open source

PODSTAWY INFORMATYKI
dr inż. Krzysztof Małecki
Proprietary software
• zamknięte
oprogramowanie,
oprogramowanie
własnościowe - posiada restrykcje dotyczące używania
i kopiowania, zazwyczaj nakładane przez właściciela,
poprzez użycie środków prawnych lub technicznych.
– środki techniczne: publikacja jedynie uruchamialnych
skompilowanych plików binarnych (bez kodu
źródłowego).
– środki prawne: licencja na oprogramowanie,
zastrzeżenie praw autorskich (copyright) i praw
patentowych.
• zamknięte oprogramowanie może być sprzedawane jako
oprogramowanie komercyjne lub dostępne za darmo
jako oprogramowanie freeware.
1
Public domain (domena publiczna)
• Ogół twórczości (m.in. tekstów, zdjęć, muzyki, dzieł
sztuki, oprogramowania, itp.), do której wygasły prawa
autorskie, i która jest przez to dostępna dla wszystkich i
do dowolnych zastosowań bez ograniczeń wynikających
z prawa autorskiego, lub która od samego początku jej
powstania nie była objęta tymi prawami (np. teksty
ustaw).
• Domena
publiczna
to
zbiór
wiedzy
i
twórczości
stanowiący wspólny dorobek kulturowy i intelektualny
ludzkości.
Public domain (domena publiczna)
• W polskim prawodawstwie autorskie prawa
osobiste
chronią
utwór
na
czas
nieograniczony i nie podlegają zrzeczeniu się
lub zbyciu.
• W Polsce obecność utworu w domenie
publicznej oznacza jedynie brak jakichkolwiek
praw majątkowych.
• Domena publiczna to nie freeware czy
shareware, gdzie autorzy zachowują pełnię praw
autorskich do utworu.
2
Wolne oprogramowanie
(Free Software a Open Source)
• Oprogramowanie rozpowszechniane
postaci kodu źródłowego
w
• Ruch osób zaangażowanych w działania
na rzecz swobodnego dostępu do
oprogramowania
przez
ogół
użytkowników.
Free software – wolne oprogramowanie
Dwa zasadniczo różne znaczenia:
• oprogramowanie,
analizować,
które
można
modyfikować,
kopiować,
rozprowadzać,
używać,
etc.
bez
żadnych ograniczeń lub z niewielkimi zastrzeżeniami.
• oprogramowanie, które można kopiować i używać
bezpłatnie (freeware, oprogramowanie darmowe).
Zwrot free software najczęściej używany jest w
pierwszym znaczeniu tego terminu, przynajmniej
wśród twórców oprogramowania!
3
Filozofia Wolnego
Oprogramowania
“The goal of the Free Software Movement is to enable
people to understand, to learn from, to improve, to adapt,
and to share the technology that increasingly runs every
human life” (Eben Moglen, Harvard 2004).
“Free software” is a matter of liberty and freedom not price.
To understand the concept, you should think of “free” as
in “free speech,”or “free as in freedom of choice,”
not as in “free beer.”
http://www.gnu.org/philosophy/philosophy.html
Wolność
• Słowo „free" odnosi się do wolności, nie
ceny
• By zrozumieć tę koncepcję, powinniśmy myśleć
o wolności słowa.
Wolne oprogramowanie to kwestia wolności,
nie ceny.
Wolne oprogramowanie odnosi się do prawa
użytkowników do swobodnego uruchamiania,
kopiowania, rozpowszechniania, analizowania,
zmian i ulepszania programów.
4
Co oznacza „Wolność”?
1. Wolność uruchamiania w dowolnym
celu
2. Wolność analizowania
oprogramowania i adaptowania go do
swoich potrzeb
3. Wolność rozpowszechniania kopii (za
darmo lub za opłatą licencyjną)
4. Wolność udoskonalania i
rozpowszechniania udoskonaleń.
Swoboda to...
• Wolność
użytkowania
programu
komputerowego na dowolnym systemie
komputerowym (PC/PowerPC/Palm/itp.), do
dowolnego typu zadań, bez wymogu
kontaktowania się w tym celu z autorem czy
jakimś innym konkretnym podmiotem.
Wszystkie wolności muszą być
nieodwoływalne (inaczej nie są rzeczywiste),
jeśli tylko nie robi się niczego złego. Jeżeli autor
programu ma prawo unieważnienia licencji to
program nie jest wolny.
5
Copyleft
• Zasada,
która
mówi,
że
przy
redystrybucji programu nie można
wprowadzać ograniczeń odmawiając
wolności innym.
Geneza free software
• Nazwa free software pochodzi z lat 80-tych
• Skomercjalizowanie
UNIXa
przez
AT&T
spowodowało zamknięcie dostępu do kodu oraz
jego swobodnego rozwoju
• Przeciwstawił się temu haker z Massachusetts
Institute of Technology, Richard Stallman, który
zapoczątkował w 1983 roku ruch na rzecz
tworzenia "wolnego" oprogramowania pod
nazwą GNU, a w 1985 opublikował on Manifest
GNU.
6
Free Software Foundation
• Organizacja założona w 1985
przez Richarda Stallmana
• Misja FSF to tworzenie,
ochrona i promocja wolności
(użytkowania,
kopiowania,
modyfikacji i rozprowadzania
programów
komputerowych)
oraz
obrona
praw
użytkowników
wolnego
oprogramowania.
GNU's Not UNIX
• GNU – projekt Free Software Foundation
• Cel: stworzenie wolnodostępnego, kompletnego
i podobnego do UNIXa systemu operacyjnego –
systemu GNU
– Do końca lat 80. powstały wszystkie elementy
systemu operacyjnego (za wyjątkiem jądra systemu)
– Linus Torvalds – opracowanie Linuksa (jądro
systemu)
– Np. dystrybucja GNU Debian
7
Narodziny Open Source
• Sprzeciw wobec „free software movement” a
w praktyce przeciw ideologii i językowi
Stallmana.
• Ruch Otwartego Oprogramowania.
• Założyciele: Eric S. Raymond i Bruce Perens.
• Open source powstał w 1998 wraz z
rozpowszechnieniem
przez
Netscape
Communications
Corporation
kodu
źródłowego przeglądarki Mozilla.
• Większy nacisk na kwestie techniczne i
organizacyjne związane z wolnością kodu.
Open source a Free Software
• Free software kładzie główny nacisk na
strony moralne i etyczne dostępności
oprogramowania.
• Open
source
podkreśla
znaczenie
technicznej doskonałości kodu.
• Teza wysunięta przez Raymonda w eseju pt.
The Cathedral and the Bazaar.
• Określeniem Open Source nazywane powinno
być jedynie oprogramowanie spełniające
warunki zasad Open Source wyznaczonych
przez Open Source Initiative (OSI).
• Licencje: BSD, GPL, MIT, ...
8
Oprogramowanie (bez)płatne
Open source ≠ za darmo
Open source = otwarte źródło programu
• Za open source możemy płacić jeżeli dystrybutor
chce pobrać opłatę za dystrybucję (zazwyczaj
przy wartości dodanej).
• Bez względu na to, w jaki sposób otrzymaliśmy
program, zawsze mamy wolność kopiowania i
modyfikacji programu, a nawet sprzedawania
jego kopii.
Charakterystyka
“The Cathedral and the Bazaar” Eric Raymond
– Licencje za darmo lub za niewielką opłatą
– Otwarty kod programu – źródło
– Oprogramowanie
„szyte
na
miarę”
procesów
biznesowych a nie odwrotnie
– Nie zamykanie własnych innowacji przed innymi
– LINUX
jest
bardziej
bezpiecznym
systemem
operacyjnym – platformą dla operacji elektronicznych
– Linux przeszedł drogę od serwerów do stacji roboczych
użytkowników – więc jego rozwiązania są „od zawsze” a
nie zostały dodawane z czasem (jak w Windows)
– Nie wymaga rozbudowy sprzętu komputerowego aby
działać
– Nowy
i
bardziej
efektywny
sposób
rozwoju
oprogramowania
9
Przykłady oprogramowania
Systemy
operacyjne:
Linux, FreeBSD, OpenBSD,
NetBSD
Języki
Perl, Python, GCC, PHP
programowania
Aplikacje
OpenOffice, Thunderbird, GIMP
Internet
serwery WWW (Apache), DNS,
OpenSSL
Freshmeat
http://freshmeat.net
SourceForge
http://sourceforge.net
10
Realne bariery
• Głównie na płaszczyźnie psychologii
• Ignorancja (lub brak wiedzy) decydentów
• Obawa przed nowymi wyzwaniami (trzeba się
czegoś uczyć)
• Syndrom „jednej aplikacji”
• Wiara w to, że wolne oprogramowanie ma
uniemożliwić firmom zarabianie pieniędzy
• Jeżeli coś jest za darmo (lub prawie darmo) to
nic nie jest warte (!!!???)
• Problem braku dostawców oprogramowania
(fikcja)
Open Cola
• Pierwszy na świecie napój
gazowany typu open source
smakiem przypominający Coca
Colę
• Producent (zgodnie z duchem
open source) zgodził się na
udostępnienie
każdemu
zainteresowanemu receptury
na ten napój
• Każdy
może
też
wyprodukować
ten
napój,
dowolnie
modyfikować
recepturę pod warunkiem, że
sam przepis pozostanie jawny.
11
Free Beer
• Napój typu open
source
• Producent (zgodnie z
duchem open source)
zgodził się na
udostępnienie
każdemu
zainteresowanemu
receptury na ten napój
• www.freebeer.org
Malt: 10 lbs Maris Otter,
1 lbs Munich Malt,
7 oz Crystal Malt 90L,
4 oz Brown Malt,
3 oz Special B
Crush Guaraná berries and infuse in 1
quart of hot boiled water (max temp.
172 °F).
Filter the mixture and add to the boiling
wort the last 15 min.
2 oz Reishi Mushroom (Ganoderma
Lucidum, Lingzhi).
Crush or grind and infuse in 1 quart of
hot boiled water (max temperature 172
°F).
Steep for 30 minutes.
Filter the mixture and add to the boiling
wort the last 15 min.
Serve cold and enjoy.
OScar
•
•
•
•
•
Dziesiątki tysięcy internautów; realnie nad samochodem pracuje
grupa kilkudziesięciu osób kierowana przez Markusa Merza.
W kategorii osiągów: między "Garbusem" a Golfem I - prędkość
maksymalna: 145 km/h. Ma być solidny i zbudowany przy użyciu jak
najmniejszej liczby części mechanicznych.
Pomysł na konstrukcję samochodu zapożyczono z budowy
komputera. Pojazd składa się z sześciu samodzielnych części: układu
napędowego (będącego odpowiednikiem płyty głównej w PC),
karoserii, silnika, systemu bezpieczeństwa i centrum informacyjnego.
Każdą z nich konstruuje się oddzielnie i, co najważniejsze, tak jak w
komputerze, można je mieszać między sobą i łączyć z innymi
modułami, więc przyszły producent będzie mógł je w razie potrzeby
zamieniać, z łatwością przekształcając, na przykład, samochód
osobowy w pick-up.
Projekt ma być dostępny za darmo dla każdego członka związanej z
nim społeczności.
www.theoscarproject.org
12
Dziękuję za uwagę
13