walory turystyczne podkarpacia.docx

Turystyka i rekreacja na Podkarpaciu
kitesurfing
landkiting
Rzeszów, 2014
snowkiting
Spis treści
Charakterystyka ukształtowania województwa podkarpackiego ............................................ 3
Miejsca o szczególnym potencjale do uprawiania dyscyplin opartych o kita .......................... 4
Najczęściej występujące warunki wiatrowe na terenie województwa podkarpackiego ..........10
Aspekty prawne uprawiania Land i Snow Kite ......................................................................13
Prezentacja wyników badań i optymalnej konstrukcji latawca – wnioski ...............................15
1
Zdjęcie ze strony tytułowej pochodzi ze strony http://www.kiteboarding.cz/kite-clanky/landkiting-showdown-2010flysurfer-naish.php, Photo: Tomex, Lukash, Limak Smova for KITEBOARDING.CZ
str. 2
Charakterystyka ukształtowania województwa podkarpackiego
Województwo podkarpackie obejmuje swoim zasięgiem 3 odrębne krainy fizjograficzne.
Północną część województwa zajmuje nizina Kotliny Sandomierskiej, część środkową
Pogórze Karpackie, natomiast część południową obejmują góry Beskidu Niskiego
i Bieszczady. Od strony północno - wschodniej do Kotliny Sandomierskiej przylega fragment
pasma wzniesień Roztocza i Wyżyny Lubelskiej, a od północno- zachodniej Wyżyna
Opatowska i Niecka Nidziańska. Kotlina Sandomierska jest obszarem na ogół wyrównanym,
lekko pofałdowanym, o wzniesieniach względnych rzędu kilku do kilkudziesięciu metrów, co
czyni ten teren szczególnie atrakcyjny dla sportów takich jak landkiting, buggy czy w zimie
snowkiting.
Pod względem ukształtowania terenu na jej obszarze wyróżnia się kilka oddzielnych krain
geograficznych, różniących się znacznie budową i krajobrazem. W północno zachodniej
części województwa między Dunajcem a Wisłoką położony jest Płaskowyż Tarnowski.
Całą środkową część Kotliny pomiędzy Wisłoką a Sanem zajmuje Płaskowyż Kolbuszowski,
zaś między Sanem i wzniesieniami Roztocza występuje Płaskowyż Tarnogrodzki. Między
Płaskowyżem Kolbuszowskim a progiem Pogórza zalega szerokie i płaskie obniżenie zwane
Pradoliną Podkarpacką o średniej wysokości 190 - 220 m n.p.m.
Pogórze Karpackie zajmuje środkową część województwa, zaczyna się na ogół progiem
wzniesionym 150 - 200 m n.p.m. ponad obniżeniami podkarpackimi i tworzy pas wzgórz
łagodnych i szerokich wyniesionych do około 350 - 400 m n.p.m. W granicach województwa
Pogórze Karpackie dzieli się na Pogórze Ciężkowickie pomiędzy Dunajcem (woj.
małopolskie) a Wisłokiem, Pogórze Dynowskie ciągnące się na wschód od doliny Wisłoka po
dolinę Sanu i Doły Jasielsko - Sanockie stanowiące rozległe obniżenie oddzielające Beskid
Niski od Pogórza.
Beskid Niski stanowi człon Beskidów Zachodnich i rozciąga się od granicy województwa na
zachodzie poprzez Przełęcz Dukielską do Przełęczy Łupkowskiej na wschodzie. Stanowią go
niewysokie pasma górskie o wysokościach do 850 m n.p.m., ze śródgórskimi obniżeniami.
W części polskiej Karpat Wschodnich w granicach województwa podkarpackiego leży
północno - zachodnia część Bieszczadów, która dzieli się na Pogórze Przemyskie
i Bieszczady Zachodnie. Pogórze Przemyskie położone jest na wschód od Sanu, Bieszczady
Zachodnie rozciągają się od Przełęczy Łupkowskiej na zachodzie do Przełęczy Użockiej na
wschodzie. Krajobraz Bieszczadów tworzą głównie pasma wzgórz i gór ciągnące się
z północnego zachodu na południowy wschód. Największe wysokości osiągają w szczytach
Tarnica 1348 m n.p.m., Halicz 1335 m i Bukowe Berdo 1313 m n.p.m.
str. 3
Analizy wskazują, że pomimo stosunkowo złożonego ukształtowania terenu w obszarze
województwa podkarpackiego znajduje się wiele terenów otwartych ze wszystkich
kierunków, a szczególnie z kierunku południowego, południowo–zachodniego i zachodniego,
z których to, jak wskazują badania róży wiatrów, wiatr wieje z największą prędkością
i o największej liczbie godzin w roku.
Miejsca o szczególnym potencjale do uprawiania dyscyplin opartych o kita
Ze względu na ukształtowanie terenu, podkarpacie można uznać jako świetne miejsce do
uprawiania sportów takich jak kitesurfing, landkiting czy buggy a w okresie zimowym
snowkitingu. Do uprawiania wyżej wspomnianych sportów, najlepiej nadają się tereny płaskie
o stosunkowo niewielkich wzniesieniach, a w przypadku kitesurfingu średniej wielkości lub
duże zbiorniki wodne takie jak jezioro Machów k. Tarnobrzegu, zalew „Maziarnia” w Wilczej
Woli czy też zalew ZEK koło Radymna. Poniżej krótka charakterystyka największych
akwenów.
Jezioro Machów (Jezioro Tarnobrzeskie)
Jezioro Machowskie, Fot. Bogdan Myśliwiec, http://osir.tarnobrzeg.pl
Jezioro Machów to sztuczny zbiornik, który powstał w wyniku napełnienia wodą Wiślaną
dawnego wyrobiska siarki. Zalew jest drugim pod względem wielkości zbiornikiem wodnym
na Podkarpaciu i liczy 112 mln metrów sześć. wody. Lustro jeziora rozciąga się na
powierzchni 500 hektarów.
str. 4
http://geoportal.gov.pl/
Duża powierzchnia, regularny kształt i stosunkowo niewielkie wzniesienia, obecne tylko przy
wschodniej linii brzegowej sprawiają, że jest to świetne miejsce dla miłośników żeglarstwa,
windsurfingu i kitesurfingu. Uczestniczący w regatach doświadczeni żeglarze z różnych stron
Polski, chwalą Jezioro Machowskie, podkreślając że tak dobrego wiatru na próżno szukać
w kraju poza Mazurami.
http://img844.imageshack.us/img844/7852/59167600.jpg, http://www.skyscrapercity.com/
str. 5
Zalew Wilcza Wola - Jezioro Maziarnia
http:// maps.google.com/
Zalew Wilcza Wola - Jezioro Maziarnia powstał na początku lat 90. jako zbiornik retencyjny
o powierzchni 160 ha.
http://geoportal.gov.pl/
str. 6
Latem panują tu doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych, zaś zimą ślizgów
bojerowych. To idealne miejsce dla miłośników sportów wodnych (bardzo często zalew
w Wilczej Woli określany jest jako mini Solina).
http://polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,279881.html
Zalew ZEK koło Radymna
http://www.pzw.org.pl/pliki/prezentacje/2561/wiadomosci/34690/aa4.jpg
ZEK Radymno, ma powierzchnię 70 ha. Głębokość od 1,5 m do 8 m. Poza wspomnianymi
powyżej zalewami na podkarpaciu możemy znaleźć szereg mniejszych akwenów wodnych
na których można pokusić się o uprawianie kitesurfingu.
str. 7
Sporty zimowe dla osób lubiących aktywny wypoczynek nie są niczym nowym. Oprócz
typowych sportów, jak narty i snowboard miłośnicy ekstremalnych wrażeń pokochali nowe
formy zimowej rozrywki. Snowkiting, landkiting i buggy które zyskują w Polsce coraz szersze
grono wielbicieli. Amatorzy tych nietypowych form ruchu znajdą wymarzone warunki do
uprawiania tych dyscyplin w Bieszczadach, tak naprawdę wystarczy średniej wielkości
polana nieporośnięta drzewami oraz krzewami jest wiele takich miejsc gdzie z pewnością
miłośnicy sportu zaspokoją pragnienie silnych wrażeń.
Idealne
do
uprawiania
snowkitingu
są
tereny
lotnisk.
Poniżej
charakterystyka
najpopularniejszych miejscówek wśród miejscowych pasjonatów snowkita.
Lotnisko Łężany
http://landkiting.pl/
Nieużywane lotnisko Łężany jest oddalone od Krosna o jakieś 5km.
Lotnisko ze względu na brak infrastruktury, wykorzystywane jest w ograniczonym zakresie,
głównie do działalności szkoleniowej i treningowej. Ze względu na posiadanie wyłącznie
trawiaste pola wzlotów, działalność lotniska jest często utrudniona przez bardziej obfite
opady deszczu. Lotnisko również praktycznie zamiera w sezonie zimowym. Potencjał
str. 8
lotniska można wykorzystać lepiej, poprzez uprawianie zimowych dyscyplin sportu jakim
niewatpliwie jest snowkite.
Lotnisko w Krzywej obok Sędziszowa Młp.
http://rc-rzeszow.pl/images/photoalbum/album_84/bimg_0456mopis.jpg
Niewielkie lotnisko w Krzywej, bardzo popularne wśród lokalnej grupy milosników zimowej
odmiany kitesurfu. Podczas bezsnieznych okresów można pojeździć na mountainbodzie.
Spot Karlików
Miejscówka położona jest 15 km od Sanoka znajduje się tu około trzydziestu hektarow
nieporośniętej przestrzeni.
Nieopodal znajduje się wyciąg narciarski Karlików położony na stoku góry Kamień
wyposażony jest w dwa podwójne wyciągi orczykowe, które obsługują dwie trasy zjazdowe
średniej trudności i długości 1200 m każda. Dodatkowo działa tutaj mały wyciąg orczykowy,
które obsługuje trasę dla początkujących o długości 150 m. Miłośnicy snowboardu mogą
skorzystać ze snowparku. Stok jest sztucznie naśnieżany i utrzymywany ratrakami,
dodatkowo jedna z tras jest oświetlana, co umożliwia zjazd także po zmroku. Na miejscu
funkcjonuje szkółka narciarska, wypożyczalnia sprzętu oraz zaplecze gastronomiczne
i hotelowe. Bezpieczeństwa na stoku pilnują ratownicy GOPR.
str. 9
Najczęściej występujące warunki wiatrowe na terenie województwa podkarpackiego
Na
terenie
województwa
podkarpackiego
można
wyróżnić
obszary
szczególnie
predysponowane pod względem wiatrowym, takie jak:
- południowe część powiatów leskiego i jasielskiego,
- południowe i północne części powiatów krośnieńskiego (ze szczególnym uwzględnieniem
gmin Rymanów i Dukla), bieszczadzkiego i sanockiego,
- obszary centralnej części województwa t.j. obszar powiatu brzozowskiego, przemyskiego
i strzyżowskiego,
- południowe części powiatów, rzeszowskiego, dębickiego i ropczycko-sędziszowskiego.
Właśnie na tych obszarach województwa podkarpackiego dominuje czwarta klasa wiatru,
a lokalnie spotykane są klasy piąte.
Pomiary rzeczywiste będące podstawą określenia zasobów wiatru województwa
podkarpackiego
str. 10
Przestrzenny rozkład energii wiatru w województwie podkarpackim przedstawiony na
mapach średniej gęstości mocy i klas wiatru na wysokościach 30-50-70 m wskazuje, że
województwo podkarpackie posiada stosunkowo dobre warunki wiatrowe, szczególnie
w obszarze południowym i południowo-centralnym.
Klasy zasobów wiatru
str. 11
Potencjał teoretyczny wiatru wyrażony przez średnią gęstość mocy wiatru na terenie
województwa podkarpackiego na wysokości 70 m npg.
Klimat województwa podkarpackiego związany jest z ukształtowaniem powierzchni
i podziałem fizjograficznym. Wyróżnić tu można trzy zasadnicze rejony klimatyczne: nizinny:
obejmujący północną część województwa - Kotlina Sandomierska, podgórski: obejmujący
środkową część województwa - Pogórze Karpackie, górski: obejmujący południową część
województwa - Beskid Niski i Bieszczady.
Nizinny klimat północnej części województwa charakteryzuje się długim upalnym latem,
ciepłą zimą i stosunkowo niedużą ilością opadów. W ciągu roku przeważają wiatry
str. 12
zachodnie. Klimat w rejonie pogórza posiada charakter przejściowy między nizinnym
a górskim. Przeważają wiatry południowo - zachodnie. W ciągu roku występują głównie
wiatry południowe.
W wielu rejonach województwa, w dolinach i górskich kotlinach można zaobserwować
znaczne
odchylenia
klimatyczne
spowodowane
lokalnymi
mikroklimatami.
Klimat
województwa kształtuje się pod dominującym wpływem oddziaływania mas powietrza
kontynentalnego. Obszar leżący w Kotlinie Sandomierskiej jest w ciągu całego roku nieco
cieplejszy niż Pogórze.
Reasumując, należy stwierdzić, że najlepszą infrastrukturę turystyczną posiadają powiaty:
bieszczadzki, krośnieński, sanocki i jasielski oraz miasta Rzeszów i Przemyśl, i to właśnie na
tych terenach znajduje się najwięcej „spotów” czyli miejsc gdzie można uprawiać kitesurfing,
landkiting czy też snowkiting. Sprzyja temu ukształtowanie terenu, duże powierzchnie łąk
(tereny po dawnych nieistniejących obecnie wsiach i wielkoobszarowych gospodarstwach
rolnych) oraz w miarę stałe wiatry jakie wieją w tych rejonach.
Aspekty prawne uprawiania Land i Snow Kite
Zabawa w Kite to ciągłe szukanie wiatru. Spotów wodnych jest duża, ale policzalna ilość
i każdy z nich ma opisaną i dobrze znaną specyfikę.
LanKite i SnowKite to raczej lokalne akcje sportowe, są miejscówki gorsze i lepsze, ale cały
czas szuka się czegoś lepszego w danym dniu. Często (albo raczej prawie zawsze) miejsce
to nie jest naszą własnością, dlatego musimy uważać gdzie latamy i mieć świadomość jakie
mamy prawa i obowiązki.
Kultura wymaga, aby chcąc korzystać z czyjegoś pola, zanim zaczniemy rozwijać sprzęt,
najpierw podejść i zapytać się o zgodę. W praktyce jednak, często słabo znamy okolicę i nie
wiemy czyją własnością jest pole, nie wspominając o euforii i adrenalinie, które odciągają
naszą uwagę zupełnie od takich rzeczy jak uzyskanie zezwolenia na deptanie czyjegoś
nieużytku.
Należy uważnie dobierać miejsce latania, aby nie wejść w szkodę. Starannie omijamy
ogródki działkowe, ze względu na niebezpieczeństwo uszkodzenia sprzętu i jeźdźca oraz ze
względu na artykuł 150 kodeksu wykroczeń (uszkodzenie cudzego ogrodu).
Oczywistym jest, że ze względu na nasz komfort latania, omijamy urządzenia melioracyjne.
Poza brakiem zainteresowania z naszej strony chroni je również artykuł 155 kodeksu
wykroczeń.
str. 13
Szczególnie trzeba uważać, aby nie zniszczyć upraw, zasiewu czy pól uprawnych
przygotowanych do prac polowych pamiętając o artykule 156 kodeksu wykroczeń.
W przypadku, gdy nie zauważymy lub zignorujemy czyjś dobytek (bo tym właśnie jest zasiew
dla rolnika) musimy się liczyć z artykułem 124 kodeksu wykroczeń lub nawet z artykułem
288 kodeksu karnego
Generalnie, jeśli widzimy, że dany grunt jest nieużytkiem możemy sobie na niego wkroczyć,
ponieważ jest nieogrodzony, ale w przypadku pojawienia się właściciela, który żąda od nas
opuszczenia terenu należy zgodnie z artykułem 157 kodeksu wykroczeń (oraz ze względu
na dobre wychowanie) grzecznie opuścić teren.
Najbardziej kontrowersyjnym przepisem, jest artykuł 156 kodeksu wykroczeń, ze względu
na sformowanie: „Niszczenie (...) trawy na cudzym gruncie”, które może znaleźć
zastosowanie w prawie każdym przypadku (zawsze można znaleźć złamane źdźbło trawy).
Na całe szczęście SnowKite w tym przypadku jest bezpieczny – trawa uschła jesienią, a to
co z niej zostało jest pokryte grubą warstwą śniegu.
Artykuł 157 kodeksu wykroczeń daje nam pewną swobodę działania, ponieważ mandatem
jesteśmy zagrożeni dopiero w przypadku zignorowania żądania opuszczenia gruntu przez
właściciela. Całe szczęście, że mamy tą furtkę „do drugiego upomnienia” i że nikt nas nie
będzie od razu karał za wejście na czyjś nieogrodzony teren.
Reasumując, dopóki nie orzemy ziemi, nie niszczymy drzewek i innych plonów rolnych to nie
widać przeszkód w lataniu po polu. Nieogrodzone, zasypane śniegiem pole jest idealnym
miejscem na SnowKite. LandKite jest tak swobodny tylko wtedy gdy nie niszczymy trawy. Ale
ile musielibyśmy zniszczyć trawy, żeby sprawiedliwie przyjąć mandat w pełnym wymiarze
kary. Swoją drogą, wydaje mi się, że chodzi tu o trawę jako plon rolniczy (pasza dla zwierząt)
a nie o dziko rosnące kępki trawy.
Oczywiście ważne jest również, aby każdy użytkownik miał ubezpieczenie OC.
str. 14
Prezentacja wyników badań i optymalnej konstrukcji latawca – wnioski
W zaproponowanym rozwiązaniu konstrukcji latawca istnieje możliwość zmiany powierzchni
nośnej o 47% oraz wydłużenia o 38%. Konstrukcja o większym wydłużeniu charakteryzuje
się maksymalnym współczynnikiem siły nośnej niższym o 12% w stosunku do latawca
o mniejszym wydłużeniu, ale za to zapewnia łagodniejszy przebieg przeciągnięcia, co
przekłada się na komfort użytkowania (brak gwałtownych zmian siły ciągu przy dużych
kątach natarcia i stabilność czaszy). Pamiętać należy o tym, że przeciągnięciu latawca
towarzyszy zwijanie się powłoki, a co za tym idzie rzeczywiste pogorszenie charakterystyk
użytkowych jest znacznie większe niż wynika to z obliczeń dla niedeformowalnej struktury
zamodelowanej dla potrzeb analizy CFD. Jednocześnie zwiększenie wydłużenia zwiększa
doskonałość aerodynamiczną o około 12% w użytkowym zakresie kątów natarcia (5°-10°).
Największy zysk otrzymujemy dla współczynnika mocy, który rośnie o 22%.
W
analizowanym
latawcu
zaproponowano
również
zastosowanie
usztywnionych
zaokrąglonych wlotów powietrza. Zabieg ten pozwolił na poprawienie charakterystyk
użytkowych konstrukcji. Modyfikacja ta zapewniła poprawę przebiegu przeciągnięcia
i przesunięcie go w stronę wyższych kątów natarcia (+2°), co za tym idzie poszerzenie
zakresu użytkowania latawca, a także zwiększenie tolerancji na błędy popełnione przez
ridera. Uzyskanemu wzrostowi krytycznego kąta natarcia towarzyszy przyrost maksymalnego
współczynnika siły nośnej o 5%. Zastosowanie modyfikacji geometrii wlotu poprawia
doskonałość aerodynamiczną o 5% i zwiększa wartość współczynnika ciągu o 7%.
W czasie prób w locie okazało się, że zwinięta tkanina bardzo dobrze stabilizuje kształt
latawca w jego centralnej części, a latawiec w tej konfiguracji charakteryzuje się większą
zwrotnością i łatwością sterowania.
Przeprowadzone
analizy
udowodniły
korzyści
płynące
z
zapewnienia
możliwości
dopasowania powierzchni latawca do panujących warunków wiatrowych. Uzyskana poprawa
charakterystyk aerodynamicznych pozwala na zwiększenie mocy generowanej przez
latawiec o około 80%, a ciągu o około 30%, dla stałej prędkości wiatru lub uzyskanie
niezmienionej wartości mocy przy wietrze słabszym o 30% i niezmienionego ciągu przy
wietrze słabszym o 15%.
Postulowana w założeniach projektowych minimalna zmiana powierzchni nośnej o 15%
okazała się niewystarczająca do osiągnięcia wymiernych korzyści. Analizy wykazały, że dla
osiągnięcia wymiernych korzyści wymagana zmiana tego parametru powinna zostać
zwiększona do około 50%. Zwiększenie tego parametru powyżej tej wartości powoduje
wzrost masy latawca, potrzebę zapewnienia dodatkowej objętości do pomieszczenia
złożonej części latawca, oraz komplikacji uzdy (konieczność demontażu/montażu części
linek nośnych i sterujących).
str. 15