585h - AJD
Transkrypt
585h - AJD
KIERUNEK CHEMIA – STUDIA I STOPNIA PROGRAMY PRZEDMIOTÓW SPECJALISTYCZNEGO MODU U IN YNIERSKIEGO ANALITYKA I KONTROLA PROCESÓW CHEMICZNYCH Obowi zuj ce od roku akademickiego 2011/2012 Kod przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 5 Nazwa przedmiotu ANALIZA PRODUKTÓW NATURALNYCH Jednostka prowadz ca Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Kierunek studiów, specjalno Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Chemia 3,5 letnie studia stacjonarne I stopnia (in ynierskie) – Analityka i kontrola procesów chemicznych Formy zaj Rok III Kierownik i realizatorzy Semestr wyk ad 6 30 enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu 30 Punkty ECTS 5 Wyk ad: dr hab. Janusz Kapu niak, prof. AJD Laboratorium: Katedra Biochemii i Technologii Bioproduktów Przedmioty wprowadzaj ce Chemia organiczna, i wymagania wst pne instrumentalnej Za konwersatorium/ Laboratorium wiczenia Chemia analityczna z elementami analizy Celem nauczania przedmiotu jest wykszta cenie umiej tno ci i kompetencji w zakresie zastosowania technik analitycznych, w tym metod biochemicznych w badaniach produktów pochodzenia naturalnego. W wyniku realizacji kursu student powinien zna i potrafi zastosowa w praktyce najwa niejsze metody izolowania i charakteryzowania produktów naturalnych, zna kryteria doboru odpowiedniej techniki do wykonania tych czynno ci, potrafi zaplanowa ci g post powania w celu wyizolowania oraz jako ciowego i ilo ciowego oznaczenia zwi zku biologicznego przy wykorzystaniu technik analitycznych, w tym biochemicznych i instrumentalnych. Wyk ad Ogólna problematyka analityki produktów naturalnych. Metody ekstrakcji i izolowania zwi zków wielkocz steczkowych i drobnocz steczkowych z materia u ro linnego, zwierz cego i drobnoustrojów. Ró norodne metody rozdzielania i oczyszczania zwi zków biologicznie czynnych (bia ek, aminokwasów, enzymów). Przyk ady zastosowa metod optycznych w analizie produktów naturalnych. Zastosowanie spektrofotometrii UV VIS do oznaczania sk adników mineralnych, barwników naturalnych (chlorofile, karotenoidy), witamin, aminokwasów, bia ek, t uszczów modyfikowanych, t uszczów utlenionych w produktach spo ywczych. Zastosowanie wybranych technik chromatograficznych do oznaczania glowodanów, produktów przemian t uszczów termooksydatywnie zmienionych, produktów hydrolizy bia ek, przeciwutleniaczy. Zastosowanie chromatografii gazowej do oznaczania substancji zapachowych, pestycydów, kwasów t uszczowych, produktów utleniania cholesterolu, stopnia i rodzaju modyfikacji t uszczów. Przyk ady zastosowa ekstrakcji SFE i SFC w analizie produktów naturalnych. Przyk ady zastosowa technik sprz onych w analizie materia u biologicznego. Laboratorium Metody pobierania i przygotowania próbek biologicznych do analizy. Techniki mineralizacji próbek i ekstrakcji analitów z produktów naturalnych Spektrofotometryczne metody oznaczania bia ek. Oznaczanie zawarto ci sacharydów – oznaczanie laktozy w mleku metod Bertranda. Potencjometryczne miareczkowanie aminokwasów. Spektrofotometryczne oznaczanie magnezu w produktach naturalnych – metoda cieni tytanowej Analiza jako ciowa mieszaniny cukrów prostych metod TLC. Zastosowanie chromatografii elowej (GPC) do rozdzia u oligo- i polisacharydów ze wzgl du na ich mas cz steczkow Obecno studenta na zaj ciach, Wyk ad – zaliczenie na podstawie Forma i warunki zaliczenia kolokwium przedmiotu wiczenia laboratoryjne – zaliczenie na ocen w oparciu o kolokwia Wyk ady z u yciem rodków multimedialnych Metody dydaktyczne Literatura podstawowa uzupe niaj ca Laboratorium – prace praktyczne z u yciem sprz tu laboratoryjnego i J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, t. 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 M. Ma ecka, Wybrane metody analizy ywno ci. Oznaczanie podstawowych sk adników, substancji dodatkowych i zanieczyszcze , Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 2003 A. Cyga ski, Chemiczne metody analizy ilo ciowej, WNT, Warszawa 1994 Kozik, M. R pa a-Kozik, I. Guevara-Lora, Analiza instrumentalna w biochemii. Wybrane problemy i metody instrumentalnej biochemii analitycznej, Seria Wydawnicza Instytutu Biologii Molekularnej Uniwersytetu Jagiello skiego, Kraków 2001 L. K yszejko-Stefanowicz, wiczenia z biochemii, PWN, Warszawa 2005 J. Hrynkiewicz (red.), Fizyczne metody bada w biologii, medycynie i ochronie rodowiska, PWN, Warszawa 1999 J. Kry ciak, Chemiczna analiza instrumentalna, PZWL, Warszawa 1999 Kod przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 2 Nazwa przedmiotu KONTROLA PROCESÓW BIOTECHNOLOGICZNYCH Jednostka prowadz ca Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Kierunek studiów, specjalno Chemia 3,5 letnie studia stacjonarne I stopnia (in ynierskie) – Analityka i kontrola procesów chemicznych Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Formy zaj Rok Semestr wyk ad III 6 30 konwersatorium/ Laboratorium wiczenia Punkty ECTS 2 Kierownik i realizatorzy Wyk ad: dr hab. Janusz Kapu niak, prof. AJD Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Technologia chemiczna, Modelowanie i projektowanie procesów technologicznych, Biologiczne podstawy procesów biotechnologicznych, Biochemia i Biotechnologia Za Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z konkretnymi przyk adami zastosowa nowoczesnych metod analitycznych w kontroli procesów biotechnologicznych. enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Tworzenie koncepcji procesu biotechnologicznego (operacje jednostkowe, procesy jednostkowe). Przyk ady procesów jednostkowych (procesy mechaniczne, procesy cieplne, procesy dyfuzyjne, procesy biotechnologiczne). Biokataliza, bioproces, procesy biotechnologiczne w biotechnologii zielonej, czerwonej i bia ej. Procesy biotechnologiczne jako najbardziej obiecuj ce techniki przetwórcze. Procesy i operacje jednostkowe sk adaj ce si na procesy bioreaktorowe. Podstawowe narz dzia do dozoru i kontroli procesu biotechnologicznego (komputery, oprogramowanie). Wielko ci fizyczne mierzone w bioreaktorach, wielko ci chemiczne mierzone w bioreaktorach. Metody i techniki analityczne stosowane w biotechnologii (pomiary wymiany gazowej, metody chromatograficzne, analiza spektroskopowa, metody izotopowe, metody biologiczne). Przyk ady zastosowa technik separacyjnych do frakcjonowania materia u biologicznego (praktyczne wykorzystanie wirowania, ultrawirowania, wirowania w gradiencie g sto ci, s czenia molekularnego, mikrofiltracji, ultrafiltracji, nanofiltracji, osmotycznych i elektroosmotycznych metod membranowych, technik i metod elektromigracyjnych). Przyk ady zastosowa metod biologicznych w analityce. Bioindykacja. Biowska niki. Szybkie testy wykorzystywane w praktyce analitycznej – biologiczne testy immunologiczne, biotesty. Nowoczesne techniki analityczne w proteomice i analizie ywno ci. Wspó czesna aparatura w realizacji zró nicowanych zada analitycznych w procesach biotechnologicznych. Analiza procesowa w biotechnologii. Typy analizy procesowej: off-line, at-line, on-line, in-line. Analizatory automatyczne dyskretne i przep ywowe. Techniki sprz one. Miniaturyzacja w analizie biochemicznej. Sensory chemiczne i biosensory. Podzia chemosensorów i biosensorów ze wzgl du na rodzaj u ywanego czujnika (elektrochemiczne, pó przewodnikowe, optyczne, piezoelektryczne, entalpimetryczne i inne). Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie na ocen na podstawie kolokwium Metody dydaktyczne Wyk ady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi (PowerPoint) Literatura podstawowa i uzupe niaj ca W. Bednarski, J. Fiedurek (red.), Podstawy biotechnologii przemys owej, WNT, Warszawa 2007 K. W. Szewczyk, Technologia biochemiczna, Wydawnictwo PW, Warszawa 1997 Jarosz M. (red.), Nowoczesne techniki analityczne, Wydawnictwo PW, Warszawa 2006. Hulanicki A., Wspó czesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia, PWN, Warszawa 2001. Hrynkiewicz A. (red.), Fizyczne metody bada w biologii, medycynie i ochronie rodowiska, Warszawa 1999. Brzózka Z. (red.), Miniaturyzacja w analityce, Wydawnictwo PW, Warszawa 2005. Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca LICZBA PUNKTÓW ECTS KONTROLA PROCESÓW W PRZEMY LE SPO YWCZYM Instytut Chemii i Ochrony rodowiska Chemia studia in ynierskie specjalno analityka i kontrola procesów Rok Semestr wyk ad Formy zaj konwersatorium/ laboratorium wiczenia VI 30 III Dr Wojciech Ciesielski Punkty ECTS 2 Chemia organiczna, chemia ywno ci Zapoznanie z podstawow wiedz nt. przetwórstwa ywno ci, jej pakowania i przechowywania oraz regulacjami w przemy le spo ywczym. Podstawy przetwórstwa ywno ci. Procesy fizyczne i fizykochemiczne. Procesy chemiczne w przetwórstwie. Procesy biotechnologiczne. Utrwalanie ywno ci. Dodatki funkcjonalne. Pakowanie ywno ci. Przechowywanie i transport ywno ci. Celem jest przekazanie zintegrowanej wiedzy nt przetwórstwa ywno ci oraz jej pakowania i przechowywania, kontroli procesów produkcyjnych, Systemem Analizy Zagro i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) oraz regulacjami w przemy le spo ywczym, etykietowaniem ywno ci oraz przetwórstwem wybranych grup ywno ci. Wykorzystanie metod spektroskopowych w analizie jako ci ywno ci. Obowi zkowe i dobrowolne standardy jako ci produktów spo ywczych i sposoby kontroli ich spe nienia. Metody stosowane do oceny ilo ci i charakterystyki sk adników ywno ci:bia ek, t uszczów, w glowodanów, wody, witamin, kwasów organicznych, sk adników mineralnych. Charakterystyka popio u. Zanieczyszczenia chemiczne ywno ci i metody ich analizy. Wybrane metody stosowane do oceny prawid owo ci stosowania substancji dodatkowych. Rodzaje metod stosowanych w analizie sensorycznej ywno ci Wyk ad: zaliczenie na ocen Wyk ad z prezentacj multimedialn 1. A.Z. Zieli ski; Chemiczna technologia organiczna, WNT, Warszawa, 1985 2. Obiedzi ski M. (red): Wybrane zagadnienia z analizy ywno ci, Wyd. SGGW, Warszawa, 2009; 3. Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN Warszawa, 2008; 4. Kealey D., Haines P. J. Chemia analityczna. Krótkie wyk ady, PWN, Warszawa, 2005; 5. Konieczko P., Namie nik J. (red.): Ocena i kontrola jako ci. Wyniki pomiarów analitycznych. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007. Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca 3 LICZBA PUNKTÓW ECTS PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGII ORGANICZNEJ Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia studia in ynierskie specjalno Analityka i kontrola procesów chemicznych Rok Semestr 6 III Dr Tomasz Girek wyk ad 30 Formy zaj konwersatorium/ laboratorium wiczenia 15 Punkty ECTS 3 Chemia organiczna Zapoznanie si i pog bienie wiedzy na temat typowych procesów stosowanych w technologii syntez organicznych, oraz w oczyszczaniu produktów technologii organicznej. Wyk ad: Wytwarzanie i wyodr bnianie surowców z podstawowych zasobów naturalnych. Typowe procesy u ywane w technologii organicznej, Ogólne prawa dyfuzyjnego ruchu masy, operacje dyfuzyjne: destylacja (podstawy teoretyczne, typy destylacji, rektyfikacja), absorpcja (równowagi absorpcyjne, typy absorpcji, desorpcja), ekstrakcja (podstawy teoretyczne, typy ekstrakcji), krystalizacja (podstawy procesu krystalizacji, dobór warunków krystalizacji), sublimacja (podstawy procesu sublimacji, technika sublimacyjna), suszenie (elementy równowagi suszarniczej, kinetyka suszenia, suszenie metod ci ) Laboratorium: Proces destylacji – badanie rozk adu temperatury destylacji mieszaniny dwusk adnikowej. Destylacja frakcyjna - oczyszczanie produktów fermentacji alkoholowej. Destylacja z par wodn - wydzielanie i oczyszczanie produktów naturalnych. Destylacja pod zmniejszonym ci nieniem – oczyszczanie i rozdzielanie cieczy wysokowrz cych. Ekstrakcja ci a - wydzielanie i oczyszczanie produktów naturalnych. Krystalizacja, dobór odpowiedniego rozpuszczalnika do krystalizacji cia sta ych. Sublimacja – rozdzielanie cia sta ych, otrzymywanie produktów o bardzo wysokiej czysto ci. Pomiary sta ych fizycznych cieczy i cia sta ych – wspó czynnik za amania wiat a, temperatura wrzenia, temperatura topnienia,. Wyk ad: zaliczenie na ocen Laboratorium: kolokwia, sprawozdania z wicze , zaliczenie na ocen Wyk ad z prezentacj multimedialn Laboratorium: Praca w laboratorium, zaj cia praktyczne 1. A.Z. Zieli ski; Chemiczna technologia organiczna, WNT, Warszawa, 1985 2. E. Grzywa, J. Molenda; Technologia podstawowych syntez organicznych tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2000 3. M. Serwi ski; Zasady in ynierii chemicznej i procesowej, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1982 4. A. Czarny et al., wiczenia laboratoryjne z chemii organicznej Wyd. Adamantan Warszawa 2008 5. A. Vogel, Preparatyka Organiczna, WNT Warszawa 1984 6. J. Gawro ski, K. Gawro ska, K. Kacprzak, M. Kwit, Wspó czesna synteza organiczna, wybór eksperymentów, PWN Warszawa 2004 7. J. McMurry Chemia organiczna, PWN Warszawa 2005 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów, specjalno Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca 4 LICZBA PUNKTÓW ECTS PROCESY MEMBRANOWE Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia studia in ynierskie specjalno analityka i kontrola procesów chemicznych Rok Semestr wyk ad Formy zaj konwersatorium/ Laboratorium wiczenia 5 30 III Wyk ad: dr hab. Cezary Koz owski 30 Punkty ECTS 4 Chemia analityczna Po uko czeniu przedmiotu student: ma wiedze z zakresu technik membranowych i umie j stosowa w praktyce przemys owej Wyk ad Wprowadzenie; procesy separacji, separacje membranowe, poj cie membrany; si y nap dowe procesów membranowych. Historyczny rozwój technik membranowych. Procesy membranowe; wady i zalety; parametry charakteryzuj ce procesy. Transport membranowy. Membrany, podzia na organiczne i nieorganiczne, otrzymywanie, formowanie membran polimerowych, modu y membranowe. Procesy membranowe wykorzystuj ce C. Separacja gazów. Perwaporacja, destylacja membranowa, reaktory membranowe. Techniki dyfuzyjne -. dializa dyfuzyjna, dializa Donnana Elektrodializa i membrany jonowymienne c.d. Zastosowanie procesu. Transport przez membrany ciek e. Przeno niki jonów. Medyczne zastosowania membran i technik membranowych. Procesy membranowe wykorzystuj ce p. Odwrócona osmoza. Mikro i ultra filtracja, nanofiltracja. Reaktory membranowe. Przyk ady zastosowa technik membranowych w ochronie rodowiska. Membrany w budownictwie i ochronie zdrowia. Odsalanie wody. Techniki membranowe w separacji enancjomerów. Laboratorium Kinetyka transportu jonów metali przez ciek e membrany. Wyznaczanie przepuszczalno ci w transporcie dyfuzyjnym. Separacja jonów metali przez polimerowe membrany inkluzyjne. Odwrócona osmoza. Mikrofiltracja Ultrafiltracja. Dializa dyfuzyjna. Wyk ad: zaliczenie na ocen . Laboratorium: zaliczenie na ocen z wicze . Wyk ad: prezentacje multimedialne. 1. 2. 3. 4. 5. 6. B. Buszewski, Ekoanalityka w ochronie rodowiska, UMK, Toru 1998. Marcel Mulder, Basic Principles of Membrane Technology, Kluwer, Academic Publishers, Oct 1996. W.S. Winston Ho, Kamalesh K. Sirkar (Editor), Membrane Handbook, Chapman & Hall, New York, 1992. J.G.J. Bitter, Transport Mechanisms in Membrane Separation Processes, Plenum Press, New York, 1991. J. Rydberg, C. Musikas, G.R. Choppin, Principles and Practices of Solvent Extraction, Marcel Dekker Inc., New York 1992. A. Nar bska (red.) Membrany i membranowe techniki rozdzia u, Wyd. Uniwersytetu im. Miko aja Kopernika, Toru 1997. 7. A. Nar bska, Membrany i membranowe techniki rozdzia u. Podr cznik do wicze laboratoryjnych. UMK, Toru ,1996. 8. R.Rautenbach, Procesy membranowe, WNT, Warszawa 1996. 9. M.Bodzek, J.Bohdziewicz, K.Konieczny, Techniki membranowe w ochronie rodowiska, Wyd. Politechniki skiej, Gliwice, 1997 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów, specjalno LICZBA PUNKTÓW ECTS OCHRONA i KONTROLA ATMOSFERY Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia studia in ynierskie specjalno chemicznych Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Rok Semestr wyk ad 7 30 IV dr in . Iwona Zawierucha analityka i kontrola procesów Formy zaj konwersatorium/ laboratorium wiczenia 30 Punkty ECTS 5 Chemia fizyczna i analityczna Uzyskanie wiedzy z ochrony atmosfery przed antropogennymi zanieczyszczeniami, dobór metod i aparatury kontrolnej oraz technologii przeciwdzia aj cych zanieczyszczeniom atmosfery Wyk ad Chemiczny sk ad atmosfery. Klasyfikacja i charakterystyka antropogennych zanieczyszcze . Skutki zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. G ówne ród a emisji zanieczyszcze w Polsce i w Europie. Kryteria oceny stanu zanieczyszczenia powietrza. Metodyka obliczania rozprzestrzeniania si zanieczyszcze . Pomiary emisji i imisji zanieczyszcze . Sie kontrolno - pomiarowa. Procesy odpylania (grawitacyjny, inercyjny, od rodkowy, elektrostatyczny, filtracyjne, mokre przemywanie). Procesy absorpcyjne i chemosorpcyjne. Teoria i praktyka adsorpcji. Procesy membranowe. Oczyszczanie gazów metod spalania. Biologiczne oczyszczanie gazów. Produkcja energii i jej wp yw na emisj gazów szlachetnych. Efekt cieplarniany. Ograniczenie wzrostu ilo ci gazów cieplarnianych. Laboratorium Oznaczanie g sto ci i pomiar sk adu ziarnowego py u. Pomiar sk adu chemicznego gazu oraz wyznaczanie jego wilgotno ci. Absorpcja (odsiarczanie gazów). Adsorpcja (suszenie powietrza). Analizatory gazów. Fluidyzacja. Odpylanie gazów. Katalityczne oczyszczanie spalin. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wyk ady –zaliczenie, laboratorium - kolokwium ko cowe Metody dydaktyczne Wyk ady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi, odczynniki i sprz t laboratoryjny Literatura podstawowa i uzupe niaj ca 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Pawe ukowski, Degradacja i ochrona atmosfery: (zarys problematyki i metod bada ), Wydawnictwo O wiatowe FOSZE, Rzeszów, 1996 J. Warych, Oczyszczanie gazów – procesy i aparatura, Wyd. trzecie zmienione, WNT Warszawa 1998. J. Konieczy ski, Oczyszczanie gazów odlotowych, Wyd. Politechniki Slaskiej, Gliwice 1993 K. Gosiewski, Ochrona atmosfery - konspekt wyk adów, Wyd. AJD, 2006. Falkowska L., Korzeniewski K., Chemia atmosfery, Wydawnictwo Uniwersytetu Gda skiego, 1998. Gomó ka E., Szaynok A., Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroc awskiej, 1997. Kudowski J. , Klaudyn D. , Przekwas M.: Energetyka a ochrona rodowiska, Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, Warszawa 1994. Ko uchowski K.: Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN 1998. Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów, specjalno Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 3 ZARZ DZANIE JAKO CI Instytut Chemii Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia studia in ynierskie specjalno analityka i kontrola procesów chemicznych Rok Semestr wyk ad 5 30 III dr in . Joanna Karlikowska Formy zaj konwersatorium/ laboratorium wiczenia 15 Punkty ECTS 3 Zapoznanie z zagadnieniami dotycz cymi zarz dzania jako ci . Wdro enie Systemu Zarz dzania Jako ci zgodnego z norma PNEN ISO 9001:2008 w przyk adowej jednostce. Wyk ady: Definicje jako ci. Ewolucja poj cia jako ci. Rola klienta w kszta towaniu jako ci. Czynniki kszta tuj ce jako . Rozwój normalizacji na wiecie i w Polsce. Organizacje normalizacyjne. Definicja normy, normalizacji, rodzaje norm. TQM - podstawowe zasady. Ko o Deminga. Koncepcje i metody wspieraj ce zarz dzanie jako ci - podej cie japo skie: Kaizen, Kanban, 5S, Poka-Yoke. Wymagania normy ISO 9001:2008. Przyk ady przedsi biorstw z wdro onym systemem PNEN ISO 9001:2008. Koszty i korzy ci wdro enia systemu zarz dzania jako ci w przedsi biorstwie. Narz dzia zarz dzania jako ci . Karty kontrolne, schemat blokowy przebiegu procesu, wykresy Pareto-Lorenza, Ishikawy. Norma PN-EN ISO 19011:2005. Ocena skuteczno ci systemu zarz dzania jako ci – audit wewn trzny i zewn trzny. Metodyka auditu. Warunki utrzymania i utraty certyfikatu. Jednostki certyfikacyjne i ich rola w kszta towaniu jako ci. Wymagania dotycz ce laboratoriów badawczych i wzoruj cych wed ug normy PN-EN ISO 17025:2001. Jako rodowiska w uj ciu normy PN-EN ISO 14001:2005 i w Programie „Odpowiedzialno i Troska”® ("Responsible Care" ®). Konwersatoria: Analiza etapów wdra ania Systemu Zarz dzania Jako ci wed ug normy PN-EN ISO 9001:2008 na wybranych przyk adach. Opracowanie asnego projektu wdro enia. Przeprowadzenie auditu SZJ wed ug normy PN-EN ISO 19011:2005. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca Wyk ad: zaliczenie Konwersatoria: zaliczenie na ocen Wyk ady problemowe ilustrowane prezentacjami Konwersatoria: projekt i dyskusja na referowane przez studentów tematy Literatura podstawowa: 1. Bank J., 1996 - Zarz dzanie przez Jako , Gebethner i S-ka, Warszawa 2. Dahlgaard J.J. red., 2000 - Podstawy zarz dzania jako ci , PWN 3. Hamrol, 2005 - Zarz dzanie jako ci z przyk adami, PWN, Warszawa 4. Nierzwicki W. red. - 1999Zarz dzanie jako ci - wybrane zagadnienia, ODDK Gda sk 5. Steinbeck H.H., 1998 - Total Quality Management, Placet, Warszawa 6. Wasilewski L., 1998 - Podstawy zarz dzania jako ci , Orgmasz, Warszawa Literatura uzupe niaj ca: ród a internetowe: www.pcbc.pl, www.pkn.pl, www.pnj.pl, jakosc.biz, www.umbrella.org.pl, www.pfiso9000.pl, www.orgmasz.pl, www.terazpolska.pl, www.sixsigmazone.com, www.qualitydigest.com, www.deming.org, www.juran.com, www.qfdi.org Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów, specjalno Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 3 ELEKTROCHEMIA PRZEMYS OWA Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia studia in ynierskie specjalno analityka i kontrola procesów chemicznych Rok Semestr wyk ad Formy zaj konwersatorium/ Laboratorium wiczenia Punkty ECTS 7 30 15 3 IV Wyk ad: opracowane: dr Krystyna Gie zak-Ko win i dr in . Alicja Gaudyn Laboratorium: Chemia analityczna, analiza instrumentalna, chemia fizyczna Wyk ad Teoretyczne i metodyczne podstawy elektrochemicznych metod produkcyjnych stosowanych w wybranych ga ziach przemys u. Laboratorium Zapoznanie z zastosowaniem podstawowych metod elektrochemicznych w przemy le. Wyk ad Omówienie zjawisk i procesów elektrochemicznych: kinetyka, kszta towanie si podwójnej warstwy elektrycznej, zjawiska na granicy faz elektroda – roztwór. Definiowanie poj : polaryzacja, potencja wydzielania, nadpotencja , napi cie rozk adowe. Rodzaje pr dów elektrodowych i procesy katalityczne. Zasady prowadzenia procesów elektrochemicznych, aparatura. Galwanotechnika, wytwarzanie warstw elektrochemicznych, pow ok galwanicznych na ró nych materia ach, elektroliza i wytwarzanie powierzchni elektrochemicznych w wyniku elektrolizy i zale no produktów od rodzaju elektrody. Metody syntezy w wyniku anodowego utleniania lub katodowej redukcji. Sensory chemiczne i ich przemys owe wytwarzanie. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i Laboratorium Procesy elektrochemiczne (15 godz.) 1. Nak adanie warstw galwanicznych na powierzchnie metaliczne, krystaliczne i polimerowe albo odzyskiwanie metali szlachetnych ze omowanych urz dze elektronicznych 2. Elektrolityczne otrzymywanie rodków czysto ci (zawieraj cych m.in. podchloryny) 3. Projektowanie chemicznych róde pr du (akumulatorów, ogniw) 4. Tworzenie sensorów chemicznych i ich kalibracja 5. Elektrochemiczne unieszkodliwianie cieków 6. Elektrochemiczne otrzymywanie wybranych zwi zków organicznych, np. fenolu poprzez reakcj Fentona, w glowodorów z soli kwasów karboksylowych w reakcji Kolbego lub utlenianie krezoli 7. Elektrolityczna redukcja jonów chromu(VI) do chromu(III) 8. Metody elektrochemiczne oznaczania azotanów(III) i azotanów(V) 9. Elektrochemiczne otrzymywanie warstw polipirolowych - polimerów przewodz cych Wyk ad – zaliczenie na ocen .. Laboratorium- kolokwium pisemne oraz ocena ze sprawozda z wykonywanych wicze laboratoryjnych oraz z zaprojektowanego ogniwa Wyk ad: prezentacje multimedialne. Laboratorium – zastosowanie aparatury elektrochemicznej. 1. Gonet M., Dylewski R.- Elektrochemia przemys owa. In ynieria uzupe niaj ca Elektrochemiczna, Wydawnictwo Politechniki skiej, Gliwice, 1999 2. Dylewski R., Metody elektrochemiczne w in ynierii rodowiska. Wyd. II., Wydawnictwo Politechniki skiej, 2000 3. D. Pletcher , F. C. Walsh “Industrial Electrochemistry”, wyd. Chapman and Hall, London- New York, 1990 4. A. Kisza „Elektrochemia II- Elektrodyka” Wyd. NT, Warszawa 2001 5. A. Ciszewski, Technologia Chemiczna Procesy Elektrochemiczne 6. Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005 7. Bala H., Chemia materia ów, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów, specjalno Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 4 PRZEMYS OWA ANALIZA CHEMICZNA Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia, studia stacjonarne I stopnia – dla specjalno ci in ynierskiej Rok Semestr wyk ad Formy zaj konwersatorium/ Laboratorium wiczenia Punkty ECTS 6 30 15 4 III Wyk ad: dr Krystyna Gie zak-Ko win, dr in . Alicja Gaudyn Chemia studia in ynierskie specjalno analityka i kontrola procesów chemicznych Wyk ad ównym za eniem wyk adu jest zapoznanie z teoretycznymi i metodycznymi podstawami chemicznych metod analitycznych stosowanych w laboratoriach przemys u: chemicznego, tekstylnego, farmaceutycznego, spo ywczego, hutnictwa wraz ze stosowanym systemem kontroli produkcji, kryteriami oceny analiz i ich jako ci. Laboratorium Celem zaj jest wykonanie wybranych oznacze analitycznych w surowcach i produktach przemys owych. Prezentacja najnowszej generacji aparatury stosowanej w analizie spektralnej i elektrochemicznej (analizatory woltamperometryczne, potencjometryczne, skomputeryzowane przyrz dy do pomiaru wybranych sygna ów elektrycznych wykorzystywanych w analityce) oraz do roztwarzania próbek. Wyk ad Omówienie specyfiki procesów produkcyjnych w wybranych ga ziach przemys u. Okre lenie zada chemicznej analizy przemys owej i mo liwo ci stosowania odpowiednich metod analitycznych, wdra ania systemu kontroli procesu produkcyjnego i produktów ko cowych. Wskazanie sposobu kontroli ruchu, pobierania próbek i ich przechowywania. Omówienie metod analitycznych stosowanych w wybranych ga ziach przemys u: chemicznego, tekstylnego, farmaceutycznego, spo ywczego i hutnictwa. Przedstawienie warunków akredytacji laboratorium analitycznego, atestacji wyników. Omówienie procesów technologicznych otrzymywania ró nych gatunków stali; produkcji nawozów sztucznych; produkcji koncentratów spo ywczych, preparatów bia kowych, utwardzania t uszczy; produkcji rodków czysto ci, myde , proszków i innych detergentów. Przedstawienie g ównych aspektów wielkiej syntezy organicznej, produkcji polimerów o okre lonych w asno ciach oraz ich obróbki, np. powlekanie, metalizowanie. Laboratorium Analiza wybranych pó produktów lub produktów przemys owych Analiza stali – ocena zawarto ci elaza, miedzi, chromu i manganu metodami spektrofotometrycznymi po wcze niejszym roztworzeniu próbki. Analiza detergentów do prania na zawarto substancji wybielaj cych, np. chloru czy podchlorynów Analiza zawarto ci wody w paliwach sta ych (np. oleje), ciek ych (benzyna) i gazowych Analiza koncentratów zup jarzynowych na zawarto konserwantów, barwników lub kwasu glutaminowego; analiza bia ek zawartych w mleku Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca metod absorpcji barwników Analiza nawozu amonowego (zawarto azotu lub jonów amonowych) lub superfosfatu (zawarto anionów fosforanowych) Ocena zawarto ci warstwy metalicznej naniesionej na powierzchni tworzywa polimerowego – analiza zawarto ci srebra lub miedzi Analiza produktów przemys u farmaceutycznego na przyk adzie zawarto ci witaminy C w preparatach typu scorbolamid, kwasu acetylosalicylowego w polopirynie, sulfonamidów w lekach przeciwgrypowych Ocena zawarto ci metali w t uszczach utwardzanych metod spektrometrii ASA Samodzielnie opracowanie i prezentacja metody analitycznej produktu przemys owego z wybranej ga zi przemys u. Wyk ad - egzamin ustny na ocen . Laboratorium- kolokwium pisemne oraz ocena ze sprawozda z eksperymentalnej analizy wybranych produktów wraz z ocen za samodzielnie opracowan metod . Wyk ad: prezentacje multimedialne. Laboratorium metody: podaj ce, problemowe i praktyczne. 1. Taniewski M., Przemys owa synteza organiczna. Kierunki rozwoju. Wyd.II zmienione, Wydawnictwo Politechniki skiej, (1999) 2. Cyga ski A., Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, Warszawa 2002 3. Cyga ski A., Podstawy metod elektroanalitycznych, WNT, Warszawa 2002 Kod przedmiotu LICZBA PUNKTÓW ECTS 3 Nazwa przedmiotu DEGRADACJA POLIMERÓW Jednostka prowadz ca Kierunek studiów Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia 3,5 letnie studia stacjonarne I stopnia (in ynierskie) – chemia materia ów polimerowych Formy zaj Punkty Semestr wyk ad konwersatorium/ laboratorium Rok ECTS wiczenia III 6 30 15 3 dr Piotr Rychter Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Kierownik i realizatorzy Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu Chemia polimerów Celem prowadzenia przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami degradacji polimerów Przedmiot obejmuje nast puj ce zagadnienia: Wyk ad: Podstawowe zagadnienia zwi zane z degradacj polimerów (depolimeryzacja, degradacja, typy degradacji, starzenie polimerów, energia dysocjacji wi zania). Dysproporcjonowanie, sieciowanie, stopie degradacji. Zagadnienia prawne zwi zane z procesami recyklingu w Polsce i UE. Degradacja termiczna polimerów, fotodegradacja (uv, fotoliza, fotoinicjatory, fotostabilizatory, reakcja przeniesienia cucha). Degradacja radiacyjna (charakterystyka promieniowania radiacyjnego, radioliza). Utlenianie polimerów. Biodegradacja polimerów. Laboratorium Chemiczne i fizyczne aspekty degradacji. Degradacja termoutleniaj ca polimerów. Mechanizm procesu termo utleniania. Wp ywa stopnia krystaliczno ci i struktury morfologicznej polimeru na proces termo utleniania. Fotodegradacja polimerów. Absorpcja promieniowania przez polimery. Fotoutlenianie polimerów. Kinetyka fotodegradacji. Wp ywa parametrów fizycznych polimerów na jego fotodegradacj . Termograwimetryczne badanie degradacji termicznej. Metody badania biodegradacji polimerów. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Metody dydaktyczne Literatura podstawowa i uzupe niaj ca Wyk ad – zaliczenie Laboratorium - zaliczenie na ocen w oparciu o kolokwium Wyk ad – prezentacje multimedialne Laboratorium – studenci samodzielnie przeprowadzaj zaplanowane oznaczenia. Technologia tworzyw sztucznych, Pielichowski Jan, Puszy ski Andrzej, WN-T., Warszawa, 2003. Chemia Polimerów, Pielichowski Jan, Puszy ski Andrzej, WN-T., Warszawa, 2004. Artyku y z czasopism LICZBA PUNKTÓW ECTS Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu 1 KOROZJA METALI I ELEKTROCHEMICZNE PROCESY GALWANICZNE Jednostka prowadz ca Instytut Chemii Ochrony rodowiska i Biotechnologii Kierunek studiów, specjalno Chemia, studia in ynierskie, Analityka i kontrola procesów chemicznych Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin Formy zaj Rok Semestr wyk ad III 6 15 Kierownik i realizatorzy dr Beata Ro Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Chemia ogólna Za enia i cele nauczania Ramowy program przedmiotu konwersatorium/ laboratorium wiczenia Punkty ECTS 1 ska-Kie bik Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotycz cymi korozji metali oraz elektrochemicznych procesów galwanicznych. Klasyfikacja zjawisk korozyjnych. Elektrochemiczne i termodynamiczne aspekty procesów korozyjnych. Diagramy Pourbaix. Czynniki wp ywaj ce na szybko korozji elektrochemicznej. Kontrola procesów korozyjnych (kontrola aktywacyjna, dyfuzyjna, omowa). Polaryzacja elektrod. Ogniwa korozyjne. Stan pasywny metali. Rodzaje zniszcze korozyjnych. Korozja ogólna i lokalna. Korozja szczelinowa, w erowa, selektywna, mi dzykrystaliczna, napr eniowa, wodorowa, kawitacyjna, cierna. Korozja mikrobiologiczna. Odporno korozyjna wybranych tworzyw metalicznych. Ochrona przed korozj . Inhibitory korozji. Ochrona elektrochemiczna. Pow oki ochronne. Materia y odporne na korozj . Metody bada korozyjnych. Przemys owe procesy elektrochemiczne. Ogniwa elektrochemiczne i uk ady do elektrolizy. Elektroliza. Elektrochemiczne procesy galwaniczne. Pow oki galwaniczne. Galwanotechnika przemys owa. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie na ocen Metody dydaktyczne Wyk ady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi Literatura podstawowa i uzupe niaj ca 1. J. Baszkiewicz, M. Kami ski: Korozja materia ów, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006. 2. H. Bala: Korozja materia ów – teoria i praktyka, Wyd. Politechniki Cz stochowskiej, Cz stochowa 2002. 3. M. Gonet, R. Dylewski: Elektrochemia przemys owa. In ynieria elektrochemiczna, Wydawnictwo Politechniki skiej 2002. 4. G. Wranglem: Podstawy korozji i ochrony metali, WNT, Warszawa 1985. 5. A. Kisza: Elektrochemia II– Elektrodyka, WNT, Warszawa 2001. 6. W. Ufnalski, Elementy elektrochemii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996. 7. M. Blicharski: In ynieria powierzchni, WNT, Warszawa 2008. 8. R. Dylewski, W. Gnot, M. Gonet: Elektrochemia przemys owa. Wybrane procesy i zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki skiej, Gliwice 1999. 9. M. Pourbaix: Wyk ady z korozji elektrochemicznej, PWN, Warszawa 1978. Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Jednostka prowadz ca Kierunek studiów Rok, semestr, formy zaj i liczba godzin LICZBA PUNKTÓW ECTS PROCESY KRYSTALIZACJI W PRZEMY LE CHEMICZNYM Instytut Chemii, Ochrony rodowiska i Biotechnologii Chemia – studia stacjonarne I stopnia in ynierskie Analityka i kontrola procesów chemicznych Formy zaj Rok Semestr III 7 Kierownik i realizatorzy dr E. Mielniczek – Brzóska Przedmioty wprowadzaj ce i wymagania wst pne Chemia fizyczna Za enia i cele nauczania 2 wyk ad 30 konwersatorium/ laboratorium wiczenia Punkty ECTS 2 Celem kursu jest poszerzanie wiedzy o procesach krystalizacji, zapoznanie ze zjawiskami zachodz cymi przy zarodkowaniu i wzro cie kryszta ów z roztworów, z par i roztopów jak równie przegl dem metod technologicznych zwi zanych ze wzrostem kryszta ów w przemy le. Podstawy teoretyczne procesu krystalizacji, zarodkowanie trójwymiarowe – si a Ramowy program przedmiotu nap dowa przemiany fazowej, trójwymiarowa szybko zarodkowania kryszta ów, szeroko metastabilnego obszaru, krystalizacja w metastabilnej fazie, czas indukcji. Zarodkowanie dwuwymiarowe. Heterogeniczne zarodkowanie, wtórne zarodkowanie Wzrost kryszta ów, kinetyka i mechanizmy wzrostu kryszta ów: mechanizm wzrostu warstwowego, dyslokacyjny i przez tworzenie dwuwymiarowych zarodków, mechanizm wzrostu ci ego. Struktury granicy rozdzia u faz Teorie wzrostu: model Kossela, Stranskiego, Volmera (KSV), model jednozarodkowy, model wielozarodkowy, model narodzin i rozprzestrzeniania; modele wzrostu kryszta ów na dyslokacjach rubowych - dyfuzji powierzchniowej BCF (Burtona, Cabrery i Franka), model dyfuzji obj to ciowej BCF; model bezpo redniej integracji Chernova; wzrost na grupie wspó pracuj cych dyslokacji rubowych. Teorie morfologiczne i ich powi zanie ze wzrostem kryszta ów; teorie termodynamiczne; teorie krystalograficzne; PBC Hartmana-Perdoka. Struktura rzeczywista kryszta ów, formy wzrostowe; opis morfologii kryszta ów Krystalizacja z roztworów: krystalizacja z reakcj chemiczn , wzrost z roztworów wrz cych, metody elowe, metoda hydrotermalna; wzrost z roztworów niskotemperaturowych; metoda zmiennej temperatury, metoda sta ej temperatury i sta ego przesycenia, metoda odparowywania rozpuszczalnika, metoda rozk adu rozpuszczalnika, metoda dosycania, wzrost kryszta ów z roztworów wrz cych, metoda obni ania rozpuszczalno ci, krystalizacja przez wysalanie. Metody otrzymywania kryszta ów - z uk adów jednosk adnikowych, uk adów wielosk adnikowych; fazy sta ej, ciek ej i gazowej. Modelowanie procesu krystalizacji, wp yw rozmiaru ziarna na wzrost kryszta ów, cieranie kryszta ów, uwarunkowania hydrauliczne, technologiczne. Wybrane elementy projektowania instalacji przemys owych, zasady projektowania, krystalizacja ci a, okresowa, podstawowe typy aparatów do krystalizacji, obliczanie podstawowych parametrów pracy krystalizatorów, instalacje przemys owe.