. 2. Współpraca z Wójtem ,Radą Gminy Klucze, Sołtysem, Radą Sołecką. 3. Funkcjonowanie Punktu Interwencji Kryzysowej przy Ośrodku Pomocy Społecznej. 4. Istnienie Noclegowni dla osób bezdomnych. 5. Działanie Gminnego Centrum Informacji-referat UG Klucze. 6. Funkcjonowanie Filii Młodzieżowego Biura Pracy i Klubu Pracy – Ochotnicze Hufce Pracy. 7. Udział osób upośledzonych umysłowo w Warsztatach Terapii Zajęciowej. 8. Działanie na terenie Gminy Komisji ds. Rozwiązywania Problemów alkoholowych. 9. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na SŁABE STRONY 1. Brak na terenie Gminy Domu Pomocy Społecznej. 2. Brak Domu Dziennego Pobytu dla osób starszych. 3. Brak mieszkań chronionych. 4. Brak mieszkań dla młodych ludzi. 5. Roszczeniowe postawy klientów pomocy społecznej. 6. Wysoki odsetek osób długotrwale bezrobotnych. 7. Mała aktywność osób bezrobotnych. 8. Niewielka ilość przedsiębiorstw tworzących nowe miejsca pracy. 9. Wzrost małej przestępczości. 10. Występowanie barier architektonicznych w budynkach użyteczności publicznej. rzecz prawidłowego funkcjonowania rodziny. 10. Pomoc finansowa i rzeczowa osobom niepełnosprawnym. 11. Funkcjonowanie Świetlicy Socjoterapeutycznej dla dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo. 12. Rozbudowana sieć szkół. 13. Współpraca z Ośrodkami Pomocy Społecznej z ościennych gmin. 14. Funkcjonowanie Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 15. Duża liczba osób w wieku produkcyjnym. 16. Rozbudowana sieć połączeń komunikacyjnych. 17. Potencjał ludzi z kwalifikacjami – pracowici mieszkańcy. 18. Korzystne położenie geograficzne – między aglomeracjami Krakowa i Śląska. 2. Analiza SWOT – szanse i zagrożenia: Szanse 1. Współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. 2. Realizacja Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 3. Możliwość korzystania z europejskich funduszy społecznych i kredytów preferencyjnych. 4. Dostępność instytucji szkoleniowych w zakresie polityki społecznej. 5. Przygotowana i wykształcona kadra pracowników pomocy społecznej. 6. Współdziałanie z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną ,Poradnią Odwykową, Poradnią Zdrowia Psychicznego, Sądem, Kościołem i Zagrożenia 1. Ogólne ubożenie społeczeństwa w Polsce. 2. Występowanie zjawiska dziedziczenia biedy, 3. Redukcja zatrudnienia w zakładach pracy na terenie Gminy Klucze. 4. Wzrost bezrobocia. 5. Wzrost liczby osób niepełnosprawnych. 6. Starzenie się mieszkańców. 7. Brak stabilnych przepisów administracyjno prawnych dotyczących pomocy społecznej. 8. Wzrost patologii społecznej. 9. Opór społeczny. 10. Negatywny wpływ mediów na młode pokolenie (czerpanie złych wzorców, organizacjami pozarządowymi. 7. Współpraca z ROPS ,PARPA. 8. Funkcjonowanie Punktu Konsultacyjnego dla organizacji pozarządowych. 9. Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie integracji społecznej osób niepełnosprawnych. 10. Rosnące wykorzystywanie wolontariatu jako sposobu na wspieranie działań z zakresu rozwiązywania problemów społecznych. 11. Wzrost dostępności do informacji (Internet, telefonia komórkowa). 12. Zmniejszenie bezrobocia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy. przewaga tv nad słowem pisanym). 11. Mała aktywność społeczności lokalnej. II. ZASOBY INSTYTUCJONALNE 1. Instytucje samorządowe: a. Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Zawierciańska 12 b. Punkt Interwencji Kryzysowej ul. Zawierciańska 12 c. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Klucze ul.Zawierciańska 12 d. Świetlica Socjterapeutyczna Klucze ul. Partyzantów 1 e. Urząd Gminy Klucze ul. Partyzantów 1: • Gminny Zespół Oświaty ul. Partyzantów 1 • Gminny Ośrodek Kultury ul. Partyzantów 1 • Gminne Centrum Informacji Klucze ul. Partyzantów 1 f. Szkoły podstawowe: - Klucze ul. Zawierciańska 30 - Kwaśniów Górny ul. Polna - Chechło ul. Kluczewska 56 - Bydlin ul. Legionów 32 - Jaroszowiec ul. Kolejowa 18 - Ryczówek ul. Dolna 12 - Rodaki ul. Strażacka 11 g. Gimnazja gminne: - Klucze ul. Zawierciańska 30 - Bydlin ul. Legionów 32 h. . Zespół Szkół Zawodowych Klucze ul. Zawierciańska 2. Instytucje rządowe: a. Ośrodki Zdrowia : - Klucze ul. Zawierciańska 11 - Bydlin ul. Żołnierzy Września 4 - Jaroszowiec ul. Leśna b. Komisariat Policji Klucze ul. Zawierciańska 14 c. Filia Młodzieżowego Biura Pracy i Klub Pracy -Ochotniczy Hufiec Pracy ul. Partyzantów 1 3. Instytucje pozarządowe: a. Stowarzyszenie ,,Ziemia Kluczewska” Klucze ul. Partyzantów 1 b. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne Klucze ul. Bolesławska 23 c. Stowarzyszenie Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczno Gospodarczego ,,KLUCZ” Klucze ul. Zawierciańska 12 d. Polski Czerwony Krzyż Klucze ul. Zawierciańska 12 e. Stowarzyszenie „Polska Sahara” Chechło ul. Kluczewska 1 f. Stowarzyszenie „Bractwo Szkolne na rzecz budowy Szkoły Podstawowej w Kwaśniowie Klucze ul. Główna 62 g. Stowarzyszenie „Jurajska Wioska Rodaki” h. Komitet Obrony Zagadnień Społecznych w Jaroszowcu ul. Leśna 1 i. Forum Oświatowe „Klucze” 32-310 Klucze ul. Zawierciańska 30 j. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych 32-310 Klucze ul. Partyzantów 1 k. Stowarzyszenie „Jura” na Rzecz Promocji i Rozwoju Gmin Jurajskich Cieślin, ul. Jurajska 17 l. Ochotnicza Straż Pożarna Bydlin, Kolbark, Kwaśniów, Rodaki, Ryczówek, Bogucin, Chechło m. Kluby Sportowe: • Ludowy Klub Sportowy „Legion” Bydlin ul. Legionów • Ludowy Klub Sportowy „Unia” Jaroszowiec ul. Kolejowa 20 • Uczniowski Kluby Sportowy przy Szkole Podstawowej w Kluczach ul Zawierciańska 30 • Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Legionik” Bydlin ul. Legionów 32 • Parafialny Uczniowski Ludowy Klub Sportowy św. Jana Bosko Jaroszowiec ul. Kolejowa 18 • Uczniowski Klub Sportowy „Małopolanie” w Rodakach Rodaki, ul. Strażacka 11 • Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Centuria-Chechło” Chechło, ul. Kluczewska 56 • Uczniowski Ludowy Klub Sportowy ‘Butelx” 32-312 Jaroszowiec Bogucin Duży • Gminny Ludowy Klub Sportowy „Przemsza” w Kluczach 32-310 Klucze ul. Rudnicka 5 • Uczniowski Klub Sportowy Syborek Kwaśniów Dolny, ul. Rodacka 4. Grupy nieformalne: a. Koła Gospodyń Wiejskich w poszczególnych sołectwach b. Sołtysi c. Rady Sołeckie d. Kościoły Schemat nr 1. ORGANIZACJA POMOCY SPOŁECZNEJ W POLSCE MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWO SAMORZĄDOWE – MARSZAŁEK POWIAT – STAROSTWO REGIONALNY OŚRODEK POLITYKI SPOŁECZNEJ WOJEWODA CENTRUM POMOCY RODZINIE MIASTO/GMINA PREZYDENT BURMISTRZ WÓJT OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ RADA POMOCY SPOŁECZNEJ Schemat nr 2. PARTNERZY-INSTYTUCJE PARTNERSKIE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE URZĄD GMINY KLUCZE Gminny Zespół Oświaty Gimnazja Szkoły Gminny Ośrodek Kultury Dom Kultury Rady Sołeckie KGW OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KLUCZACH STAROSTWO POWIATOWE Wydział Polityki Społecznej Powiatowy Urząd Pracy Kuratorzy POLICJA MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Zespół Placówek OpiekuńczoWychowawczych Placówka Wsparcia Rodzinnego Pogotowie Opiekuńcze Bursa SĄD REJONOWY Wydział Polityki Społecznej URZĄD MARSZAŁKOWKSI ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Szpital Poradnia Odwykowa PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Schemat nr 3. DOMINUJĄCE PROBLEMY SPOŁECZNE W GMINIE KLUCZE Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach Ubóstwo Niepełnosprawność Bezrobocie Starość Uzależnienie/Rodziny Zagrożone Patologią Społeczną III. PODSTAWOWE DANE STATYSTYCZNE GMINY KLUCZE Tabela nr 1. Powody udzielania pomocy społecznej rodzinom w Gminie Klucze. L.P. Powody udzielania pomocy Liczba rodzin korzystających 2002 rok Liczba osób w rodzinach 1. Ubóstwo 522 1 914 2. Bezrobocie 442 1 613 3. Niepełnosprawność 76 206 4. Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 123 626 5. Długotrwała choroba 217 726 6. Alkoholizm 22 97 7. Potrzeba ochrony macierzyństwa 34 162 8. Bezdomność 32 38 9. Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego 4 4 10. Narkomania 1 1 11. Sieroctwo ___________ ___________ 12. Klęska żywiołowa lub ekologiczna ___________ ___________ 1 473 5 387 Łącznie L.P. Powody udzielania pomocy Liczba rodzin korzystających 2003 rok 536 Liczba osób w rodzinach 1. Ubóstwo 1 859 2. Bezrobocie 479 1 674 3. Niepełnosprawność 143 371 4. Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 104 570 5. Długotrwała choroba 206 626 6. Alkoholizm 22 90 7. Potrzeba ochrony macierzyństwa 39 176 8. Bezdomność 54 55 9. Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego 5 5 10. Narkomania 1 1 11. Sieroctwo ___________ ___________ 12. Klęska żywiołowa lub ekologiczna ___________ ___________ 1 589 5 427 Łącznie L.P. Powody udzielania pomocy Liczba rodzin korzystających 2004 rok 461 Liczba osób w rodzinach 1. Ubóstwo 1 514 2. Bezrobocie 395 1 333 3. Niepełnosprawność 133 378 4. Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 111 507 5. Długotrwała choroba 78 227 6. Alkoholizm 24 57 7. Potrzeba ochrony macierzyństwa 17 83 8. Bezdomność 43 43 9. Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego 10 21 10. Narkomania ___________ ___________ 11. Sieroctwo ___________ ___________ 12. Klęska żywiołowa lub ekologiczna ___________ ___________ 1 272 4 163 Łącznie Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach Tabela nr 2. Struktura bezrobocia w Gminie Klucze 2002 ROK Kobiety Mężczyźni 853 686 113 155 2003 ROK Kobiety Mężczyźni 833 630 77 145 Ogółem Ogółem Ogółem Bezrobotni 1539 1463 1384 Z prawem do 269 222 167 zasiłku Bez prawa do 1270 740 631 1241 756 485 1217 zasiłku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Olkuszu 2004 ROK Kobiety Mężczyźni 749 635 66 101 683 534 Liczba osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku wzrosła od 2002 r. z 82 % do 87% w 2004 r. Tym samym osoby te zasiliły grono odbiorców pomocy z OPS Klucze. Wśród osób bezrobotnych większą część stanowią kobiety - ok. 55 % osób bezrobotnych. Tabela nr 3. Bezrobotni w Gminie Klucze według poziomu wykształcenia (w tym długotrwale bezrobotni) Lata Gimnazjalne i poniżej Ogółem Długotrwale Bezrobotni Zasadnicze Średnie Ogólne Średnie Zawodowe Wyższe Ogółem Długotrwale Ogółem Długotrwale Ogółem Długotrwale Ogółem Długotrwale bezrobotni bezrobotni bezrobotni bezrobotni 54 310 166 214 111 241 2002 152 51 291 147 186 101 222 2003 136 45 260 132 179 89 220 2004 125 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Olkuszu 137 131 114 190 172 181 121 109 111 Najliczniejszą grupę osób bezrobotnych stanowią osoby z zasadniczym wykształceniem. Osoby te stanowią także sporą część wśród osób długotrwale bezrobotnych. Niższe wykształcenia, brak kwalifikacji sprawia, iż osobom tym bardzo trudno jest odnaleźć się na rynku pracy. W związku z tym w Gminie Klucze występuje duże zapotrzebowanie na organizowanie licznych kursów i szkoleń, które podnosiłyby poziom wykształcenia oraz kwalifikacje zawodowe. Tabela nr 4. Osoby bezrobotne, będące klientami Ośrodka Pomocy Społecznej w Kluczach Lata 2002 ROK 2003 ROK Liczba osób 1613 1674 bezrobotnych Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach 2004 ROK 1333 Bezrobocie jest dominującą kwestią społeczną w Gminie Klucze. Od kilku stanowi główny powód (oprócz ubóstwa) udzielania wsparcia przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach. W 2002 r. aż 29,9 % klientów OPS stanowiły osoby bezrobotne. W kolejnych latach nadal bezrobotni stanowili duży odsetek – a mianowicie w 2003 r. – 30,8 %, w 2004 r. - 32%. Osoby bezrobotne są w znacznej mierze długotrwałymi klientami pomocy społecznej. Długotrwałe korzystanie z pomocy społecznej odbiera nadzieję na pozytywną wizję przyszłości oraz niweczy własną aktywność. Jedyną szansą na aktywizacją zawodową grup zagrożonych marginalizacją społeczną jest kreowanie możliwości zatrudnienia. Niezbędne jest również organizowanie warsztatów grupowych, które będą miały na celu przełamanie bezradności, wszelakich barier i oporów tkwiących w osobach długotrwale bezrobotnych Tabela nr 5. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku. GRUPA WIEKOWA GMINA OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI 2002 ROK WIEK PRZEDPRODUKCYJNY (0-19 LAT) 3 194 1 568 1 626 WIEK PRODUKCYJNY (20-64) 9 221 4 441 4 780 WIEK POPRODUKCYJNY (65<) 2 435 1 607 828 RAZEM: 14 850 7 616 7 234 2003 ROK WIEK PRZEDPRODUKCYJNY (0-19 LAT) 3 115 1 542 1 573 WIEK PRODUKCYJNY (20-64) 9 355 4 491 4 864 WIEK POPRODUKCYJNY (65<) 2 469 1 613 856 RAZEM: 14 939 7 646 7 293 2004 ROK WIEK PRZEDPRODUKCYJNY (0-19 LAT) 3 002 1 479 1 523 WIEK PRODUKCYJNY (20-64) 9 469 4 531 4 938 WIEK POPRODUKCYJNY (64<) 2 498 1 618 880 RAZEM: 14 969 7 628 7 341 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS Liczba osób starszych w Gminie Klucze wzrasta. W przeciągu dwóch lat przybyło 63 osoby w wieku poprodukcyjnym. W najbliższych latach tendencja wzrostu wśród osób starszych będzie znacznie postępować. Związane jest to z eksplozją demograficzną, która miała miejsce w Polsce w latach 1945-1950. Osoby urodzone w tym czasie, obecnie zaczynają wchodzić w wiek poprodukcyjny. Tabela nr 6. Osoby niepełnosprawne, będące klientami Ośrodka Pomocy Społecznej w Kluczach Lata 2002 ROK 2003 ROK Liczba osób 206 371 niepełnosprawnych Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach 2004 ROK 378 Łatwo zauważyć, iż liczba osób niepełnosprawnych w Gminie Klucze wzrasta – w ciągu dwóch lat przybyło aż 172 osoby. W 2004 r. niepełnosprawność klasyfikowała się na trzecim miejscu, wśród powodów udzielania pomocy przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach Tabela nr 7. Funkcjonowanie Punktu Interwencji Kryzysowej przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Kluczach. Lata 2002 ROK 2003 ROK 2004 ROK Informowanie o 52 osoby 50 osób 77 osób procedurze leczenia odwykowego Edukacja dotycząca 25 osób 38 osób 64 osób uzależnień, współuzależnienia i przemocy Interwencja kryzysowa 22 rodzin 19 rodzin 12 rodzin w rodzinach z problemem alkoholowym Udzielanie porad 98 porad 115 porad indywidualnych przez socjoterapeutę 143 porady Udzielanie porad indywidualnych przez psychologa i socjoterapeutę Objecie wsparciem i 2 osoby 2 osoby 4 osoby pomocą osoby, które ukończyły leczenie odwykowe Przeprowadzone 12 mediacji mediacje ze skłóconymi małżonkami Spotkania z dziećmi z 10 spotkań 20 spotkań 27 spotkań rodzin alkoholowych Informowanie na temat 12 osób 15 osób 16 osób procedury „Niebieskiej Karty” i pomocy dzielnicowych Rozmowy z rodzicami 5 osób 10 osób 37 osób na temat metod wychowawczych Informowanie o 1 osoba 3 osoby 6 osób możliwości odwiezienia na izbę wytrzeźwień Pomoc w napisaniu 10 osób 14 osób 18 osób podań o leczenie Źródło: Punktu Interwencji Kryzysowej przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Kluczach. Z powyższych danych wynika, iż wzrasta liczba osób i rodzin w Gminie Klucze, które wymagają wsparcia w sytuacjach kryzysowych. 1. AKTYWNA POLITYKA RYNKU PRACY ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OSÓB WYKLUCZONYCH SPOŁECZNIE Zjawisko bezrobocia jest niejednorodne, tak w aspekcie definicyjnym jak i w kontekście przyczyn i skutków, jakie wywołuje. Bezrobocie charakteryzuje się pewną dynamiką. Dotyka sfery ekonomicznej, psychospołecznej, kulturowej i politycznej. Bezrobocie to zarówno ubożenie ekonomiczne jednostek i rodzin z obszarów dotkniętych największą stopą bezrobocia, ale i kryzys osobowości i realizacji ról społecznych. Bezrobocie stawia przed człowiekiem pewne wymagania, im dłużej trwa powoduje napięcia. Z analiz zebranych przez Urzędy Pracy wynika, że zatrudnienie podejmują w pierwszej kolejności osoby krótko bezrobotne, na końcu długotrwale bezrobotni. Wynika to z tego, ze osoby krótko pozostające bez pracy utrzymują kontakty z pracodawcami, z osobami usytuowanymi na rynku pracy i w sytuacji zwolnienia wolnego etatu podejmują płatne zajęcie. Natomiast długotrwale bezrobotne to najczęściej osoby bez zawodu, nieposiadający wystarczających predyspozycji do wykonywania określonej pracy, charakteryzujący się brakiem poczucia własnej wartości. Długotrwałe pozostawanie bez pracy sprzyja powstawaniu i rozwijaniu się takich zjawisk jak: stopniowe ograniczanie konsumpcji, narastający stres, poczucie izolacji społecznej, szkody materialne i psychiczne, patologiczne zachowania takie jak: agresja, przemoc, alkoholizm, narkomania oraz samobójstwa. Bezrobotny obarczony kompleksem niższości w coraz mniejszym stopniu nadaje się do poszukiwania dróg awansu społecznego, pojawiają się problemy z zagospodarowaniem czasu wolnego, niemoc i zniechęcenie do podejmowania jakichkolwiek działań. Bezrobotny negatywnie ocenia samego siebie, odrzuca nawet fachową pomoc, dopatrując się negatywnej oceny swojej osoby ze stron innych osób. Konsekwencje te narastają oraz pogłębiają się wraz z okresem pozostawania bez pracy (długotrwałe bezrobocie – powyżej 12 m-cy, czy 36 m-cy.) Bezrobotny nie czuje się już członkiem danej społeczności lokalnej, obywatelem swojego kraju, w swym odczuciu nie przynależy do żadnej grupy społecznej – ma poczucie politycznej i społecznej alienacji. Aktualna sytuacja społeczno – ekonomiczna naszego kraju wymaga pilnych reakcji na poziomie gmin na istniejące problemy społeczne, w szczególności na problem rosnącego bezrobocia. Gmina Klucze wychodząc na przeciw problemom bezrobocia podjęła kroki w kierunku współpracy z Gminą Racławice mającą na celu ograniczenie wskaźnika bezrobocia poprzez udział w Projekcie Polsko – Flamandzkim „Zatrudnienie Socjalne – szansą dla bezrobotnych na lokalnych rynkach pracy”. Ideą projektu jest wypracowanie modelowych form wsparcia w zakresie pomocy w znalezieniu zatrudnienia osobom niepełnosprawnym lub/i długotrwale bezrobotnym, zmniejszenie bezrobocia w obrębie tych grup oraz przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej. Elementem istotnym w pomocy osobom bezrobotnym jest tworzenie grup samopomocowych i grup wsparcia. Głównym celem grup wsparcia, grup samopomocowych jest wzajemne wsparcie emocjonalne, doskonalenie wewnętrzne uczestników a w razie potrzeby – wyposażenie w odpowiednią wiedzę i umiejętności. Grupy wsparcia skupiają ludzi o podobnych problemach wykorzystując ich potencjał do wzajemnej pomocy. Terapeutyczne działanie grupy polega przede wszystkim na wzrastającej umiejętności odkrywania i rozumienia własnej osoby. Zadania grup wsparcia, grup samopomocowych: a. wzmocnienie motywacji do utrzymania abstynencji; b. propagowanie zdrowego stylu życia; c. poznanie akceptowanego społecznie systemu wartości; d. samoakceptacja; e. zwiększenie otwartości; f. usprawnienie relacji interpersonalnych; g. kształtowanie umiejętności świadczenia pomocy; h. samodzielne podejmowanie trudnych decyzji i wyborów; i. nabywanie umiejętności współżycia z innymi w społeczeństwie. Pomoc świadczona w ramach grup samopomocy jest uznana za wysoce efektywną. Innym rozwiązaniem na rzecz problemu bezrobocia jest umocnienie współpracy z Gminnym Centrum Informacji, które jest referatem Urzędu Gminy Klucze. GCI pomaga osobom bezrobotnym w szukaniu pracy, oraz podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. W ramach referatu można zasięgnąć informacji o ofertach pracy, możliwościach podjęcia praktyki, wolontariatu, a także o procedurach uruchomienia własnej działalności gospodarczej. Z GCI mogą korzystać bezrobotni, osoby zagrożone bezrobociem, poszukujący pracy, absolwenci szkół i wszyscy zainteresowani. GCI w Kluczach zajmuje się również promocją Gminy, pozyskiwaniem funduszy unijnych oraz grantów od wielu instytucji krajowych i zagranicznych. Teren gminy Klucze jest terenem o dużym wskaźniku bezrobocia gdzie większość bezrobotnych to absolwenci szkół, którzy nie są przygotowani do wejścia na rynek pracy. Dlatego z myślą o tej grupie zostało utworzone Młodzieżowe Biuro Pracy i Klub pracy, które jest filią Ochotniczego Hufca Pracy w Krakowie. W Młodzieżowym Biurze Pracy odbywają się szkolenia mające na celu aktywizację zawodową grup bezrobotnej młodzieży. Dużym zainteresowaniem cieszą się kursy językowe, obsługi komputera, kas fiskalnych, warsztaty aktywnego poszukiwania pracy, kursy dla osób chcących założyć własną firmę. Integracja zawodowa i społeczna osób zaliczonych do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym stanowi jedno z największych wyzwań dla polskich instytucji zajmujących się polityką społeczną. Jest to związane z narastającym zjawiskiem pauperyzacji społeczeństwa, z długotrwałym bezrobociem oraz brakiem dostosowania osób z grup szczególnego ryzyka do potrzeb rynku pracy w Polsce. Na szczególne ryzyko narażone są osoby długotrwale korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, które pomimo podejmowanych wysiłków nie są w stanie samodzielnie przezwyciężyć trudności życiowych, znaleźć zatrudnienia i usamodzielnić się. Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym to przede wszystkim: osoby pozostające bez pracy powyżej 24 miesięcy, osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków, młodzież wychowująca się w placówkach opiekuńczo – wychowawczych i rodzinach zastępczych, bezdomni, osoby opuszczające zakłady karne, uchodźcy oraz młodzież pochodząca z rodzin dysfunkcyjnych, sprawiająca kłopoty wychowawcze. Powyższe grupy są negatywnie postrzegane przez pracodawców i trudno jest im znaleźć zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Potrzebują one kompleksowego wsparcia, stworzenia warunków do integracji ze społeczeństwem i pomocy w przezwyciężeniu problemów, z którymi się borykają. W tym celu powinno się wypracować aktywne formy działań, zmierzające do odzyskania przez nie poczucia własnej wartości, wiary we własne siły potrzebne do pokonania barier fizycznych i psychologicznych, a następnie możliwości podniesienia kwalifikacji zawodowych i zdobycia doświadczenia zawodowego. Jedną z koncepcji dotyczącej aktywnej polityki społecznej i zatrudnienia jest utworzenie Klubu Integracji Społecznej (KIS), który może być utworzony przez gminę, ośrodek pomocy społecznej lub organizacje pozarządowe. Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu socjalnym KIS-y są jednostkami organizującymi działania o charakterze terapeutycznym, zatrudnieniowym i samopomocowym. W klubach można prowadzić programy zatrudnienia tymczasowego mające na celu pomoc w znalezieniu pracy na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, u pracodawców, wykonywania usług na podstawie umów cywilnoprawnych oraz przygotowanie do podjęcia zatrudnienia, poradnictwo prawne, działalność samopomocową w zakresie zatrudnienia, spraw mieszkaniowych i socjalnych. W funkcjonowaniu jednostki organizacyjnej, jaką jest Klub Integracji Społecznej niezwykle ważnym elementem jest fakt udzielania wsparcia dla integrowania się grup osób o podobnych trudnościach i problemach życiowych, to jednostka pomagająca samoorganizować się jego członkom, podejmować przez nich wspólne inicjatywy i przedsięwzięcia w zakresie aktywizacji zawodowej, w tym zmierzające do tworzenia własnych miejsc pracy. Klub Integracji Społecznej jest jednostką organizacyjną otwartą na potrzeby lokalnego środowiska, która stara się dopasować swoim zakresem świadczonych usług i działaniem do potrzeb wszystkich grup ryzyka. Głównym celem Klubów jest stworzenie dla osób, które mają problemy z pełnoprawnym uczestnictwem w życiu społecznym i zawodowym warunków dla wzajemnego wsparcia, samoorganizowania się. Świadczenie usług przez Klub Integracji Społecznej powinno zmierzać do uświadomienia jego uczestnikom potrzeb: • wzajemnego wspierania się w pokonywaniu barier i trudności życia dnia codziennego, z którymi mają do czynienia w miejscu zamieszkania, pobytu ( np. problemy z pracą, problemy z nadużywaniem alkoholu, problemy rodzinne, itp.), • samodzielnego zdobywania wiedzy, wymiany informacji i doświadczeń, • ciągłej edukacji personalnej, zawodowej i społecznej, która jest kluczem do podnoszenia własnych wartości na otwartym rynku pracy, • konieczności osiągania samodzielności ekonomicznej oraz umiejętności gospodarowania własnymi dochodami. Drugą z aktywnych form działań skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym jest utworzenie Centrum Integracji Społecznej. Centrum Integracji Społecznej może powstać z przekształcenia Klubu Integracji Społecznej. Centrum jest jednostką organizacyjną, mającą na celu realizację działań umożliwiających odbudowanie i podtrzymanie u osoby uczestniczącej w zajęciach Centrum, umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych. Centrum realizuje reintegrację zawodową i społeczną poprzez następujące usługi: • kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom nie podlegającym wykluczeniu społecznemu; • nabywanie umiejętności zawodowych przez przyuczenie przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych; • naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem; do zawodu, • uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami finansowymi. Podstawą prawną umożliwiającą funkcjonowanie Centrum Integracji Społecznej jest ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dn. 23 czerwca 2003 r. / Dz.11.Nr.122, poz.1143 z dnia 14 lipca 2003). Ustawa zawiera m.in. zasady tworzenia i działalności Centrów Integracji Społecznej oraz określa warunki uczestnictwa. Uczestnictwo w Centrum Integracji Społecznej trwa 12 m-cy a w uzasadnionych przypadkach może być przedłużone o kolejne 6 m-cy. W tym czasie uczestników obejmuje tzw. zatrudnienie socjalne, którego podstawą jest Indywidualny Program Zatrudnienia Socjalnego. Wspomniany program określa zasady uczestnictwa w CIS, obowiązki uczestników CIS, formy i zakres reintegracji zawodowej i społecznej oraz osoby odpowiedzialne za realizację programu. Uczestnictwo w Centrum Integracji Społecznej daje możliwości powrotu na rynek pracy na zasadzie tzw. zatrudnienia wspieranego. Spółdzielnie socjalne są końcowym etapem procesu integracji zawodowej i społecznej osób uczestniczących w Centrum Integracji Społecznej-praca w nich jest zwieńczeniem poprzednich etapów integracji. Spółdzielnie socjalne mają na celu aktywizacje zawodową i ułatwienie zaistnienia na rynku pracy. Spółdzielnie te działają na zasadach określonych w prawie spółdzielczym. Spółdzielnie socjalne mogą prowadzić działalność - wytwórczą, handlową lub usługową. Spółdzielnia socjalna liczy, co najmniej 5 osób. Przesłaniem takiej regulacji jest stworzenie możliwości wspólnej pracy dla osób, które w pojedynkę miałyby trudności w uruchomieniu i prowadzeniu działalności gospodarczej. Forma wspólnej pracy pozwoli takim osobom na tworzenie miejsc pracy, zdobywanie umiejętności zawodowych, przyuczenie do zawodu i zdobycie kwalifikacji zawodowych. Spółdzielnia socjalna realizuje ważne cele społeczne, takie jak tworzenie więzi międzyludzkich oraz reintegracje społeczną. Praca opiera się na wspólnym zaufaniu członków, ich wzajemnej współpracy i bliskich relacjach. Członkowie spółdzielni kształtują istotną umiejętność pełnienia ról społecznych. Łatwo zauważyć, iż celem tworzenia spółdzielni socjalnych jest nie tylko stwarzanie nowych miejsc pracy, lecz również społeczna reintegracja jej członków. Europejski Fundusz Społeczny stanowi najważniejszy finansowy instrument polityki społecznej UE. Celem EFS jest wspieranie różnorodnych programów i projektów związanych z socjalnym aspektem integracji. EFS finansuje działania, których zadaniem jest rozwiązywanie najważniejszych problemów społecznych takich jak bezrobocie, nierówność na rynku pracy, dyskryminacja. EFS przeznacza także swoje środki na programy kształcenia zawodowego kobiet, zapewnienie równych szans kobiet i mężczyzn, programy włączania niepełnosprawnych, osób zagrożonych wykluczeniem społecznym do czynnego życia zawodowego. Europejski Fundusz Społeczny jest ogromną szansą dla sektora pomocy społecznej. W celu pozyskania środków finansowych na realizacje zadań z zakresu pomocy społecznej niezbędna jest współpraca różnych instytucji pomocy społecznej na szczeblu gminy, powiatu oraz aktywny udział grup, do których kierowana jest pomoc. W Unii Europejskiej kwestia równości kobiet i mężczyzn odgrywa rolę priorytetową. Fundusze strukturalne (EFS), Inicjatywy Wspólnotowe (Equal), programy unijne (Daphne, STOP, Leader, Ramowy Program Działań na Rzecz Równych Szans Kobiet i Mężczyzn, Leonardo da Vinci) mają na celu wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w wielu aspektach życia: społecznym, zawodowym oraz politycznym. Większa część działań związanych z kwestią bezrobocia wśród kobiet finansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Oznacza to, że zwiększy się dostęp kobiet pozostających bez pracy do programów mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, m.in. szkoleń podnoszących kwalifikacje, działań wspierających przedsiębiorczość kobiet, przedsięwzięć mających na celu pomoc w godzeniu obowiązków rodzinnych z zawodowymi. Wyrównywanie szans na rynku pracy z pewnością przyczyni się do wzrostu zatrudnienia kobiet oraz podwyższenia ich statusu społecznego i ekonomicznego. W Polsce prężnie działa wiele Fundacji wspierających działania na rzecz kobiet. W ich ramach dofinansowane są projekty mające na celu zmianę społeczną prowadzącą do rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia. 1. W Gminie Klucze kobiety stanowią większą część osób bezrobotnych. Wiele z nich boryka się z kwestią długotrwałego bezrobocia. Osoby długotrwale bezrobotne są zagubione na rynku pracy. Często negatywnie są postrzegane przez pracodawców i trudno jest im znaleźć zatrudnienie. Potrzebują kompleksowego wsparcia, stworzenia warunków do integracji ze społeczeństwem i pomocy w przezwyciężeniu problemów, którymi są obarczone. W ramach wsparcia potrzebują silnej motywacji, aby uwierzyć we własne siły i możliwości.. Należy ukazać kobietom pozytywne skutki wkroczenia na drogę zawodową, zachęcić oraz umożliwić podjęcie szkoleń i zdobycia doświadczenia zawodowego. W tym celu należy utworzyć przy Gminnym Centrum Informacji „Punkt Wsparcia dla Kobiet” działanie niesformalizowane w ramach, którego udzielane byłoby wsparcie dla kobiet poszukujących pracy, chcących zdobyć nowe kwalifikacje zawodowe. Organizowanie kursów i szkoleń specjalnie dla kobiet. Przygotowanie spotkań agencją pośrednictwa pracy ITC, organizacjami i fundacjami działającymi na szczeblu równości kobiet i mężczyzn. Do zadań „Punktu Wsparcia dla Kobiet” należałoby organizowanie warsztatów aktywizujących (nauka autoprezentacji, asertywności, pisania CV, obsługi komputera i innych urządzeń biurowych), grup wsparcia, spotkań z pracodawcami, zbieranie ofert pracy z województwa małopolskiego. „Punkt Wsparcia dla kobiet” byłby także forum wymiany doświadczeń oraz realizacji różnych projektów. Większość projektów i działań skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym obarczonych jest dużym stopniem ryzyka. W/W osoby cechuje niewystarczająca motywacja do podjęcia jakichkolwiek działań, brak ambicji, wiary w siebie i własne siły, sceptyczne nastawienie do rzeczywistości oraz brak wytrwałości. W celu zminimalizowana tego ryzyka należy wykorzystać kontrakt socjalny, gdyż jest doskonałą formą mobilizacji podopiecznych Ośrodka Pomocy Społecznej do poszukiwania zatrudnienia. Kontrakt socjalny określa zasady współpracy i cele, do których należy zmierzać, a także wymaga zaangażowania ze strony podopiecznych. Schemat nr.4 AKTYWNA POLITYKA RYNKU PRACY ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OSÓB WYKLUCZONYCH SPOŁECZNIE BEZROBOCIE CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ OPS SPÓŁDZIELNIA SOCJALNA OPS OHP GCI OPS Gmina Klucze, Fundusze zewnętrzne, PUP, PERON, EFS 0PS Gmina Klucze Pracodawcy GMINNE CENTRUM INFORMACJI, MŁODZIEŻOWE BIURO PRACY Organizacje pozarządowe OPS OHP OPS UG OPS OPS GRUPY SAMOPOMOCOWE GRUPY WSPARCIA PUNKT WSPARCIA DLA KOBIET PRZY GCI Partnerzy Pracodawcy OPS OPS Gmina Klucze EFS LEGENDA •Organ/instytucja prowadząca i koordynującą •Instytucja współfinansująca •Instytucja diagnozująca środowisko •Partnerzy OPS OPS OHP UG Partnerzy OHP OPS UG Fundusze zewnętrzne OPS 2. SYSTEM WSPARCIA OSÓB W PODESZŁYM WIEKU Drugim istotnym i dominującym problemem społecznym w Gminie Klucze jest problem człowieka starego w społeczności lokalnej i rodzinie. Problem starości należy rozpatrywać w trzech aspektach: biologicznym, psychologicznym i społecznym. Biologiczne starzenie się człowieka ma związek z anatomicznymi zmianami w funkcjonowaniu układu nerwowego oraz w wyglądzie człowieka, jakie zachodzą wraz z wiekiem. Objawy uważane za cechy starości to: spowolnienie psychoruchowe, utrata zainteresowań, niechęć do kontaktów towarzyskich, niesprawność i wymóg pomocy ze strony osób trzecich. Aktywność jest kolejnym elementem warunkującym starzenie się człowieka w sensie psychicznym. Brak aktywności prowadzi do złego samopoczucia, samotności, nudy i bycia niepotrzebnym. Wykazując niską aktywność, człowiek stary ma mniejsze szanse na realizację swoich podstawowych potrzeb – przede wszystkim społecznych, które pozwalają mu być i żyć wśród ludzi. Charakterystycznymi cechami okresu starości jest poczucie samotności i osamotnienia, które mogą tkwić w niepełnosprawności fizycznej, psychicznej i izolacji społecznej. Osoby starsze mogą czuć się opuszczeni i samotni przez najbliższych nawet w sytuacji wspólnego zamieszkiwania z nimi. Sytuacje te pogarsza społeczny stereotyp starości i utrata sprawności fizycznej. Nie można odbierać ludziom starym prawa do działania, do pracy, rekreacji, edukacji i zadowolenia z życia. Ich godny byt i pogodna starość są miarą kultury i dojrzałości społecznej. W Polsce podobnie jak i w wielu krajach Europy, wzrasta liczba osób „trzeciego wieku”. Fakt ten stawia przed społeczeństwem następujący problem: społeczeństwo musi realizować moralny i prawny obowiązek prowadzenia socjalnej polityki państwa oraz rozwijać specjalne działanie w tym celu, aby ludzie starzy nie byli dla nikogo ciężarem oraz by mogli żyć w sposób godny. Jedną z alternatyw w tym zakresie jest utworzenie Dziennego Domu Pobytu dla osób starszych. Wielu ludzi w podeszłym wieku potrzebuje wsparcia, nie chce jednak obciążać tym swoich bliskich. Część ludzi starych i samotnych szuka schronienia w zakładach opiekuńczych. Ta forma opieki budzi jednak wiele kontrowersji, również w oczach seniorów, którzy potocznie mówią o DPS – „domy starców”. Ośrodek Pomocy Społecznej wychodząc naprzeciw tej grupie osób pragnie otworzyć Dom Dziennego Pobytu, którego zadaniem będzie pomoc osobom znajdującym się w trudnej sytuacji w związku z wiekiem, niepełnosprawnością oraz bezradnością życiową. Dom zapewniałby dzienny pobyt pensjonariusza, podstawowe świadczenia opieki zdrowotnej, możliwość rozwijania zainteresowań, zajęcia kulturalne, rekreacyjne i towarzyskie. Kolejną propozycją pomocy osobom starszym i samotnym jest skoordynowanie działań i rozwój Aktywnych Klubów Seniora w poszczególnych sołectwach Gminy Klucze. Od wielu lat na terenie Gminy działają Rady Sołeckie, Koła Gospodyń Wiejskich, które mogą stać się inicjatorem uruchomienia Aktywnych Klubów Seniora. Klub Seniora to miejsce spotkań osób starszych. Seniorzy spotykaliby się najczęściej raz w tygodniu, spędzając razem swój wolny czas, rozwijając zainteresowania. Spotkania w Klubie, to dobry sposób poznania nowych, ciekawych ludzi, to możliwość spędzania czasu w towarzystwie przyjaciół, to czynne uczestnictwo w różnego rodzaju imprezach okolicznościowych. To, także możliwość organizowania wspólnych spotkań plenerowych, grzybobrania, ogniska oraz wycieczek krajowych i zagranicznych. W Klubie Seniora członkowie znajdą radość i możliwość spotkania się w szerszym gronie osób często samotnych i nierzadko schorowanych, będących na emeryturze lub rencie. Wspólny śpiew, wspomnienia z młodości dają rozrywkę i dobre samopoczucie. Klub prowadziłby stałą, cykliczną współpracę ze Związkiem Emerytów i Rencistów. Kolejna propozycją skierowaną przez Gminny Ośrodek Kultury w Kluczach do osób starszych jest Utworzenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który działa w dziedzinie oświaty, kultury, turystyki i ochrony zdrowia. Biorąc pod uwagę stopień bezrobocia w Gminie Klucze GOK tworząc kryteria naboru słuchaczy chce obniżyć wiek, tym samym podjąć próby zapobiegania alienacji nie tylko ludzi starszych, ale również bezrobotnych. Zadaniem Uniwersytetu Trzeciego Wieku jest: • Zachowanie i wspieranie intelektualnej, psychicznej i fizycznej sprawności jego członków • Prowadzenie edukacji w różnych dziedzinach nauki, • Propagowanie zasad kulturalnego współżycia społecznego, • Aktywizacja społeczna • Integracja osób niepełnosprawnych Zadania będą realizowane poprzez wykłady specjalistów z różnych dziedzin nauki, zajęcia seminaryjne, lektoraty, praktyczne zajęcia kulturalne, fizyczne, sekcje zainteresowań, samopomoc koleżeńska członków Z dniem 1 maja 2004r. weszła w życie nowa Ustawa o Pomocy Społecznej, która m.in. jest podstawową regulacją dotyczącą świadczenia pomocy w formie usług opiekuńczych. Ustawa o Pomocy Społecznej wskazuje, że pomoc w formie usług przysługuje osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innej przyczyny wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi świadczone są w mieszkaniu osoby, która potrzebuje pomocy. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną oraz w miarę możliwości zapewnianie kontaktów z otoczeniem. Usługi opiekuńcze obejmują trzy rodzaje świadczeń: • usługi gospodarcze – pomoc w codziennych zajęciach, takich jak sprzątanie, gotowanie, zakupy, załatwianie spraw w urzędach itp. • usługi pielęgnacyjne – mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc dla chorych, podawanie lekarstw, prześcielanie łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn, karmienie itp. • usługi specjalistyczne – specjalistyczne formy pielęgnacji, rehabilitacja fizyczna, terapia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Jest to szczególny rodzaj usług dostosowany do rodzaju schorzeń, niepełnosprawności. Usługi tego typu są świadczone przez specjalistów: pielęgniarki, rehabilitanci, terapeuci. Organizatorem usług opiekuńczych są Ośrodki Pomocy Społecznej, które współpracują z organizacjami pozarządowymi, firmami prywatnymi oraz wolontariuszami świadczącymi tego typu usługi. 2. Rozpowszechnienie idei wolontariatu wśród młodzieży. Wolontariat jest dobrowolną, świadomą i bezpłatną działalnością na rzecz innych. Dla młodych wolontariuszy jest szansą na zdobycie nowych umiejętności, doświadczenia oraz sposobem na aktywizację i wprowadzenie w życie zawodowe. Wysiłek wolontariuszy pozwala na podjęcie działań, które bez ich pomocy byłyby niemożliwe do wykonania. W tym celu należy skoordynować działania wolontariatu w ramach GCI o aspekty pomocy społecznej, w tym świadczenie pomocy w uzupełnieniu usług opiekuńczych na rzecz osób starszych i schorowanych. Schemat Nr 5. SYSTEM WSPARCIA OSÓB W PODESZŁYM WIEKU STAROŚĆ URUCHOMIENIE DOMU DZIENNEGO POBYTU DLA OSÓB STARSZYCH OPS UG MUW OPS PCPR UTWORZENIE UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU OPS Organizacje pozarządowe Sponsorzy ROZSZERZENIE USŁUG OPIEKUNCZYCH KOORDYNOWANIE I TWORZENIE AKTYWNYCH KLUBÓW SENIORA GOK, Wyższe Uczelnie GOK, Wyższe Uczelnie, Wpłaty uczestników LEGENDA • Organ/instytucja prowadząca i koordynującą • Instytucja współfinasująca • Instytucja diagnozująca środowisko • Partnerzy Organizacje pozarządowe OPS GOK UG OPS Rady Sołeckie Sponsorzy Koło Gospodyń Wiejskich Koło Emerytów i Rencistów UG OPS OPS OPS OPS Organizacje pozarządowe GCI SKOORDYNOWANIE DZIAŁAŃ WOLONTARIATU O ASPEKTY POMOCY SPOŁECZNEJ OPS, GCI OPS, GCI, filia MBP i KP OHP GCI, filia MBP i KP OHP 3. RÓWNE SZANSE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I ICH INTEGRACJA ZE SPOŁECZEŃSTWEM. Niepełnosprawność i związane z nią zagrożenie wykluczeniem społecznym jest kolejnym dominującym zjawiskiem i problemem Gminy Klucze. Zgodnie z Kartą Praw Osób Niepełnosprawnych z dnia 01.08.1997 r. osoby niepełnosprawne, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę, oraz pełnienie ról społecznych zgodnie z normami prawnymi, zwyczajowymi mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Prawa te wynikają z Konstytucji RP, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego. Ustawy Kompetencyjne nakładają na organa administracji rządowej i samorządowej określone obowiązki w celu umożliwienia osobom niepełnosprawnym niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz eliminowania dyskryminacji. Niepełnosprawność jest jednym z najbardziej niepokojących problemów społecznych, dlatego też znaczące miejsce w planowaniu rozwiązań życia społecznego Gminy Klucze zajmuje problematyka wyrównywania szans tej grupy osób. Na terenie Gminy Klucze funkcjonują dwie instytucje wspierające osoby niepełnosprawne w środowisku lokalnym są to: Warsztaty Terapii Zajęciowej i Środowiskowy Dom Samopomocy. Warsztaty Terapii Zajęciowej są placówką dziennego pobytu, realizującą zadania w zakresie rehabilitacji społecznej, zawodowej i medycznej. Zajęcia w Warsztatach Terapii Zajęciowej zmierzają do ogólnego rozwoju i poprawy sprawności każdego uczestnika, do możliwie niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia w środowisku. Realizacja tych zadań odbywa się poprzez: ogólne usprawnienie, rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, przygotowanie do życia w środowisku społecznym, poprawy kondycji fizycznej i psychicznej i rozwijanie psychofizycznych sprawności niezbędnych do podjęcia pracy zawodowej. Wspomniany Środowiskowy Dom Samopomocy jest placówką dziennego pobytu przeznaczoną dla osób wykazujących zaburzenia psychiczne. Przedmiotem działania Środowiskowego Domu Samopomocy jest świadczenie bezpośredniej i kompleksowej rehabilitacji społecznej. Uczestnictwo w Środowiskowym Domu Samopomocy umożliwia osobom niepełnosprawnym przygotowanie do życia w społeczeństwie, pełnienia ról społecznych, a tym samym zminimalizowanie skutków stresu i wyizolowania społecznego. Działalność Środowiskowego Domu Samopomocy pozwala na objęcie opieką w środowisku lokalnym osób wyizolowanych społecznie, prowadzenie rehabilitacji społecznej, psychoterapii, socjoterapii, zapewnienie opieki pielęgniarskiej i psychiatrycznej, a także wszechstronny rozwój biologiczny, psychiczny i społeczny. Szczególne znaczenie w wyrównywaniu szans i integracji osób ze społeczeństwem odgrywają działania na rzecz likwidacji barier architektonicznych i urbanistycznych utrudniających osobom niepełnosprawnym dostęp do obiektów użyteczności publicznej. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego przy projektowaniu, budowie, odbudowie, modernizacji oraz zmianie sposobu użytkowania budynków, które są obiektami użyteczności publicznej winny być uwzględnione warunki do korzystania z danego obiektu przez osoby niepełnosprawne. Wiele obiektów użyteczności publicznej istniejących na terenie Gminy Klucze nie jest przystosowanych do poruszania się osób niepełnosprawnych i starszych. Sytuacja ta uniemożliwia tym osobom samodzielne funkcjonowanie, prowadzenie aktywnego życia i wpływa na izolację tych grup społecznych. Założeniem jest, aby wszystkie inwestycje celu publicznego prowadzone na terenie Gminy Klucze spełniały założenia wymagane przepisami prawa w rozpatrywanym zakresie. Działania te winny być wspierane przez współpracę pomiędzy Stowarzyszeniami i innymi placówkami świadczącymi pomoc. W modelu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zakłada się m.in. funkcjonowanie Zakładów Aktywności Zawodowej (ZAZ). Podstawę prawną do tworzenia Zakładów Aktywności Zawodowej stanowi ustawa o rehabilitacji zawodowej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Zakład Aktywności Zawodowej tworzy się w celu zatrudniania osób niepełnosprawnych, zaliczanych do znacznego stopnia niepełnosprawności, a także w celu przygotowania ich do życia w otwartym środowisku poprzez rehabilitację zawodową i społeczną. Założycielami Zakładów Aktywności Zawodowej mogą być: powiat, gmina, fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczne, której statusowym zadaniem jest rehabilitacja społeczna i zawodowa. Kolejnym przedsięwzięciem wobec osób niepełnosprawnych z terenu Gminy Klucze jest zapewnienie im dostępu do usług społecznych. Celem tego działania będzie: • zwiększenie zakresu usług opiekuńczych i dostępu do nich; • rozwój poradnictwa w zakresie pielęgnacji i opieki nad osobami niepełnosprawnymi oraz poradnictwa psychologicznego dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów; • włączenie na szerszą skalę organizacji pozarządowych (m.in. Stowarzyszenie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-gospodarczego KLUCZ) w rozwój usług dla osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawni i ich rodziny wielokrotnie nie posiadają pełnej wiedzy o oferowanych usługach wspierających ich integrację ze społeczeństwem, wobec tego zachodzi potrzeba stworzenia jak największej liczby kanałów komunikacji z ta specyficzną grupa mieszkańców Gminy Klucze. Jednym ze sposobów realizacji tego typu działań jest utworzenie przy Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Dobroczynnym „Punktu Informacji dla osób niepełnosprawnych”. W Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Dobroczynnym istnieje pracownia komputerowa oraz instruktor prowadzący zajęcia. Istnieje szereg instrumentów wspierających osoby niepełnosprawne, jednakże informacje o możliwościach uzyskania pomocy rzadko w skuteczny sposób docierają do osób zainteresowanych. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych realizuje wiele programów kierowanych do osób niepełnosprawnych: Pitagoras, Student, Junior, Komputer dla Homera, Program wyrównywania różnic między regionami itp. Osoby niepełnosprawne uzyskiwałyby wszelkiego rodzaju informację w tym jak uzyskać dofinansowanie do zakupu komputera, pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej, stypendiach socjalnych dla osób niepełnosprawnych, jak podjąć wirtualne studia. W ramach „Punkt Informacji dla osób niepełnosprawnych” przekazywane byłyby informacje do pracodawców na temat korzyści związanych z zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego. W wielu przypadkach pracodawcy nie posiadają wystarczających informacji o korzyściach (przede wszystkim finansowych) związanych z zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej. Udzielanie rzetelnej informacji o niższych kosztach zatrudnienia poprzez bezpośredni kontakt z pracodawcą, może zachęcić do podjęcia decyzji o zatrudnieniu. W współpracy z Gminnym Centrum Informacji można organizować kursy i szkolenia z zakresu informatyki dla osób niepełnosprawnych. Opanowanie programów komputerowych oraz Internetu umożliwi osobą niepełnosprawnym podjęcie szkoleń, nauki oraz pracy. W dzisiejszych czasach coraz większą rolę odgrywa elearning, który umożliwia naukę w dowolnym miejscu, czasie i tempie. E-learning udostępniając i wykorzystując szerokie zasoby materiałów edukacyjnych, sięga do nowych i wydajnych technologii przekazu oraz pozwala na redukcję kosztów i odległości szkolenia. Z kolei telepraca jest nowoczesną forma zatrudniania osób niepełnosprawnych. Wykorzystanie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych pozwala wykonywać pracownikowi zadania poza firmą. Dynamiczny rozwój Internetu i łatwiejszy dostęp do niego coraz większej liczby użytkowników, przyczyni się do wzrostu zapotrzebowania na telepracowników. Publikacje dotyczące problematyki niepełnosprawności są jedną z form zwrócenia uwagi społeczności lokalnej na osoby niepełnosprawne. W opracowaniu publikacji będą mogły uczestniczyć osoby niepełnosprawne, dzięki temu będą mogły zaprezentować swoje zdolności twórcze i inne umiejętności. Niezmiernie istotnym elementem jest kształtowanie pozytywnych postaw wobec niepełnosprawności wśród społeczności lokalnej. Element ten zostanie spełniony poprzez propagowanie społecznej akceptacji i integracji osób niepełnosprawnych wśród mieszkańców Gminy Klucze. Ponadto propagowanie różnych idei organizowania się osób niepełnosprawnych.. Jedną z przyczyn poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych są różne akcje uświadamiające wśród społeczności lokalnej. W tym celu należy organizować imprezy integracyjne, w których uczestniczą osoby zdrowe i niepełnosprawne. Imprezy integracyjne dla osób niepełnosprawnych pokazują społeczności lokalnej, ze ludzie niepełnosprawni chcą i bawią się tak samo jak pełnosprawne osoby. Spotkania tego typu są doskonałą okazją do nauki tolerancji i zrozumienia barier, jakie napotykają osoby niepełnosprawne. Warto także pamiętać o organizowaniu konkursów i olimpiad dla osób niepełnosprawnych (zwłaszcza dla dzieci) i przyznawaniu nagród, które będą świadectwem ich wiedzy oraz uzdolnień. Niezbędne jest również aktywne włączanie się mieszkańców w działania wspierające osoby niepełnosprawne, a więc wolontariat. Wiele pracy dla wolontariuszy wiąże się z osobami niepełnosprawnymi np. w Środowiskowym Domu Samopomocy oraz przy prowadzeniu Warsztatów Terapii Zajęciowej. . Schenat Nr 6. SYSTEM WSPARCIA NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ ŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCY MUW OPS OPS Stowarzyszenie „KLUCZ” OPS WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ Organizacje pozarządowe ZAKŁAD AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ LIKWIDACJA BARIER ARCHITEKTONICZNYCH OPS Starosta PFRON LEGENDA • Organ/instytucja prowadząca i CHSD koordynującą • Instytucja współfinasująca • Instytucja diagnozująca środowisko • Partnerzy OPS UG Marszałek Marszałek PFRON UG PEFRON PUNKT INFORMACJI DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH PRZY CHSD PCPR, UG, OPS, CHSD OPS UG PFRON Sponsorzy Partnerzy 4. SYSTEM WSPARCIA RODZINY W SYTUACJI KRYZYSU. PROFILAKTYKA PRZECIWDZIAŁANIA ALKOHOLIZMOWI I NARKOMANII. We współczesnej rzeczywistości społecznej w szybkim tempie zachodzi wiele przemian wywierających wpływ na jednostkę i jej funkcjonowanie w środowisku. Przeobrażenia te występują w wielu dziedzinach życia. Jednak obok całego szeregu zmian pozytywnych, rozszerza się liczba zjawisk niepożądanych społecznie, takich jak: alkoholizm, narkomania, przemoc. Świadomość, że żyjemy w coraz bardziej skomplikowanej rzeczywistości, prowadzi do poczucia osamotnienia i zagubienia. W wielu przypadkach niemożność znalezienia się w złożonej rzeczywistości społecznej i stworzenia sobie trwałych zasad postępowania doprowadza do utraty wiary we własne siły i wiary w sens życia. Konsekwencją sytuacji, w której otaczający człowieka świat niesie jedynie poczucie lęku i wyobcowania, jest chęć oderwania się od niego, ucieczki od groźnej i niezrozumiałej rzeczywistości. Najpowszechniejsze dziś reduktory lęków to alkohol i narkotyki. Narkotyki powodują występowanie stanów euforii, przejawiających się we wzmożonym samopoczuciu, zobojętnieniu na przykrości i przeciwieństwa, poczuciu świeżości i lekkości, siły oraz zwiększonej sprawności fizycznej i umysłowej. Narkotyk wywołuje wytworzenie się stanu ograniczonej świadomości, oderwanie od realiów rzeczywistości oraz zanik uczestnictwa w różnych formach działania. Substancje narkotyczne wywołują uczucie błogostanu, podobne do alkoholowego rausza, powodują fizyczne i psychiczne uzależnienie się oraz prowadzą do postępującej w dość szybkim tempie fizycznej, psychicznej i społecznej degradacji narkomana. Degeneracja społeczna rozpoczyna się i systematycznie postępuje po wytworzeniu się uzależnienia psychicznego i fizycznego. Głównym jej czynnikiem jest nieustanny lęk przed głodem narkotycznym. Głód powoduje, że narkoman nie jest w stanie niczym się zająć, a także wykonywać jakiejkolwiek pracy. Jego jedynym dążeniem jest zdobycie za wszelką cenę i wszelkimi sposobami środka narkotycznego. Nieustanne odurzenie oraz przykre dolegliwości głodu narkotycznego stają się przyczyną degeneracji społecznej. Narkotyzujący się młodzi ludzie nie są w stanie kontynuować nauki czy pracy zawodowej, którą najczęściej porzucają. Wypierani przez środowisko, poszukują oparcia w jakiejś grupie, która by ich zaakceptowała. Zazwyczaj znajdują oparcie wśród ludzi z marginesu społecznego. Młody człowiek wiąże się z tą grupą ludzi, przyjmuje panujący w niej styl życia i broni jej wartości. Jednocześnie zostaje on definitywnie odsunięty od dotychczasowych grup koleżeńskich. Konieczność ciągłego zdobywania środków narkotycznych często jest związana z przestępczością: z kradzieżą pieniędzy na zakup narkotyków, z kradzieżą leków, fałszowaniem recept, włamaniami oraz nielegalnym handlem środkami odurzającymi. Patologia społeczna w każdym społeczeństwie stanowi bardzo poważny i trudny problem. Jednym z częściej występujących zjawisk patologicznych jest alkoholizm. W kontekście społecznym traktowany jest jako przejaw patologii zagrażający ładowi społecznemu, natomiast w kontekście jednostkowym jako choroba, często zakaźna. Zwyczaj nadużywania alkoholu jest głęboko zakorzeniony w polskiej tradycji. Napoje alkoholowe pojawiają się przy różnych okazjach: narodzinach, chrzcinach, weselach, śmierci bliskiej osoby, imieninach oraz urodzinach. W świecie zawodowym istnieje wiele umownych obrzędów związanych z alkoholem. Pije się z okazji nowej pracy, z okazji premii, podwyżki czy awansu. Przewlekłe, długotrwałe nadużywanie alkoholu powoduje straty biologiczne, psychologiczne, ekonomiczne i społeczne tak dla jednostki, jak i dla jej otoczenia. Alkohol sprawia, że alkoholicy stają się niezdyscyplinowani, roztargnieni, niesamodzielni, nie potrafią kierować swoim postępowaniem a także nie radzą sobie z własnymi emocjami. Nie można przewidzieć, jakie będzie zachowania osoby nadużywającej alkohol w różnych sytuacjach. Zmiany w zachowaniu alkoholika uwidaczniają się najwyraźniej w życiu rodzinnym, w stosunku do najbliższych osób, głównie żony i dzieci. Zazwyczaj zaczyna się od kłótni i awantur a kończy się na przemocy fizycznej. Alkoholik niszczy wyposażenie mieszkania, nie wraca na noc, przestaje się interesować rodziną, staje się coraz bardziej brutalny, agresywny i egoistyczny. Nie łoży na utrzymanie rodziny, natomiast coraz więcej środków przeznacza na alkohol. Skutki picia ponosi przede wszystkim rodzina alkoholika, która cierpi podwójnie: duchowo, kiedy alkoholik pije oraz w każdym innym przypadku, ponosząc możliwe konsekwencje jego picia. Alkohol bywa źródłem rodzinnych nieporozumień nawet w przypadku osób pijących rzadko i w niewielkich ilościach. Najtrudniejsza jednak sytuacja występuje zwykle w domach osób uzależnionych od alkoholu. Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym częściej niż ich rówieśnicy odznaczają się poczuciem mniejszej wartości, są lękowe, znerwicowane, mają słabsze osiągnięcia szkolne. Częściej przejawiają zachowania dewiacyjne. Alkohol zwiększa agresywność. Dlatego ojcowie nadużywający alkoholu znęcają się nad dzieckiem bądź wykorzystują je seksualnie, biją swoje żony. Złe traktowanie i bicie powodują u dzieci zaburzenia psychofizyczne, które objawiają się wzmożoną pobudliwością, zahamowaniem, uporem i agresją. Źle traktowane i bite dzieci, gdy stają się ludźmi dorosłymi, również biją swoje dzieci. Poczucie winy, połączone często ze strachem i wstydem, dziecko może przenieść na całe swoje dorosłe życie, mogą one także stanowić tło sprzyjające nadużywaniu alkoholu. Najbardziej wymiernym następstwem alkoholizmu są straty ekonomiczne. Koszty picia w znaczeniu materialnym ponosi zawsze rodzina. Alkoholizm ciągle przyczynia się do upośledzenia funkcji ekonomicznej. W znaczący sposób obniża dochody rodziny na skutek zwiększających się wydatków na alkohol. Często problem ten przyczynia się do przesunięcia rodziny z obszaru wydolności ekonomicznej do granicy niedostatku. Bardziej drastyczne skutki alkoholizmu przejawiają się w tych rodzinach, w których alkoholizm dotyczy obojga małżonków. W tej sytuacji problemowi ubóstwa towarzyszy znaczna patologizacja życia rodzinnego. Najtragiczniejsze jest przy tym położenie dzieci pozostawionych samym sobie. Rodzice nadużywający alkoholu doprowadzają swoje dzieci do deprywacji uczuciowej, zaburzeń neurotycznych i obniżenia ich zdolności intelektualnych. W rodzinach alkoholików prawidłowe wypełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci uniemożliwiają awantury, atmosfera ciągłego niepokoju, ustawiczny brak pieniędzy oraz ciasnota mieszkaniowa. Istnieje duża zależność między wzrastającymi wydatkami na alkohol a zmniejszającymi się środkami przeznaczanymi na wyżywienie, ubranie, higienę oraz warunki mieszkaniowe. Z kwestią ekonomiczną rodziny alkoholowej związane jest bardzo często pojęcie ubóstwa. Rodziny nadużywające alkoholu to zbiorowość o wyjątkowo niskim statusie społecznym. Niski status społeczno – zawodowy idzie w parze z niskim statusem ekonomicznym, który uwidacznia się w niskich zarobkach, niskim przeciętnym dochodzie na osobę w rodzinie oraz złych warunkach mieszkaniowych. W ostatnim czasie tempo wydarzeń polityczno – społecznych i gospodarczych w Polsce uległo znacznemu przyśpieszeniu. Zmiany, które nastąpiły i szybko postępują nadal zmuszają do przeglądu programów działań w zakresie polityki społecznej. Kryzys przenikający wszystkie dziedziny życia w kraju, szczególnie ostro przejawia się w rodzinach, które poddawane są niszczącemu oddziaływaniu procesów patologicznych, przyszłość rodzin, a tym samym przyszłość całego społeczeństwa jest poważnie zagrożona patologiami, które „wciskają się” do polskich rodzin. Działania Gminy Klucze w zakresie zapobiegania patologiom społecznym maja charakter prorodzinny, integracyjny oraz wczesno-prewencyjny. Prorodzinny: nakierowane są na wspomaganie struktury rodziny oraz tym jej członkom, którzy z różnych względów mają problem w funkcjonowaniu w strukturze rodzinnej. Integracyjny: prowadzone są w interesie wszystkich członków rodziny i mają na celu, jeżeli jest to możliwe, scalenie rodziny i włączenie do jej struktury tego jej członka, który przejawia dysfunkcje, a nie wyłączenie go ze struktury. Wczesno – prewencyjny: celem jest zapobieganie i szybka interwencja w przypadku, kiedy rodzina, szkoła, przedszkole, albo inny system sygnalizuje pierwsze oznaki zaburzenia. Za najbardziej zagrażające obszary patologii społecznej występującej na terenie Gminy Klucze można uznać: • Uzależnienia: alkoholowe, nikotynowe oraz narkotyczne; • Zaburzenia więzi rodzinnej i wynikające z tego takie zjawiska, jak: dysfunkcje psychiczne, przemoc w rodzinie itp. • Przestępczość nieletnich. Przy realizacji podejmowanych działań można zaproponować kilka skutecznych rozwiązań. 1. Zapewnienie profesjonalnego poradnictwa rodzinom dotkniętych skutkami patologii społecznej w tym przemocą domową i alkoholizmem poprzez rozszerzenie usług Punktu Interwencji Kryzysowej przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Kluczach. 2. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, a także osób współuzależnionych poprzez uruchomienie grupy wsparcia dla tej kategorii osób, wypracowywanie nowych metod pracy socjalnej, psychologicznej i socjpoterapeutycznej. 3. Utworzenie bezpłatnej infolinii dla osób dotkniętych przemocą, wykorzystywanych seksualnie, uzależnionych – dyżur przy telefonie zaufania w Ośrodku Pomocy Społecznej w Kluczach. 4. Edukacja publiczna, informowanie społeczeństwa o możliwościach szukania pomocy psychospołecznej i prawnej w zakresie profilaktyki antyalkoholowej i narkomanii – wydanie lokalnego informatora. 5. Organizowanie i prowadzenie na terenie przedszkoli, szkół i gimnazjów programów profilaktycznych oraz terapeutyczno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży – realizacja programów na godzinach wychowawczych oraz po zajęciach lekcyjnych. 6. Utworzenie Placówki Wsparcia Dziennego jako instytucji koordynującej działalność Świetlicy Socjoterapeutycznej. Placówka Wsparcia Dziennego wspiera rodzinę w sprawowaniu jej podstawowej funkcji, zapewnia pomoc rodzinie i dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami, współpracuje ze szkołą, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i innymi instytucjami problemów rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Placówka Wsparcia Dziennego prowadzi w szczególności następujące formy pracy środowiskowej : • Pomoc w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych, osobistych; • Zajęcia socjoterapeutyczne, korekcyjne, kompensacyjne; • Pomoc w nauce, pomoc socjalną, dożywianie; • Organizacja czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizacja zajęć sportowych; • Stałą pracę z rodziną dziecka; • Stałą współpracę z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Szkołą, Sądem, Policją. 7. Przekształcanie Świetlic wiejskich w Świetlice opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży zagrożonych patologią społeczną. Na terenie Gminy Klucze w poszczególnych sołectwach, istnieją świetlice wiejskie, które obecnie nie funkcjonują. Dzieci i młodzież zamieszkująca w tych wioskach nie ma możliwości spędzenia wolnego czasu w sposób bezpieczny, pożyteczny i alternatywny. Narażone są na działanie czynników patogennych, co zwiększa prawdopodobieństwo wykluczenia społecznego tejże grupy. Zasadnym jest, więc stworzenie miejsca codziennych spotkań tej grupy wiekowej. Świetlica opiekuńczo-wychowawcza odgrywa ważną rolę w procesie wspomagania rodziny. 8. Przeciwdziałanie przemocy w środowisku lokalnym: • Funkcjonowanie Lokalnej Koalicji ds. przeciwdziałania przemocy przy OPS Klucze; • Wykorzystanie procedury „Niebieskiej Karty” w pomocy społecznej i w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; • Możliwość współfinansowania działalności specjalistycznych miejsc pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie. Schemat nr 7. SYSTEM WSPARCIA RODZIN W SYTUACJI KRYZYSOWEJ – PROFILAKTYKA PRZECIW ALKOHOLOWI I NARKOTYKOM PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY WYDANIE INFORMATORA UZALEŻNIENIA OPS OPS Policja GKRPA OPS Policja Szkoły GRUPY WSPARCIA DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH I WSPÓŁUZALEŻNIONYCH PROFESJONALNE PORADNICTWO OPS OPS Poradnia odwykowa Sąd OPS INFOLINIA OPS GKRPA UG OPS GCI Policja Operatorzy sieci kom. OPS Policja Poradnia odwykowa OPS OPS UTWORZENIE PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO PRZEKSZTAŁCANIE ŚWIETLIC WIEJSKICH OPS GOK OPS Szkoły, Gimnazja Rady Sołeckie OPS Policja OPS UG LEGENDA • Organ/instytucja prowadząca i koordynującą • Instytucja diagnozująca środowisko OPS Szkoły, Gimnazja Rady Sołeckie UG OPS • Partnerzy Policja • Instytucja współfinansująca CELE SZCZEGÓŁOWE I DZIAŁANIA Lp. Kierunki strategiczne Zadania Realizatorzy/ partnerzy 1. Cel szczegółowy Działanie Nr 1 Planowany Źródło Ewaluacja termin finansowania realizacji Aktywna polityka rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem osób wykluczonych społecznie - filia MBP i KP OHP 2002 -2013 - OHP Analiza ilości Umocnienie współpracy OPS a - Gminne Centrum - OPS uczestników i Młodzieżowym Biurem Pracy i Klubem Informacji - UG jakości Pracy-filia OHP oraz GminnymCentrum - Ośrodek Pomocy świadczonych Informacji – referat UG Klucze. Społecznej usług - Urząd Gminy Klucze Działanie Nr 2 Utworzenie grupy wsparcia, samopomocy dla osób bezrobotnych - Ośrodek Pomocy Społecznej 2005 -2013 - OPS Działanie Nr 3 Utworzenie Klubu Integracji Społecznej - Ośrodek Pomocy Społecznej, - Urząd Gminy Klucze - Pracodawcy 2006-2008 - OPS - UG Działanie Nr 4 Utworzenie Centrum Integracji Społecznej - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy - Pracodawcy 2006 -2008 - OPS - UG Analiza realizowanych programów i rotacja osób uczestniczących w zajęciach Analiza ilości uczestników i jakości przygotowania osób Analiza ilości uczestników i jakości przygotowania - Organizacje Pozarządowe osób Działanie Nr 5 Powstanie spółdzielni socjalnej - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy - PUP - Partnerzy 2008-2013 - OPS - Urząd Gminy - PUP Analiza nabytych umiejętności zawodowych i społecznych Działanie Nr 6 Utworzenie Punktu Wsparcia dla Kobiet przy GCI 2006-2008 - OPS -UG -OHP Analiza nabytych umiejętności zawodowych i społecznych Działanie Nr 7 Nawiązanie współpracy z partnerami zajmującymi się polityka społeczną w celu pozyskiwania środków finansowych z EFS - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy -OHP - Partnerzy - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy - PUP -Organizacje pozarządowe 2006-2008 - OPS - EFS - Organizacje pozarządowe Liczba osób biorących udział w projekcie, które znalazły zatrudnienie lub nabyły nowe umiejętności i kwalifikacje 2. Cel szczegółowy System wsparcia osób w podeszłym wieku Działanie Nr 1 Uruchomienie Dziennego Domu Pobytu dla Osób Starszych. Działanie Nr 2 Tworzenie i skoordynowanie działań Aktywnych Klubów Seniora w poszczególnych sołectwach. Działanie Nr 3 Utworzenie Uniwersytety Trzeciego Wieku - Ośrodek Pomocy Społecznej - Sponsorzy Organizacje Pozarządowe - Ośrodek Pomocy Społecznej - Rady Sołeckie - Koło Emerytów i Rencistów - Koło Gospodyń Wiejskich - Sponsorzy - GOK - Wyższe Uczelnie - organizacje pozarządowe 2006 - 2009 - UG -MUW Analiza pracy i świadczonych usług 2005 - 2007 - OPS - GOK - UG Analiza działalności 2006-2013 - GOK, - Wyższe Uczelnie, - wpłaty uczestników Analiza działalności oraz analiza ilości uczestników Działanie Nr 4 3. Cele szczegółowe Rozszerzenie zakresu usług opiekuńczych, wykorzystanie wsparcia wolontariuszy. - Ośrodek Pomocy Społecznej - Gminne Centrum Informacji - Organizacje pozarządowe 2005 - 2013 - UG - OPS Analiza ilości uczestników i jakości świadczonych usług Równe szanse osób niepełnosprawnych i ich integracja ze społeczeństwem. Działanie Nr 1 Funkcjonowanie Środowiskowego Domu Samopomocy Działanie Nr 2 Funkcjonowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej - Ośrodek Pomocy Społecznej - Małopolski Urząd Wojewódzki - Organizacje Pozarządowe - Organizacje pozarządowe - Ośrodek pomocy Społecznej - Urząd Gminy _Starostwo 2004 - 2013 - MUW - OPS Coroczna analiza efektów działań placówki 2001-2013 - Starosta - PFRON Coroczna analiza efektów działań placówki powiatowe - PFRON - Małopolski Urząd Wojewódzki - PFRON Działanie Nr 3 Uruchomienie Zakładu Aktywizacji Zawodowej Działanie Nr 4 Likwidacja barier architektonicznych - Urząd Gminy -PFRON - Sponsorzy 2001 -2013 Działa nie Nr 5 Utworzenie Punktu Informacji dla osób niepełnosprawnych przy CHSD - OPS - UG, filia OHP -CHSD -Organizacje pozarządowe 2006-2010 -PCPR -OPS - UG -filia OHP - CHSD Analiza ilości uczestników i zdobytych umiejętności Działanie Nr 6 Organizowanie imprez integracyjnych, konkursów, olimpiad - OPS - UG, -Organizacje pozarządowe -partnerzy 2005-2013 -OPS - Organizacje pozarządowe Partnerzy Analiza osób biorących udział w tego typu przedsięwzięciach Cel szczegółowy Działanie Nr 1 2007 - 2013 - Marszałek Analiza ilości Województwa uczestników i - PFRON jakości świadczonych usług - UG Proces ciągły - PFRON System wsparcia rodziny w sytuacji kryzysu. Profilaktyka przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii Utworzenie bezpłatnej infolini dla osób dotkniętych przemocą, - Ośrodek Pomocy 2006 - 2013 - OPS Analiza wykorzystywanych seksualnie, uzależnionych, (np. telefon Społecznej połączeń zaufania). - Policja telefoniczny - Operatorzy sieci ch telefonicznej - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy - Policja - Ośrodek Pomocy Społecznej - Urząd Gminy Klucze - Gminny Ośrodek Kultury - Policja 2006 - 2013 - OPS - UG 2006 - 2013 - OPS - UG Wydanie lokalnego informatora - Urząd Gminy - Ośrodek Pomocy Społecznej - Gminne Centrum Informacji 2006 - 2013 - UG - OPS Analiza ilości rozpowszec hnionego nakładu Funkcjonowanie grup wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych - Ośrodek Pomocy - GKRPA - Poradnia Odwykowa - Sąd 2004 - 2013 - OPS Ocena realizowany ch programów Działanie Nr 2 Utworzenie Placówki Wsparcia Dziennego Działanie Nr 3 Przekształcanie Świetlic wiejskich w Świetlice opiekuńczo wychowawcze Działanie Nr 4 Działanie Nr 5 Analiza ilości uczęszczają cych dzieci Analiza ilości uczęszczają cych dzieci WDRAŻANIE STRATEGII Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Klucze do 2013 roku obejmuje zasięgiem czasowym okres ośmiu lat i zakłada ciągłość realizacji wytyczonych kierunków działań z zachowaniem wymogów wprowadzania niezbędnych zmian dostosowawczych, wynikających z aktualnej sytuacji ekonomicznej i społecznej w kolejnych latach. Niewątpliwie należy liczyć się z koniecznością podejmowania innowacyjnych, wynikających z potrzeb przedsięwzięć modyfikujących ustalony model działania. Cele strategiczne wyznaczone w niniejszym opracowaniu sformułowano w oparciu o analizę systemu pomocy społecznej, lokalnego rynku pracy oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie i uzależnieniom. Cele te dotyczą najistotniejszych problemów występujących na terenie Gminy Klucze, mianowicie bezrobocia, problematyki osób w podeszłym wieku, niepełnosprawnych, uzależnionych oraz innych zagrożonych marginalizacją społeczną. Planowane sposoby rozwiązywania powyższych problemów wprowadzają nowatorskie rozwiązania w istniejącym już systemie wsparcia społecznego. Realizacja określonych celów implikuje konieczność zaangażowania możliwych zasobów państwowych, regionalnych i lokalnych. Rozwijanie i utrzymywanie systemu pomocy wymaga zintegrowanych działań wszelkich podmiotów, w tym również wolontariuszy, organizacji typu non-profit, grup sąsiedzkich oraz rodzin. Samopomoc i samoorganizacja obywateli jest często bardziej efektywna niż interwencja instytucji publicznych. Osiągniecie oczekiwanych rezultatów będzie w dużym stopniu uzależnione od powszechnej akceptacji strategii przez wszystkich partnerów podejmowanych działań pomocowych. Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest dokumentem „żywym”, a więc wprowadzanie zmian w jej zapisach jest jak najbardziej możliwe, przy czym zmiany te powinny dotyczyć wyznaczonych kierunków w strategii. Nie można wykluczyć nowych uregulowań prawnych. Metodą na wprowadzenie zmian w niniejszym dokumencie jest jego ciągła weryfikacja. Skuteczna realizacja ustalonych zadań będzie możliwa poprzez opracowanie, wdrażanie i monitorowanie budowanych w oparciu o strategie szczegółowych programów operacyjnych. Zgodnie z ustawą o pomocy społeczne, koordynatorem realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych jest Ośrodek Pomocy Społecznej. W celu wykonania tego zadania realizatorzy poszczególnych części dokumentu będą przekładali kierownikowi OPS analizy oraz dane z monitoringu i ewaluacji wykonanych zadań. Informacje o stopniu realizacji zadań wynikających ze strategii, kierownik będzie przedstawiał Radzie Gminy wraz z rocznym sprawozdaniem z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej.
![[] Nabór kandydatów na stanowisko Pracownik Socjalny.](http://s2.doczz.pl/store/data/001166860_1-0f13b5686743809865415d02f396c46e-70x70.png "[] Nabór kandydatów na stanowisko Pracownik Socjalny.")
