Nowe szanse. Edukacja w Unii Europejskiej

621 35 37
Tel. STOP (22)
 bezpłatne porady prawne i psychologiczne
 pomoc w kontaktach z policją, prokuraturą
i sądami
 bezpłatne poradniki i ulotki prawne
 możliwość pobytu w schronisku dla kobiet
i dzieci ofiar przemocy
ul. Wilcza 60 lok. 19
00 – 679 Warszawa
tel./ fax (0 22) 652 01 17
e-mail: [email protected]
http://free.ngo.pl./temida
Nr konta: 24 1020 1156 0000 7302 0008 70 31
Oddział CPK w Krakowie
ul. Brodzińskiego 8
30–506 Kraków
tel. (0 12) 296 13 70
Oddział CPK w Łodzi
ul. Piotrkowska 115
90–430 Łódź.
tel. (0 42) 633 34 11
Oddział CPK w Gdańsku
ul. gen. de Gaulle’a 1 b/15
80–261 Gdańsk
tel. (0 58) 341 79 15 Filia CPK w Grójcu
ul. Piłsudskiego 27
05–600 Grójec
tel. (0 48) 624 07 17
Publikacja przygotowana i wydana dzięki
pomocy finansowej Unii Europejskiej.
Wyrażone w publikacji poglądy i opinie są wyłącznie
poglądami Centrum Praw Kobiet i w żaden sposób nie
odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
Nowe szanse
Edukacja w Unii Europejskiej
Fundacja Centrum Praw Kobiet oferuje:
Edukacja
8
JESTEŚMY PO TO, ŻEBY CI POMÓC!
2
SZANSE EDUKACYJNE W UE
POLITYKA EDUKACYJNA UE
1 maja 2004 roku Polska została przyjęta do Unii Europejskiej (UE). W tym historycznym dniu staliśmy się pełnoprawnym członkiem wielkiej europejskiej rodziny, zjednoczonej
nie tylko więzami politycznymi, prawnymi i gospodarczymi,
ale także dużo głębszymi więzami wspólnej tradycji i kultury.
Unia Europejska to szansa na lepsze jutro dla każdego
z nas, także dla ciebie i twoich dzieci. Będąc obywatelami UE,
mamy większe możliwości kształcenia się za granicą, uczenia
się języków obcych i zdobywania doświadczenia zawodowego na wspólnotowym rynku pracy. Dzięki członkostwu
w Unii Europejskiej (aktywnemu korzystaniu z jej programów
edukacyjnych, zasadzie swobodnego przemieszczania się
obywateli, wzajemnemu uznawaniu dyplomów i kwalifikacji
zawodowych oraz dzięki dostępowi do ogromnych funduszy
na tzw. rozwój zasobów ludzkich) mamy szansę na zmniejszenie dystansu edukacyjnego, jaki dzieli Polskę od zachodnich państw UE. Mamy możliwość stania się społeczeństwem
nowoczesnym, lepiej wykształconym i bardziej otwartym na
inne narodowości i kultury. Społeczeństwem zdolnym stawić
czoła wyzwaniom globalnej gospodarki i polityki.
Dobre wykształcenie, zdobywane już od najmłodszych lat,
stanowi warunek aktywnego uczestnictwa w życiu zintegrowanej Europy. UE już dziś oferuje dzieciom (nawet przedszkolakom!), młodzieży i dorosłym dostęp do programów edukacyjnych, takich jak SOCRATES, LEONARDO DA VINCI czy MŁODZIEŻ.
Dzięki nim w Europie od lat rozwija się współpraca między
uczniami oraz nauczycielami z różnych krajów członkowskich.
Przyczynia się ona do wzajemnego poznawania i przenikania
narodowych systemów edukacyjnych, co z kolei ułatwia wypracowywanie reguł wzajemnego uznawania dyplomów dla
celów akademickich, stanowiącego warunek pełnej realizacji
zasady swobodnego przepływu studentów i pracowników naukowych. W Polsce instytucją odpowiedzialną za uznawanie
dyplomów jest Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany
Międzynarodowej, podległe Ministrowi Edukacji Narodowej
i Sportu (ul. Smolna 13, 00-375 Warszawa, tel. (0 22) 826 76 34,
e-mail: [email protected]).
Unia Europejska nie wytworzyła jednolitego systemu edukacyjnego. Każde z państw członkowskich samodzielnie określa kształt własnego systemu oświaty (w tym treść programów
nauczania), dzięki czemu jest on dostosowany do specyficznych
warunków kulturowych, społecznych i ekonomicznych danego
kraju. Na szczeblu unijnym wypracowywuje się jedynie ogólne
założenia i cele europejskiej polityki edukacyjnej. Najważniejszym z nich jest podnoszenie jakości nauczania we wszystkich
krajach członkowskich UE poprzez:
 upowszechnianie wśród młodzieży poczucia integracji
europejskiej;
 nauczanie języków państw członkowskich;
 popieranie wymiany międzynarodowej studentów i na­u­
czycieli;
 wzajemne uznawanie dyplomów i okresów studiów;
 wymianę doświadczeń edukacyjnych.
Zadania te Unia realizuje poprzez organizowanie i wspieranie współpracy w dziedzinie edukacji między poszczególnymi
państwami członkowskimi.
Jednym z najważniejszych osiągnięć unijnej polityki edukacyjnej jest Dyrektywa Rady Unii Europejskiej nr 96 z 1993 r., na
mocy której obywatele wszystkich państw UE chcący kształcić się za granicą mają prawo do podejmowania nauki w innym państwie członkowskim na takich samych warunkach jak
uczniowie i studenci tego kraju.
Od 1 maja 2004 r. zasada ta dotyczy także obywateli polskich. Oznacza to, że jeśli np. zechcesz studiować w Szwecji,
Anglii lub w Niemczech, masz takie same prawa i przywileje,
jak Szwed, Anglik bądź Niemiec. Obowiązują cię takie same
opłaty za studia, przysługują ci takie same prawa do stypendiów naukowych czy do opieki medycznej, a nawet do zniżek
na transport czy korzystanie z Internetu. Twój pobyt za granicą
nie może jednak obciążać systemu socjalnego państwa przyjmującego, co znaczy, że nie możesz ubiegać się np. o dofinansowanie kosztów wynajmowanego na czas studiów mieszkania. Zasada równego traktowania obywateli Unii obowiązuje
również wtedy, gdy podejmiesz naukę w kraju członkowskim,
w którym jest ona bezpłatna.
3
4
STUDIA W KRAJACH UE
PROGRAM SOCRATES
Jeśli marzysz o studiach w jednym z państw UE, musisz
przede wszystkim wybrać uczelnię, na której chciałabyś się
kształcić i dowiedzieć się, jakie są zasady naboru i studiowania. Ambasady i instytuty kulturalne państw obcych oferują
pomoc w wyborze uczelni (spis szkół, adresy) oraz w załatwieniu niezbędnych formalności.
Musisz pamiętać, że w większości krajów unijnych studia
wyższe wiążą się z opłatami (czesne, wpisowe itp.). Jeśli nie
stać cię na ich pokrycie, możesz próbować ubiegać się o stypendium. Większość państw członkowskich ma własną ofertę
stypendialną dla studentów zagranicznych (nie związaną z programem SOCRATES). Oferty takie kierowane są za pośrednictwem ambasad do Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej MEN, które rozsyła je do poszczególnych
uczelni. Na każdej uczelni istnieje komórka odpowiedzialna za
współpracę z zagranicą. Tam też powinnaś się zgłosić i spytać
o stypendia. Informacji takich udzielają również ambasady
krajów UE w Polsce oraz biura licznych fundacji przyznających
granty edukacyjne i naukowe, takich jak: Fundacja im. Stefana
Batorego, Fundacja Konrada Adenauera, Fundacja im. Friedricha Naumanna, British Council czy GFPS Polska – Niemcy.
We wszystkich krajach UE podstawowym i koniecznym
warunkiem przyjęcia na studia wyższe jest świadectwo ukończenia szkoły średniej. W Polsce jest to świadectwo maturalne
lub matura międzynarodowa. W większości krajów istnieją
ponadto dodatkowe wymogi rekrutacyjne: egzaminy, rozmowy kwalifikacyjne itp. Szczegóły określa każda uczelnia
indywidualnie. Aby zostać przyjętym na studia zagraniczne,
trzeba także wykazać się znajomością języka obcego (może
być ona udokumentowana międzynarodowym certyfikatem
językowym CPE, DELF, CILS czy DELE).
Jeśli nie udało ci się dostać na studia zagraniczne, możesz
w trakcie studiów w Polsce ubiegać się o wyjazd za granicę
na kilkumiesięczne stypendium, np. w ramach programu SOCRATES – ERASMUS. Zajęcia zrealizowane na obcej uczelni
będą zaliczone na poczet twoich studiów dzięki systemowi
Europejskiego Systemu Transferu Punktów Kredytowych
(ECTS). Więcej szczegółów możesz uzyskać na swojej uczelni.
Jeśli jesteś uczennicą, studentką albo kształcącą się osobą
dorosłą, jeśli pracujesz jako nauczyciel szkolny lub akademicki, jeśli reprezentujesz jakąś instytucję oświatową bądź jesteś
przedstawicielką władz edukacyjnych dowolnego szczebla,
stowarzyszenia albo organizacji pozarządowej – możesz skorzystać z oferty unijnego programu edukacyjnego SOCRATES.
W programie SOCRATES uczestniczy 31 państw europejskich. Głównym jego celem jest wspieranie współpracy
i wymiany międzynarodowej w całym obszarze edukacji europejskiej m.in. poprzez przyznawanie grantów/stypendiów
na wyjazdy i staże zagraniczne oraz finansowanie projektów
edukacyjnych, w tym projektów językowych.
Na program SOCRATES składają się m.in. programy:
 COMENIUS – skierowany do nauczycieli i szkół na poziomie przedszkolnym, podstawowym i średnim (wszystkich
typów). Promuje hasło „Europa w szkole”. Jest nastawiony na zawieranie porozumień przez szkoły z różnych krajów europejskich
w celu opracowywania wspólnych programów nauczania.
 ERASMUS – umożliwia uczelniom wyższym wysyłanie
studentów do uczelni partnerskich za granicą w celu odbycia
tam części studiów (od 3 do 12 miesięcy). Wyjazdy studentów
są wspierane finansowo przez system grantów przyznawanych przez uczelnie z budżetu programu i przez zniesienie
opłat za studia dla studentów z zagranicy.
 GRUNTVIDG – skierowany do nauczycieli i placówek
edukacyjnych dla osób dorosłych. Promuje ideę dokształcania się przez całe życie oraz rozpowszechnia przykłady dobrej praktyki w tym zakresie, w tym przykłady nowych form
kształcenia osób bezrobotnych i niepełnosprawnych.
 LINGUA – umożliwia placówkom edukacji językowej realizację projektów międzynarodowych, których celem jest podniesienie jakości nauczania języków obcych.
Więcej informacji o programie SOCRATES otrzymasz w:
Narodowej Agencji Programu Socrates
ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa
tel. (0 22) 622 34 47, 629 25 74, 622 37 12
www.socrates.org.pl
5
6
PROGRAM MŁODZIEŻ (YOUTH)
PROGRAM LEONARDO DA VINCI
Jeśli masz od 15 do 25 lat i chcesz przeżyć niezapomnianą
przygodę, poznać ciekawych ludzi, poszerzyć swoją wiedzę
oraz zdobyć nowe umiejętności – skorzystaj z oferty unijnego
programu MŁODZIEŻ. Program ten wspiera i dofinansowuje
pozaszkolną, nieformalną edukację młodych ludzi – umożliwia im nawiązywanie kontaktów międzynarodowych i wymianę doświadczeń. Zachęca do aktywnego uczestnictwa
w życiu społeczeństw państw europejskich oraz promuje ideę
zjednoczonej Europy.
Program MŁODZIEŻ jest unijnym narzędziem polityki wyrównywania szans. Projekty ze środowisk wiejskich oraz ze
środowisk społecznie zmarginalizowanych mają szansę otrzymać wyższe dofinansowanie.
W ramach programu MŁODZIEŻ możesz wziąć udział
w pięciu typach akcji:
 Młodzież dla Europy – wspiera międzynarodowe wymiany młodzieży, a tym samym umożliwia bliższe poznawanie się ludzi z innych krajów oraz realizowanie wspólnych przedsięwzięć.
 Wolontariat Europejski – umożliwia wysyłanie młodych
ludzi jako wolontariuszy do pracy przy różnych projektach zagranicznych (ekologicznych, socjalnych, kulturalnych itp.).
 Inicjatywy Młodzieżowe – stwarza możliwości realizowania projektów na rzecz społeczności lokalnych.
 Wspólne Działania – łączy unijne programy edukacyjne SOCRATES, MŁODZIEŻ i LEONARDO DA VINCI.
 Działania Wspierające – udziela pomocy osobom i grupom zaangażowanym w działalność młodzieżową w przygotowaniu i realizacji projektów w ramach programu MŁODZIEŻ.
Jeśli reprezentujesz instytucję zajmującą się kształceniem
zawodowym lub środowisko przedsiębiorców, jeśli jesteś
przedstawicielką władz publicznych lub organizacji pozarządowej – możesz ubiegać się o fundusze z unijnego programu
edukacyjnego LEONARDO DA VINCI.
Więcej informacji o programie MŁODZIEŻ otrzymasz w:
Narodowej Agencji Programu Młodzież
ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa
tel. (0 22) 622 37 06, 622 37 08
e-mail: [email protected],
www.youth.org.pl
Głównym celem tego programu jest poprawa jakości europejskich systemów kształcenia i szkolenia zawodowego. Cel
ten Unia realizuje poprzez finansowanie i wspieranie działań
zmierzających do: przystosowania kształcenia zawodowego
do potrzeb rynku pracy; wprowadzenia instytucji doradztwa
zawodowego; organizowania szkoleń i praktyk zawodowych
oraz pogłębiania współpracy między innymi ośrodkami
kształcenia zawodowego i przedsiębiorcami.
Aby twoja instytucja lub organizacja mogła wziąć udział
w programie LEONARDO DA VINCI, musi znaleźć zagranicznych partnerów, którzy będą zainteresowani współpracą,
a następnie zgłosić pomysł na konkurs projektów. Zasady
konkursu ogłaszane są co roku na przełomie grudnia i stycznia przez Komisję Europejską, a także przez narodowe biura
programu w lokalnej prasie. Jeśli wasz projekt zostanie zatwierdzony – otrzymacie dotację. Projekty oceniają eksperci
krajowi i unijni. Wysokość dotacji dla wykonawców projektów
uzależniona jest od typu projektu. Program obejmuje dwa rodzaje działań:
 organizowanie projektów wymian i staży;
 realizację projektów tematycznych (projekty pilotażowe, projekty językowe, tworzenie międzynarodowych sieci
instytucji oraz badania i analizy).
Bliższe informacje o programie otrzymać możesz w:
Krajowym Biurze Programu Leonardo da Vinci
ul. Koszykowa 79, 02-008 Warszawa
tel. (0 22) 625 39 37, 625 28 61
www.bkkk-cofund.org.pl
7