Dojrzałość szkolna dziecka. Fakt pójścia do szkoły stanowi zwykle

Dojrzałość szkolna dziecka.
Fakt pójścia do szkoły stanowi zwykle dla dziecka wielkie przeżycie. Do 6 roku życia
podstawową formą działalności dziecka jest zabawa. Z chwilą rozpoczęcia nauki zmienia się
środowisko dziecka oraz stawiane mu wymagania. Prawidłowe funkcjonowanie dziecka
w szkolnym środowisku zależy od jego umiejętności społecznych i rozwoju emocjonalnego.
W wieku 6- 7 lat zachodzą bardzo istotne zmiany ilościowe i jakościowe w całym rozwoju
fizycznym i psychicznym dziecka. Prawidłowy rozwój dziecka warunkuje osiągnięcie przez
niego dojrzałości szkolnej.
1. Co to znaczy, że dziecko jest dojrzałe do rozpoczęcia nauki?
Problem dojrzałości szkolnej jest wciąż żywy i aktualny. Obecnie nabiera szczególnego
znaczenia w związku z przyspieszeniem rozwoju dziecka żyjącego w świecie współczesnej
cywilizacji.
Dojrzałość (gotowość) szkolna- jest to gotowość dziecka do podjęcia obowiązków i zadań,
jakie stawia przed nim szkoła. Oznacza osiągnięcie odpowiedniego stopnia rozwoju
psychicznego, umysłowego, fizycznego oraz społecznego. Innymi słowy chodzi o to, aby
dziecko miało wstępną chęć podjęcia nauki i potrafiło pogodzić się z przerwaniem
beztroskiego dzieciństwa.
Zarówno dojrzałość jak i gotowość szkolną rozpatrujemy zawsze w obrębie następujących
sfer:
 fizycznej, motorycznej i umysłowej-stanowią one warunek opanowania przez dziecko
programu nauczania,
 społecznej, emocjonalnej i wolicjonalnej-pozwalają na prawidłowe funkcjonowanie
dziecka w grupie i społeczności szkolnej.
Dojrzałość fizyczna
Dziecko powinni osiągnąć odpowiedni wzrost i wagę ciała oraz funkcjonowanie organów
i ustroju zgodnym z rokiem życia. Dziecko słabe, chorowite nie jest w stanie aktywnie
uczestniczyć w zajęciach na równi z innymi dziećmi, szybko się męczy i wyczerpuje, często
opuszcza zajęcia, wskutek czego ma trudności w opanowaniu materiału.
Dojrzałość motoryczna
Ruchy rąk i palców są już na tyle precyzyjne, że pozwalają na naukę pisania. Zajęcia
plastyczne, fizyczne, techniczne, pisanie wymagają od 6- latka odpowiedniego poziomu
sprawności ruchowej (koordynacji wzrokowo-ruchowej), a zwłaszcza manualnej.
1
Dojrzałość umysłowa, to zespół wielu elementów:






dobrze rozwinięte procesy spostrzegania,
logicznego rozumowania,
umiejętność swobodnego i poprawnego wypowiadania się,
zdolność do koncentracji uwagi,
zapamiętywania,
przechodzenia z fazy myślenia abstrakcyjnego do fazy myślenia konkretno-obrazowopraktycznego.
Dojrzałość społeczna
Aby dziecko mogło uczestniczyć w zajęciach musi umieć włączyć się do zbiorowości
i podporządkować panującym w niej prawom, umieć i chcieć współpracować z nauczycielem
oraz grupą rówieśniczą. Musi być koleżeńskie, ale i asertywne, pomóc rozwiązać zaistniały
konflikt.
Dojrzałość emocjonalna
Na zajęciach szkolnych i przerwach ma miejsce wiele wydarzeń, budzących u dzieci
różnorodne reakcje emocjonalne. Dziecko dojrzałe emocjonalnie umie kontrolować swoje
uczucia. Nie powinno złościć się i płakać z błahego powodu, ale poszukiwać sposobów
rozwiązania danego problemu . Nie powinno rozpaczać i załamywać się przy każdym
niepowodzeniu. Dzieci, które cechuje niedojrzałość emocjonalna mają trudności w ułożeniu
swoich relacji z rówieśnikami i innymi osobami pracującymi w szkole, w wyniku czego źle się
czują, nie lubią szkoły, niechętnie do niej uczęszczają.
Dojrzałość wolicjonalna
Dziecko dojrzałe musi być samodzielne, zaradne, mieć poczucie obowiązku i motywację
(gotowość) do podejmowania zadań. Powinna je cechować wytrwałość w pracy, celowa
działalność, inicjatywa i chęć doprowadzenia działań do końca.
Najważniejsza u progu szkoły jest harmonia pomiędzy rozwojem fizycznym, intelektualnym
i społeczno-emocjonalnym. Jej brak może spowodować, że rozwinięte umysłowo dziecko
może np. nie uważać na lekcjach, nie przejawiać ambicji, nie umieć skupić się na
wykonywanej czynności, nudzić się, nie kończyć pracy, mieć problemy z nawiązaniem
koleżeńskich relacji z rówieśnikami, nie przestrzegać obowiązujących w klasie zasad.
Niedojrzałość ta często mija, ale pierwsze niepowodzenia szkolne są dla dziecka i jego
rodziny trudne i mogą rzutować na negatywny stosunek dziecka do szkoły.
Jeśli rodzice i nauczyciele zapewnią dziecku odpowiednią pomoc i wsparcie stanie się ono
dobrym uczniem, będzie chodziło do szkoły z przyjemnością i wyniesie z niej wiedzę
i umiejętności.
2
2. Rodzice ważnym partnerem dla nauczyciela.
W procesie wychowania i edukacji dzieci muszą aktywnie uczestniczyć rodzice. Aby tak się
stało, powinna istnieć faktyczna i efektywna współpraca między nauczycielami i rodzicami.
Rodzice najwięcej wiedzą o dziecku, ich informacje i doświadczenie sięgają wstecz. Rodzice
mogą być dla nauczyciela źródłem wiedzy o aktualnych przeżyciach dziecka. Szkoła może
wspomagać, współpracować, wzmacniać lub kompensować braki w opiece rodzicielskiej. Nie
zastąpi jednak rodziców. Nauczyciel opiekuje się dzieckiem w szkole, dostarcza dziecku okazji
do rozwijania umiejętności, przekazuje wiedzę, stwarza sytuacje wychowawcze. Prawdziwe
partnerstwo nie jest łatwe, ale dla dobra dziecka rodzice i nauczyciele powinni zrobić
wszystko, aby zbliżyć się do siebie i mieć dobre relacje.
3