pobierz - Akademia Orange

SCENOGRAFIA W FILMIE
Czym jest scenografia?
Posługując się słownikową definicją, scenografia to po prostu plastyczna oprawa
filmu, sztuki teatralnej, widowiska operowego, baletowego lub telewizyjnego. Jest
to: sztuka kształtowania przestrzeni teatralnej oraz plastyczne oprawy przedstawień,
filmów; wizualna oprawa widowiska teatralnego, filmowego, telewizyjnego,
baletowego itd. Najczęściej stanowi ją zabudowa sceny, składająca się ze zmiennych
elementów malarskich, architektonicznych i świetlnych.
Z czego składa się scenografia?
Elementami, które składają się na scenografię są:
 dekoracje
 kostiumy
 rekwizyty
 charakteryzacja postaci
 oświetlenie
Czemu służy scenografia?
Podstawowym celem użytkowym scenografii jest stworzenie przestrzeni i tła dla akcji
filmu lub występu scenicznego.
Z jakiego tworzywa wykonuje się scenografię?
Scenografię wykonuje się z lekkich materiałów, takich jak:
 drewno
 dykta
 płyta pilśniowa
 płótno
 tektura
 papier-mâché
Jak wygląda podział elementów scenograficznych?
Scenografię podzielić można na elementy:
 stojące - podesty - służące do kształtowania terenu (o ile dają się składać,
nazywane są praktykablami) - schody, ściany (blejtramy obite płótnem), kulisy,
fermy (malowane albo pół przestrzenne elementy umieszczane w planach
dalszych, np. elementy dalekiego pejzażu)
 wiszące - tzw. prospekty (malowane zwijane tła), przecięcia lub przekroje prospekty z wycięciami i widokiem na plany dalsze, paldamenty - "fartuchy"
wieszane u góry sceny, a wycinane dołem (chmury, listowie, kotary), których
dodatkowym zadaniem jest m.in. maskowanie urządzeń technicznych sceny sznurowni, okablowania itp.
 trójwymiarowe - np. kolumny, drzewa, skały, rzeźby itp.
Czy można zrezygnować ze scenografii?
I tak, i nie, bowiem brak scenografii jest też jej przewrotnym rodzajem.
Jaka jest najlepsza scenografia?
„Najlepsza to taka, której nie widać, nie istnieje sama dla siebie, nie przeszkadza a
znaczy...” Agnieszka Bartold
Co należy do obowiązków scenografa?
Do zadań scenografa, rozumianego jako autor oprawy plastycznej i architektonicznej
do teatru, (nazywany kiedyś dekoratorem teatralnym) filmu, telewizji lub na estradę,
należy ścisła współpraca z reżyserem w ramach określenia i przygotowania takich
elementów stanowiących scenografię, jak np. oświetlenie, dekoracja, rekwizyty i
kostiumy.
Najsłynniejsi scenografowie filmowi z Polski:
 Ewa Braun (Oscar za „Listę Schindlera” Stevena Spielberga)
 Marek Dobrowolski („Bohater ostatniej akcji” Johna McTiernana, „Szkoła
czarownic” Andrew Fleminga)
 Leon Forbert („W lasach polskich” Jonasa Turkowa, „Kropka nad i” Juliusza
Gardana)
 Magdalena Maciejewska („Wesele” Wojciecha Smarzowskiego, „Tulipany”
Jacka Borcucha, „Cisza” Michała Rosy)
 Józef Paweł Natanson (scenograf Felliniego)
 Allan Starski (Oscar za „Listę Schindlera” Stevena Spielberga)
 Tadeusz Wybult („Matka Joanna od Aniołów” Jerzego Kawalerowicza, „Życie
rodzinne” Krzysztofa Zanussiego)
 Krystyna Zachwatowicz (scenografka Andrzeja Wajdy)
Najsłynniejsi scenografowie na świecie:
 Carroll Clark (siedem nominacji do Oscara)
 Cedric Gibbons (11 Oscarów)
 Roland Anderson (15 nominacji do Oscara, żadnej statuetki)
 Richard Day (7 Oscarów)
 Dante Ferretti (3 Oscary, w tym w 2012 roku za „Hugo” Martina Scorsese)
Scenografowie o swojej pracy:
W wyobraźni powstaje inny świat. Scenografia pozwala go dotknąć.
Banalne? Może, ale parę światów udało się już zbudować.
Anna Kwiatkowska
Wszystko zaczyna się w momencie, kiedy scenarzyści, ja i Darren (Lynn Bousman)
zabieramy się do pracy, próbując wytrzasnąć skądś pomysł. Robimy różne szkice i
zastanawiamy się, która z tych rzeczy zadziała. Te pułapki muszą spełnić wiele
różnorodnych kryteriów jednocześnie. Powinny wyglądać na piekielnie groźne, a
zarazem być tak bezpieczne, jak to tylko możliwe. Muszą sprawiać wrażenie, że
stanowią śmiertelne zagrożenie, ale tak naprawdę nie mogą nikogo zabić. To
naprawdę trudne, gdy zaczyna się myśleć o pułapce.
David Hackl
Jakie wyzwanie?! To jest moja praca, a ja jestem profesjonalistą. Robienie filmu nie
jest żadnym wyzwaniem...
Dante Ferretti
Bibliografia:
Zenobiusz Strzelecki, Kierunki scenografii współczesnej, PWN, Warszawa 1970.
Kosiński Artur, Jak się robi film? Część XI: Scenografowie, „Cinema Polska” 2000, nr
12, s. 63-67.
Żurawiecki Bartosz, Kto nas tak urządził?, „Film” 2010, nr 8, s. 70.
Maciejewski Łukasz, Tajemnice filmowej scenografii, „Film” 2010, nr 12, s. 58-61.
Chowaniec Elżbieta, Scenografia jak malowana, „Filmpro” 2010, nr 2, s. 10-12.
Sosnowski Janusz, Scenograf jako współtwórca, „Kino” 1989, nr 05-06, s. 19-27.
Topolski Jan, Scenografia filmowa: ukryta, niewidzialna, przezroczysta?, „Kino” 2011,
nr 07/08, s.24-26.
Tyszkiewicz Krzysztof, Przez kraje zwierząt, bogów i ludzi. Przygód scenograficznych
część pierwsza, „Kwartalnik Filmowy” 1993, nr 04, s. 44-51.