pl_rozw_starej_wsi (211938 B)

Plan Rozwoju
Miejscowości
Stara Wieś
w gminie Brzozów
Stara Wieś 2005
Spis treści
Odniesienie do dokumentów strategicznych ..........................................................
3
I. OPIS STANU ISTNIEJĄCEGO I WYBRANYCH KIERUNKÓW
ROZWOJU STAREJ WSI
Charakterystyka wsi
.................................................................................................................
Wykaz istniejących zasobów miejscowości
.............................................................
Ocena mocnych i słabych stron wsi (analiza SWOT)
......................................
Analiza zasobów miejscowości Stara Wieś - wizja rozwoju wsi
Program rozwoju wsi
...............
..............................................................................................................
4
9
20
22
24
II. OPIS PROJEKTU REALIZACYJNEGO
Określenie działań realizowanych w ramach projektu
Uzasadnienie realizacji projektu
....................................
25
......................................................................................
26
Kosztorys planowanego przedsięwzięcia...................................................................
27
Harmonogram realizacji projektu
28
...................................................................................
2
Odniesienie do dokumentów strategicznych
Plan rozwoju miejscowości Stara Wieś jest spójny z Sektorowym Programem
Operacyjnym Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój
Obszarów Wiejskich: Działanie 2.1 „Odnowa wsi oraz ochrona i zachowanie
dziedzictwa kulturowego”. Plan rozwoju miejscowości Stara Wieś służy do określenia
kierunków rozwoju miejscowości oraz wyznacza konkretny projekt do realizacji na
lata 2005-2006.
W zakresie realizacji Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego projekt
wpisuje się w realizację celów strategicznych (m.in. cel strategiczny nr 3: „Odnowa
wsi i modernizacja przestrzeni wiejskiej”) i pośrednich służąc realizacji misji
województwa jaką jest Podniesienie standardu życia i pracy na wsi. Kierunek
działania 2. W ramach tego kierunku działania – czytamy - realizowane będą,
w oparciu o sołeckie programy rozwoju i odnowy wsi, działania mające na celu
poprawę warunków życia jej mieszkańców. W pierwszej kolejności będą to działania
inwestycyjne z zakresu modernizacji i wyposażenia obiektów pełniących funkcje
kulturalne, rekreacyjne i sportowe.
W Planie Strategicznym Rozwoju Powiatu Brzozowskiego na lata 2000 – 2012
ujęto między innymi wysokopriorytetowy cel: „Dobrze rozwinięta baza sportoworekreacyjna”. Na ten cel składają się następujące kluczowe zadania operacyjne, które
gmina Brzozów powinna realizować: stworzenie warunków do kulturalnego
i
rekreacyjnego
spędzania
czasu
przez
młodzież
i
dorosłych;
rozwijanie
zainteresowań sportowych i uprawiania sportu wśród gminnej społeczności; rozwój
dyscyplin sportowych; większy udział gminy w utrzymaniu obiektów sportoworekreacyjnych oraz klubów sportowych.
Plan jest spójny ze Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Brzozów oraz Strategią
społeczno –gospodarczego rozwoju gminy Brzozów – z kierunkiem planownych zadań
wpływających na poprawę sytuacji w gminie Brzozów, jak również ze Studium
uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gminy Brzozów.
Plan rozwoju miejscowości Stara Wieś został przygotowany zgodnie
z wytycznymi rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie trybu
3
składania i wzoru wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w zakresie działania
“Odnowa Wsi oraz Ochrona i Zachowanie Dziedzictwa Kulturowego”
I. Opis stanu istniejącego i wybranych kierunków rozwoju
Starej Wsi
1. Charakterystyka wsi
Początki miejscowości
Losy ziemi starowiejskiej są ściśle związane z jej historycznym położeniem na
pograniczu Polski i Rusi. W roku 981 książę kijowski Włodzimierz I zajął wschodnie
grody polskie, m.in. Przemyśl, Czerwień, przesuwając granice na linię Wisłoka,
Wieprza, i środkowego Bugu. W ten sposób historyczna Ziemia Sanocka, a wraz z nią
dzisiejsze Brzozów i Stara Wieś znalazły się w obrębie Rusi Halickiej. W 1344 r. król
Kazimierz Wielki w czasie jednej z wypraw na Ruś Halicką zajął Ziemię Przemyską
i Sanocką, które do czasów rozbiorów stanowiły integralną część Polski.
Początki miejscowości sięgają roku 1359, kiedy to Kazimierz Wielki wydał
dokument lokacyjny dla osady nad Stobnicą, od miejscowych nazwanej Brzozowa. Ta
pokaźnych rozmiarów osada powstała po obydwu stronach Stobnicy na tzw.
surowym korzeniu i uprawiano w niej 50 łanów frankońskich (1200 ha) ziemi ornej.
Dużą powierzchnię obejmowały też uposażenia sołtysa i plebana (5 łanów).
Zagospodarowanie terenów po obydwu stronach Stobnicy następowało stopniowo,
w miarę jak postępowały karczunki Układ rozłogów wskazuje na łanowy układ
gruntów. Na uwagę zasługuje olbrzymie nawsie usytuowane po obu stronach
Stobnicy na terenie zalewowym. Dawne drogi zagumienne przekształcone zostały
w główne trakty prowadzące przez wieś w kierunku Brzozowa po obydwu stronach
Stobnicy. Przez wieś przebiegał gościniec królewski, łączący gościniec lwowski
z rzeszowskim.
W 1384 r. wieś ta wraz z Domaradzem na okres kilku wieków darowana była
biskupstwu przemyskiemu. W tym też czasie, na południe od osady, na wzgórzu,
powstaje miasto o tej samej nazwie. Z czasem miasto Brzozów staje się centrum
rozległego klucza dóbr biskupich, zaś osada wiejska przyjmuje nazwę Stara Wieś.
Pierwszą wzmiankę o przemianowaniu dawnej Brzozowej na Starą Wieś spotyka się
w roku 1460.
4
Z dziejów administracji
Od chwili I rozbioru Polski Stara Wieś należała do cyrkułu sanockiego,
przemianowanego na starostwo sanockie. W 1859 roku powstał powiat brzozowski,
w jego skład weszła również Stara Wieś. Do roku 1934 włącznie Stara Wieś była
samodzielną gminą, z wójtem na czele. W 1935 roku została utworzona gmina
zbiorowa w Przysietnicy, w której skład weszła również Stara Wieś. Wójtem tej gminy
został wójt Starej Wsi. W 1954 r. w miejsce gmin zborowych organów państwowych
powołano samodzielne gromadzki rady narodowe. Po ich rozwiązaniu w 1974 roku
Stara Wieś została podporządkowana gminie Brzozów. W 1984 roku zostały
powołane rady sołeckie wsi jako organy samorządów mieszkańców w ramach
nowego systemu samorządu terytorialnego. Rada taka została wybrana również
w Starej Wsi. Aktualnie sołtys wraz radą sołecką działa na mocy uchwalonego
w 2000 roku przez Radę Miejską w Brzozowie Statutu Sołectwa Stara Wieś.
Położenie i komunikacja
STARA WIEŚ, wieś w woj. podkarpackim (powiat brzozowski, gmina Brzozów), na
Pogórzu Dynowskim, w dolinie Stobnicy (pr. dopływ Wisłoka). Otaczające wieś lasy
(zajmujące około 20% powierzchni) od wschodu znajdują się w granicach
Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, a od zachodu w „Otulinie”
Czarnorzecko – Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Po obu stronach kotlinę
otaczają wzgórza o średniej wysokości około 300 metrów n.p.m.. Najwyższe
wzniesienia to Parnas (335 m) i Kokoczkowa Góra (417,7 m).
Stara Wieś leży o 2 km od Brzozowa przy szosie nr 886 Rzeszów-Sanok (na trasie
Krosno-Brzozów i Rzeszów-Brzozów-Sanok). Droga nr 886 przebiega przez gminy:
Domaradz, Jasienica Rosielna i Brzozów. Połączenie ze stolicą województwa Rzeszowem, gdzie też znajduje się najbliższy, wykorzystywany port lotniczy należy
uznać za w miarę zadowalające. Droga krajowa nr 9, łącząca Radom z Barwnikiem,
stanowiąca odcinek szlaku komunikacyjnego, wiodącego z centralnej Polski na
południe Europy, przebiega przez gminy Domaradz, Jasienica Rosielna i Brzozów,
5
w samym Domaradzu łączy się z drogą wojewódzką nr 886, prowadzącą do Sanoka
i dalej w Bieszczady.
Istnienie tej drogi, o dość dobrym stanie nawierzchni i – w odniesieniu do innych
dróg regionu – dobrej przepustowości, ma fundamentalne znaczenie dla potencjału
rozwojowego w zakresie gospodarczym i turystycznym, trasa ta bowiem łączy
Rzeszów z Sanokiem, Soliną i Bieszczadami, a więc obszarami o największym
nasileniu
ruchu
turystycznego
w
województwie
podkarpackim.
Rozbudowa
infrastruktury turystycznej oraz udostępnienie przy tej trasie informacji o atrakcjach
regionu jest warunkiem koniecznym do zatrzymania wszystkich tych osób, które
jakkolwiek podróżują w celach turystycznych, to jednak traktują teren powiatu
jedynie tranzytowo. W Brzozowie droga nr 886 łączy się z drogą wojewódzką nr 887,
prowadzącą z Brzozowa do Rymanowa, dalej do Daliowej. Droga ta ma aktualnie
mniejsze znaczenie, niemniej jednak krzyżuje się w Rymanowie z drogą krajową
nr 28, łączącą południowo-zachodnią część województwa z Przemyślem i dalej
przejściem granicznym w Medyce.
Powierzchnia miejscowości, ludność, podmioty gospodarcze i struktura
bezrobocia
Stara Wieś zajmuje powierzchnię 1828 ha, co stanowi 17,8% powierzchni
gminy Brzozów. Powierzchnia użytków rolnych to 1328 ha, liczba gospodarstw
wynosi 1522, w tym 865 gospodarstw domowych oraz 657 rolnych (wg Narodowego
Spisu Powszechnego).
Aktualnie w Starej Wsi zarejestrowanych jest 62 podmioty gospodarcze,
Główne dziedziny działalności lokalnych przedsiębiorców stanowią handel i usługi.
Spośród
branżowców
należy
wymienić
producentów
świeżych
wyrobów
piekarniczych, ciast i ciastek, wyrobów tartacznych, stolarskich i ciesielskich (głównie
dla budownictwa).
Wieś liczy 3262 mieszkańców (12,2% ogólnej liczby mieszkańców gminy),
z czego 1678 osób stanowią kobiety (stan z 31 XII 2004 r.).
Wskaźnik bezrobocia jest wysoki, a liczba bezrobotnych w ostatnich dwóch
latach wyraźnie rośnie. Bezrobotni mieszkańcy Starej Wsi stanowią 10,3%
bezrobotnych z gminy Brzozów. Sugeruje to potrzeby aktywnego działania w zakresie
6
organizacji szkoleń, wspierania rozwoju przedsiębiorczości i zagospodarowania
wolnych zasobów pracy.
Strukturę bezrobocia w Starej Wsi ilustruje poniższa tabela*:
WYSZCZEGÓLNIENIE
01
OGÓŁEM (w.02+04)
W tym
osoby
Poprzednio pracujące
02
W tym zwolnione z przyczyn
dotyczących zakładu pracy
Dotychczas nie pracujące
03
BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI
OGÓŁEM
W TYM Z PRAWEM
DO ZASIŁKU
RAZEM
KOBIETY RAZEM KOBIETY
301
139
49
14
223
97
47
14
10
7
0
0
04
78
42
2
WYBRANE KATEGORIE BEZROBOTNYCH (z OGÓŁEM)
Zamieszkali na wsi
05
301
139
49
W tym posiadający
gospodarstwo rolne
Osoby w okresie do 12 m-cy od dnia
ukończenia nauki
0
14
06
16
7
2
0
07
21
9
0
0
OSOBY W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY (z OGÓŁEM)
08
87
38
11
4
ukończyły szkołę wyższą, do 27 09
6
3
0
0
Do 25 roku życia
Które
roku życia
Długotrwale bezrobotne
10
Powyżej 50 roku życia
11
Bez kwalifikacji zawodowych
12
Samotnie wychowujące co najmniej
jedno dziecko do 7-go roku życia
Niepełnosprawni
13
14
215
18
31
5
3
107
5
15
3
1
4
4
0
0
2
1
0
2
1
0
*Dane z Powiatowego Urzędu Pracy (stan z 31-XII-2004)
Analizując liczbę bezrobotnych z punktu widzenia struktury wieku należy
podkreślić, że aktualnie największą grupę stanowią osoby w wieku 25-34 lat oraz
osoby w wieku 18-24 lat i 35-44 lat. W grupach tych na terenie Starej Wsi jest ponad
86,3 %, bezrobotnych. Wg wskaźnika wykształcenia największą grupę bezrobotnych
stanowią
kobiety z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (57 osób)
oraz mężczyźni z wykształceniem zasadniczym zawodowym (77 osób).
Sytuacja demograficzna wsi wywołuje określone potrzeby w zakresie rozwoju
budownictwa,
gospodarki
komunalnej,
rozwoju
infrastruktury
technicznej,
ekonomicznej i społecznej, zmiany w planowaniu przestrzennym, restrukturyzacji
rolnictwa i poszukiwania alternatywnych źródeł dochodu.
7
Walory krajobrazowe
Ze względu na budowę geologiczną obszar miejscowości cechuje się dość
ciekawą
i
zróżnicowaną
rzeźbą
terenu,
która
w
połączeniu
z
budową
geomorfologiczną, stopniem zachowania i charakterem szaty roślinnej, strukturą
użytków
rolnych
oraz
zabytkami
kultury
materialnej
decyduje
o
walorach
krajobrazowych terenu.
Obszar Starej Wsi leży w obrębie mezoregionu Pogórze Dynowskie,
stanowiącego część makroregionu Pogórze Środkowobeskidzkie, które jest zarazem
częścią podprowincji Zewnętrznych Karpat Zachodnich. Ukształtowanie powierzchni
jest w zasadzie jednolite pod względem geomorfologicznym i krajobrazowym.
Dominują tutaj długie ciągi mniej lub bardziej rozczłonkowanych wzniesień,
niejednokrotnie o stromych stokach i wyraźnie zaznaczających się wypłaszczeniach
w partiach wierzchowinowych.
Sieć hydrograficzną stanowi na tym obszarze rzeka Stobnica płynąca przez
płaską, szeroką dolinę, jej dopływy oraz mniejsze strumienie i cieki wodne tworzące
liczne dolinki i kotlinki erozyjne.
Lasy zajmują w Starej Wsi 391 ha, tj. około 21% ogólnej powierzchni terenów
miejscowości. Drzewostan ich składa się głównie z jodły i buka z domieszką sosny.
W wyższych partiach stoków występuje też modrzew i świerk. Rolniczy krajobraz
kulturowy wsi, w skład którego wchodzi także fragment otuliny Czarnorzecko –
Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego zajmuje około 75% powierzchni wsi.
Charakterystyczną
jego
cechą
jest
mozaika
upraw
rolnych,
łąk,
pastwisk
i śródpolnych zadrzewień.
Budowa geologiczna i surowce bitumiczne
W czasie ruchów górotwórczych skorupy ziemskiej nastąpiło tu sfałdowanie
piaskowca czarnorzeckiego w dwie wielkie antykliny, stanowiące formację roponośną.
Antyklina północna, biegnąca od Grabownicy poprzez Humniska, Brzozów, Młynki,
wschodnią część Starej Wsi i Blizne do Jasienicy, nosi nazwę antykliny grabownickiej.
W obniżonej części wschodniej tej antykliny koncentruje się ropa parafinowa, zwana
starowsianką. Natomiast w górzystej części zachodniej antykliny północnej, wskutek
znacznej erozji aż do odsłonięcia w jej jądrze utworów dolnej kredy, występuje
8
unikalna w kraju ropa bezparafinowa, zwana białą ropą. Piaskowiec czarnorzecki,
będący kolektorem tej ropy, jest na powierzchni wytarty niemal w zupełności. Ta
gwałtowna redukcja jest wynikiem działań tektonicznych,. Zjawisko to stworzyło
warunki do powstania złoża ropnego. Antyklina południowa, biegnąca poprzez Wolę
Komborską, Orzechówkę, Jabłonicę Polską, Malinówkę, zachodnią część Starej Wsi,
Zmiennicy, Turze Pole, Strachocinę, Zabłotce, nosi nazwę antykliny czarnorzeckiej.
Antyklina ta w rejonie „Anatolówki” posiada unikalną budowę geologiczną; składa się
z utworów dolnokredowych, które przebiły się przez utwory młodsze i przypominają
wysady solne. Występuje w nich ropa parafinowa. Towarzysząca jej solanka jodowobromowo-alkaliczna posiada właściwości lecznicze i jest podobna do wody mineralnej
z Rabki, a zarazem bardziej stężona od wód leczniczych z Iwonicza Zdroju
i Rymanowa Zdroju.
Złoża ropy eksploatowane są na podstawie koncesji i w obrębie ustalonych
przez MOŚZNiL dla nich obszarów górniczych. Eksploatację prowadzi Sanocki Zakład
Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku.
2. Wykaz istniejących zasobów miejscowości
Zabytki
Zespół kościelno-klasztorny w Starej Wsi (XVIII w.) należy do interesujących
zabytków architektury sakralnej na terenie gminy Brzozów. Zespół starowiejski
stanowi silną dominantę – nie tylko dla panoramy wsi. Klasztor i kościół p.w.
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Starej Wsi wpisany jest do rejestru
zabytków pod numerem A-38 z 11-09-1969r.
Budynek kościoła - murowany, trzynawowy, bazylikowy z transeptem i dwuwieżową
fasadą, na planie prostokąta - został zbudowany w latach 1730-60. W polu głównym ołtarza
znajduje się kopia spalonego w 1968 r. wczesnorenesansowego cudownego obrazu
z pierwszych lat XVI stulecia, przedstawiającego Zaśnięcie i Wniebowzięcie Matki Bożej.
Fasada kościoła jest trójdzielna, rozczłonkowana zdwojonymi pilastrami jońskimi. Ponad
belkowaniem posiada dwie kondygnacje wież. Drugą kondygnację wież nadbudowano
w latach 1843--1845, wg projektu o. Macieja Czyhira. Hełmy wież spaliły się podczas pożaru
w 1886 r. - zostały odbudowane na początku ostatniego dziesięciolecia XIX wieku.
Centralnym punktem kościoła jest ołtarz główny, znajdujący się w prezbiterium. Ołtarz jest
murowany, pokryty dekoracją ze stiuku i sztucznego marmuru, w stylu późnego baroku,
wzniesiony w latach 1747-1760. Jest wzorowany na ołtarzu głównym Wniebowzięcia Matki
Bożej kościoła Paulinów na Jasnej Górze. Autorką kopii jest artysta konserwator, Maria
9
Niedzielska. Ołtarz główny po częściowym spaleniu w roku 1968 został w latach 1970-71
odnowiony. Po prawej stronie ołtarza głównego - późnobarokowy portal z 1760 r.,
zwieńczony przerwanym półkolistym przyczółkiem, w którym jest portret fundatora kościoła
i klasztoru, biskupa A.A. Fredry (1674-1734) herbu Bończa. Portal prowadzi do kaplicy św.
Andrzeja Boboli, przebudowanej wg projektu Stanisława Krzyżanowskiego w 1909 r. W XVIII
wieku był tutaj skarbiec pauliński. W sali nad kaplicą znajdowała się biblioteka. Od 1912 r.
przechowywano w niej starodruki przywiezione na początku XIX wieku przez jezuitów
z Białorusi. Po lewej stronie ołtarza głównego jest także późnobarokowy portal z ok. 1760 r.
Zwieńczony jest przerwanym półkolistym przyczółkiem, w którym umieszczono portret
biskupa przemyskiego, W. H. Sierakowskiego (1699-1780) herbu Ogończyk. Portal prowadzi
do XVIII-wiecznej zakrystii, której ściany zdobi późnobarokowa polichromia z ok. 1760 r. Przy
ścianie wschodniej prawego ramienia nawy poprzecznej znajduje się ołtarz św. Michała
Archanioła. Bliźniaczy ołtarz jest przy ścianie wschodniej lewego ramienia transeptu. Te dwa
ołtarze są najokazalsze po ołtarzu głównym - posiadają wysokie cokoły, na nich wsparte
parami kolumny i filary. Wykonane ok. 1760 r. w stylu późnobarokowym, ze złoconymi
ornamentami rokokowymi. Nad zakrystią jest kaplica domowa, zwana nowicjacką.
Przebudowana w stylu neorenesansowym w latach 1895- 1897, według projektu architekta
Stanisława Krzyżanowskiego. Kaplica znana jest z pięknie wykonanego drewnianego stropu
z rozetami w kasetonach. Ołtarz w kaplicy jest drewniany, neorenesansowy z 1897 r.
Tabernakulum zawiera XVII-wieczną statuetkę Matki Boskiej Loretańskiej. Po lewej stronie
ołtarza jest relikwiarz na żebro św. Stanisława Kostki, wykonany w 1926 roku.
Przy świątyni, wzniesiony współcześnie z kościołem, obecnie siedziba księży jezuitów klasztor, powiększony w pierwszej połowie XIX wieku. Późnobarokowy. Murowany,
dwupiętrowy, na piwnicach sklepionych kolebkowo. W bibliotece klasztornej kilkaset
starodruków, m.in. z XVI wieku (np. wydane w 1595 r. kazania P. Skargi).
Z zespołem starowiejskim, a ściślej z działalnością jezuitów związany jest również
kompleks budynków usytuowany w lesie na "Górze", na zboczu wzniesienia
widocznego z drogi prowadzącej do Woli Orzechowskiej. Początkowo, w roku 1872
w tym miejscu powstał parterowy dom wypoczynkowy młodzieży zakonnej. Obecnie
istniejący kompleks powstał w roku 1887. Prawdopodobnie remontowany w 1905 r.
W okresie okupacji niemieckiej mieściły się tutaj studia teologiczne. Budynki zostały
znacznie przekształcone w okresie powojennym. Zespół składa się z kaplicy zw. "Pod
Lasem" i dawnej willi księży Jezuitów z oficyną. Południowa ściana kaplicy łączy się
poprzez piętrową przybudówkę, dostawioną prawdopodobnie w trakcie ostatniego
remontu, z murowaną willą księży Jezuitów.
Omawiając budownictwo kościelne i klasztorne należy wspomnieć jeszcze
o budynku Zarządu Generalnego Zgromadzenia SS. Służebniczek NMP w Starej Wsi.
Obiekt ten figuruje w rejestrze zabytków dawnego woj. krośnieńskiego pod nr
A-154/89 z 07-12-1989 r.
10
Spośród obiektów o charakterze sakralnym na terenie Starej Wsi należy
wymienić jeszcze kaplicę wzniesioną w 1921 r. na cmentarzu parafialnym.
Na pograniczu Starej Wsi i Brzozowa jest figura przydrożna. Murowana,
wzniesiona w kształcie wysokiej kolumny na czworobocznym cokole. Na szczycie
czworoboczna kapliczka, zwieńczona krzyżem żelaznym. Wzniesiona ok. 1825 r.
(fundacji ks. Józefa Sachera), na miejscu wspólnej mogiły konfederatów barskich
i Rosjan, którzy około 1772 r. na błoniach brzozowskich stoczyli bitwę.
Jednym z najstarszych budynków szkolnych jest wzniesiona w 1911 szkoła
w Starej Wsi, usytuowana tuż przy zespole kościelno-klasztornym. Budynek został
rozbudowany w latach 50. XX w. w kierunku wschodnim. Najstarszą część obiektu
wzniesiono na planie prostokąta. Jest to budynek murowany, piętrowy, 9-osiowy.
Obraz Matki Boskiej Starowiejskiej – obiekt kultu religijnego, tradycje
pielgrzymkowe
W drugiej połowie XVII wieku w Starej Wsi znajdował się drewniany kościół
posiadający trzy ołtarze. Zapewne zostały one przeniesione do wzniesionego w jego
miejscu w 1698 r. nowego pw. NMP. W inwentarzu tego kościoła z roku 1729
wymieniony jest cudowny obraz Zaśnięcia i Wniebowzięcia Matki Bożej, który już
wówczas znajdował się w głównym ołtarzu i był przedmiotem kultu. Był to właśnie
obraz Pani Starowiejskiej.
Na podstawie badań historyków sztuki można przyjąć, że starowiejski cudowny obraz
wykonany został na deskach lipowych i jodłowych na początku XVI stulecia. Należał do dzieł
malarskich z przełomu stylów: późnogotyckiego i wczesnorenesansowego. Przedstawia dwie
sceny: Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny (w dolnej części obrazu) oraz przyjęcia Maryi
w niebie przez Chrystusa (górna część).
W 1728 r. przybyli do Brzozowa pierwsi paulini i przejęli w opiekę starowiejski
kościół. Początkowo mieli tutaj rezydencję, a od 1731 r. konwikt. Od 22 II 1766 r. otworzyli
w Starej Wsi nowicjat. Po przybyciu do Starej Wsi paulini podjęli się dzieła budowy
murowanego kościoła i klasztoru. Przy budowie, zwłaszcza świątyni, działali
najprawdopodobniej artyści sprowadzeni z zagranicy. Późnobarokową bryłę kościoła zdobią
wewnątrz bogate podziały architektoniczne, a jego dwuwieżowa fasada była porównywana
z fasadą kościoła w Spital am Phym w Austrii, będącą dziełem architekta J.M. Prunnera. 2 VII
1760 r. nowy kościół został konsekrowany przez biskupa przemyskiego, Wacława Hieronima
Sierakowskiego, pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. W dniu tym cudowny obraz Zaśnięcia
i Wniebowzięcia Matki Bożej został uroczyście przeniesiony do obecnej świątyni. W okresie
58 lat pobytu w Starej Wsi paulini godnie propagowali kult cudownego obrazu. Już w 1728 r.
wykonany został miedzioryt, przedstawiający obraz, W tym samym roku wykonano kopię
11
cudownego obrazu. Liczne pielgrzymki są potwierdzeniem znacznego wzrostu w czasach
paulińskich kultu obrazu Starowiejskiej Pani.
Druga połowa XIX wieku stanowi ważny okres w dziejach kultu obrazu Matki Boskiej
Starowiejskiej. 8 września 1877 roku nuncjusz papieski w Wiedniu, arcybiskup Ludwik
Jacobini, uroczyście koronował cudowny obraz Zaśnięcia i Wniebowzięcia Matki Boskiej. Złotą
koronę na dolną scenę obrazu, przedstawiającą Zaśnięcie NMP, wykonał złotnik krakowski,
Lewkowicz. W celu upamiętnienia tego doniosłego wydarzenia w tym samym jeszcze roku
w kościele starowiejskim wmurowano tablicę marmurową. Sto lat później o. Jerzy
Kontkowski w książce „Sanktuarium Maryjne w Starej Wsi" pisał: Koronacja obrazu miała
wielkie znaczenie dla popularyzacji sanktuarium Maryjnego w Starej Wsi, zwiększenia się
ilości pielgrzymek i rozwoju kultu obrazu staro-wiejskiego.
Od tego pamiętnego wydarzenia Matka Boża w cudownym starowiejskim obrazie jest
Ozdobą Pogórza, Matką Bożą Starowiejską, Matką Bożą Miłosierdzia.
W drugiej połowie XX wieku — jak pisał Stanisław Dydek — kiedy przez Polskę
przeszła fala podpalaczy zabytkowych świątyń i obrazów, zbrodnicza ręka nie ominęła
również Starej Wsi. 6 grudnia 1968 r. o godzinie 5 rano w zagadkowych okolicznościach
spłonął cudowny znak kultu Maryjnego i pomnik kultury polskiej z przełomu XV i XVI wieku.
Wiernego odtworzenia obrazu ze Starej Wsi podjęła się Maria Niedzielska z Krakowa.
10 września 1972 r. kopię obrazu Matki Boskiej Starowiejskiej koronował powtórnie prymas
Polski, kardynał Stefan Wyszyński, w asyście biskupów przemyskich: Ignacego Tokarczuka,
Stanisława Jakiela, Tadeusza Błaszkiewicza oraz biskupa opolskiego. Wyciska. Na
uroczystości obecna była autorka kopii cudownego obrazu.
We wrześniu 1978 r., w setną rocznicę koronacji, uroczystą mszę przed cudownym
obrazem odprawił metropolita krakowski, kardynał Karol Wojtyła - papież Jan Paweł II.
Do starowiejskiego sanktuarium pielgrzymowali także: prymas Polski August kardynał
Hiond, Adam kardynał Sapieha, prymas Polski Józef kardynał Glemp, Franciszek kardynał
Macharski, arcybiskupi: Eugeniusz Baziak, Adam Kozłowiecki, Jerzy Ablewicz, Bronisław
Dąbrowski.
Wśród wielu pielgrzymek zbiorowych tradycyjnie już wędrują do Starej Wsi Słowacy
oraz mieszkańcy podrzeszowskiego Tyczyna. 29 maja 1938 r. przybył tutaj 2 Pułk Strzelców
Podhalańskich z Sanoka. Pod dowództwem pułkownika Zygmunta Csadka złożył przed
cudownym wizerunkiem uroczyste ślubowanie oraz dziękczynne wotum w postaci złotego
ryngrafu.
Zgromadzenia zakonne
20 stycznia 1821 r. biskup przemyski, Antoni Gołaszewski przesłał cesarzowi
Franciszkowi I suplikę, w której prosił o ofiarowanie popaulińskiego klasztoru
w Starej Wsi - przybyłym z Białorusi - jezuitom. Po wyrażeniu zgody pierwsi jezuici
zamieszkali w pałacu biskupim w Brzozowie (28 X 1821 r.). W drugiej połowie
grudnia 1821 r. komisje rządowa i biskupia po dokładnej lustracji przekazały jezuitom
klasztor starowiejski. Starowiejskie sanktuarium stawało się prężnym ośrodkiem
12
duszpasterskim, arką przymierza dla organizującej się prowincji galicyjskiej. Po
wydarzeniach
Wiosny
Ludów
zarzucono
jezuitom
współudział
w
ruchach
wyzwoleńczych. 7 maja 1848 r. cesarz austriacki Ferdynand I podpisał dekret
banicyjny, na mocy którego wszyscy jezuici mieli opuścić monarchię. W okresie: lipiec
1848 - czerwiec 1852 r. kościół starowiejski znowu obsługiwali księża z Brzozowa.
23 VI 1852 r. cesarz Franciszek Józef zezwolił jezuitom na wznowienie działalności
duszpasterskiej. W tym samym roku oddano jezuitom kościół i klasztor w Starej Wsi.
9 VII 1852 r. biskup przemyski, Franciszek Wierzchleyski, za zgodą brzozowskiego
proboszcza, ks. Antoniego Załuskiego, wydzielił Starą Wieś z parafii Brzozów
i erygował nową parafię. Dekretem papieża Piusa XI z 7 sierpnia 1927 r.
starowiejskie sanktuarium otrzymało godność „bazyliki mniejszej". W drugiej połowie
XIX-go wieku placówka starowiejska stała się ważnym ośrodkiem odrodzenia
religijnego na ziemiach polskich. W trudnych latach 1939-44 działał tutaj największy
na Pogórzu ośrodek tajnego nauczania w zakresie szkoły średniej. Jego dyrektorem
był o. Stefan Weidel SI. Tutaj opiekunowie sanktuarium — księża jezuici — organizowali pomoc dla ludności uciekającej przed nawałą niemiecką i sowiecką. Od czasu
otworzenia nowicjatu wychowały się w Starej Wsi całe pokolenia jezuitów, Tutaj
rozpoczęli swoją drogę zakonną kapłani i bracia, którzy dzisiaj pracują w licznych
placówkach krajowych i zagranicznych (m.in. w Rzymie, w Ameryce i Australii).
Aktualnie w Starej Wsi przebywa 32 jezuitów (wraz z nowicjatem).
W odległości ok. l km od bazyliki jest klasztor sióstr Służebniczek
Niepokalanego Poczęcia NMP, zgromadzenia, założonego w połowie ubiegłego
stulecia przez Edmunda Bojanowskiego. Najwcześniej, bo 31 XI 1861 r. została
założona pierwsza ochronka w Galicji – we wsi Podzwierzyniec koło Łańcuta. Wkrótce
po otwarciu placówki zaczęły zgłaszać się kandydatki do życia zakonnego w nowym
zgromadzeniu, dlatego 12 IX 1862 r. także w Galicji został otwarty nowicjat. Dnia
2 X 1863 r. przeniesiono nowicjat z Podzwierzyńca do Starej Wsi koło Brzozowa
w diecezji przemyskiej. Jest to Zgromadzenie zakonne habitowe, oddające się
zewnętrznej działalności apostolskiej i dobroczynnej, o ślubach publicznych na prawie
papieskim. Cele Zgromadzenia wyznacza służba bliźnim najbardziej potrzebującym
pomocy duchowej czy materialnej, zwłaszcza dzieciom, ubogim i chorym. Siostry ze
starowiejskiego nowicjatu prowadzą działalność w 197 placówkach na terenie Polski,
13
prowadzą sierocińce, ochronki, przedszkola, uczą w szkołach, organizują kursy
dokształcające,
opiekują
się
chorymi,
pracują
w
szpitalach,
angażują
się
w duszpasterstwo. Od 1926 r. założyły 10 placówek w Stanach Zjednoczonych
Ameryki Północnej. W 1928 r. pierwsza grupa służebniczek wyjechała na pola
misyjne dzisiejszej Zambii, gdzie pracują w 16 placówkach misyjnych. Po II wojnie
światowej rozwinęły działalność misyjną w 3 placówkach na terytorium RPA.
Prowadzą również placówki misyjne w Meksyku i w Rzymie. Zgromadzenie Sióstr
Starowiejskich liczy obecnie ok. 1400 sióstr, z których ponad 80 przebywa aktualnie
w Domu Starowiejskim.
Od 1986 roku przy sanktuarium Starowiejskiej Matki Miłosierdzia rozwija
apostolską działalność Wspólnota Matki Wielkiego Zawierzenia. Jej znakiem
konsekracji jest medalion Niepokalanego Poczęcia i różaniec-pierścień, a od 1994 r.
także habit jasnego koloru. Jej głównymi celami, obok wiernego zachowania
ślubowanych rad ewangelicznych, są głębokie życie kontemplacyjne i organizowanie
indywidualnych rekolekcji zamkniętych wg metody Ćwiczeń duchowych św. Ignacego
Loyoli, a następnie duchowa pomoc ich uczestnikom. W Ognisku Rekolekcyjnym pw.
Niepokalanej Matki Miłosierdzia, działającym przy kolegium jezuitów, odprawiło takie
ćwiczenia duchowe, trwające od 8 do 30 dni, ponad 4000 indywidualnych
rekolektantów. Uczestnikami rekolekcji są nie tylko osoby duchowne, ale również
świeckie. Wspólnota prowadzi również działalność dydaktyczną, wychowawczą,
terapeutyczną i charytatywną. Celem jest zawsze harmonijny i pełny rozwój
człowieczeństwa wg wizji, którą daje duchowość św. Loyoli. Aktualnie w Starej Wsi
działa 21 sióstr Wspólnoty Matki Wielkiego Zawierzenia.
Muzea
Muzeum
Przyklasztorne
Ojców
Jezuitów.
W
domu
parafialnym,
w nowych pomieszczeniach, oraz w tzw. skarbcu znalazło swoje miejsce muzeum
założone przez o. Kazimierza Kucharskiego S.J. w 1972 r. Zaczęło swą działalność od
zabezpieczenia śladów zamachu na obraz N.M.P. oraz gromadzenie rozrzuconych
pamiątek po O. Karolu Antoniewiczu S.J. Dzisiaj zawiera bogate zbiory o działalności
jezuitów, liczne eksponaty przyrodnicze, etnograficzne i kultowe z obszarów misji
14
jezuickich w Afryce, Azji, Ameryce i Australii. Odrębną grupę stanowią wytwory
kultury Ziemi Sanockiej oraz kopalnictwa naftowego w Starej Wsi.
W zbiorach muzeum znajdują się między innymi:
•
szczątki spalonego w 1968 r. cudownego obrazu M.B. Starowiejskiej,
•
kopia obrazu M.B. Częstochowskiej wykonana przez Franciszka Śmireckiego w 1618 r.
•
pamiątki po arcybiskupie gnieźnieńskim i prymasie Polski Ignacym Raczyńskim S.J.
•
pamiątki po Władysławie Gurgaczu S.J., kapelanie Polskiej Podziemnej Armii
Niepodległościowej (1948-1949)
W 2004 r Muzeum Pożarnictwa w Starej Wsi otrzymało status oddziału
Muzeum Regionalnego w Brzozowie. Wciąż wzbogacana kolekcja eksponatów
strażackich dostępna była dla zwiedzających od 1986 roku. Jest to 26. placówka tego
typu w kraju. Współpracuje ściśle z takimi placówkami, jak Muzeum Pożarnictwa
w Mysłowicach, w Alwernii, w Przeworsku i w Sanoku Spośród licznych eksponatów
uwagę przyciągają samochody (San N71 – pierwszy samochód polskiej myśli
technicznej) oraz akcesoria strażackie, chorągiew strażacka poświęcona w 1912 r.
przez ks. biskupa Józefa Sebastiana Pelczara (beatyfikowanego przez papieża Jana
Pawła II w 1991 r).
Muzeum Misyjne w Starej Wsi, w którym znajdują się ciekawe eksponaty
pochodzące z różnych kultur etnicznych, zgromadzone przez siostry Służebniczki
Niepokalanego Poczęcia NMP podczas swojej działalności misyjnej, m.in. w Afryce
i Ameryce Południowej.
Agroturystyka
Gospodarstwo agroturystyczne Beaty i Artura GAZDOWSKICH
Gospodarstwo znajduje się w sąsiedztwie klasztoru jezuitów i bazyliki mniejszej
w Starej Wsi (dojazd wzdłuż klasztornego muru, 0,5 km od trasy Rzeszów – Sanok).
Czynne sezonowo (czerwiec-wrzesień), 2 pokoje 3-osobowe Dom stanowi dogodny
punkt wyjścia dla wycieczek pieszych i rowerowych w pobliskie okolice (bazylika,
starowiejskie muzea klasztorne OO. Jezuitów i SS. Służebniczek NMP, rodzinny dom
siostry Leonii Nastał, Muzeum Pożarnictwa, zalew w Bliznem). Można wynająć
15
rowery. W ogrodzie jest miejsce na ognisko i grill. W pobliskim Brzozowie (1,5 km)
można zwiedzić muzeum regionalne (ratusz) i zabytkową kolegiatę.
Gospodarstwo agroturystyczne Kazimiery i Józefa Tomkiewiczów – oferta
całoroczna
Właściciele zapewniają: przytulne i tanie noclegi, do dyspozycji gości pokoje 2 i 3
osobowe (11 miejsc), 2 łazienki z oddzielnymi WC, aneks kuchenny, duży ogród
z owocami i warzywami, miejsce na ognisko i grilla możliwość zamówienia smacznych
posiłków, bezpłatny parking przy domu. Proponują w ramach rekreacji i sportu:
wycieczki piesze i rowerowe po okolicznych pagórkach, wędkowanie w pobliskich
stawach
korzystanie
z
krytej
pływalni
(1,5
km),
surfing
z
kompletnym
oprzyrządowaniem, strzelanie z łuku dla dzieci i dorosłych z instruktażem, korzystanie
zimą z pobliskich wyciągów narciarskich. Dom jest też doskonałym punktem dla
wycieczek samochodowych (Bieszczady, Sanok, Dukla, Krosno, Haczów, Ulucz),
a także rowerowych i pieszych (Brzozów, zabytki sakralne w Starej Wsi i Bliznem,
zalew w Bliznem).
Oświata
W 2004 roku został utworzony w Starej Wsi Zespół Szkół, w skład którego
weszły Szkoła Podstawowa im. Najświętszego Serca Jezusa i Gimnazjum im. Stefana
Weidla. Utworzony Zespół Szkół jest jednostką organizacyjną Gminy Brzozów.
Aktualnie do SP uczęszcza 250 dzieci (12 oddziałów), do Gimnazjum – 145 dzieci
(6 oddziałów).
W Starej Wsi funkcjonują również trzy przedszkola: dwuoddziałowe przedszkole
publiczne z liczbą dzieci – 47 oraz dwa przedszkola niepubliczne Zgromadzenia Sióstr
Służebniczek NMP NP w Starej Wsi, tj. Przedszkole Niepubliczne Sługi Bożej Siostry
Leonii Nastał i Przedszkole Niepubliczne Matki Bożej Miłosierdzia, do których
uczęszcza łącznie 76 dzieci z gminy Brzozów.
Sala gimnastyczna - oczekiwana przez mieszkańców inwestycja oświatowa
W lipcu 1998 r. z inicjatywy ówczesnego dyrektora szkoły Stefana Szarka
i sołtysa Stanisława Supla rozpoczęto budowę sali gimnastycznej. Do pierwszych prac
16
przy fundamentach przystąpiło ponad 300 osób, mieszkańców wsi i pracowników
szkoły. Wartość wykonanych przez nich prac szacuje się na około 44 tysiące złotych.
Jest to bardzo znacząca pomoc, nie tylko ze względu na aspekty materialne, ale
i intencje mieszkańców, którzy aktywnie włączyli się w realizację tego niełatwego
zadania. Łączny koszt całej inwestycji zamknął się kwotą około 2 milionów złotych.
Z tej kwoty 140 tysięcy udało się pozyskać z Ministerstwa Edukacji Narodowej
i Sportu, a 80 tysięcy" z budżetu wojewody podkarpackiego. Jednak jak widać
główny ciężar finansowy tego zadania spoczywał na budżecie gminy Brzozów.
Oddana do użytku w 2003 roku nowa sala sportowa o wymiarach 24 na 12 metrów
(z nowoczesną wentylacją z nawiewami i nagrzewaczami) wraz z zapleczem
technicznym, kuchnią, stołówką, o łącznej powierzchni 521 metrów kwadratowych,
służy nie tylko uczniom szkoły podstawowej i gimnazjum, ale i mieszkańcom wsi na
imprezy sportowe i kulturalne. Powstała baza sportowa do uprawiania takich
dyscyplin sportu jak siatkówka, koszykówka, czy piłka ręczna.
Miasteczko ruchu drogowego
W 2001 roku zostało oddane miasteczko ruchu drogowego przy Szkole
Podstawowej i Gimnazjum w Starej Wsi. Było to pierwsze tego typu miasteczko
w powiecie brzozowskim. Budowę rozpoczęto we wrześniu i powstało dzięki
aktywności dyrekcji szkół, pomocy i pracy społecznej mieszkańców miejscowości oraz
sponsorów. Miasteczko zostało zaprojektowane z myślą o edukacji komunikacyjnej
dzieci i młodzieży. Pod okiem nauczycieli, instruktorów i policjantów dzieci mogą nie
tylko poznawać znaki i przepisy ruchu drogowego, ale również uczyć się
prawidłowych reakcji na zagrożenia drogowe.
Kluby sportowe
Ludowy Klub Sportowy „Parnas” Stara Wieś został założony w 1999 r.
Zarejestrowany i wpisany do Rejestru Stowarzyszeń Kultury Fizycznej pod numerem
202. W klubie prowadzona jest działalność w 4 sekcjach sportowych: tenis stołowy,
szachy, piłka siatkowa i piłka nożna halowa oldbojów. W swoich szeregach zrzesza
około 60 zawodników różnych kategorii wiekowych i działaczy.
17
Obecnie sekcja tenisa stołowego prowadzi rozgrywki w Lidze Wojewódzkiej,
sekcja szachowa w III Lidze Ogólnopolskiej, a sekcje piłki nożnej i siatkowej
w Lidze Powiatowej. Działalność sportowo-wychowawczą prowadzą działacze klubowi
i nauczyciele wychowania fizycznego Zespołu Szkół w Starej Wsi społecznie.
Największe osiągnięcia to: awans do II Ogólnopolskiej Ligi Szachowej
w kategorii seniorów, wicemistrzostwo województw południowo-wschodniej Polski
w kategorii juniora w tenisie stołowym zawodników zrzeszonych w LZS.
17.05.1995 r. został zarejestrowany UKS "ISKRA" Stara Wieś i zapisany do
rejestru stowarzyszeń kultury fizycznej pod numerem 140. Prowadzona działalność to
tenis stołowy i piłka nożna.
Lata 1995 - 2000 to lata największych sukcesów tenisistów UKS "ISKRA" Stara
Wieś.
Uczniowie
startowali
we
wszystkich
kategoriach
wiekowych
zarówno
dziewczęta, jak i chłopcy, odnosząc większe lub mniejsze sukcesy nie tylko na terenie
gminy czy powiatu, lecz także w zawodach wojewódzkich, a nawet ogólnopolskich.
Pracą szkoleniową w klubie zajmują się społecznie nauczyciele wychowania
fizycznego Zespołu Szkół w Starej Wsi. Największe sukcesy to: sekcja tenisa
stołowego - I miejsca w Wojewódzkich Turniejach Klasyfikacyjnych w kategorii kadet
junior,
dziewczęta
podkarpackiego,
VI
i
chłopcy
miejsce
powoływani
w
są
Ogólnopolskim
do
prezentacji
Finale
województwa
Uczniowskich
Klubów
Sportowych w latach 1996 i 1997, udział młodzieży w Ogólnopolskich Turniejach
Klasyfikacyjnych gdzie gra 32 najlepszych zawodników z całej Polski.
W piłce nożnej największe sukcesy to: wicemistrzostwo województwa,
mistrzostwo województwa i udział w ogólnopolskich finałach Turnieju Mini Piłki
Nożnej UKS-ów w kategorii młodzików i młodziczek do klasy IV.
Zarówno UKS i LKS korzysta z zaplecza i bazy sportowej Zespołu Szkół
w Starej Wsi.
Warsztat Terapii Zajęciowej
Warsztat Terapii Zajęciowej w Starej Wsi jest jednostką budżetową Gminy
Brzozów, która jest organem prowadzącym.
18
Ośrodek funkcjonuje od 2 stycznia 1999 roku - prowadzi rehabilitację zawodową
i społeczną w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do
podjęcia zatrudnienia.
Przystosowany jest dla 35 osób powyżej 16-tego roku życia, a warunkiem
uczestnictwa jest posiadanie aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
zawierającego wskazanie do uczestnictwa w terapii zajęciowej.
Podania kandydatów przyjmuje i zatwierdza kierownik Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Brzozowie - pełniący nadzór merytoryczny nad Warsztatem.
Terapia realizowana jest w siedmiu pracowniach o różnym profilu zainteresowań
uczestników i są to:
-
pracownia plastyczna – wprowadza i doskonali techniki z dziedziny malarstwa,
rysunku,
rzeźby,
wykonywaniem
grafiki,
przedmiotów
metaloplastyki,
dekoracyjnych,
rękodzielnictwa;
użytkowych
z
zajmuje
się
maksymalnym
wykorzystaniem potencjału kreatywności twórczej uczestników,
-
pracownia gospodarstwa domowego – obejmuje wszelkie czynności związane
z samoobsługą w przygotowywaniu posiłków – zarówno prostych jak i bardziej
złożonych, w tym również z wykorzystaniem wszechstronnego sprzętu AGD,
-
pracownia rękodzieła artystycznego – umożliwia poznanie narzędzi do robót
ręcznych, posługiwanie się maszyną do szycia, overlokiem; najbardziej ulubione
techniki uczestników tej pracowni to haft krzyżykowy, malowanie na szkle, tkanie,
tworzenie kompozycji kwiatowych,
-
pracownia ceramiczno – ogrodnicza
daje uczestnikom możliwość zapoznania
z rodzajami gleb i ich uprawą, uczy posługiwania się narzędziami ogrodniczymi,
wysiewu nasion, hodowli i pielęgnacji roślin ozdobnych i warzyw, ponadto
wprowadza techniki powstawania wyrobów z gliny z zastosowaniem form do
odlewów, koła ceramicznego jak i tworzone ręcznie wg własnych projektów
uczestników,
-
pracownia wikliniarska – pozwala na poznanie różnorodnych wzorów oraz splotów
z wikliny wykorzystywanych do wyrobu przedmiotów użytkowych jak i ozdobnych
; najczęściej wykonywane są kosze na kwiaty doniczkowe, koszyki i ozdoby
świąteczne – wielkanocne , bożonarodzeniowe, tace i flakony różnej wielkości,
19
-
pracownia poligraficzna - prowadzi terapię z wykorzystaniem maszyn i urządzeń
poligraficznych, zapoznając uczestników z zasadami ich posługiwania się,
w pracowni wykonywane są m.in.
wizytówki, ulotki, kartki świąteczne
i okazjonalne , redagowana i drukowana jest również warsztatowa gazetka
„Skrzacik ”, zawierająca artykuły opracowywane przez uczestników,
-
pracownia stolarska – zapoznaje z narzędziami stolarskimi, prowadzi wstępna
obróbkę drewna, wykonując galanterię użytkową i dekoracyjną z głównym
przeznaczeniem na bieżące potrzeby ośrodka.
3. Ocena mocnych i słabych stron wsi (analiza SWOT)
SILNE STRONY:
Walory przyrodnicze, tereny zielone przy wsi dające podstawy dla rozwoju
aktywizacji gospodarczej,
Położenie – przy drodze wojewódzkiej 886, rozwinięta sieć handlowo –
gastronomiczna, CPN i hotel
Sąsiedztwo Brzozowa (korzystanie z usług i infrastruktury miejskiej)
Tereny dla potencjalnych inwestorów
Miejsce kultu religijnego o zasięgu międzynarodowym (Sanktuarium Maryjne)
Trzy zgromadzenia zakonne prowadzące działalność misyjno-rekolekcyjną
i wypoczynkową, m.in.
Trzy muzea ( dwa z eksponatami z działalności misyjnej i unikatowe muzeum
pożarnictwa)
Atrakcyjne oferty istniejących gospodarstw agroturystycznych
Warsztat Terapii Zajęciowej dla niepełnosprawnych
Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum) z dobrym zapleczem
dydaktyczno- sportowym ( nowa sala gimnastyczna)
Miasteczko ruchu drogowego i rowerowy tor przeszkód
Duża aktywność społeczna mieszkańców
Integracja i współdziałanie istniejących organizacji i stowarzyszeń działających
na rzecz mieszkańców i rozwoju wsi
Miejsca pamięci narodowej
20
SŁABE STRONY:
Brak zakładów pracy
Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna (brak kanalizacji)
Brak bazy i zaplecza rekreacyjno-sportowego dla mieszkańców, placu zabaw
dla dzieci
Brak boisk sportowych dla aktywnie działających klubów sportowych (LKS
„Parnas”, UKS „Iskra”),
Brak miejsc spotkań młodzieży i mieszkańców
Brak sieci wodno-kanaliacyjnej
Brak sygnalizacji świetlnej na drodze wojewódzkiej w centrum wsi
Brak pomieszczeń do ekspozycji kultury ludowej (eksponaty zgromadzone ą w
Muzeum Pożarnictwa)
Brak pomieszczeń biurowo socjalnych dla sołtysa i rady sołeckiej
Brak pomieszczeń dla działających stowarzyszeń i organizacji wiejskich (ZHP,
ZMW, LKS „Parnas”, UKS „Iskra”, Koło Gospodyń Wiejskich), lokalnej gazety
„Pod Parnasem”
Brak
pomieszczeń
dla
istniejących
bibliotek
(aktualnie
znajduje
się
w wynajmowanym pomieszczeniu prywatnym) , gabinetów – lekarskiego
i stomatologicznego
SZANSE:
Uzyskanie środków z funduszy strukturalnych i dotacji krajowych na
priorytetowe zadania inwestycyjne (kanalizację miejscowości, modernizację
istniejącego
budynku
starej
szkoły
podstawowej,
budowę
kompleksu
sportowo-rekreacyjnego)
Współpraca z gminą Jasienica Rosielna w zakresie gospodarki ściekami
komunalnymi
Potencjalny napływ turystów
Udostępnianie majątku komunalnego na dogodnych warunkach (sprzedaży,
dzierżawy lub wniesienia jako aport do spółki) do tworzenia i prowadzenia
21
działalności
gospodarczej,
oraz
terenów
pod
rozwój
budownictwa
mieszkaniowego i przemysłowo - usługowo –handlowego
Produkcja żywności związana z rolniczą przestrzenią produkcyjną, w tym
rolnictwa ekologicznego,
Utworzenie centrum wypoczynkowego o.o. jezuitów w kompleksie leśnym
Stara Wieś-Orzechówka, wchodzącego w skład funkcjonalnego kompleksu
zdrojowo- wypoczynkowego,
Aktywizacja
produkcyjna
i restrukturyzacja
rolnictwa
tj.
dostosowania
kierunków produkcji do wymogów rynku, unowocześnienia form organizacji
produkcji, rozwoju usług, przetwórstwa, przechowalnictwa i przygotowania do
sprzedaży dużych i jednorodnych partii towarowych.
Rozbudowa istniejącej bazy turystycznej
Rozwój agroturystyki i różnych form turystyki związanej z atrakcyjnym
krajobrazem, dużymi kompleksami leśnymi i położeniem na trasie przejazdu z
centrum Polski w Bieszczady.
ZAGROŻENIA:
Strukturalne bezrobocie
Spadająca kondycja okolicznych zakładów dających zatrudnienie mieszkańcom
Zubożenie społeczeństwa spowodowane brakiem opłacalności produkcji rolnej
Niż demograficzny i starzenie się społeczeństwa
4. Analiza zasobów miejscowości Stara Wieś - wizja rozwoju wsi
DIAGNOZA AKTUALNEJ SYTUACJI
Co ją wyróżnia?
WIZJA STANU DOCELOWEGO
Pielgrzymkowe Sanktuarium
Co ma ją
rozwój turystyki, rozwój
Maryjne, miejsce kultu
wyróżniać?
produkcji i usług,
religijnego, aktywnie
kompleksowa baza
działające zgromadzenia
sportowo – rekreacyjna,
zakonne
zagospodarowana i
wyposażona świetlica
wiejska
22
Jakie pełni
mieszkaniową
funkcje?
Jakie ma pełnić
mieszkaniowe, kulturalne,
funkcje?
usługowo - produkcyjne,
turystyczne, rolnicze
Kim są
pracownicy, emeryci,
Kim mają być
zintegrowani mieszkańcy
mieszkańcy?
renciści, bezrobotni,
mieszkańcy?
wsi, podnoszący swoje
młodzież,
kwalifikacje,
zaangażowani w życie wsi,
podniesiony poziom
wykształcenia, aktywna
młodzież
Co daje
praca w sferze produkcyjno
Co ma dać
praca w sferze
utrzymanie?
– usługowej głównie poza
utrzymanie?
produkcyjno – usługowej,
wsią; emerytury, renty,
we wsi i poza wsią,
pomoc społeczna, zasiłki dla
działalność gospodarcza,
bezrobotnych
turystyka
Jak
Rada Sołecka w sołectwie
W jaki sposób
stowarzyszenia kulturalne
zorganizowani
Stara Wieś;
ma być
i turystyczne, Grupa
zorganizowana
Odnowy Wsi
są mieszkańcy?
wieś i
mieszkańcy?
W jaki sposób
sporadyczne zebrania
W jaki sposób
okresowe spotkania i
rozwiązują
wiejskie, indywidualne
mają być
zebrania wiejskie,
problemy?
interwencje u władz gminy
rozwiązywane
spotkania z władzami
problemy?
gminy, współpraca z
sąsiednimi
miejscowościami,
zwiększenie przepływu
informacji między
mieszkańcami
23
Jaki wygląda
Wieś o zwartej zabudowie
nasza wieś?
Jak ma
estetycznie
wyglądać nasza
zagospodarowane posesje
wieś?
segregacja odpadów i
utrzymanie w czystości
wsi, domki letniskowe,
remont budynków,
założenie chodników,
założenie skwerów zieleni
Jaki jest stan
czyste środowisko, brak
Jaki ma być stan
czyste i przyjazne
otoczenia i
zanieczyszczeń, w pobliżu
otoczenia i
środowisko dla ludzi i
środowiska?
wsi liczne tereny zielone;
środowiska?
przyrody, wykorzystanie
naturalnych walorów
przyrodniczych i
turystycznych
Jakie jest
Indywidualne gospodarstwa
Jakie ma być
rolnictwo?
rolne, niskodochodowe
rolnictwo?
Jakie są
Dobrze rozwinięty węzeł
Jakie mają być
regularne połączenia
powiązania
komunikacyjny, wieś
powiązania
komunikacyjne do
komunikacyjne?
położona przy trasie
komunikacyjne?
pobliskiego miasta i do
tranzytowej
innowacyjne, ekologiczne
każdej miejscowości
gminy
Co proponujemy
Korzystanie z miasteczka
Co
korzystanie z
dzieciom i
ruchu drogowego i
zaproponujemy
kompleksowej bazy
młodzieży?
rowerowego toru przeszkód
dzieciom i
sportowo-rekreacyjnej,
młodzieży?
placu zabaw; udział w
rozgrywkach sportowych,
zajęcia w świetlicy,
wiejskiej, ścieżki
rowerowe, spacerowe i
przyrodnicze; dostęp do
ścieżki edukacyjnoprzyrodniczej, udział
w imprezach
folklorystycznych
24
5. Program rozwoju wsi – plan działań (w latach 2004 – 2006 i 2007- 2013)
Modernizacja i rozwój infrastruktury kulturalnej i infrastruktury
rekreacyjno – sportowej
1. Budowa kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych
2. Remont i modernizacja budynku starej szkoły – stworzenie centrum
kulturalnego wsi
3. Budowa placu zabaw dla dzieci
4. Budowa Zakładu Aktywności Zawodowej przy Warsztacie Terapii
Zajęciowej w Starej Wsi
5. Rozbudowa Muzeum Pożarnictwa o dział eksponatów ludowych
6. Budowa ścieżek rowerowych
Modernizacja i rozwój infrastruktury komunalnej
1. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej
2. Budowa chodników i parkingów
3. Wykonanie sygnalizacji świetlnej
4. Budowa zbiorników małej retencji i adaptowanie ich na cele rekreacyjne
5. Poprawa estetyki wsi – według indywidualnych możliwości właścicieli
posesji.
II. Opis projektu realizacyjnego
Budowa kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych w Starej Wsi
1. Określenie działań realizowanych w ramach projektu
Realizacja zadań określonych w „Planie rozwoju miejscowości Stara Wieś”
niewątpliwie wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców.
Przedmiotem projektu jest budowa kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych
w Starej Wsi, inwestycja od dawna oczekiwana przez lokalną społeczność. Kompleks
ma
powstać
klasztornego
w
na
(zagospodarowanej
bezpośrednim
działce
w
nr
części
sąsiedztwie
7644
zabytkowego
stanowiącej
południowej
–
zespołu
własność
budynek
gminy
Szkoły
kościelnoBrzozów
Podstawowej
i Gimnazjum oraz sala gimnastyczna). Atrakcyjność lokalizacji zadania - w centrum
25
wsi - sprawi, że z kompleksu sportowo - rekreacyjnego będą mogli korzystać wszyscy
mieszkańcy bez ograniczeń komunikacyjnych, głównie dzieci i młodzież oraz
uczestnicy Warsztatu Terapii Zajęciowej. Wybór działki pod ww. inwestycję wiąże się
również ze znacznym obniżeniem kosztów zadania z uwagi na częściowe
zniwelowanie terenu. Oświetlenie terenu przewiduje się zamontować na istniejących
słupach napowietrznej linii elektrycznej NN, przy drodze gminnej na działce Nr 7642,
przy zach. oraz płn. Granicy działki, w ramach innego zadania.
W skład kompleksu będą wchodzić:
boiska rekreacyjne:
–
do piłki nożnej i ręcznej z naturalną, trawiastą nawierzchnią
o wymiarach 70 X 40 m oraz widownia terenowa trzypoziomowa,
–
do siatkówki – pełnowymiarowe o nawierzchni ze sztucznej trawy,
–
do koszykówki – pełnowymiarowe o nawierzchni asfaltobetonowej
kort tenisowy - pełnowymiarowy o nawierzchni ze sztucznej trawy;
skocznia do skoków w dal – o powierzchni 102,2 m2, z bieżnią
pokrytą dwuwarstwową sztuczną trawą;
koło do pchnięcia kulą – o średnicy 2,1 4 m.
W ramach budowy kompleksu przewidziano wykonanie drogi wewnętrznej,
połączonej z drogami gminnymi, budowę chodników, częściowe ogrodzenie działki
oraz
wyplantowanie
terenu,
obsianie
go
trawą,
zasadzenie
przy
ciągach
komunikacyjnych drzew iglastych (srebrny świerk) oraz ustawienie kilku ławek
parkowych.
Projekt przewiduje budowę kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych
w Starej Wsi w dwóch etapach czasowych, tj. w latach 2005-2006.
2. Uzasadnienie realizacji projektu
Realizacja projektu przyczyni się do poprawy dostępności do bazy sportowej,
da szanse na stworzenie komfortowego zaplecza dla mieszkańców chcących aktywnie
spędzać wolny czas uprawiając sport, pozwoli propagować zdrowy model życia tak
wśród dzieci i młodzieży, jak i dorosłych mieszkańców wsi, poprawi aktywność
działających w Starej Wsi klubów sportowych, uatrakcyjni oferty turystyczne
i agroturystyczne, programy: Ignacjańskich Dni Młodzieży, propagujących aktywne
26
formy wypoczynku i twórczego spędzania czasu w celu osiągnięcia lepszej integracji
młodzieży pochodzącej z różnych środowisk i regionów, Warsztatu Terapii Zajęciowej
– poprzez wprowadzenie dodatkowych zajęć z zakresu terapii ruchowej.
Ponadto osiągnięcie celu głównego wpłynie m.in. na:
- zwiększenie atrakcyjności miejscowości Stara Wieś (w kontekście promocyjnym)
- wzrost ilości osób uprawiających sport
- rozwój młodych talentów sportowych,
- zwiększenie popularyzacji sportu wśród młodzieży i osób dorosłych,
- poprawę stanu zdrowia i kondycji mieszkańców (w szerszej perspektywie czasowej)
Stara Wieś jest jedyną miejscowością w gminie Brzozów nie posiadającą do tej
pory
boisk
sportowych,
stąd
adaptowanie
terenów
w
centrum
wsi
przy
nowowybudowanej sali gimnastycznej na kompleks boisk wydaje się jak najbardziej
uzasadnione.
3. Kosztorys planowanego przedsięwzięcia
Kosztorys budowy kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych
w Starej Wsi
l.p.
Elementy kompleksu
Wartość
Wartość
ogółem
ogółem
(PLN netto)
(PLN brutto)
1.
Boisko do piłki nożnej i ręcznej
16.806,43
20.503,84
2.
Boisko do siatkówki
28.070,32
34.245,79
3.
Boisko do koszykówki
44.470,89
54.254,49
4.
Kort tenisowy
47.432,57
57.867,74
5.
Skocznia do skoków w dal
18.721,52
22.840,25
6.
Koło do pchnięcia kulą
765,80
934,28
7.
Droga z asfaltobetonu (bieżnia)
58.287,23
71.110,42
8.
Drogi i place z płyt ażurowych
24.184,34
29.504,89
9.
Chodniki
19.742,16
24.085,44
10.
Widownia
30.120,97
36.747,58
11.
Ogrodzenie działki
21.633,69
26.393,10
27
12.
Mała architektura. Zieleń
3.308,59
4.036,48
INNE
13.
Dokumentacja techniczna
3.000,00
3.660,00
14.
Nadzór inwestorski
4.672,13
5.700,00
15.
Promocja projektu
2.459,02
3.000,00
RAZEM
323.675,66
Podatek VAT 22%
71.208,64
OGÓŁEM
394.884,30
394.884,30
28
4. Harmonogram realizacji projektu
Projekt przewiduje budowę kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych w Starej Wsi w dwóch etapach (w latach 2005-2006):
etap pierwszy (2005) – opracowanie dokumentacji technicznej, budowa boisk rekreacyjnych do piłki nożnej i ręcznej, do siatkówki, koszykówki, kortu
tenisowego oraz drogi z płyt ażurowych;
etap drugi (2006) – budowa skoczni do skoków w dal oraz koła do pchnięcia kulą, budowa widowni terenowej, drogi wewnętrznej i chodników, wykonanie
częściowego ogrodzenia działki, małej architektury zieleni, prac porządkowych, wizualizacja projektu (tablice informacyjne, przygotowanie bloku informacyjnopromocyjnego).
Harmonogram rzeczowo-finansowy projektu
p.n. Budowa kompleksu rekreacyjnych boisk sportowych w Starej Wsi
Nazwa elementu
l.p.
1
2
Wartość
Roboty do
Wartość
robót
realizacji
robót
wykonanych
(PLN brutto)
(PLN brutto)
(PLN brutto)
3
4
3.660,00
3.660,00
2005
5
I
6
-
II
7
2006
III
8
IV
9
I
10
II
11
III
12
IV
13
1.
Dokumentacja techniczna
3.660,00
-
-
-
-
-
-
2.
Boisko do piłki nożnej i ręcznej
20.503,84
-
20.503,84
-
-
-
-
20.503,84
-
-
-
3.
Boisko do siatkówki
34.245,79
-
34.245,79
-
-
-
-
34.245,79
-
-
-
4.
Boisko do koszykówki
54.254,49
-
54.254,49
-
-
5.
Kort tenisowy
57.867,74
-
57.867,74
-
-
-
6.
Skocznia do skoków w dal
22.840,25
-
22.840,25
-
-
-
-
7.
Koło do pchnięcia kulą
934,28
-
934,28
-
-
-
-
8.
Droga wewnętrzna -bieżnia
71.110,42
-
71.110,42
-
-
-
-
9.
Droga z płyt ażurowych
29.504,89
-
29.540,89
-
-
-
10
54.254,49
57.867,74
27.293,36
-
-
-
-
-
-
-
-
-
22.840,25
-
-
934,28
-
-
41.110,42
-
-
-
-
30.000,00
2.211,53
Chodniki
24.085,44
-
24.085,44
-
-
-
-
24.085,44
-
-
11.
Widownia
36.747.58
-
36.747.58
-
-
-
-
10.000,00
26.747,58
-
-
12.
Ogrodzenie działki
26.393,10
-
26.393,10
-
-
-
-
13.000,00
13.393,10
-
-
13.
Mała architektura -zieleń
4.036.48
-
4.036.48
-
-
-
-
4.036,48
-
-
14.
Nadzór inwestycyjny
5.700,00
-
5.700,00
-
-
813,82
15.
Promocja projektu
3.000,00
-
-
3.660,00
-
RAZEM
3.000,00
394.884,30
-
3.660,00
391.224,30
-
55.068,31
1.310,59
-
86.471,69
-
-
1.575,59
-
111.536,75
2.000,00
3.000,00
-
-
138.147,55
-
-
28
29