Zapisz jako PDF

Spis treści
1 Wprowadzenie
1.1 Przykład
2 Parametry funkcji
2.1 Przykład
3 Zmienne lokalne
3.1 Przykład
3.2 Dostęp do zmiennych globalnych
3.2.1 Przykład
4 Domyślne wartości argumentów
4.1 Przykład
5 Zaawansowane sposoby przekazywania argumentów
5.1 Argumenty nazwane
5.1.1 Przykład
5.2 Zmienna liczba parametrów
5.2.1 Przykład
5.2.2 W jaki sposób argumenty zostają przyporządkowane?
5.3 Zmienna liczba argumentów nazwanych
5.3.1 Przykład
6 Polecenie return
6.1 Przykład
6.2 Przykład
7 Opisy wbudowane w funkcje
7.1 Przykład
7.2 Używanie DocString
7.3 Co powinna zawierać dokumentacja funkcji
8 Ćwiczenia
Wprowadzenie
Funkcje to fragmenty programu, które można używać wielokrotnie. Możemy nadać nazwę jakiejś
grupie instrukcji i uruchamiać ją używając tej nazwy w dowolnym miejscu programu tyle razy ile
chcemy. Operację taką nazywamy wywołaniem funkcji. Tak naprawdę używaliśmy już wielu
wbudowanych funkcji takich jak len czy range. Funkcje są prawdopodobnie najważniejszym
składnikiem budującym każdy program (w dowolnym języku programowania), musimy więc poznać
je dokładniej.
Funkcje definiujemy w programie używając słowa kluczowego def. Po tym słowie następuje nazwa
funkcji oraz para nawiasów, które mogą zawierać nazwy zmiennych (parametrów funkcji), a linia
kończy się dwukropkiem. Parametry służą do przekazywania funkcji różnych wartości tzw.
wejściowych i uzyskiwania zależnych od nich wyników. Potem następuje blok linii programu, które
tworzą funkcję. Poniżej jest przedstawiony przykład definicji i wywołania funkcji.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: function1.py
# początek definicji funkcji
def przywitajSie():
print 'Sie ma!' # instrukcje tworzące funkcję
# koniec definicji funkcji
przywitajSie() # wywołanie (użycie) funkcji
przywitajSie() # ponowne wywołanie funkcji
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
Sie ma!
Sie ma!
Jak to działa?
Definiujemy funkcję o nazwie przywitajSie w sposób opisany powyżej. Ponieważ funkcja ta nie
używa żadnych parametrów, nie ma więc żadnych zmiennych wewnątrz nawiasów. Zauważ, że
możemy wywołać tę samą funkcję dwukrotnie co oznacza, że nie musimy dwa razy pisać tego
fragmentu programu.
Parametry funkcji
Jak wiemy, funkcja może mieć parametry wywołania. Są to wartości, które dostarczamy funkcji, i
których możemy użyć wewnątrz funkcji. Parametry zachowują się tak samo jak zmienne z tą różnicą,
że ich wartości są nadawane w momencie wywołania funkcji.
Parametry wpisuje się w nawiasach podczas definiowania funkcji oddzielając je przecinkami. Kiedy
wywołujemy funkcję, ich wartości podajemy w taki sam sposób. Uwaga: nazwy, które podaliśmy
podczas definiowania funkcji nazywamy parametrami, ale wartości podane przy wywołaniu funkcji
nazywamy argumentami.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_param.py
def printMax(a, b):
if a > b:
print a, 'jest większe'
elif a == b:
print a, 'jest równe', b
else:
print b, 'jest większe'
printMax(3, 4) # bezpośrednio podane wartości
x = 5
y = 7
printMax(x, y) # zmienne podane jako argumenty
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
4 jest większe
7 jest większe
Jak to działa?
Definiujemy tutaj funkcję o nazwie printMax, która używa dwóch parametrów o nazwach a i b.
Funkcja ma znaleźć większą z liczb używając instrukcji if..else a następnie wypisać, która liczba
jest większa. Podczas pierwszego użycia funkcji printMax podaliśmy bezpośrednio liczby jako
argumenty. Przy drugim wywołaniu jako argumentów użyliśmy zmiennych. Instrukcja
printMax(x,y) przypisuje wartość pierwszego argumentu (zmiennej x) do parametru a oraz
wartość drugiego argumentu (zmiennej y) do parametru b. Samo wyznaczenie większej liczby i jej
wypisanie odbywa się wewnątrz funkcji tak samo za każdym razem.
Zmienne lokalne
Jeśli wewnątrz funkcji zadeklarujemy zmienne, nie mają one żadnego związku ze zmiennymi poza
funkcją, nawet jeśli mają takie same nazwy. Mówimy, że nazwy zmiennych wewnątrz funkcji są
lokalne dla tej funkcji. Obszar, w którym możemy danej zmiennej używać nazywamy zasięgiem
zmiennej. Każda zmienna zdefiniowana w funkcji ma zasięg poczynając od miejsca, w którym po raz
pierwszy przypiszemy jej wartość, aż do końca funkcji.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_local.py
x = 50
def func(x):
print 'x wynosi', x
x = 2
print 'Zmieniono lokalne x na', x
func(x)
print 'x ciągle wynosi', x
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
x wynosi 50
Zmieniono lokalne x na 2
x ciągle wynosi 50
Jak to działa?
Kiedy po raz pierwszy wypisujemy wartość zmiennej x, w pierwszej linii funkcji func, użyta zostaje
wartość parametru zadeklarowanego w bloku głównym, powyżej definicji funkcji.
Następnie przypisujemy zmiennej x wartość 2. Nazwa x jest lokalna dla funkcji, tak więc gdy
zmieniamy wartość x wewnątrz funkcji, zmienna x zdefiniowana w bloku głównym pozostaje
niezmieniona.
W momencie ostatniego wywołania polecenia print wypisujemy wartość zmiennej x zdefiniowanej
w bloku głównym potwierdzając, że nie została ona zmieniona przez przypisanie nowej wartości
lokalnej zmiennej x wewnątrz poprzednio wywołanej funkcji.
Dostęp do zmiennych globalnych
Wewnątrz funkcji, odczytywać zmienne zdefiniowane na wyższym poziomie można bez problemu.
Jeśli natomiast chcemy przypisywać wartość do takiej zmiennej, zdefiniowanej poza zakresem danej
funkcji, to trzeba tą zmienną określić jako globalną. Służy do tego deklaracja global. Bez użycia tej
deklaracji nie jest możliwe przypisanie wartości zmiennej zdefiniowanej na zewnątrz funkcji —
jedyny efekt takiego przypisania to utworzenie lokalnej zmiennej o tej nazwie, która zasłania
zmienną globalną.
Należy powiedzieć precyzyjnie, co tutaj znaczy słowo globalna. W Pythonie zmienną globalną nazywa
się zmienną zdefiniowaną bezpośrednio w jakimś module, a nie wewnątrz funkcji czy klasy w tym
module. Takie znaczenie jest zupełnie inne niż np. w C, gdzie zmienna globalna o danej nazwie w
całym programie może być tylko jedna.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_global.py
x = 50
def func():
global x
print 'x wynosi', x
x = 2
print 'Zmieniono zewnętrzny x na', x
func()
print 'x wynosi teraz', x
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
x wynosi 50
Zmieniono zewnętrzny x na 2
x wynosi teraz 2
Jak to działa?
Deklaracja global została użyta do poinformowania, że chodzi nam o globalną, zewnętrzną zmienną
x. Jeśli teraz przypisujemy wartość zmiennej x wewnątrz funkcji, zmieniamy wartość x z głównego
bloku.
Można określić więcej niż jedną zmienną globalną w tej samej deklaracji global, na przykład: global
x, y, z.
Wyskakując na moment do rozdziału o modułach, należy wspomnieć, że do do zmiennych
zdefiniowanych „gdzie indziej“ można się odwoływać podając nazwę modułu który je zawiera. Na
przykład zmienna argv zdefiniowana w module sys jest z poza tego modułu dostępna jako
sys.argv. Dlatego atrybut global służy do dostępu do zmiennych zdefiniowanych na poziomie
modułu, ale tylko z wewnątrz tego modułu.
Domyślne wartości argumentów
W przypadku pewnych funkcji nie zawsze chcemy podawać argumenty odpowiadające wszystkim
parametrom określonych w definicji funkcji. Parametry mogą być „opcjonalne“. Nie musimy wtedy
ich podawać w wyłaniu funkcji, i jeśli tego nie zrobimy zostaną użyte wartości domyślne. Wartości
domyślne definiujemy dopisując w definicji funkcji po nazwie parametru znak = i wartość domyślną.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_default.py
def napisz(wiadomosc, razy=1):
print wiadomosc * razy
napisz('Dzień')
napisz('dobry', 5)
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
Dzień
dobrydobrydobrydobrydobry
Jak to działa?
Funkcja o nazwie napisz ma za zadanie wypisać tekst tyle razy ile podano. Jeśli nie podamy ile razy,
wtedy domyślnie tekst wypisywany jest jeden raz. Osiągamy to podając wartość domyślną argumentu
dla parametru razy równą 1.
Podczas pierwszego wywołania napisz podajemy tylko tekst i wypisywany jest on jeden raz. Przy
drugim wywołaniu napisz podajemy zarówno tekst jak i argument 5 mówiący, że chcemy napisać
tekst 5 razy.
Uwaga
tylko parametry z końca listy parametrów mogą mieć wartości domyślne. Nie można mieć
parametru z wartością domyślną przed parametrem bez wartości domyślnej w kolejności
deklaracji na liście parametrów funkcji. Dzieje się tak dlatego, że wartości są przypisywane
parametrom zgodnie z ich pozycją na liście. Na przykład deklaracja def func(a, b=5) jest
prawidłowa, ale deklaracja def func(a=5, b) nie jest, bo wówczas w wywołaniu func(11)
nie byłoby jasne, czy podany argument tyczy się a czy b.
Zaawansowane sposoby przekazywania argumentów
Argumenty nazwane
Jeśli chcemy skorzystać z funkcji o dużej liczbie parametrów, wygodne może być jawne użycie nazw
parametrów. Działa to tak, że w wywołaniu funkcji podajemy zarówno nazwę parametru, jak i, tak
jak poprzednio, właściwy argument. Podanie wartości danego parametru poprzez taki nazwany
argument (po angielsku argumenty takie nazywa się keyword arguments), powoduje, że jego wartość
w wywołaniu funkcji jest ustalona i zostaje on wyłączony z normalnego przypisywania argumentów
do parametrów według kolejności.
Rozpoznawanie argumentów po nazwie, a nie kolejności, ma dwie zalety:
1. użycie funkcji jest prostsze, bo nie musimy się martwić o kolejność argumentów
2. możemy podać wartości tylko tych argumentów, których chcemy (pod warunkiem, że
parametry które pomieliśmy mają określone wartości domyślne).
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_key.py
def func(a, b=5, c=10):
print 'a wynosi', a, 'oraz b wynosi', b, 'oraz c wynosi', c
func(3, 7)
func(25, c=24)
func(c=50, a=100)
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
a wynosi 3 oraz b wynosi 7 oraz c wynosi 10
a wynosi 25 oraz b wynosi 5 oraz c wynosi 24
a wynosi 100 oraz b wynosi 5 oraz c wynosi 50
Jak to działa?
Funkcja o nazwie func ma jeden parametr bez wartości domyślnej, oraz dwa parametry posiadające
wartości domyślne.
Przy pierwszym użyciu, func(3, 7), parametr a dostaje wartość 3, parametr b dostaje
wartość 7, a parametr c dostaje wartość domyślną 10.
Przy drugim użyciu, func(25, c=24), zmienna a dostaje wartość 25 ze względu na pozycję
na liście argumentów. Parametr c dostaje wartość 24 ze względu na użycie jego nazwy.
Zmienna b dostaje wartość domyślną 5.
Przy trzecim użyciu, func(c=50, a=100), używamy wyłącznie nazw jako argumentów do
podania wartości. Zauważ, że podajemy wartość parametru c przed parametrem a, mimo że a
jest podany przed c w definicji funkcji.
Użycie argumentu nazwanego nazwą która nie odpowiada żadnemu parametrowi jest błędem.
Zmienna liczba parametrów
Czasami wygodnie byłoby zdefiniować funkcję, która przyjmowałaby dowolną liczbę parametrów, tak
jak polecenie print. Można to uzyskać dodając na końcu listy parametrów zmienną, do której
zostanie wpisana lista „nadmiarowych“ argumentów. Ten specjalny parametr jest oznaczony przez
gwiazdkę przed jego nazwą.
Przykład
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
>>> def powypisuj(rozdzielacz, pierwsze, *reszta)
...
"""Wypisuje podane słowa używając pierwszego argumentu
...
jako rozdzielacza."""
...
print pierwsze
...
for slowo in reszta:
...
print rozdzielacz, slowo,
...
...
>>> powypisuj('-x-', 'ala', 'ma', 'kota')
ala-x-ma-x-kota
>>> powypisuj('-x-', 'ala')
ala
>>> powypisuj('-x-')
Traceback (most recent call last):
File "<stdin>", line 1, in <module>
TypeError: powypisuj() takes at least 2 arguments (1 given)
W jaki sposób argumenty zostają przyporządkowane?
Argumenty nazwane nie mogą występować tylko na końcu listy argumentów, lub patrząc od drugiej
strony, argumenty nienazwane muszą znajdować się na początku. Podane argumenty są
przyporządkowywane parametrom w ten sposób, że najpierw argumenty bez zadanej nazwy
parametru zostają przydzielone do odpowiednich parametrów w kolejności, a potem argumenty
nazwane zostają przydzielone do odpowiednich parametrów według nazwy. Tak więc, jeśli
argumentów jest więcej niż parametrów „bez gwiazki“, to trafią one do zmiennej „z gwiazdką“.
Błędem jest jeśli jakiemuś parametrowi zostaną przyporządkowane dwa argumenty &mdash na
przykład jeden zwykły, a drugi nazwany.
Zmienna liczba argumentów nazwanych
Istnieje jeszcze jeden sposób przekazywania zmiennej liczby parametrów, w formie słownika.
Ponieważ słowniki będą omówione dopiero w rozdziale o strukturach danych, to reszta tego
podrozdziału może być niezrozumiała. Jeśli tak, to nie przejmuj się i najpierw poczytaj o słownikach.
Funkcja może mieć jeszcze jeden specjalny parametr — poprzedzony dwoma gwiazkami, zwyczajowo
nazywający się **kwargs. W wywołaniu takiej funkcji można użyć argumentów nazwanych, których
nazwy nie odpowiadają żadnym parametrom funkcji. Te argumenty zostają wstawione do słownika,
który zostaje przekazany jako parametr kwargs do funkcji. W tym słowniku, nazwy argumentów są
kluczami, a ich wartości wartościami przypisanymi do tych kluczy.
Przykład
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
>>> def f(*args, **kwargs):
...
print 'args =', args
...
print 'kwargs =', kwargs
...
>>> f(1, 2, 3, a=4, b=5, c=6)
args = (1, 2, 3)
kwargs = {'a': 4, 'b': 5, 'c': 6}
Polecenie return
Dotychczas rozważane funkcje wykonywały pewne polecenia ale nie oczekiwaliśmy od nich aby
zwracały jakieś wartości (tzn. nie potrzebowaliśmy aby wartości wyliczone albo obiekty wytworzone
w funkcji były dostępne w miejscu, z którego wywołaliśmy funkcję).
Polecenie return jest używane do powrotu z funkcji czyli natychmiastowego przerwania jej
wykonania i zwrócenia wartości.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_return.py
def maksimum(x, y):
if x > y:
return x
else:
return y
print maksimum(2, 3)
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
3
Jak to działa?
Funkcja maksimum zwraca większy ze swoich parametrów, czyli liczb przekazanych do funkcji. Do
znalezienia większej z liczb użyta jest instrukcja if..else, po znalezieniu ta wartość jest zwracana.
Uwaga
instrukcja return bez podanej wartości jest równoważna instrukcji return None. None jest
obiektem języka Python reprezentującym brak wartości. Jest on używany na przykład do
zaznaczenia, że jakaś zmienna nie ma wartości.
Każda funkcja domyślnie zawiera instrukcję return None na końcu. Można to zaobserwować
wywołując print jakasFunkcja(), gdzie funkcja jakasFunkcja nie używa instrukcji return, na
przykład:
Przykład
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
>>> def jakasFunkcja():
...
pass
...
>>> print jakasFunkcja()
None
Instrukcja pass jest w języku Python używana do oznaczenia pustego bloku instrukcji.
Uwaga:
Istnieje wbudowana funkcja max, która wyszukuje większą z liczb. Jeśli tylko to możliwe należy
używać funkcji wbudowanych, a nie pisać własne.
Opisy wbudowane w funkcje
W Pythonie istnieje wygodna możliwość uzupełniania programu o objaśnienia–dokumentację. W
ogólności programista może umieszczać swoje uwagi jako komentarze (wykorzystując znak #), które
są po prostu ignorowane w trakcie wykonywania programu, lub jako napisy wstawione na początku
definicji funkcji (wykorzystując znaki normalnie używane do ograniczania napisów, czyli ' i "). Ta
druga forma ma tę przewagę, że mimo iż w trakcie normalnego wykonywania programu jest
pomijana podobnie jak zwykłe komentarze, to te napisy zostają także zachowane od specjalnej
zmiennej i można je obejrzeć. W trybie interaktywnej pracy z Pythonem służy do tego funkcja help.
Linie tekstu z dokumentacją nazywają się po angielsku documentation strings, co skraca się do
docstrings. Przez docstring rozumie się tylko taki napis umiejscowiony na początku funkcji (lub klasy
czy modułu, mechanizm jest ten sam) stanowiący dokumentację.
Przykład
#!/usr/bin/python
# -*- coding: utf-8 -*# Nazwa pliku: func_doc.py
def printMax(x, y):
'''Konwertuje obydwa obiekty na int i wypisuje większą z dwóch liczb.
Niepowodzenie konwersji powoduje rzucenie wyjątku ValueError.
'''
x = int(x) # konwersja do liczby całkowitej (integer), jeśli możliwa
y = int(y)
if x > y:
print x, 'jest większa'
else:
print y, 'jest większa'
printMax(3, 5)
print(printMax.__doc__)
Rezultat:
Niepoprawny język.
Musisz wybrać język w następujący sposób: <source lang="html4strict">...</source>
Języki obsługiwane w podświetlaniu składni:
4cs, 6502acme, 6502kickass, 6502tasm, 68000devpac, abap, actionscript,
actionscript3, ada, algol68, apache, applescript, arm, asm, asp, asymptote,
autoconf, autohotkey, autoit, avisynth, awk, bascomavr, bash, basic4gl, bf,
bibtex, blitzbasic, bnf, boo, c, caddcl, cadlisp, cfdg, cfm, chaiscript, cil,
clojure, cmake, cobol, coffeescript, cpp, csharp, css, cuesheet, d, dcl, dcpu16,
dcs, delphi, diff, div, dos, dot, e, ecmascript, eiffel, email, epc, erlang,
euphoria, f1, falcon, fo, fortran, freebasic, freeswitch, fsharp, gambas, gdb,
genero, genie, gettext, glsl, gml, gnuplot, go, groovy, gwbasic, haskell, haxe,
hicest, hq9plus, html4strict, html5, icon, idl, ini, inno, intercal, io, j, java,
java5, javascript, jquery, kixtart, klonec, klonecpp, latex, lb, ldif, lisp, llvm,
locobasic, logtalk, lolcode, lotusformulas, lotusscript, lscript, lsl2, lua,
m68k, magiksf, make, mapbasic, matlab, mirc, mmix, modula2, modula3, mpasm, mxml,
mysql, nagios, netrexx, newlisp, nsis, oberon2, objc, objeck, ocaml, octave, oobas,
oorexx, oracle11, oracle8, oxygene, oz, parasail, parigp, pascal, pcre, per, perl,
perl6, pf, php, pic16, pike, pixelbender, pli, plsql, postgresql, povray,
powerbuilder, powershell, proftpd, progress, prolog, properties, providex,
purebasic, pycon, pys60, python, q, qbasic, rails, rebol, reg, rexx, robots,
rpmspec, rsplus, ruby, sas, scala, scheme, scilab, sdlbasic, smalltalk, smarty,
spark, sparql, sql, stonescript, systemverilog, tcl, teraterm, text, thinbasic,
tsql, typoscript, unicon, upc, urbi, uscript, vala, vb, vbnet, vedit, verilog, vhdl,
vim, visualfoxpro, visualprolog, whitespace, whois, winbatch, xbasic, xml, xpp,
yaml, z80, zxbasic
5 jest większa
Konwertuje obydwa obiekty na int i wypisuje większą z dwóch liczb.
Niepowodzenie konwersji powoduje rzucenie wyjątku ValueError.
Używanie DocString
Napis w pierwszym logicznym wierszu funkcji staje się docstring-iem dla tej funkcji. Dodajmy, że
DocStrings również stosują się do modułów i klas, o których będzie mowa później.
Konwencją stosowaną dla dokumentacji jest napis w kilku wierszach. Pierwszy wiersz zaczyna się
wielką literą i kończy kropką. Następny wiersz jest pusty, a w trzecim wierszu rozpoczynamy
dokładniejsze objaśnienia. Jest bardzo wskazane, aby stosować się do tej konwencji opisując
napisane przez siebie funkcje.
Możemy odczytać dosctring jakiejś funkcji (na przyklad printMax) używając jej atrybutu (czyli
nazwy należącej do funkcji) __doc__ (zauważ użycie po dwóch znaków podkreślenia). Atrybuty są
częścią obiektów, którymi są też funkcje. O obiektach będzie mowa w następnych rozdziałach.
Używając pomocy help() w Pythonie robimy użytek z docstringow. Funkcja help() pobiera z
funkcji jej atrybut __doc__ i wypisuje go. Możesz to wypróbować na powyższej funkcji — napisz w
swoim programie help(printMax). Pamiętaj, żeby nacisnąć klawisz q, żeby zakończyć pomoc
help.
Automatyczne narzędzia programistyczne pobierają dokumentację z twoich programów właśnie w
taki sposób. Dlatego dobrze jest używać docstrings do każdej napisanej funkcji. Komenda pydoc,
dostępna w dystrybucji języka Python działa podobnie do funkcji help() używając docstrings.
Co powinna zawierać dokumentacja funkcji
Nawet krótka dokumentacja funkcji może być bardzo pomocna. Co powinno się w niej znaleźć?
1. Jednolinijkowy opis działania wykonywanego przez funkcję: „Mnoży wektorowo argumenty i
zwraca ślad wyniku.”
2. Nie ma potrzeby pisać, czym jest opisywany obiekt (w tym przypadku funkcją), ani duplikować
listy parametrów, bo użytkownik i tak to wie z opisu wygenerowanego automatycznie: „To jest
funkcja która ma parametry a, b, c.”
3. Dobrze jest napisać co funkcja zwraca, jeśli coś zwraca.
4. Jeśli funkcja ma być wykorzystywana przez innych jako funkcja biblioteczna, to opis musi być
znacznie dłuższy — powinien zawierać głębsze wyjaśnienie tego co funkcja robi, jeśli to jest
istotne jakie ma ograniczenia i warunki działania.
5. W przypadku funcji złożonych obliczeniowo, dobrze jest napisać jak czas wykonywania funkcji
rośnie wraz ze wzrostem rozmiaru argumentów wejściowych.
6. Dobrze jest podać przykład użycia funkcji i oczekiwanego wyniku. Zob.
http://docs.python.org/library/doctest.html .
Docstrings to ważne narzędzie, którego warto używać, bo dzięki dokumentacji program jest
łatwiejszy do zrozumienia.
Ćwiczenia
Proszę napisać następujące funkcje:
1. Która wypisuje sumę dwóch argumentów.
2. Która zwraca sumę dwóch argumentów.
3. Wypisującą wynik dzielenia zmiennoprzecinkowego dla dwóch dowolnych argumentów
będących liczbami.
4. Obliczającą i zwracającą pierwiastek zadanego stopnia — w liście parametrów podajemy liczbę
podpierwiastkową i stopień pierwiastka, domyślnie niech wynosi on dwa.
5. Wypisującą równanie prostej przechodzącej przez współrzędne dwóch zadanych punktów.
6. Wypisującą jedno lub dwa rozwiązania równania kwadratowego
, lub
informującą, że nie ma rozwiązań rzeczywistych. Parametrami funkcji niech będą , , —
współczynniki równania kwadratowego.
7. Zwracającą silnię argumentu. Zadanie proszę rozwiązać na dwa sposoby — raz z użyciem pętli,
a drugi raz rekurencyjnie.
8. Wypisującą żądaną liczbę wyrazów ciągu Fibbonacciego. (
,
,
)
9. Służącą do obliczania -tego elementu ciągu arytmetycznego o zadanym wyrazie początkowym
i różnicy. Funkcja powinna dawać możliwość wypisywania wyników pośrednich (elementów
ciągu od pierwszego do przedostatniego obliczonego).
10. Służącą do obliczania -tego elementu ciągu geometrycznego o zadanym wyrazie
początkowym i ilorazie. Funkcja powinna dawać możliwość wypisywania wyników pośrednich
(elementów ciągu od pierwszego do przedostatniego obliczonego).
11. Służącą do obliczania -tej sumy częściowej ciągu arytmetycznego o zadanym wyrazie
początkowym i różnicy. Funkcja powinna dawać możliwość wypisywania wyników pośrednich
(kolejno obliczanych elementów ciągu i sum).
12. Służącą do obliczania -tej sumy częściowej ciągu geometrycznego o zadanym wyrazie
początkowym i ilorazie. Funkcja powinna dawać możliwość wypisywania wyników pośrednich
(kolejno obliczanych elementów ciągu i sum).
13. Służącą do obliczania -tej sumy częściowej ciągu
, gdzie i
są parametrami. Funkcja
powinna dawać możliwość wypisywania wyników pośrednich (kolejno obliczanych elementów
ciągu i sum).
14. Funkcję obliczającą długość wektora jedno-, dwu- lub trójwymiarowego.
15. Funkcję, która zwróci napis będący reprezentacją podanej liczby całkowitej. Tę „konwersję na
napis” wykonaj cyfra po cyfrze.