Pobierz dokument

Acrylmed
Jakość środków chemicznych
stosowanych w produkcji cukru w
aspekcie spełniania wymagań
unijnych – aktualizacja.
1
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28
stycznia 2002 ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa
żywnościowego powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności
oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.
Art. 14 pkt 9
Z braku szczegółowych przepisów wspólnotowych żywność jest uważana za
bezpieczną jeżeli jest zgodna ze szczegółowymi przepisami krajowego prawa
żywnościowego. Państwo Członkowskie na którego terytorium jest ona
wprowadzana do obrotu, jeżeli takie przepisy były sporządzone i stosowane
bez uszczerbku dla postanowień Traktatu a w szczególności jego art. 28 i 30
Art. 28
Należy ustanowić panel d/s dodatków do żywności, przypraw, dodatków
poprawiających przetwórstwo i materiałów pozostających w kontakcie z
żywnością.
2
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Podstawowymi aktami prawnymi w obszarze środków
chemicznych stosowanych w produkcji cukru są:
1. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. „O bezpieczeństwie
żywności i żywienia”. Dz.U. 2006 r. nr 171 poz. 1225
2. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. „O substancjach i
preparatach chemicznych” Dz.U. 2001 r. nr 11, poz. 84 ze
zmianami.
3. Ustawa z dnia 13 września 2002 r. „O produktach biobójczych
(tekst jednolity)” Dz.U. 2007 r. nr 39 poz. 252
3
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. „O bezpieczeństwie żywności i żywienia”.
Dz.U. 2006 r. nr 171 poz. 1225
Art. 1. 1. Ustawa określa wymagania i procedury niezbędne dla
zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia zgodnie z przepisami
rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa
żywnościowego, powołującego Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa
Żywności oraz ustanawiającego procedury w sprawie bezpieczeństwa
żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463), zwanego dalej
"rozporządzeniem nr 178/2002".
4
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Stosowane w procesie produkcji cukru środki przeciwinkrustacyjne, środki
przeciwpienne, obniżające lepkość cukrzycy, dezynfekcyjne, flokulanty,
substancje obniżające zabarwienie cukru zaliczają się w świetle Ustawy z
dnia 25 sierpnia 2006 r. „O bezpieczeństwie żywności i żywienia”, do
dozwolonych substancji dodatkowych:
Art. 3. 1. pkt 36
substancja dodatkowa - substancję, która nie jest zwyczajowo odrębnie
spożywana jako żywność, niebędącą typowym składnikiem żywności,
niezależnie od tego, czy posiada wartość odżywczą, czy nie, której celowe
użycie technologiczne w procesie produkcji, przetwarzania,
przygotowywania, pakowania, przewozu i przechowywania żywności
spowoduje lub może spowodować, że substancja ta stanie się bezpośrednio
lub pośrednio składnikiem środka spożywczego albo półproduktów będących
jego komponentami;
5
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Art. 3.1. pkt 37
substancja pomagająca w przetwarzaniu - substancję, która
sama nie jest spożywana jako składnik żywności, a jest celowo
stosowana w przetwarzaniu surowców, środków spożywczych lub ich
składników dla osiągnięcia zamierzonego celu technologicznego w
procesie produkcji, która może spowodować niezamierzone, lecz
technicznie nieuniknione wystąpienie jej pozostałości lub jej
pochodnych w produkcie końcowym, w ilości, która nie zagraża
zdrowiu oraz nie spełnia funkcji technologicznej w gotowym
produkcie;
6
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
W związku z powyższą klasyfikacją obowiązujące są następujące Rozporządzenia:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie
dozwolonych substancji dodatkowych i substancji pomagających w przetwarzaniu
Dz.U. z 2004 r. nr 94 poz. 933
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i substancji
pomagających w przetwarzaniu Dz.U. z 2005 r. nr 79 poz. 693
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
specyfikacji, kryteriów czystości, wymagań dotyczących pobierania próbek i metod
analitycznych stosowanych w trakcie urzędowej kontroli żywności do oznaczania
parametrów właściwych dla poszczególnych dozwolonych substancji dodatkowych,
poszczególnych substancji pomagających w przetwarzaniu oraz zawartości
zanieczyszczeń Dz.U. z 2003 r. nr 59 poz. 530
7
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 kwietnia 2004 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie specyfikacji, kryteriów czystości,
wymagań dotyczących pobierania próbek i metod analitycznych
stosowanych w trakcie urzędowej kontroli żywności do oznaczania
parametrów właściwych dla poszczególnych dozwolonych substancji
dodatkowych, poszczególnych substancji pomagających w przetwarzaniu
oraz zawartości zanieczyszczeń Dz.U. z 2004 r. nr 94 poz. 934
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2005 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie specyfikacji, kryteriów czystości,
wymagań dotyczących pobierania próbek i metod analitycznych
stosowanych w trakcie urzędowej kontroli żywności do oznaczania
parametrów właściwych dla poszczególnych dozwolonych substancji
dodatkowych, poszczególnych substancji pomagających w przetwarzaniu
oraz zawartości zanieczyszczeń Dz.U. z 2005 r. nr 58 poz. 511
8
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie
dozwolonych substancji dodatkowych i substancji pomagających w
przetwarzaniu Dz.U. z 2004 r. nr 94 poz. 933
Załączniki
Załącznik nr 1. Dozwolone substancje dodatkowe, ich funkcje technologiczne oraz
substancje wspomagające w przetwarzaniu
Załącznik nr 2. Warunki stosowania dozwolonych substancji dodatkowych
Rozdział 1. Barwniki
Rozdział 2. Substancje słodzące
Rozdział 3. Dozwolone substancje dodatkowe inne niż barwniki i substancje słodzące
Rozdział 4. Zakres informacji podawanych na opakowaniach dozwolonych substancji
dodatkowych nie przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta.
Załącznik nr 4. Warunki stosowania substancji pomagających w przetwarzaniu
Rozdział. 1. Rozpuszczalniki
Rozdział 2. Uwagi końcowe
9
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 kwietnia 2004 r.
w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i substancji
pomagających w przetwarzaniu Dz.U. z 2004 r. nr 94 poz. 933
§ 2.1. Dozwolone substancje dodatkowe, ich funkcje
technologiczne oraz substancje pomagające w przetwarzaniu
określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 4. Dozwolone substancje dodatkowe stosuje się zgodnie z ich
funkcjami technologicznymi, w dawkach i na warunkach
określonych w załącznikach nr 1-3 do rozporządzenia.
10
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
§ 5. Dawki określone w rozdziałach 1 i 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia
oraz w załączniki nr 3 do rozporządzenia stanowią maksymalne
dopuszczalne ilości dozwolonych substancji dodatkowych w gotowych do
spożycia środkach spożywczych przygotowanych według instrukcji
producenta, natomiast dawki określone w rozdziale 3 załącznika nr 2 do
rozporządzenia stanowią maksymalne dopuszczalne ilości dozwolonych
substancji dodatkowych w środkach spożywczych wprowadzanych do
obrotu, chyba że przepisy załącznika stanowią inaczej.
§ 6. Substancje pomagające w przetwarzaniu stosuje się zgodnie z ich
funkcjami technologicznymi, na warunkach określonych w załączniku nr 4
do rozporządzenia.
11
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
§ 7.1. Dozwolone substancje dodatkowe, dla których nie ustalono
dopuszczalnych dawek, co wyrażono znakiem „-„ lub określeniem quantum
saris, stosuje się w dawce najniższej, niezbędnej do osiągnięcia zamierzonego
efektu technologicznego, zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną.
§ 9.1. Dozwolonych substancji dodatkowych, z wyjątkami określonymi w
załączniku nr 2 do rozporządzenia, nie stosuje się do:
10. Cukru (cukru białego), cukru ekstra białego (cukru rafinowanego), cukru
przemysłowego, płynnego cukru (roztworu cukru), pełnego cukru
inwertowanego (roztworu cukru inwertowanego), syropu cukru
inwertowanego, syropu glukozowego, syropu glukozowego w proszku,
jednowodnej glukozy (jednowodnej dekstrozy), bezwodnej glukozy
(bezwodnej dekstrozy)
12
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Większość środków chemicznych stosowanych w produkcji cukru nie znajduje
się w załączniku nr 1, czy zatem nie można ich stosować?
Można stosować korzystając z zapisu w w/w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia
Załącznik 4 Rozdział 2 § 14. Substancje pomagające w przetwarzaniu inne niż
określone w niniejszym załączniku można stosować w produkcji żywności, gdy ich
użycie jest technologicznie uzasadnione, pod warunkiem, że nie spowoduje ono
zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka.
W tym momencie pozostawiona jest pewna dowolność i przesunięcie
odpowiedzialności na stosującego środki i producenta środków. To producent
powinien dostarczyć maksimum informacji o swoim produkcie, by stosujący mógł
podjąć decyzję o jego bezpiecznym stosowaniu.
Mając już jasność, że dany środek może być zastosowany w produkcji cukru z
tytułu spełnienia §14 Zał. nr 4 Rozdział 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z
23.04.2004 r. ze zmianami, pozostaje pytanie jakie warunki powinny być spełnione,
by dany produkt spełniał wymagania prawne (w tym UE).
Zakopane V 2007 r.
13
Acrylmed
Stosowane środki
dezynfekcyjne, myjąco-dezynfekcyjne i myjące
Jeżeli są niebezpieczne –
patrz oznaczenia na etykiecie
T
C
F
O
Jeżeli są niebezpieczne i
biobójcze
(dezynfekcyjne)
N
Jeżeli są biobójcze
(dezynfekcyjne)
Xi, Xn
Ustawa z 11.01.2001r. „O substancjach i preparatach
chemicznych” Dz. U. 2001 r. nr 11 poz. 84 ze zmianami
Karta charakterystyki preparatu
niebezpiecznego zgłoszona do Inspektora ds.
Substancji i Preparatów Chemicznych w Łodzi
(nr zgłoszenia w pkt 16 Karty Charakterystyki)
Ustawa z 13.09.2002r. „O produktach biobójczych
(tekst jednolity” Dz. U. 2007 r. nr 35 poz. 252
Dopuszczenie do obrotu wydane
przez Ministra Zdrowia
14
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
W rozumieniu Ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. „O substancjach i
preparatach chemicznych” Dz. U. 2001 r. nr 11, poz. 84 substancje
niebezpieczne to:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
substancje i preparaty o właściwościach wybuchowych,
substancje i preparaty o właściwościach utleniających,
substancje i preparaty skrajnie łatwopalne,
substancje i preparaty wysoce łatwopalne,
substancje i preparaty łatwopalne,
substancje i preparaty bardzo toksyczne,
substancje i preparaty toksyczne,
substancje i preparaty szkodliwe,
substancje i preparaty żrące,
substancje i preparaty drażniące,
substancje i preparaty uczulające,
substancje i preparaty rakotwórcze,
substancje i preparaty mutagenne,
substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość,
substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska.
15
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Preparaty niebezpieczne:
wymagają zgłoszenia do obrotu do Inspektora ds. Substancji i Preparatów
Chemicznych
wymagają posiadania karty charakterystyki preparatu niebezpiecznego.
W pkt 2.1 karty charakterystyki powinny być wymienione substancje
zaliczane do niebezpiecznych wymienione w załączniku do Dz.U. 2005 r. nr
201 poz. 1674 z dnia 14 października 2005 r. „Wykaz substancji
niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem”.
W karcie charakterystyki powinien być podany numer zgłoszenia do
obrotu do Inspektora ds. Substancji i Preparatów Chemicznych.
Do produktów niebezpiecznych stosowanych w produkcji cukru zaliczają
się np.: preparaty dezynfekcyjne, kwasy, środki wybielające.
16
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Ustawa z dnia 13 września 2002 r. „O produktach biobójczych (tekst
jednolity)” Dz. U. 2007 r. nr 39 poz. 252
Zgodnie z wymogami Dyrektywy Unijnej 98/8 WE i Rozporządzenia Komisji (WE) Nr
2032/2003 skonsolidowanego z Rozporządzeniem Komisji WE nr 1048/2005 oraz
Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 17 stycznia 2003 w sprawie kategorii i grup
produktów biobójczych według ich przeznaczenia Dz. U. z 2003 nr 16 poz. 150 (w
karcie charakterystyki jest poz. 130)
ustalone zostały listy zidentyfikowanych i notyfikowanych substancji czynnych, które
zamieszczono w załącznikach I, II, III i VII.
Substancje wymienione w:
- w załącznikach nr II lub VII i w załączniku nr II ale w innych grupach niż te dla
których przeprowadzono notyfikację: mogą być wprowadzone do obrotu tylko do
31.08.2006 r. Z dniem 01.09.2006 r. nie mogą być wprowadzane do obrotu, a
pozwolenia zezwalające na obrót tymi substancjami z dniem 01.09.2006 r. straciły moc.
- w załączniku nr II: mogą znajdować się na rynku przez cały czas trwania okresu
przejściowego na zasadach obowiązujących w państwach członkowskich UE czyli do
14.05.2010 r.
17
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
W zakresie środków stosowanych w procesie produkcji cukru:
- zezwolenia GIS nie są obowiązujące (Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z 17 grudnia 1971 r. straciła moc wraz z Ustawą z dnia 25
listopada 1970r, która straciła moc 31 grudnia 2002 r.
- atesty PZH nie są wymagane w świetle obowiązujących przepisów.
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. „O bezpieczeństwie żywności i
żywienia” w art. 6 stanowi jednak, że środki spożywcze nie mogą być
szkodliwe dla zdrowia. Dla uzyskania pewności, że substancje
dodawane do środków spożywczych nie stwarzają zagrożenia dla
zdrowia człowieka, producent może zasięgnąć opinii stacji sanitarno –
epidemiologicznej albo zwrócić się o dokonanie oceny bezpieczeństwa
tej substancji do Państwowego Zakładu Higieny.
18
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Preparaty przywożone z zagranicy przeznaczone do kontaktu z żywnością
podlegają granicznej kontroli sanitarnej - art. 79 pkt. 1 i 2 Ustawy o
bezpieczeństwie żywności i żywienia, a wykaz towarów, które podlegają
granicznej kontroli sanitarnej zawarty jest w Rozporządzeniu Ministra
Zdrowia z 24 stycznia 2007 r. Dz. U. z 2007 r. Nr 20 poz. 122.
W/w wykaz zawiera wiele produktów i substancji wymienionych z nazwy, a
w przypadku innych substancji stosuje się objaśnienie:
* Graniczną kontrolą sanitarną objęte są również środki spożywcze, w tym
substancje i preparaty aromatyczne, substancje dodatkowe i substancje
pomagające w przetwarzaniu, oraz materiały i wyroby przeznaczone do
kontaktu z żywnością, niewymienione ani niewłączone gdzie indziej w
wykazie.
d) Przeznaczone do kontaktu z żywnością.
19
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
W obecnie obowiązującej ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. „O
bezpieczeństwie żywności i żywienia” Dz.U. 2006 r. nr 171 poz.
1225 w Rozdziale 2 Art. 9 i 10 znajduje się zapis:
Art. 9 Substancje dodatkowe mogą być stosowane w żywności,
jeżeli:
1) przy dozwolonym poziomie, nie stanowią zagrożenia dla
zdrowia lub życia człowieka;
2) ich stosowanie jest uzasadnione technologicznie, a cel ich
stosowania nie może być osiągnięty w inny sposób, praktycznie
możliwy z punktu widzenia technologicznego i ekonomicznego;
3) ich użycie nie wprowadza konsumenta w błąd.
20
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
natomiast Art. 10 określa, że:
Art. 10. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:
1) dopuszczalne cele stosowania w żywności substancji dodatkowych,
2) funkcje technologiczne substancji dodatkowych,
3) wykaz substancji dodatkowych (dozwolonych substancji dodatkowych),
które mogą być wprowadzane do obrotu i stosowane w żywności zgodnie z ich
funkcjami technologicznymi, oraz szczegółowe warunki ich stosowania, w tym
rodzaj środków spożywczych, w których mogą być stosowane, oraz
dopuszczalne maksymalne poziomy,
4) szczegółowe wymagania w zakresie oznakowania substancji dodatkowych
przeznaczonych i nieprzeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta finalnego,
5) specyfikacje i kryteria czystości substancji dodatkowych,
6) wymagania dotyczące pobierania próbek i metod analitycznych
stosowanych w trakcie urzędowych kontroli żywności do oznaczania
parametrów właściwych dla substancji dodatkowych
- mając na względzie potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa żywności oraz
jednolite wymagania w tym zakresie obowiązujące w Unii Europejskiej.
21
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
• Informacje dotyczące uregulowań prawnych
można znaleźć na stronach:
• www.europa.eu.int/eur-lex
• www.abc.com.pl
• www.sejm.gov.pl
22
Zakopane V 2007 r.
Acrylmed
Dziękuję za uwagę
23
Zakopane V 2007 r.