gminny program wspierania rodziny na lata 2015 - 2017

Zał. nr 1
do Uchwały Nr VIII/61/2015
Rady Miejskiej w Pasymiu
z dnia 31 sierpnia 2015r.
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2015 - 2017
I WSTĘP
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada
na gminę obowiązek realizacji zadań w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
Zgodnie z art. 176 pkt. 1 w/cyt. ustawy do zadań gminy należy opracowanie i realizacja 3 letnich
gminnych programów wspierania rodziny. Gminny Program ma na celu zbudowanie spójnego
systemu pomocy rodzinie angażującego zasoby gminy.
Rodzina i dziecko są chronione zarówno w ustawodawstwie polskim jak
i międzynarodowym. Art. 18 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej stanowi, że małżeństwo,
macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
Rodzina jest pierwotnym i najważniejszym środowiskiem, w którym kształtują się postawy
zachowania, poglądy i podstawowe umiejętności człowieka. Właściwe wychowanie i prawidłowa
opieka nad dzieckiem to silna podstawa dla jego przyszłości i roli w społeczeństwie.
Rodzina jest pierwszą instytucją wychowawczą, w której przebiega proces socjalizacji dzieci,
kształtowanie ich osobowości oraz przygotowanie do przyszłych ról społecznych.
Każda rodzina tworzy własną niepowtarzalną atmosferę życia. Wychowawcze oddziaływanie
rodziny realizuje się poprzez nieuświadomione przekazywanie wiedzy o otaczającym świecie wraz
z wartościowaniem go i preferowaniem wzorów zachowań. Zdrowa rodzina wypełniając w sposób
prawidłowy swoje funkcje zapewnia dzieciom poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości dając
im możliwość prawidłowego rozwoju i prawidłowego wypełniania ról społecznych w dorosłym
życiu.
Prawidłowemu funkcjonowaniu rodziny zagraża jednak szereg czynników, wśród których
mogą być: zła sytuacja bytowa rodziny, zła sytuacja zdrowotna, alkoholizm, narkomania, brak
należytego przygotowania rodziców do pełnienia swojej roli. Rodzina dotknięta choćby jedną
z wymienionych dysfunkcji, bez pomocy z zewnątrz, często nie potrafi sprostać swoim
obowiązkom względem dzieci, nie potrafi rozwiązywać swoich problemów i wyjść z sytuacji
kryzysowych. Oto jest jeden z powodów, dla którego gmina jest zobowiązana utworzyć gminny
program wspierania rodziny, którego celem jest zapobieganie problemom oraz rozwiązywanie tych,
które zaistniały.
II PODSTAWY PRAWNE DO REALIZACJI PROGRAMU
1. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2015 r. poz. 163 późn. zm).
3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
(Dz.U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 r. Poz. 1356 z późn. zm.).
5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2012 r. poz. 124
z późn. zm.).
6. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r. poz. 594
z póżn.zm).
1
III DIAGNOZA
W gminie Pasym od roku 2004 tj. od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej,
wskaźnik ilości osób korzystających z pomocy społecznej utrzymuje się na stałym poziomie
ulegając niewielkim wahaniom. Co czwarty mieszkaniec gminy objęty jest świadczeniami
z pomocy społecznej. Daje się zaobserwować niewielki spadek liczby osób objętych świadczeniami
z pomocy społecznej. Osoby korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej otrzymują również
zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, co wpływa na poprawienie budżetu rodziny. Z chwilą otwarcia
granic część mieszkańców gminy znalazła pracę w innych krajach Unii Europejskiej.
Klienci pomocy społecznej uczestniczący w projektach realizowanych przez MGOPS
w Pasymiu współfinansowanych ze środków EFS w znacznej części wychodzą z systemu pomocy
społecznej.
Analizując powody przyznania pomocy w roku 2014 to najliczniejszą grupę klientów
stanowią osoby dotknięte bezrobociem. Z tego powodu przyznano wsparcie 184 rodzinom.
Z tytułu niepełnosprawności ze wsparcia ops skorzystało 149 rodzin, z tytułu długotrwałej choroby
– 187 rodzin oraz bezradności w sprawach w opiekuńczo – wychowawczych 96 rodzin.
Część tych rodzin przy zapewnieniu wsparcia MGOPS jest w stanie zapewnić dziecku właściwy
rozwój fizyczny i duchowy, co daje szansę na pozostawienie dziecka w rodzinie naturalnej.
Po dokonaniu analizy sytuacji wymienionych rodzin przez pracowników socjalnych, należy uznać,
że działania podejmowane przez MGOPS mogą okazać się niewystarczające ze względu na brak
współpracy rodziny z pracownikiem socjalnym i asystentem rodziny.
Jak wynika z informacji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Szczytnie, w pieczy
zastępczej na dzień 31 grudnia 2014 r. umieszczonych jest 8 dzieci, w tym 3 pełnoletnich.
Pośród nich 4 dzieci przebywa w 2 rodzinach zastępczych spokrewnionych, 3 dzieci w 2 rodzinach
zastępczych niezawodowych oraz 1 dziecko w Domu Dziecka.
W zakresie tym zgodnie z przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej gmina Pasym współfinansuje pobyt 3 dzieci w rodzinach zastępczych oraz 1 dziecka
w placówce opiekuńczo - wychowawczej. W roku 2014 wsparciem asystenta objęto 13 rodzin,
w których wychowywało się 42 dzieci.
Dane z Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Szczytnie wskazują, że obecnie
9 rodzin z terenu gminy Pasym jest objętych opieką kuratora.
Z danych Zespołu Interdyscyplinarnego w 2014 r. wynika, że u 8 rodzin, w których
wychowywane są dzieci wszczęto procedurę „Niebieskie Karty”. W 2014 r. Policja dokonała
5 interwencji domowych, gdzie sprawcy działali pod wpływem alkoholu oraz zatrzymała
do wytrzeźwienia 4 sprawców awantur domowych. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Szczytnie
podaje, że w 2014 r. udzielił porad 6 osobom znajdującym się w kryzysie, porad prawnych,
porad z zakresu przemocy w rodzinie i uzależnień, 4 z zakresu rodzicielstwa i opieki nad dziećmi.
Z Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Pasymiu uzyskano informację,
że w 2014 r. udzielono 75 porad, 18 osobom z problemem alkoholowym oraz 5 osobom
doznającym przemocy. W związku z nadużywaniem alkoholu Gminna Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych przeprowadziła 10 rozmów interwencyjno - motywujących,
a w stosunku do 4 osób podjęła czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu obowiązku
poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnień od alkoholu.
Na terenie gminy funkcjonują 3 publiczne szkoły podstawowe oraz 1 gimnazjum.
W 2015 r. do szkól będzie uczęszczało 603 uczniów ogółem.
W ramach udzielania wsparcia w placówkach oświatowych 233 uczniów otrzymało pomoc
materialną w formie stypendium bądź zasiłku szkolnego. W placówkach oświatowych
zatrudnionych jest dwóch pedagogów.
W Szczytnie rodziny mające kłopoty wychowawcze z dziećmi mają do dyspozycji: Poradnię
2
Psychologiczno – Pedagogiczną.
W 2014 r. Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pasymiu finansował
dożywianie w stołówkach szkolnych i przedszkolach 379 uczniom z rodzin najuboższych
W ramach programu PEAD 500 osób z 121 rodzin otrzymało pomoc w formie gotowych artykułów
żywnościowych.
Diagnozowanie zasobów pozwala na wskazanie form pomocy niezbędnych dla rodzin znajdujących się w sytuacjach zagrożenia i kryzysu. Znajomość potencjału i dostępność usług daje możliwość formułowania celów i zadań, które mogą stanowić spójny system działania na rzecz rodzin
przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji opiekuńczo – wychowawczych.
IV ORGANIZACJA WSPARCIA RODZINY NA POZIOMIE GMINY
W oparciu o art. 176 ustawy z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej wskazać należy, iż do zadań własnych gminy należy m.in.:
1. Opracowanie i realizacja 3 - letnich gminnych programów wspierania rodziny.
2. Tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny.
3. Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek
wsparcia dziennego oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo - wychowawczych przez:
a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu
do specjalistycznego poradnictwa;
b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających;
c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci;
4. Finansowanie podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny.
5. Współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce
opiekuńczo - wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo - terapeutycznej lub
interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.
6. Sporządzanie sprawozdań rzeczowo - finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz
przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu
teleinformatycznego, o którym mowa w art. 187 ust. 3 ustawy.
7. Prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem przeżywającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy.
V ZAGADNIENIA OBJĘTE
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
GMINNĄ
STRATEGIĄ
ROZWIĄZYWANIA
Gminny program wspierania rodziny jest zgodny z wytycznymi Gminnej Strategii
Rozwiązywania problemów Społecznych gminy Pasym na lata 2014 - 2020.
Najistotniejsze zagadnienia, na które powinno być skierowane wsparcie instytucji z terenu gminy
zapisane w strategii to:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzinie.
Wspieranie funkcji opiekuńczo - wychowawczej rodziny.
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
Promocja rodziny i podnoszenie jej wartości.
Przeciwdziałanie marginalizacji dzieci i młodzieży poprzez wspieranie edukacji.
Tworzenie warunków do rozwijania pasji i zainteresowań dzieci i młodzieży.
Wspieranie młodzieży w wypełnianiu ról społecznych.
3
Program niniejszy jest dokumentem przewidzianym do realizacji na lata 2015 - 2017.
Głównym założeniem Programu jest stworzenie wielopłaszczyznowego wsparcia rodziny
z naciskiem na sytuację dzieci w rodzinach, gdyż rodzinie poświęcono odrębny rozdział
w wymienionej wyżej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.
Zasadą nadrzędną Programu jest ścisła współpraca podmiotów działających na rzecz
dzieci i rodzin, co gwarantuje skuteczność podejmowanych działań. Zakłada się, że skuteczność
działań w zakresie przeciwdziałania dysfunkcji rodziny będzie osiągana w szczególności poprzez
wczesne podejmowanie działań profilaktycznych przed wystąpieniem problemu oraz pracę
z dziećmi oraz ich rodzicami w ich środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym.
Celem działań jest zapobieganie powstawania sytuacji mających niekorzystny wpływ na
prawidłowe funkcjonowanie rodziny, wsparcie jej w zakresie występujących niedomagań
i zagrożeń, pomoc we wzmocnieniu jej wydolności opiekuńczo - wychowawczej oraz w sytuacjach
zagrożenia dobra dziecka.
VI ADRESACI PROGRAMU
Rodziny wychowujące dzieci oraz rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo - wychowawczych, zagrożone ubóstwem, problemem uzależnienia oraz rodziny
dotknięte przemocą, w tym także rodziny zastępcze.
VII ZASOBY
Podmioty realizujące zadania w obszarze wspierania rodziny oraz inne partnerskie instytucje
i organizacje wspomagające:
1. Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pasymiu.
2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Szczytnie.
3. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczytnie.
4. Urząd Miasta i Gminy w Pasymiu.
5. Komenda Powiatowa Policji w Szczytnie.
6. Zespół Interdyscyplinarny w Pasymiu.
7. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pasymiu.
8. Sąd Rejonowy w Szczytnie.
9. Kuratorzy sądowi i społeczni.
10. Placówki służby zdrowia.
11. Placówki oświatowe.
12. Pedagodzy szkolni, specjaliści i terapeuci.
13. Kościół.
14. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Szczytnie.
15. Fundacje i stowarzyszenia.
4
VIII CELE PROGRAMU
Cel główny:
Stworzenie spójnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w gminie Pasym
Cele szczegółowe:
1. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka .
2. Wspomaganie dziecka w środowisku szkolnym.
3. Zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji
oraz rozwiązywanie już istniejących w rodzinach wychowujących dzieci.
IX ZADANIA DO REALIZACJI
CEL 1
Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka.
Zadania:
1. Zapewnienie pomocy materialnej i rzeczowej ubogim rodzinom.
2. Objęcie dożywianiem wszystkich tego wymagających dzieci i młodzieży uczącej się
w szkołach z rodzin o niskich dochodach
3. Zapewnienie pomocy osobom doznającym przemocy
4. Zabezpieczenie środków na opłacenie pobytu dziecka w pieczy zastępczej
Realizatorzy: OPS, PUP, Rada Miejska, Urząd Miejski, placówki oświatowe, OIK, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna.
.
CEL 2
Wspomaganie dziecka w środowisku szkolnym.
Zadania:
1. Wzbogacanie oferty edukacyjnej oraz wspieranie uczniów uzdolnionych.
2. Wspieranie potrzeb edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych poprzez stworzenie usług i ulg
wspierających ich proces edukacyjny.
3. Wyrównywanie szans edukacyjnych przez pomoc materialną (stypendia, zasiłki, dofinansowanie do imprez szkolnych i wycieczek, udział w projektach).
Realizatorzy: OPS, placówki oświatowe.
5
CEL 3
Zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz rozwiązywanie
już istniejących.
Zadania:
1. Podnoszenie kompetencji rodzin tego wymagających w zakresie pełnienia prawidłowych
funkcji opiekuńczo – wychowawczych, poprzez organizowanie szkoleń, warsztatów,
konsultacji, poradnictwa.
2. Zapewnienie opieki asystenta rodziny rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo – wychowawczych.
3. Finansowanie szkoleń w zakresie podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny.
4. Dążenie do tworzenia placówek wsparcia dziennego na terenie gminy.
5. Prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem przeżywającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczej, zamieszkałego na terenie
gminy.
Realizatorzy: OPS, Policja, placówki oświatowe, GKRPA, Rada Miejska, OIK, Poradnia Psychchologiczno - Pedagogiczna, Zespół Interdyscyplinarny.
Do realizacji założonych celów będą prowadziły działania, których wybór zostanie
poprzedzony szczegółową analizą sytuacji danej rodziny.
Podstawowym narzędziem służącym do diagnozy będzie wywiad środowiskowy,
przeprowadzony przez pracownika socjalnego. Może być też wykorzystane narzędzie takie jak
Konferencja Grupy Rodzinnej. Pełna i efektywna realizacja celów założonych w programie będzie
możliwa dzięki kompleksowemu spojrzeniu na rodzinę przeżywającą trudności oraz podjęciu
systemowych rozwiązań przy współpracy wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących
z dziećmi i rodzicami. Priorytetem naszych działań jest uznanie podmiotowości dziecka oraz jego
prawa do wychowania w rodzinie lub możliwie najszybszego powrotu do rodziny.
Jednym z narzędzi do osiągnięcia zakładanych celów niezbędne jest utrzymanie etatu
asystenta rodziny, który podejmował będzie działania pomocowe do czasu osiągnięcia przez
rodzinę umiejętności samodzielnego, prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo –
wychowawczych, a także tworzenie i wzmocnienie działalności świetlic poprzez zajęcia
socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży z rodzin niewydolnych opiekuńczo i wychowawczo.
Świetlice zapewnią nie tylko spędzenie wolnego czasu, ale także pomoc w odrabianiu lekcji
i w nauce.
Rolą asystenta rodziny nie jest powielanie pracy pracownika socjalnego. Asystent rodziny
kierowany jest do pracy tylko z tymi rodzinami, w których sytuacja dziecka małoletniego wymaga
wsparcia zewnętrznego. Potrzeba podejmowanych przez niego działań pomocowych ustanie wraz
z osiągnięciem przez rodzinę umiejętności samodzielnego, prawidłowego wypełniania funkcji
opiekuńczo – wychowawczych.
Rola asystenta rodziny ma istotne znaczenie już na etapie profilaktyki. Jego zadaniem jest
całościowe wspieranie rodzin wychowujących dzieci, zagrożonych różnymi dysfunkcjami.
Działania asystenta polegają na aktywnym wspieraniu rodziny, w której mają miejsce problemy
trudne do pokonania przez tę rodzinę.
Praca asystenta rodziny ma charakter kompleksowy. W pierwszej kolejności osoba pełniąca
tą funkcję dba o rozwiązanie podstawowych problemów socjalnych rodzin – mieszkaniowych,
materialnych, zdrowotnych czy prawnych. Ponadto pomaga również w rozwiązaniu problemów
podopiecznych (emocjonalnych, rodzinnych, problemów w grupie rówieśniczej) i w razie potrzeby
kieruje ich na odpowiednią terapię. Asystent rodziny wspiera również swoich podopiecznych
w podejmowaniu aktywności społecznej.
6
X PRZEWIDYWANE EFEKTY
− stworzenie wielopłaszczyznowego wsparcia dla rodzin przeżywających trudności opiekuńczo –
wychowawcze;
− zminimalizowanie negatywnych zachowań wśród dzieci i młodzieży;
− zwiększenie poczucia bezpieczeństwa socjalnego dzieci i rodzin;
− ograniczenie powstawania sytuacji kryzysowych rodzin wymagających interwencji;
− ochrona dzieci przed umieszczeniem w pieczy zastępczej.
XI ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Realizacja Programu będzie odbywać się w zakresie posiadanych środków budżetu gminy,
budżetu państwa oraz środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.
XII MONITORING I EWALUACJA
Gminny Program Wspierania rodziny jest dokumentem otwartym i długofalowym. Będzie
podlegał ewaluacji w zależności od występujących potrzeb rozpoznawanych i ustalanych przez
podmioty zajmujące się sprawami rodziny. Monitoring będzie polegał na pozyskiwaniu informacji
i danych od podmiotów realizujących poszczególne zadania, co umożliwi wgląd w zakres podejmowanych działań, ich analizę oraz ocenę skuteczności. Analiza i ocena zebranych informacji pozwoli
na planowanie dalszych działań oraz doskonalenie działań dotychczas ustalonych.
Zgodnie z art. 179 ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej w terminie do dnia 31 marca
każdego roku Burmistrz składa Radzie Gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu
wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z ich realizacją. Koordynacją w zakresie realizacji Programu zajmuje się Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Pasymiu
XIII PODSUMOWANIE
Gminny Program Wspierania Rodziny jest zgodny z kierunkiem i działaniami określonymi
w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.
Program zakłada tworzenie optymalnych warunków dla prawidłowego funkcjonowania rodzin na
terenie gminy Pasym oraz poprawy stylu i jakości ich życia. Wsparcie rodziny będzie miało charakter profilaktyczny, ochronny a rodzinie będą stwarzane możliwości samodzielnego zmierzenia się
ze swoimi problemami. Realizacja programu, przy wykorzystywani własnej aktywności i potencjału
rodziny,
zwiększy
jej
szanse
na
prawidłowe
funkcjonowanie
w środowisku. Ważnym elementem powodzenia w zakresie realizacji programu jest ścisła współpraca podmiotów zajmujących się sprawami rodziny i podejmowanie interdyscyplinarnych działań.
7
UCHWAŁA NR VIII/61/2015
RADY MIEJSKIEJ W PASYMIU
z dnia 31 sierpnia 2015r.
w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2015--2017''
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(tj. Dz. U. z 2013 r., poz 594 z późn. zm.), art. 176 pkt 1, art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca
2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.),
Rada Miejska w Pasymiu uchwala, co następuje:
§1
Uchwala się ,,Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2015-2017” stanowiący załącznik nr 1
do niniejszej uchwały.
§2
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.