Mini Przewodnik - Polska Niezwykła

ciekawe miejsca w okolicy
Pałacyk Łąkomin Centrum KonferencyjnoWypoczynkowe
e
fre
mini
przewodnik
Na mapie: A
Na mapie: B
Witnica: Niezwykłe muzeum płk. Czesława
Chmielewskiego
Witnica: Park Drogowskazów i Słupów
Milowych Cywilizacji
Na weekend warto zaplanować odwiedzenie Witnicy. Przed
frontem domku przy ul. Sikorskiego 35 stoi tu armata. W domku
mieszka płk Czesław Chmielewski, który stworzył niezwykłe,
prywatne Muzeum Chwały Oręża Polskiego. Historia powstania
muzeum mogłaby posłużyć do napisania powieści. Podczas II
wojny światowej pan Czesław Chmielewski - mieszkaniec Kresów
- wstąpił do tworzącej się II Armii WP. Jako młody oficer brał
udział w forsowaniu Nysy Łużyckiej i w walkach z oddziałami
Grupy Armii Środek feldmarszałka Schrnera pod Budziszynem.
Ciężko ranny, uznany za zaginionego, znalazł się na liście
poległych. Tymczasem sanitariusze radzieccy zabrali go
nieprzytomnego z pola walki i przetransportowali na dalekie
zaplecze. Tam po miesiącach walki wygrał bój o życie. Po
wojnie Czesław Chmielewski odwiedził cmentarz wojenny w
Zgorzelcu, na którym pochowano jego kolegów-żołnierzy. Na
pomniku wśród nazwisk poległych odnalazł swoje. Przysiągł
wówczas sobie, że do końca życia będzie dokumentował udział
Wojska Polskiego w tej strasznej wojnie. Tak narodziło się jego
prywatne muzeum, które warto zobaczyć będąc w okolicy.
Rozrastając się, zabierało swemu twórcy i jego rodzinie kolejne
pomieszczenia mieszkalne oraz rabaty niewielkiego ogródka.
Zbiory podzielone są na cztery okresy: Wojsko Polskie 1914-1939
r., Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Ludowe Wojsko Polskie i
armia współczesna. W kolekcji znalazły się broń lekka,
odznaczenia, mundury, a także armaty przeciwpancerne, haubice
i działa przeciwlotnicze. Muzeum jest miejscem szczególnym
dzięki osobie właściciela. Pan Czesław jest wspaniałym
gawędziarzem, barwnie opowiadającym o swoich eksponatach i
dziejach Wojska Polskiego. Zwiedzanie muzeum jest bezpłatne,
ale warto wcześniej umówić jego termin (tel. 95 751 53 14).
Przez Witnicę prowadził stary europejski trakt łączący
Akwizgran, Magdeburg i Berlin z Gdańskiem i Królewcem, w
XVIII w. uzupełniony o drogę wodną Kanału Bydgoskiego, Noteci
i Warty, a w XIX w. o drogę żelazną Kolei Wschodniej.
Odwołując się do historii, Towarzystwo Przyjaciół Witnicy, a
zwłaszcza jego prezes Zbigniew Czarnuch, historyk i regionalista,
dobry duch Witnicy, stworzyło ideę tematycznego parku, w
którym główną rolę odgrywa droga w jej szerokim, kulturowym
rozumieniu. Koncepcja Parku Drogowskazów została wyróżniona
nagrodą specjalną w konkursie Fundacji Kultury i Akademii
Małych Ojczyzn w 1994 r. Nagroda ta, przy wsparciu władz
miasta i gminy pozwoliła na urzeczywistnienie idei. Dzisiaj w
centrum Witnicy możemy spacerować po Parku Drogowskazów i
Słupów Milowych Cywilizacji, który jest rodzajem ścieżki
dydaktycznej. Obiekty wyeksponowano w czterech tematycznych
przestrzeniach. Pierwsza z nich to tzw. kultura drogi - zobaczyć
tu można drogowskazy, słupy i kamienie milowe, znaki drogowe,
kamienie graniczne, oznaczenia kilometrów i im podobne
przydrożne osobliwości. Druga przestrzeń to słupy milowe
cywilizacji. Zgromadzono na niej obiekty symbolizujące postęp
techniki, a więc maszynę parową, parostatek i parowóz, latarnie
gazowe, a także koła młyńskie. Przestrzeń refleksji symbolizuje
zło wojen i totalitaryzmu. Słupy graniczne, zapory drogowe,
zniszczone mosty, bunkry, zakazy przypominają o bolesnych
kartach historii Europy.
Kopiec Koziołka Matołka z
drogowskazem do Pacanowa w przestrzeni fantazji ucieszy
zwłaszcza dzieci. Park warto zobaczyć. Wędrówka po nim to
świetna lekcja historii dla dorosłych i dla dzieci, a także okazja do
refleksji nad własną drogą.
www.polskaniezwykla.pl
2
3
Na mapie: C
Białcz: Kościół MB Królowej Polski
Neogotycki kościół w Białczu zbudowany został w 1895 roku
jako protestancki. Widoczna z oddali, monumentalna sylweta
kościoła z wysoką wieżą dominuje w krajobrazie osadnictwa
olęderskiego z końca XVIII w. Budowla stoi na terenie
historycznego cmentarza, prawdopodobnie na miejscu
wcześniejszego, ryglowego kościoła z XVIII wieku. Po II wojnie
światowej budynek przeszedł w ręce Kościoła katolickiego i
został poświęcony 19 maja 1946 roku. Obecnie jest to świątynią
salowa, ceglana, przykryta stromym ceramicznym dachem.
Dawne słupki ogrodzenia wyznaczają parcelę kościelną i strefę
ochrony, która obejmuje najbliższe otoczenie wraz z
zachowanym pomnikiem z I wojny światowej i nagrobkiem
pastora. W latach 1992-94 przeprowadzono remont dachu i
wieży, założono nowe okna witrażowe, a sam kościół
pomalowano. Staraniem ks. prałata Stanisława Raby, kościół w
Białczu został zinwentaryzowany i wpisany do rejestru zabytków
- 1 czerwca 1992 r. Miejsce zaproponował: theguru
Darius i Girenas stali się dla Litwinów bohaterami narodowymi.
W miejscu katastrofy postawiono pomnik. Na ścianach
granitowego słupa umieszczono w czterech językach teksty
opisujące historię wyprawy litewskich zdobywców Atlantyku.
Pamięć o dzielnych awiatorach jest na Litwie żywa. Ze Żmudzi
przywieziono i zmontowano w sąsiedztwie pomnika stylową
wiejską chatę. Mieści się w niej małe muzeum poświęcone
Stepasowi Dariusowi i Stasysowi Girenasowi. Opiekę nad nim
powierzono pani Iwonie Żurkowskiej, mieszkającej w pobliżu.
Chętni do obejrzenia pamiątek związanych z litewskimi lotnikami
powinni wcześniej telefonicznie zapowiedzieć swoją wizytę, tel.
095 747 66 11.
Na mapie: E
Na mapie: D
Pszczelnik: Litewscy Żwirko i Wigura
15 lipca 1933 r. pilotowany przez Stepasa Dariusa i Stasysa
Girenasa samolot Lituanica wystartował z Nowego Jorku do lotu
przez Atlantyk bez międzylądowań. 17 lipca w nocy, po 30
godzinach lotu Lituanica rozbiła się w lesie pod Pszczelnikiem. Do
osiągnięcia celu podróży - lotniska w Kownie - zabrakło 650 km.
Park Dinozaurów znajduje się niedaleko Zoo-safari w Nowinach
Wielkich. Jadąc w kierunku Świerkocina mija się go po drodze.
Park jest w istocie leśną ścieżką edukacyjną z modelami
dinozaurów naturalnej wielkości. To z pewnością nie lada
atrakcja dla dzieci, dla których przygotowano wspaniały plac
zabaw oraz miejsce wykopalisk, gdzie własnoręcznie odkopią
szkielet... dinozaura. Po ciężkiej pracy można zabrać pociechy do
jednego z kilku punktów gastronomicznych działających na
terenie parku na ciepły posiłek czy lody. Przed Parkiem
Dinozaurów zorganizowano bezpłatny parking. Miejsce
zaproponowała: iwmali
Na mapie: F
www.polskaniezwykla.pl
Nowiny Wielkie - Świerkocin: Park
Dinozaurów
4
Świerkocin: Zoo-safari
Jest to pierwsze zoo-safari, które powstało w Polsce. Na ponad
20 ha przebywa ok. 600 zwierząt. Jadąc wyznaczoną trasą,
można zobaczyć z okien samochodu osobowego lub autokaru
spacerujące swobodnie zwierzęta. Teren został podzielony na
cztery strefy: Afryki, Azji, Ameryki i Mongolii. Są tutaj zebry,
antylopy, owce grzywiaste, konie Przewalskiego, wielbłądy,
antylopy, daniele, lamy i bawoły. Oswojone zwierzęta często
wsadzają głowę do pojazdu w nadziei na jakiś smakołyk, ale ich
dokarmianie jest zabronione (również ze względu na
bezpieczeństwo zwiedzających). Do woli natomiast można karmić
świnki chińskie, kózki, alpaki i osiołki w minizoo. Specjalna karma
jest do kupienia w kiosku. Wielką atrakcją dla maluchów jest
park rozrywki z karuzelami, huśtawkami i autodromem, z których
można korzystać bez dodatkowych opłat. Działa tu także Park
Dinozaurów z wiernie odtworzonymi modelami mezozoicznych
gadów. Warto więc zabrać tu dzieci na weekend. Zoo-safari jest
czynne od marca do października od godz. 10.00 (w czerwcu,
lipcu i sierpniu do 19.00, w kwietniu i wrześniu do 18.00, w
marcu i październiku do 17.00).
Pałac w Smolnicy został wybudowany w 1766 r. przez Ottona
Friedricha von der Marwitz. Pałac dwa razy był niszczony przez
pożary w 1869 r. oraz w 1879 r. Odbudowano go w 1882 r. We
wnętrzu były meble z czarnego dębu z XVIII i XIX w., wazony z
porcelany chińskiej, rzeźby, fajansowe wazony z Delft i obrazy
mistrzów flamandzkich i holenderskich. Część tych cennych
przedmiotów została tuż przed wybuchem wojny wysłana do
Anglii, ale nigdy tam nie dotarła. Nie wiadomo, co się z nimi
stało. Resztę zniszczyli czerwonoarmiści w 1945 r. Obecnie to
ciekawe miejsce jest siedzibą Zespółu Szkół im. Ignacego
Solarza. Miejsce zaproponował: iwmali
Na mapie: I
Smolnica: Kościół pw. Narodzenia NMP z
XIII w.
Na mapie: G
Nowiny Wielkie: Kościół pw. Najświętszego
Serca Pana Jezusa
Należy do najstarszych kościołów w gminie i najpiękniejszych
XIII-wiecznych budowli sakralnych województwa
zachodniopomorskiego. Świątynia wzniesiona została z
granitowej kostki układanej w regularnym wątku, z masywną
zachodnią wieżą. Kościół został zbombardowany w 1945 r.
(pozostały mury obwodowe i wieża bez zwieńczenia). W latach
1983-1984 mieszkańcy odbudowali ten wspaniały zabytek.
Konsekracja odbyła się 8 grudnia 1984 r. Miejsce zaproponował:
iwmali
Kościół w stylu gotyckim, murowany z kamienia polnego.
Miejsce zaproponował: theguru
Dargomyśl: Dawny kościół templariuszy
Na mapie: H
Smolnica: Pałac z 1766 roku
Świątynia zbudowana została w połowie XIII wieku z kostki
granitowej w stylu romańskim. Fundatorami kościoła byli
chwarszczańscy templariusze. Początkowo budowla nie posiadała
wieży, dopiero w następnych stuleciach dobudowano masywną
kamienną wieżę. Na przestrzeni wieków świątynia była
kilkakrotnie niszczona i odbudowywana. Po pożarze wieży pod
koniec XIX wieku częściowo ją rozebrano i odbudowano z
www.polskaniezwykla.pl
Na mapie: J
5
użyciem cegły i drewna, z którego wykonano strzelistą
wieżyczkę. Dawniej kościół posiadał trzy XV i XVI-wieczne
dzwony, które zaginęły podczas II wojny światowej. Do 1945
roku przyświątyni znajdował się cmentarz, którego ślady
widoczne są jeszcze na przykościelnym murze. Obecnie jest to
kościół pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych.
Kościół pw. św. Józefa Oblubieńca NMP został zbudowany w 1
poł. XIV w. jako świątynia bezwieżowa, wzniesiona z ciosów
granitowych. W 1858 r. został przebudowany i dostawiono
ceglaną apsydę, kruchtę, zachodnią ścianę szczytową, a przy niej
wieżę na planie czworoboku. Miejsce zaproponował: iwmali
Miejsce zaproponował: iwmali
Na mapie: M
Bogdaniec: Młynki we młynie
Warnice: Ruiny pałacu z XIX w.
Pałac zbudowany został w poł. XIX w. przez Juliusa von
Ostena. Reprezentuje styl neoklasycystyczny, jest murowany z
cegły, 2-kondygnacyjny, posiada ryzality boczne i środkowy. W
latach 1958-1983 był siedzibą szkoły podstawowej, następnie po
wybudowaniu nowego gmachu szkolnego został opuszczony i
popadł w ruinę. Obecnie zabytek ten znajduje się w prywatnych
rękach. Miejsce zaproponował: iwmali
W Bogdańcu, w zabytkowym szachulcowym budynku młyna z
1826 r. mieści się Muzeum Kultury i Techniki Wiejskiej - oddział
Muzeum Lubuskiego w Gorzowie Wielkopolskim. Siedziba
muzeum poniekąd zdeterminowała charakter zbiorów. Przede
wszystkim są tu przedmioty służące do mielenia zbóż. Najstarsze
żarna mają ok. 3 tys. lat, ale równie ciekawą atrakcją są żarna
rotacyjne, które do Bogdańca przywędrowały po wojnie wraz z
osadnikami z Tarnopolskiego. Od ponad 10 lat w muzeum
podziwiać można imponujący zbiór młynków do kawy. Jest to
depozyt państwa Grażyny i Waldemara Wasiluków. Najstarsze
młynki pochodzą z XIX w. W kolekcji znajdują się zarówno duże
młynki sklepowe wprawiane w ruch kołami zamachowymi, jak
też małe domowe na korbkę. Na szczególną uwagę zasługuje
sporych rozmiarów młynek wyprodukowany na początku XX w.
przez firmę... Peugeot. W młynie można ponadto zobaczyć
ekspozycję Mieszkanie młynarza. W budynku gospodarczym
stojącym w pobliżu zgromadzono nieużywane już narzędzia
rolnicze, a w wozowni zainscenizowano kuźnię, magle i
gręplarnię. Muzeum prowadzi pokazy pieczenia chleba i ubijania
masła. Zwiedzać je można codziennie oprócz poniedziałków w
godz. 10.00-17.00.
Na mapie: N
Myślibórz: Kapliczka Jerozolimska
Na mapie: L
Warnice: Kościół św. Józefa Oblubieńca
NMP
Kapliczka z 1514 r., ceglana, otwarta na zewnątrz arkadą
ostrołukową i zamknięta kratą z XIX w. Wewnątrz kopia
późnogotyckiego krucyfiksu.
www.polskaniezwykla.pl
Na mapie: K
6
Miejsce zaproponował: marekpic
W 1232 r. w Chwarszczanach powstała siedziba komandorii
templariuszy, która objęła ziemie między Wartą, Odrą i Myślą,
nadane przez księcia Władysława Odonica. Siedziba, usytuowana
na wierzchołku płaskiego wzniesienia otoczonego rzeką i
bagnami, miała bardziej charakter obronnego folwarku niż
zamku. Pierwszą murowaną budowlą była jednonawowa kaplica
z granitowej kostki, wzniesiona około 1250 r. W jej zachodniej
fasadzie umieszczono dwie cylindryczne wieże, co nadawało
kaplicy charakter obronny. Pod koniec XIII w. kaplicę
powiększono. Po kasacie zakonu templariuszy w 1312 r.
komandorię w Chwarszczanach przejęli joannici. Znajdowała się
w ich rękach do roku 1540, kiedy to na polecenie margrabiego
Jana została przeniesiona do Świdwina. Od kilku lat w
sąsiedztwie kaplicy prowadzone są prace wykopaliskowe
przynoszące ciekawe odkrycia. Natrafiono między innymi na
ślady dworu templariuszy. W sierpniu organizowane są Turnieje
Rycerskie.
Na mapie: O
Sarbinowo: Pola śmierci
Na mapie: P
Chwarszczany: Tajemnice templariuszy
Na mapie: Q
Myślibórz : Sanktuarium Miłosierdzia
Bożego
Neogotycki kościół pw. Świętego Krzyża, zbudowany w latach
1905-1907 przez polskich robotników, od początku był kościołem
katolickim. W 1993 r. ks. abp Marian Przykucki ustanowił kościół
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, który warto zobaczyć będąc w
okolicy. Sanktuarium obejmuje kościół Św. Krzyża i kaplicę Sióstr
Jezusa Miłosiernego, gdzie przechowywane są relikwie św.
Siostry Faustyny. Miejsce zaproponował: iwmali
Na mapie: R
Myślibórz : Muzeum w dawnej kaplicy
Gotycka kaplica św. Ducha pochodzi z przełomu XIII i XIV w.
www.polskaniezwykla.pl
25 sierpnia 1758 r. na polach pod Sarbinowem (niem. Zorndorf)
rozegrała się jedna z najbardziej krwawych bitew wojny
siedmioletniej. Naprzeciw siebie stanęły wojska rosyjskie
dowodzone przez gen. Wilhelma Fermora, Anglika w służbie
cesarzowej Elżbiety, liczące ok. 44 tys. ludzi, i o jedną czwartą
liczebnie mniejsza armia pruska, której przewodził sam król
Fryderyk II Wielki. Stary Fryc ustawił swoje oddziały po
północnej stronie drogi z Sarbinowa do Krześnicy, natomiast
Rosjanie ulokowali się między Chwarszczanami i Cychrami, w
widłach trzech zanikających obecnie strumieni, które w czasach
niemieckich nazywano (patrząc od zachodu) Żabim, Wisielczym i
Długim Potokiem. Starcie obu armii trwało ponad 10 godzin i
nie przyniosło wyraźnego rozstrzygnięcia. W tym czasie poległo
tutaj około 13 tysiący Prusaków i 18,5 tysięcy Rosjan, tak więc
każda minuta bitwy kosztowała życie około 50 ludzi! Do tego
trzeba dodać tysiące rannych, których bez wytchnienia
operowano w zaimprowizowanych szpitalach polowych, przy
czym w tamtych czasach polegało to głównie na obcinaniu
zranionych kończyn, które - jak wspominali świadkowie piętrzyły się w dużych stosach obok warsztatów lekarzyrzeźników. W 1826 r. przy szosie z Sarbinowa do Chwarszczan
(kilkadziesiąt metrów na wschód od niej) ustawiono skromny
pomnik z ułożonych w piramidę polnych kamieni. Umieszczona
na nim tablica (obecnie zaginiona) głosiła, że z tego miejsca król
Fryderyk dowodził swoimi wojskami. W rzeczywistości główne
siły pruskie ze stanowiskiem wodza były rozlokowane dalej na
wschód, między Sarbinowem i Krześnicą. Jednak to właśnie w
pobliżu wzgórza z pomnikiem, w trójkącie między Sarbinowem,
Chwarszczanami i Cychrami, na lewym skrzydle armii pruskiej
dowodzonym przez gen. Seydlitza toczono najbardziej zażarte
boje. Po bitwie obie armie jeszcze przez jeden dzień stały
naprzeciw siebie, liżąc rany, po czym Rosjanie obeszli stanowiska
pruskie od południa i wycofali się do obozu pod Kamieniem
Wielkim, a stamtąd na leża zimowe do Wielkopolski. Cztery lata
później te krwawe zmagania, które doprowadziły Prusy niemalże
do unicestwienia, zakończyły się słynnym cudem domu
brandenburskiego. Kiedy nieoczekiwanie zmarła cesarzowa
Elżbieta, na tron rosyjski wstąpił jej krewny, Piotr III (właściwie
Karl Peter Ulrich von Holstein-Gottorp), który od razu wycofał się
z wojny, a nawet wspomógł uwielbianego przez siebie Fryderyka
własnym wojskiem!
7
Zbudowana została z ciosów granitowych i cegły. Dawniej
budynek służył jako szpital Św. Ducha, później jako spichlerz soli
oraz magazyn. Obecnie w zabytkowej kaplicy mieści się Muzeum
Pojezierza Myśliborskiego. Muzeum posiada cztery sale
wystawowe, w trzech salach znajdują się ekspozycje stałe pamiątki z wykopalisk archeologicznych w okolicach Myśliborza,
kolekcje kafli i urn popielnicowych oraz dokumenty i wiele innych
zabytków związanych z Myśliborzem. Czwarta sala, galeria M, to
duża atrakcja dla miłośników sztuki malarskiej, odbywają się tu
wystawy obrazów. Miejsce zaproponował: iwmali
Myślibórz : Kościół i klasztor
podominikański
Klasztor dominikanów, obecnie cenna atrakcja turystyczna
miasta, jest jedynym klasztorem zbudowanym na terenie dawnej
Nowej Marchii. Wybudowano go na przełomie XIII i XIV w., na
południowym skraju miasta. Składał się z kościoła i zabudowań
klasztornych otaczających prostokątny wewnętrzny dziedziniec
(wirydarz). Do obecnych czasów zachował się kościół klasztorny
i zachodnie skrzydło klasztoru. Obecnie w kościele ma swoją
siedzibę Myśliborski Ośrodek Kultury (MOK), natomiast w
zabytkowych wnętrzach klasztoru mieści się Miejska i Powiatowa
Biblioteka Publiczna. Miejsce zaproponował: iwmali
Na mapie: T
Myślibórz: Ratusz z XVIII w.
Myśliborski ratusz został wybudowany w latach 1771-1772.
Warto zobaczyć ten główny obiekt w Rynku, nie stojący jednak
na jego środku, a w jego zachodniej pierzei. Jest to budowla
dwukondygnacyjna. Dawniej w ratuszu przechowywano wzorce
myśliborskich miar i wag, sztandary miejskie z lat 1689 i 1830,
oraz dokumenty dotyczące historii miasta do 1849 r. Były tam
również herby Prus i Myśliborza, które znajdują się obecnie w
Muzeum Pojezierza Myśliborskiego. W swoich dziejach Ratusz był
również siedzibą aresztu i odwachu. Obecnie mieści się w nim
siedziba Urzędu Miasta i Gminy Myślibórz oraz Rady Miejskiej.
Miejsce zaproponował: iwmali
Autorzy zdjęć: theguru, theguru, theguru, fot. R. Czejarek, fot.
MałaMi, theguru, iwmali, iwmali, iwmali, iwmali, iwmali,
marekpic, , iwmali, iwmali, iwmali, iwmali,
Przewodnik wygenerowany w serwisie www.polskaniezwykla.pl.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część ani całość Mini
przewodnika nie może być reprodukowana ani przetwarzana w
www.polskaniezwykla.pl
Na mapie: S
8
sposób elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny; nie
może być użyta do innej publikacji oraz przechowywana w
jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora
serwisu. Copyright © 2007 Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku
kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/map.aspx
?lat=52.7643203735&lng=14.8600168228&pl=20