Żołnierze wyklęci – do końca wierni wolnej Polsce
Transkrypt
Żołnierze wyklęci – do końca wierni wolnej Polsce
Mariusz Mazurek – ZSO nr 6 Chełm Temat: Żołnierze wyklęci – do końca wierni wolnej Polsce. Podziemie niepodległościowe po 1944 roku. 1. Cel ogólny: ■ wzbudzanie szacunku dla idei i postaw patriotycznych; ■ rozbudzanie zainteresowań historią swojej miejscowości i regionu; ■ rozwijanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej; ■ kształtowanie umiejętności: pracy w zespole, zbierania informacji z różnych źródeł, selekcji, analizy i scalania informacji, dyskusji. 2. Cele operacyjne: 2.1 Kategoria A [uczeń zna] ■ najważniejsze fakty z dziejów Lubelszczyzny po 1944 r., ■ wybrane organizacje poakowskie oraz ich cele i działalność, ■ metody działalności UB wobec podziemia niepodległościowego. 2.2 Kategoria B [uczeń rozumie] ■ poznane pojęcia związane z tematem, ■ tragizm sytuacji żołnierzy podziemia antykomunistycznego, ■ specyfikę (czas, nasycenie i różnorodność organizacji) Lubelszczyzny w ruchu antykomunistycznym, ■ rozterki moralne działaczy podziemia, ■ przyczyny i skutki represji UB wobec podziemia antykomunistycznego, ■ znaczenie oporu dla walki o suwerenność Polski. 2.3 Kategoria C [uczeń potrafi] ■ wskazać wartości, którymi kierowali działacze podziemia niepodległościowego, ■ wskazać miejsca więzienia i egzekucji działaczy podziemia niepodległościowego, ■ wyszukiwać, analizować i prezentować wiadomości związane z tematem lekcji. 3. Cel wychowawczy: ■ kształtowanie szacunku dla postaw patriotycznych oraz ludzi, którzy odrzucając konformizm walczyli o niepodległą i suwerenną Polskę. 4. Typ lekcji: poświęcona opracowaniu nowego materiału. 5. Metody nauczania i uczenia się: a) słowne: rozmowa nauczająca, elementy wykładu. b) uaktywniające: praca z tekstem, praca w grupach, dyskusja. 6. Forma pracy: praca zespołowa, indywidualna, zbiorowa. 7. Środki dydaktyczne: ■ Nagrania: http://www.youtube.com/watch?v=NqqjL1YesbE (Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944 – 1956; autor: Radio Szczecin) http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=6B9I3nzi0Fo#! (De Press – Myśmy rebelianci) prystupa_reformacka.mp3; kowalczuk_reformacka.mp3 – nagrania pochodzą ze zbiorów Muzeum Chełmskiego film: „175/32” ■ Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944 – 1956, Warszawa – Lublin 2007 ■ Komputer i projektor ■ Materiały pomocnicze ■ Biogramy E. Fieldorfa, W. Pileckiego, D. Siedzikówny: http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Pilecki http://pl.wikipedia.org/wiki/Danuta_Siedzikówna http://pl.wikipedia.org/wiki/Emil_Fieldorf 7. Literatura merytoryczna dla nauczyciela (wybór): ■ Szubarczyk P., „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba”… Danuta Siedzikówna „Inka” (*3 IX 1928 † 28 VIII 1946), Warszawa 2008, IPN ■ Cyra A., Wysocki W., Rotmistrz Witold Pilecki, Warszawa 1997 ■ Pawłowicz J., Rotmistrz Witold Pilecki 1901 – 1948, Warszawa 2008 ■ Generał August Emil Fieldorf „Nil”, wybór i opracowanie Wiesława Młynarczyk, Monika Koszyńska, Warszawa 2009, (seria „Materiały edukacyjne” IPN, t. 4) ■ http://www.pilecki.ipn.gov.pl ■ http://fieldorf.pl ■ http://www.inka.witryna.info/ 8. Komentarz: Scenariusz lekcji przeznaczony jest dla klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych, można go również wykorzystać na zajęciach pozalekcyjnych w klasach trzecich gimnazjum. Konspekt nie jest napisany pod kątem konkretnego podręcznika, nie odwołuje się też do tekstów jednego z nich. Autorzy podręczników różną ilość miejsca poświęcają kwestii podziemia niepodległościowego lat 1944 – 56, stąd może zaistnieć potrzeba sięgnięcia do tekstów dodatkowych (pomocniczych). Konspekt zakłada, że uczniowie znają zmiany ustrojowe, polityczne i społeczne, które zaszły w powojennej Polsce oraz cele i działalność władz komunistycznych, a także rozumieją sytuację w jakiej znalazły się władze Polski Podziemnej i szeregowi żołnierze podziemia. 9. Proponowany przebieg lekcji: Czynności porządkowe – uczniowie na początku lekcji zajmują miejsca zgodnie z podziałem na grupy. Lekcję zaczynamy od obejrzenia nagrania Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944 – 1956 (autor: Radio Szczecin). Następnie pytamy uczniów: Jaka była sytuacja polityczna na wyzwolonych spod okupacji niemieckiej ziemiach polskich? Jakimi motywami kierował się generał Okulicki wydając rozkaz rozwiązujący AK? Jakie zadania stawiał przed żołnierzami podziemia poakowskiego? Prowadzący koryguje ewentualne nieścisłości w wypowiedzi uczniów i uzupełnia je. Następnie wyjaśnia temat zajęć i przedstawia ich cele. Rozdaje także materiały pomocnicze potrzebne w toku lekcji. Następnie w formie krótkiego, syntetycznego wykładu przedstawia organizacje antykomunistyczne aktywnie działające pod koniec wojny na ziemiach polskich, ze szczególnym uwzględnieniem Lubelszczyzny i jej specyfiki. W kolejnym etapie polecamy uczniom zapoznanie się z biogramami A. Fieldorfa, W. Pileckiego i D. Siedzikówny (mogą to być materiały dołączone do niniejszego konspektu lub biogramy z Wikipedii), by mogli dokonać charakterystyki postaw tych bohaterów podziemia niepodległościowego. Uczniowie powinni wskazać również pewną wspólną formację patriotyczną wynikającą ze wspólnoty wychowania i wartości. Nauczyciel rozdaje grupom „Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956” (lub kserokopie wybranych stron). Istnieje możliwość zróżnicowania przekazanych grupom informacji w przypadku wykorzystania kserokopii i wzajemnego uzupełniania informacji w trakcie prezentacji wyników prac grup. Grupy pracują nad zagadnieniami: Jakie organizacje działały na Lubelszczyźnie? Jaka była ich liczebność? Jak oceniają szanse zwycięstwa podziemia niepodległościowego? Co zdecydowało o podjęciu tej walki? Jakich efektów się spodziewano? Jakie wartości przyświecały działaczom podziemia? Następna faza lekcji to egzemplifikacja przykładami działalności podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie. Grupy pracują z biogramami wybranych działaczy podziemia oraz „Atlasem polskiego podziemia …” (zaproponowane w materiałach pomocniczych postacie można zamienić zgodnie z lokalnymi wymogami lub wyborem prowadzącego). W kolejnym etapie uczniowie poznają metody walki prowadzonej przez UB z działaczami podziemia. W tym celu możemy wykorzystać plakaty propagandowe (3 x TAK, Olbrzym i zapluty…) lub nagrane wspomnienia pp. Prystupy i Kowalczuka (dołączone do konspektu), lub film dokumentalny 175/32 o przesłuchaniu Kazimiery Kamińskiej, działaczki Zrzeszenia WiN (dołączony do konspektu). Uczniowie powinni wiedzieć: Jakie były metody śledcze UB? Jaki stworzono wizerunek propagandowy organizacji i działaczy niepodległościowych? Jakie wyroki zapadały na działaczy niepodległościowych? W podsumowaniu zajęć można zaproponować uczniom dyskusję: Jakie były szanse na uniknięcie bratobójczej walki? Czy podziemie niepodległościowe przegrało? Fazę refleksji można zakończyć obejrzeniem teledysku zespołu De Press – Myśmy rebelianci. Uczniowie wypełniają swoje karty oceny pracy w grupie (załącznik). Wystawienie ocen wyrażonych stopniem szkolnym.(w przypadku realizacji zajęć lekcyjnych). Praca domowa: Określenie „żołnierze wyklęci” ma charakter wartościujący. Ustal jak w powszechnym rozumieniu jest ono odbierane. Zajmij stanowisko, czy słusznie niektórzy kombatanci, wobec których używa się tego określenia, nie akceptują go. ZAŁĄCZNIK Oceń pracę w Twojej grupie Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Częściowo się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam 1. Miała jasne cele 5 4 3 2 1 2. Dążyła do realizacji celów 5 4 3 2 1 3. Podejmowała decyzje, biorąc pod uwagę zdanie wszystkich 5 4 3 2 1 1. Słuchali się nawzajem 5 4 3 2 1 2. Pomagali sobie nawzajem 5 4 3 2 1 3. Szanowali odmienne punkty widzenia 5 4 3 2 1 4. Wszyscy byli zaangażowani w pracę 5 4 3 2 1 Moja grupa Członkowie mojej grupy