docUprawa cebuli ozimej – kilka uwag i rad
download 
Reklamacja Transkrypt
Uprawa cebuli ozimej – kilka uwag i rad
w arzywnictwo Uprawa cebuli ozimej – kilka uwag i rad Władysław Tokarczyk Nickerson-Zwaan, Warszawa Uprawa cebuli z siewu ozimego (fot. 1) w ostatnich latach zyskała w Polsce wielu zwolenników. Ta dochodowa, choć obarczona ryzykiem niepowodzenia, produkcja pozwala na dostarczenie towaru na rynek w okresie, gdy cebula z przechowalni jest już niskiej jakości. Do niedawna w naszym kraju oferowano cebulę ozimą głównie w pęczkach (fot. 2) lub po obraniu. Możliwe jest również zbieranie odmian ozimych w łusce do końca czerwca, co pozwala utrzymać ciągłość dostaw cebuli. Wysiew nasion Cebula ma słaby system korzeniowy, tworzy się on zwykle w 20-centymetrowej wierzchniej warstwie podłoża. Może być uprawiana na wielu typach gleb, najlepsze są jednak te o dobrej strukturze, dużej pojemności wodnej, przepuszczalne i niezaskorupiające się. Wartość pH gleb organicznych powinna wynosić 5,5–6,5, natomiast mineralnych – powyżej 6. W przypadku konieczności jej korekty trzeba pamiętać, że cebula jest wrażliwa na bezpośrednie wapnowanie i należy je wykonać co najmniej pół roku przed rozpoczęciem uprawy. Termin siewu jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na osiągnięcie przez rośliny jesienią odpowiedniej fazy wzrostu i dobre 120 przezimowanie. Należy go tak dobrać, aby młode siewki cebuli przed zimą wytworzyły 3 lub 4 liście, a średnica łodygi u podstawy osiągnęła 6– 8 mm. Termin powinien być dobierany indywidualnie dla poszczególnych odmian (ich tempa wzrostu i rozwoju), stanowiska uprawy oraz warunków do przeprowadzania zabiegów agrotechnicznych. Zwykle przypada między 10 a 20 sierpnia. Zabiegi uprawowe Składniki pokarmowe należy przed siewem doprowadzić na podstawie wyników analizy gleby do poziomu (w mg/dm3): N – 80–120, P – 70–90, K – 180–250, Mg – 60–80, Ca – 1000–2000. Zalecaną ilość fosforu i potasu w całości należy podać w nawożeniu przedsiewnym. Natomiast azotu dostarcza fot. 1–3 Firma Nickerson-Zwaan Przedstawione w artykule wskazówki uprawowe zostały opracowane na podstawie wieloletnich doświadczeń. Należy je traktować jako ogólne zalecenia, które powinny zostać poddane modyfikacjom wynikającym z praktyki producenta oraz lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Fot. 1. Uprawa cebuli ozimej jest coraz popularniejsza HASŁO OGRODNICZE 7/2010 w a rz y w n i c t w o Fot. 2. Cebulę ozimą najczęściej oferuje się w pęczkach HASŁO OGRODNICZE 7/2010 Jesienna ochrona przed chwastami Często nieumiejętne stosowanie herbicydów skutkuje zahamowaniem wzrostu cebuli, czego konsekwencją są kłopoty z osiągnięciem odpowiedniej fazy wzrostu tych roślin przed zimą. Schemat ochrony plantacji przed zachwaszczeniem za pomocą środków chemicznych może wyglądać następująco: po siewie preparat Stomp 330 EC (2,5–3 l/ha), najlepiej na wilgotną glebę, w stadium 3 lub 4 liści Goal 240 EC (0,1 l/ha, koniecznie w dawkach dzielonych), przeciwko chwastom jednoliściennym można wykonać zabieg używając np. środków Fusilade Forte 150 EC, Targa Super 05 EC lub Agil 100 EC. Przed wschodami możliwe jest zastosowanie preparatu Roundup 360 SL. Herbic ydy doglebowe, np. Stomp 330 EC, z powodzeniem można stosować bezpośrednio po siewie cebuli pod warunkiem, że dawka zostanie dobrana do rodzaju gleby (na ciężkich i organicznych – wyższa, na lekkich i mineralnych – niższa) oraz do głębokości siewu (im bardziej nasiona są zagłębione w podłożu, tym może ona być wyższa). Najc zęściej w ykor z yst y wany w późniejszych fazach wzrostu cebuli (od momentu ukazania się 2. liścia właściwego) Goal 240 EC to herbicyd wywołujący objawy poparzenia na liściach, stąd wskazana jest szczególna ostrożność w jego stosowaniu. 6WRULGR) QLH]DZRGQRÈo ZSU]HFKRZ\ZDQLX reklama się zarówno przed wysiewem nasion, jak i pogłównie w trakcie wegetacji, w dawkach dzielonych. Dla prawidłowego pobierania składników pokarmowych oraz wzrostu niezwykle ważna jest też dostępność wody. Krytyczne dla uprawy cebuli ozimej są okres wschodów (zwykle następują one 12–15 dni po wysiewie nasion), kiedy część wegetatywna rośnie szybko, oraz wiosną – gdy tworzy się zgrubienie cebulowe. Na słabszych glebach rok przed założeniem plantacji polecane jest przyoranie obornika w dawce do 35 t/ha. Można wykorzystać również nawozy zielone (rośliny bobowate, dawniej nazywane motylkowatymi), przyorując je co najmniej miesiąc przed planowanym siewem. Jeśli wykorzystuje się rośliny inne niż bobowate, w celu umożliwienia, a zarazem przyspieszenia rozkładu masy organicznej polecane jest nawożenie mineralne, szczególnie azotem (najlepiej w formie saletry amonowej). Dobrze jest ograniczyć uprawki przesuszające glebę. Orkę najkorzystniej jest wykonać co najmniej 3 tygodnie przed wysiewem cebuli ozimej, aby gleba osiadła i osiągnęła odpowiedni stopień podsiąkania. Celem uprawek przedsiewnych jest takie przygotowanie gleby, aby osiągnąć najbardziej wyrównane wschody. Stanowisko powinno być wolne od chwastów trwałych oraz zawierać jak najmniejszą ilość nasion gatunków jednorocznych i dwuletnich. RNUHVZHJHWDFMLRNGQL EDUG]RGXJLHSU]HFKRZ\ZDQLH JyZNLRZDG]HRNNJ F\OLQGU\F]QH OLÈFLHLQWHQV\ZQLHFLHPQR]LHORQH GXJR]DFKRZXMjFHEDUZZWUDNFLH SU]HFKRZ\ZDQLD VLOQ\ZLJRUZ\VRNDWROHUDQFMDQD QLHGREyUZDSQLD Z\jF]QLHQD]ELyUMHVLHQQ\ 6WRULGRMHVWFHQLRQHRGZLHOXODWG]LNLQLH]D ZRGQHPXSU]HFKRZ\ZDQLXQDZHWZEDUG]R SURVW\FKSU]HFKRZDOQLDFK1DOHß\MHGQDNSD PLWDoßHGOD]DFKRZDQLDGXßHJRSRWHQFMD X SU]HFKRZDOQLF]HJR QDOHß\ ]ELHUDo JyZNL ]DPNQLWH Z ID]LH RNRR GRMU]DRÈFL ]ELRUF]HM]RVWDZLDMjFOLÈFLHRNU\ZRZH 1LFNHUVRQ=ZDDQ6S]RR XO0DU\ZLOVND,:DUV]DZD WHOID[ HPDLOSRODQG#QLFNHUVRQ]ZDDQFRP ZZZQLFNHUVRQ]ZDDQFRP 121 w arzywnictwo reklama Rozważnie używany przed zimą nie powinien wyrządzić szkód. Efekt uboczny – spowolnienie wzrostu – może być wykorzystany w przypadku nadmiernego przerastania roślin cebuli przed zimą. Ze względu na sposób działania, zaleca się stosowanie tego herbicydu w dawkach dzielonych. Potrzebna jego ilość uzależniona jest od fazy wzrostu cebuli oraz warunków uprawy. Obowiązuje zasada: im większa cebula, tym wyższa dawka herbicydu, a więc większa skuteczność zabiegu. Na działanie środka wpływa również grubość warstwy wosku na liściach cebuli – przyjmuje się, że jego ilość zgromadzona po 3 lub 4 słonecznych dniach skutecznie chroni szczypior przed poparzeniami. Niezwykle istotne jest także, aby opryskiwane rośliny były suche. Nie należy więc stosować Goalu 240 EC do czasu całkowitego wyschnięcia porannej rosy na liściach. Z moich doświadczeń wynika, że stosowanie tego herbicydu można rozpocząć od fazy 2 liści i dawki 100 ml/ha. Należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniej dawki wody, która nie powinna przekraczać 250 l/ha. Praktyka wskazuje, że Goal 240 EC najlepiej jest podać przed spodziewanym deszczem (oczywiście po 3 lub 4 dniach słonecznych). Deszcz padający 2–3 godzin po zabiegu powoduje bardzo dobre działanie herbicydu, 122 bez poparzeń cebuli. Powtórny zabieg należy wykonać 5– 7 dni później. Z reguły dwa opryskiwania wykonane w optymalnych warunkach wystarczają. Dla poszerzenia palety niszczonych chwastów często stosuje się oksyfluorofen jednocześnie z Aliacine 400 EC, w dawce 1 l/ha. Niezwykle ważne jest, aby prowadzone na plantacji zabiegi ochrony dawały pewność, że rośliny przed nastaniem zimy będą zdrowe i w dobrej kondycji, co pozwoli im przezimować bez szkody. Z tych względów zabiegi powinny być racjonalnie dobrane do bieżących potrzeb i wykonywane zgodnie z zaleceniami „Programu ochrony warzyw”. Jesienią należy zapewnić staranną ochronę przed mączniakiem rzekomym cebuli i śmietką cebulanką, rolnicami, drutowcami i wciornastkami. W fazie tworzenia się zgrubienia cebulowego roślina z reguły ma już wykształcone średnio 6–8 liści. Od tej pory na jakość i wysokość plonu wpływają przede wszystkim dostępność wody oraz odpowiednie nawożenie azotem. Zimowanie cebuli Kondycja cebuli ozimej po zimie jest uwarunkowana nie tylko czynnikami genetycznymi, ale również klimatycznymi: grubością okrywy śnieżnej, temperaturą zimą, wilgotnością powietrza oraz intensywnością występującego wiatru. W przypadku nadejścia mrozów poniżej minus 12°C i przy braku okrywy śnieżnej osłonięcie plantacji agrowłókniną daje możliwość uchronienia roślin przed przemarznięciem, ale tylko w niewielkim zakresie. Dłuższe okresy mrozu połączone z wiatrem wiążą się z groźbą przemarznięcia plantacji. Jeśli zdecydujemy się na przykrycie roślin agrowłókniną, powinno ono nastąpić dopiero w sytuacji realnego wystąpienia niekorzystnych warunków. Wcześniejsze rozłożenie tego materiału może grozić niekontrolowanym rozwojem chorób oraz uszkodzeniami roślin, wynikającymi z działania wiatru na mokrą agrowłókninę. Wskazane natomiast jest przykrycie plantacji w okresie wczesnej wiosny. Może być ono pomocne zwłaszcza w przypadku uprawy odmian, które planuje się zbierać w pęczkach w bardzo wczesnych terminach. W tym okresie zdarzają się bowiem nawroty mrozu po chwilowym ociepleniu. Należy jednak pamiętać, aby agrowłókniny nie zostawiać na roślinach dłużej niż 3 tygodnie, ponieważ może dojść do nieodwracalnego zniekształcenia szczypioru – materiału handlowego cebuli ozimej sprzedawanej w pęczkach. Po zimie plantacja powinna być przede wszystkim wolna od chwastów. Dlatego ogrodnicy często decydują się na zastosowanie późną jesienią herbicydu Stomp 330 EC w dawkach dzielonych. Ma on zabezpieczyć uprawę pod HASŁO OGRODNICZE 7/2010 w a rz y w n i c t w o Fot. 3. O zbiorze odmian ozimych często decydują bieżące ceny tego warzywa, tu odmiana Panther F1 koniec jesieni (oraz, ewentualnie, na wypadek tzw. ciepłej zimy i początku wiosny) przed niekontrolowanym rozwojem chwastów. Pielęgnacja plantacji wiosną Z reguły późną jesienią i zimą azot jest w dużym stopniu wypłukiwany, dlatego wczesną wiosną należy podać pogłównie nawozy azotowe w dawce zwiększonej o 30% w stosunku do tej wykorzystywanej w uprawie tradycyjnej cebuli. Najczęściej składnika tego dostarcza się dwukrotnie (w sumie 70 kg N/ha), choć jest to uzależnione od przebiegu pogody. W ostatnich latach, zwłaszcza na lżejszych glebach, na których nie użyto obornika, wiosną wysiewa się granulowane nawozy wieloskładnikowe o dobrej rozpuszczalności, w dawce 150–200 kg/ha. Doglebowe nawożenie azotowe zaleca się zakończyć do 25 kwietnia. W uprawie cebuli ozimej korzystnym, choć kłopotliwym zabiegiem, jest spulchnianie międzyrzędzi – napowietrzenie gleby, zniszczenie ewentualnych chwastów i spękań powierzchni pozytywnie wpływa na kondycję cebuli. Niejednokrotnie, zwłaszcza na glebach zlewnych, jest to jedyny sposób na przywrócenie właściwej struktury gleby, wyrównanie spękań, zwłaszcza że te ostatnie umożliwiają kiełkowanie chwastów z głębszych warstw podłoża, do których nie docierają herbicydy. Występowanie pozimowych szczelin to często powód szybkiego i trudnego do opanowania zachwaszczenia. Po spulchnieniu gleby należy wykonać zabieg preparatem Stomp 330 EC. W przypadku uprawy cebuli na zbiór w pęczkach zabieg ten, z oczywistych względów, nie jest możliwy. Wtórne zachwaszczenie można zwalczać za pomocą środka zawierającego oksyfluorofen (w dawkach dzielonych) wraz z Aliacine 400 EC. Wiosną również należy zapewnić staranną ochronę przed mączniakiem rzekomym cebuli, szarą pleśnią, alternariozą, a także śmietką cebulanką i wciornastkami. Można w razie potrzeby dokarmiać rośliny w okresie intensywnego wzrostu liści nawozami dolistnymi, w odstępach dwutygodniowych. Trzeba pamiętać, że używanie środków ochrony roślin oraz nawozów dolistnych jest trudniejsze w uprawie cebuli ozimej niż na plantacjach cebuli z siewu wiosennego, ponieważ liście roślin po zimie są zdecydowanie delikatniejsze, ze słabszym nalotem woskowym, a tym samym bardziej narażone na uszkodzenia. Cebulę ze szczypiorem zbiera się zwykle w godzinach porannych lub w czasie dni pochmurnych – pozwala to na dłuższe utrzymanie wigoru i świeżości liści. Cebulę, która będzie sprzedawana bez suchej łuski (fot. 3), zbiera się, gdy zgrubienie osiągnie ok. 75% typowej wielkości – choć tę decyzję producenci uzależniają często od bieżących cen tego warzywa. Do zbioru cebuli z suchą łuską przystępuje się, gdy co najmniej 80% szczypioru na plantacji jest załamane. reklama *NOWE UPRAWY : pomidor – zaraza ziemniaka ogórek – maczniak rzekomy cebula – maczniak rzekomy kapusta – kiáa kapusty *Ranman 400 SC TwinPack byá badany przez 2 lata w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach. Bardzo dobre wyniki pozwalają rozpocząü procedurĊ rozszerzenia etykiety o powyĪsze zastosowania. HASŁO OGRODNICZE 7/2010 Producent : ISK Biosciences Europe S.A. Dystrybutor : Belchim Crop Protection Poland sp. z o.o. [email protected] ĝwietna ochrona NajwyĪszy poziom przyrastających liĞci ochrony bulw 123
