INFORMACJA O WARUNKACH ŚWIADCZENIA PRACY. Umowa o

INFORMACJA O WARUNKACH ŚWIADCZENIA PRACY.
Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach
stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się
do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy pod jego
kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.
Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz
warunki pracy i płacy, a w szczególności:
- rodzaj pracy,
- miejsce wykonywania pracy,
- wynagrodzenie za pracę,
- wymiar czasu pracy,
- termin rozpoczęcia pracy.
Umowa o pracę powinna zostać zawarta na piśmie najpóźniej w dniu rozpoczęcia
pracy przez pracownika.
Umowę o pracę może być rozwiązana:
- na mocy porozumienia stron,
- przez oświadczenie jednaj ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia,
- z upływem czasu, na który była zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonywania była zawarta.
Umowę o pracę można zawrzeć na okres próbny, na czas określony, na czas
nieokreślony lub na czas wykonywania określonej pracy.
Celem umowy o pracę na okres próbny jest sprawdzenie przydatności pracownika
do wykonywania określonego rodzaju pracy, a pracownik może dokonać oceny
warunków zatrudnienia. Umowa o pracę na okres próbny może poprzedzać zawarcie
umowy na czas nieokreślony lub jednej z umów terminowych. Okres próbny nie
może trwać dłużej niż 3 miesiące. Umowa o pracę na okres próbny może być
rozwiązana za wypowiedzeniem. Okres wypowiedzenia zależy od czasu trwania
umowy i wynosi:
- 3 dni, jeśli okres próbny trwa mniej niż 2 tygodnie;
- 1 tydzień, jeśli okres próbny trwa powyżej 2 tygodni, ale krócej niż 3 miesiące;
- 2 tygodnie, jeśli okres próbny trwa 3 miesiące.
Umowa o pracę na czas określony jest jedną z terminowych umów o pracę, zatem
termin jej rozwiązania musi być wskazany w jej treści. Umowy na czas określony
krótszy niż 6 miesięcy nie można wcześniej rozwiązać za wypowiedzeniem. Umowę
zawartą na okres dłuższy niż 6 miesięcy można rozwiązać za dwutygodniowym
wypowiedzeniem. Każdą umowę o pracę na czas określony można rozwiązać
za dwutygodniowym wypowiedzeniem w przypadku ogłoszenia upadłości lub
likwidacji pracodawcy oraz gdy do rozwiązania stosunku pracy dochodzi
na zasadach określonych w tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych.
Na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, pracodawca może
zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony,
obejmujący czas tej nieobecności.
Jeśli pracodawca zawarł z pracownikiem dwie kolejne umowy o pracę na czas
określony, to trzecia umowa będzie traktowana jako umowa na czas nieokreślony,
jeśli przerwa pomiędzy drugą i trzecią umową nie przekroczy 1 miesiąca.
Umowa o pracę na czas nieokreślony jest umową bezterminową, a jej
wypowiedzenia wymaga wskazania przez pracodawcę przyczyny uzasadniające
rozwiązanie umowy. Okres wypowiedzenia zależy od czasu zatrudnienia pracownika
u danego pracodawcy. Wynosi on:
- 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Umowa o pracę na czas wykonywania określonej pracy jest odmianą umowy
terminowej i taką umowę strony zawierają na okres potrzebny do zrealizowania
konkretnego zadania. Umowa ta ulega rozwiązaniu z chwilą wykonania umówionej
pracy i nie może zostać wcześniej wypowiedziana, z wyjątkiem sytuacji, gdy
dochodzi do ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także zwolnień
grupowych.
Oprócz umowy o pracę istnieją umowy cywilnoprawne, do których należą:
- umowa zlecenie,
- umowa o dzieło,
- umowa agencyjna.
Pracownik wykonujący czynności na podstawie umów cywilnoprawnych nawet,
jeśli podlega z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu
zdrowotnemu, nie ma takiej ochrony i uprawnień do różnych świadczeń, jak przy
umowie o pracę. Zleceniodawca nie udziela urlopu, nie daje nagród jubileuszowych,
nie wypłaca odpraw emerytalnych, nie płaci za czas choroby, nie ma świadczeń
z funduszu socjalnego, czy innych uprawnień branżowych.
Na podstawie umowy zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania
określonej pracy, w określonym terminie, za określone wynagrodzenie (może też być
nieodpłatnie) na rzecz zleceniodawcy. Ten rodzaj umowy daje możliwość
samodzielnego wykonywania pracy, zastąpienie przez osobę trzecią, samodzielnego
ustalenia terminu i miejsca wykonywania pracy.
Przez umowę o dzieło pracobiorca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego
dzieła,
a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia. Rezultat może być materialny
(napisanie książki) lub niematerialny (poprowadzenie wykładu). Pracobiorca ma
możliwość uzyskania odpowiadającego mu wynagrodzenia przy jednoczesnej
względnej swobodzie wykonania pracy, a pracodawca ma możliwość precyzyjnego
określenia oczekiwanych rezultatów przy jednoczesnej kontroli kosztów.
Na podstawie umowy agencyjnej zatrudniony zobowiązany jest do pośrednictwa
w zawieraniu umów na rzecz lub w imieniu zlecającego. W umowie zostaje określone
wynagrodzenie (najczęściej w formie prowizji). W/w umowę zawiera się na czas
określony lub nieokreślony. Umowa agencyjna stosowana jest głównie w branży
agentów ubezpieczeniowych, pośredników finansowych i akwizytorów.
Istnieje też forma umowy o pracę nakładczą, która łączy ze sobą zarówno
elementy umowy o pracę, jak i elementy umowy o dzieło. Dotyczy świadczenia usług
pracy chałupniczej, co jest związane z wykonywaniem pracy w domu, w porach
dogodnych dla zatrudnionego, przy czym zatrudnionemu mogą pomagać członkowie
rodziny. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, ubezpieczenia
zdrowotnego, a wynagrodzenie otrzymuje tylko za pracę faktycznie wykonaną, które
musi spełniać regulacje płacy minimalnej. Obowiązkowe jest odprowadzanie składek
na ubezpieczenie rentowe i emerytalne, chorobowe jest dobrowolne,
a ubezpieczeniu wypadkowemu nie podlega. Umowa o pracę nakładczą może być
rozwiązana
w
każdym
momencie
za
porozumieniem
stron:
- za 2 tygodniowym wypowiedzeniem, gdy umowa została zawarta na okres próbny,
- za 1 miesięcznym wypowiedzeniem, gdy umowa została zawarta na czas
nieokreślony.
Można też wykonywać pracę na własny rachunek, we własnym imieniu
i na własne ryzyko. Z samozatrudnieniem mamy do czynienia, gdy osoba fizyczna
zastępuje umowę o pracę jednoosobową działalnością gospodarczą i świadczy
usługi na rzecz byłego pracodawcy. W ramach tej formy można wykonywać prace
nie wymagające nadzoru, proste lub wysoko specjalistyczne, które są zlecane
do samodzielnego wykonywania pracującym na własny rachunek.
Informacje na temat przepisów, procedur postępowania i wzorach dokumentów
można znaleźć na następujących stronach i internetowych:
www.kodeks-pracy.org
www.kodeks-cywilny.org