zawiera 95 jednostek lekcyjnych, w tym 14 lekcji w terenie

Transkrypt

1
Plan dydaktyczny z przyrody do klasy V, do programu wydawnictwa Nowa Era „Tajemnice
przyrody” zgodnego z nową podstawą programową przedmiotu na rok szkolny 2015/2016.
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
1. Lekcja
organizacyjna.
Jak będziemy
poznawać
przyrodę w klasie
5?
Sposoby poznawania
przyrody w klasie 5; zakres
przedmiotu przyroda; źródła
wiedzy o przyrodzie;
wyposażenie pracowni
przyrodniczej; regulamin
pracowni przyrodniczej
Dział 1. Odkrywamy tajemnice map
1. Skala, plan,
2. Co to jest plan i
mapa
skala?
Treści nauczania
w podstawie programowej –
wymagania szczegółowe.
Uczeń:
Plan przedmiotu; skala;
obliczanie wymiarów
przedmiotu w skali ; skala
liczbowa; skala mianowana;
podziałka liniowa
2.5 posługuje się podziałką
liniową do określania
odległości
2.6 wykonuje pomiary, np.
taśmą mierniczą, szacuje
odległości i wysokości w
terenie
3. Plan i mapa
Plan; skala planu;
zapisywanie skali planu;
mapa; skala mapy
* przeliczanie skal planów
i map
4. Kreślenie planu
boiska – lekcja w
terenie
Pomiar długości i szerokości
boiska; wybór skali;
zapisanie wymiarów boiska
w wybranej skali;
nakreślenie planu boiska
2.4 identyfikuje na planie
i mapie topograficznej miejsce
obserwacji i obiekty w
najbliższym otoczeniu, określa
wzajemne położenie obiektów
na planie, mapie
topograficznej i w terenie
2.5 jw.
2.6 jw.
Warunki i sposoby realizacji
(procedury osiągania celów)
Pomoce dydaktyczne
i materiały pomocnicze
Pogadanka na temat zakresu
treści nauczania i wymagań
edukacyjnych dla klasy 5;
prezentacja podręcznika, płyty,
atlasu i dodatkowych źródeł
wiedzy o przyrodzie;
wyszukiwanie zadanych
informacji; przypomnienie
regulaminu pracowni
Podręcznik; zeszyt
ćwiczeń; nowy atlas
„Przyroda. Świat wokół
nas”; „Multimedialny atlas
zwierząt. Kręgowce”; atlas
roślin, komputer, projektor
lub tablica interaktywna
Pogadanka wyjaśniająca
pojęcia: plan, skala;
wykonywanie pomiarów
przedmiotów; zapisywanie
wymiarów rzeczywistych
i wymiarów w podanej skali:
1 : 10; 1 : 20; 1 : 5; 1 : 50;
rysowanie przedmiotów w skali;
omówienie zapisywania tej
samej skali w różnej postaci
Pogadanka wyjaśniająca zasady
sporządzania planu obszaru;
wyjaśnienie pojęcia mapa;
ćwiczenia w zapisywaniu skal
planów i map
* ćwiczenia w przeliczaniu skal
planów i map
Wykonanie pomiarów boiska
taśmą mierniczą; obliczenie
wymiarów boiska w wybranej
skali; sporządzenie planu boiska
wg instrukcji w podręczniku (s.
11)
Linijka, taśma miernicza,
zeszyt ćwiczeń; nowy atlas
nas”, s. 20, 22
Plan miejscowości, mapa
regionu lub powiatu; nowy
atlas „Przyroda. Świat
wokół nas”, s. 21
Taśma miernicza, notatniki,
linijki, ołówki, podręcznik
2
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
2. Odległości na
planie, mapie
i w terenie
5. Jak obliczyć
i oszacować
odległość?
Obliczanie odległości na
mapie lub planie za pomocą
podziałki liniowej z
wykorzystaniem kroczka,
cyrkla lub linijki; obliczanie
odległości na mapie lub
planie za pomocą podziałki
liniowej z wykorzystaniem
nitki; szacowanie odległości
3. Wysokość
w terenie i na
mapie
poziomicowej
6. Ćwiczenia
w obliczaniu i
szacowaniu
odległości
* obliczanie
odległości za
pomocą skali
liczbowej
7. Poznajemy
wysokość
bezwzględną,
względną i mapę
poziomicową
8. Co można
odczytać z mapy
poziomicowej?
Treści nauczania
Uczeń:
2.5 jw.
2.6 jw.
2.5 jw.
2.6 jw.
Wysokość bezwzględna;
wysokość względna;
poziomica; mapa
poziomicowa
2.7 rozróżnia w terenie i na
modelu formy wypukłe
i wklęsłe, wskazuje takie
formy na mapie poziomicowej
Informacje zawarte na mapie
poziomicowej; formy terenu
na mapie poziomicowej;
wypukłe i wklęsłe formy
terenu
2.7 jw.
Pomoce dydaktyczne
Omówienie sposobu obliczania
odległości za pomocą podziałki
z wykorzystaniem kroczka
cyrkla lub linijki oraz
z wykorzystaniem nitki wg
instrukcji w podręczniku (s. 15,
16); ćwiczenia w obliczaniu
odległości przy użyciu kroczka
i nitki; wyjaśnienie, na czym
polega szacowanie odległości
Mierzenie odległości na mapie;
ćwiczenia w obliczaniu
odległości za pomocą podziałki
liniowej; ćwiczenia w
szacowaniu odległości
* ćwiczenia w obliczaniu
odległości za pomocą skali
liczbowej
Pogadanka wyjaśniająca
pojęcia: wysokość bezwzględna,
wysokość względna, poziomica,
mapa poziomicowa; omówienie
sposobu tworzenia mapy
poziomicowej
Pogadanka na temat rodzajów
form terenu; analiza map
poziomicowych
przedstawiających formy
wypukłe i wklęsłe; ćwiczenia w
odczytywaniu i zapisywaniu
wysokości bezwzględnej i
obliczaniu wysokości
względnej; rozpoznawanie form
terenu przedstawionych na
mapie poziomicowej
Plan miejscowości lub
mapa regionu, kroczek
(cyrkiel lub linijka), nitka,
linijka, zeszyt ćwiczeń;
nowy atlas „Przyroda.
Świat wokół nas”, s. 22–23
Nowy atlas „Przyroda.
Świat wokół nas”, mapa,
plan miejscowości, linijka
Zeszyt ćwiczeń, nowy atlas
nas”, s. 24–25
Mapa poziomicowa. Mapa
hipsometryczna – nowy
atlas „Przyroda. Świat
wokół nas”, s. 24
3
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
3. Wysokość
w terenie i na
mapie
poziomicowej cd.
9. Szacowanie
wysokości –
lekcja w terenie
Szacowanie wysokości
budynków; szacowanie
wysokości metodą cienia;
szacowanie wysokości
niewielkiego pagórka
4. Nakładanie barw
na mapy
poziomicowe
10. Nakładanie
barw na mapy
poziomicowe
Podsumowanie
działu 1
11. Odkrywamy
tajemnice map –
podsumowanie
działu
Barwy hipsometryczne;
mapy hipsometryczne;
zasada doboru barw
hipsometrycznych; formy
ukształtowania powierzchni:
niziny, wyżyny, góry i ich
oznaczenia na mapie; mapa
ogólnogeograficzna;
informacje zawarte na mapie
ogólnogeograficznej
Utrwalenie i uzupełnienie
wiadomości z działu 1
Treści nauczania
Uczeń:
2.6 jw.
7.1 rozpoznaje na mapie
hipsometrycznej niziny,
wyżyny, góry
2.4; 2.5; 2.6; 2.7; 7.1
Pomoce dydaktyczne
Omówienie sposobu szacowania
wysokości budynków;
ćwiczenia w: szacowaniu
wysokości budynku szacowaniu
szkoły, szacowaniu wysokości
drzewa metodą cienia,
szacowaniu wysokości
względnej pagórka (wg
instrukcji w podręczniku – 23)
Pogadanka objaśniająca zasady
stosowania barw
hipsometrycznych;
rozpoznawanie form terenu na
podstawie analizy barw na
mapie; analiza informacji
zawartych w legendzie mapy
ogólnogeograficznej
Kij o dł. 1 m., notatnik,
długopis
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
szczegółowych; pogadanka
uzupełniająca; rozwiązywanie
zadań utrwalających w zeszycie
ćwiczeń
Podręcznik, zeszyt ćwiczeń;
pomoce dydaktyczne
wykorzystywane w trakcie
realizacji lekcji z działu 1
Świat wokół nas”, s. 26–27;
mapa ogólnogeograficzna
Polski
12. Sprawdzian
Badanie stopnia opanowania treści nauczania (wymagań szczegółowych) ujętych w następujących punktach podstawy
z działu 1
programowej: 2.4; 2.5; 2.6; 2.7; 7.1
Dział 2. Poznajemy naszą ojczyznę i inne kraje europejskie
4
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
1. Ukształtowanie
powierzchni Polski
13. Jakie siły
kształtują
powierzchnię
ziemi?
Siły kształtujące
powierzchnię ziemi; skutki
działania sił wewnętrznych;
działanie sił zewnętrznych:
wody, temperatury, wiatru,
lodowców i człowieka
14. Pasowe
ukształtowanie
powierzchni
Polski
Pasowość ukształtowania
powierzchni Polski
7.1 jw.
15. Pasowe
ukształtowanie
powierzchni
Polski – praca z
mapą
Pasy ukształtowania
powierzchni Polski; krainy
tworzące poszczególne pasy
7.1 jw.
2. Wody
powierzchniowe
Polski
16. Wody
powierzchniowe
Polski
4.9 rozróżnia i opisuje rodzaje
wód powierzchniowych
3. Lasy Polski
17. Poznajemy
Rodzaje wód
powierzchniowych w Polsce:
rzeki, jeziora, bagna;
największe rzeki Polski:
Wisła i Odra oraz ich
dorzecza; dopływy Wisły
i Odry; typy jezior w Polsce;
występowanie jezior w
Polsce; rola sztucznych
zbiorników wodnych;
przykłady miejsc z
największymi obszarami
bagiennymi w Polsce
Zmiany lesistości Polski;
1. Ukształtowanie
powierzchni Polski
cd.
Treści nauczania
Uczeń:
7.3 podaje przykłady
zależności między cechami
krajobrazu a formami
działalności człowieka
7.3 jw.
Pomoce dydaktyczne
Pogadanka na temat sił
kształtujących powierzchnię
ziemi; modelowanie wpływu
wody na rzeźbę powierzchni
ziemi oraz niszczenie skał;
rozmowa na temat roli
człowieka w kształtowaniu
powierzchni ziemi
Analiza mapy hipsometrycznej;
wskazywanie na mapie pasów
ukształtowania powierzchni
Polski; odczytywanie z mapy
nazw krain tworzących
poszczególne pasy
Praca z mapą – wskazywanie
krain tworzących poszczególne
pasy ukształtowania
powierzchni Polski;
wskazywanie położenia
i odczytywanie wysokości
najwyżej i najniżej położonych
punktów
Przypomnienie pojęć
opisujących rzekę; pogadanka
na temat Wisły i Odry
ilustrowana mapą –
wskazywanie źródeł, biegu rzek,
dorzeczy, dopływów i ujść;
pogadanka na temat typów
jezior, lokalizacji i roli
sztucznych zbiorników
wodnych; wskazywanie na
mapie obszarów bagiennych
Piasek, konewka z wodą,
taca, butelka z wodą, dostęp
do zamrażarki
Pogadanka na temat przyczyn
Mapa krajobrazowa Polski;
Mapa ogólnogeograficzna
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26–27
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26–27
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26–27
5
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
lasy Polski
skład gatunkowy lasów
Polski; rozmieszczenie
lasów w Polsce
* owady niszczące lasy
(szkodniki)
4. Podział
administracyjny
Polski
18. Podział
administracyjny
Polski
Podział administracyjny
Polski; jednostki
administracyjne; zasada
samorządności
* władze województwa,
powiatu i gminy
Temat rozszerzający treści
nauczania
5. Polska
w Europie
19. Polska
w Europie
Położenie Polski; granice
państwa; miejsce Polski
w Europie
* skrajne punkty Europy
(najbardziej wysunięte na:
północ, południe, zachód
i wschód)
7.6 lokalizuje na mapie
Europy: Polskę oraz państwa
sąsiadujące z Polską i ich
stolice
20. Poznajemy
kraje sąsiadujące
z Polską
Kraje sąsiadujące z Polską:
położenie, stolice,
osobliwości
7.6 jw.
3. Lasy Polski cd.
Pomoce dydaktyczne
zmian lesistości Polski; analiza
diagramów przedstawiających
skład gatunkowy lasów Polski;
analiza rozmieszczenia lasów w
Polsce
* prezentacja informacji na
temat szkodliwych owadów
(szkodników) żyjących w lasach
Pogadanka na temat jednostek
podziału administracyjnego
Polski; wskazywanie na mapie
województw, powiatów;
odczytywanie informacji
z wykresu; omówienie zasady
samorządności
* prezentacja lokalnych władz
samorządowych; spotkanie
z przedstawicielem władz
samorządowych; (wycieczka do
lokalnego urzędu)
Pogadanka na temat położenia
Polski w Europie i znaczenia
tego położenia; wskazywanie na
mapie państw sąsiadujących
z Polską; odczytywanie
informacji z wykresu
* wskazywanie na mapie
i odczytywanie nazw skrajnych
punktów Europy (położonych na
lądzie i z uwzględnieniem wysp)
Prezentacja przez uczniów
informacji na temat krajów
sąsiadujących z Polską
Świat wokół nas”, s. 44;
zdjęcia drzew najczęściej
występujących w lasach
Polski
Mapa administracyjna
Polski; nowy atlas
nas”, s. 56; zdjęcia herbów:
województwa, powiatu,
gminy
Mapa polityczna Europy;
Świat wokół nas”, s. 57
6
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
6. Zjednoczona
Europa
21. Polska w Unii
Europejskiej
Cele Unii Europejskiej;
prawa obywateli Unii
Europejskiej; strefa
Schengen
* terytoria zamorskie państw
europejskich
22. Poznajemy
wybrane kraje
Unii Europejskiej
Wybrane kraje Unii
Europejskiej: Francja,
Hiszpania, Włochy, Wielka
Brytania
Treści nauczania
Uczeń:
nauczania
6. Zjednoczona
Europa cd.
Podsumowanie
działu 2
23. Poznajemy
naszą ojczyznę –
podsumowanie
działu
nauczania
4.9; 7.1; 7.3; 7.6
Pomoce dydaktyczne
Omówienie celów Unii
Europejskiej; prezentacja
symboli Unii Europejskiej;
analiza kalendarium
najważniejszych wydarzeń
w Unii (atlas); rozmowa na
temat inwestycji i przedsięwzięć
lokalnych współfinansowanych
przez Unię
* pogadanka na temat terytoriów
zamorskich państw europejskich
Prezentacja przez uczniów
informacji na temat wybranych
krajów Unii Europejskiej
symbole Unii: flaga,
nagranie hymnu; euro,
zdjęcia budynków
Parlamentu Europejskiego
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
pomoce dydaktyczne
ćwiczeń utrwalających
24. Sprawdzian
z działu 2
programowej: 4.9; 7.1; 7.3; 7.6
Dział 3. Poznajemy sposoby ochrony przyrody
1. Co zagraża
25. Jak
Źródła zanieczyszczeń;
5.1 prowadzi obserwacje
Rozmowa na temat źródeł
Podręcznik; taśma
przyrodzie?
działalność
sposoby rozprzestrzeniania
i proste doświadczenia
zanieczyszczeń środowiska;
samoprzylepna, dwa
człowieka wpływa się zanieczyszczeń; miejsca
wykazujące zanieczyszczenie
omówienie sposobów
plastikowe kubki, dwa kije
na stan powietrza? powstawania trujących
najbliższego otoczenia
rozprzestrzeniania się
o dł. 1 m, pinezki,
pyłów i gazów; pyły i gazy – (powietrza, wody, gleby)
zanieczyszczeń; rozmowa na
nożyczki; nowy atlas
zagrożenie dla przyrody,
5.2 wyjaśnia wpływ
temat wpływu smogu i
zdrowia ludzi (kwaśne
codziennych zachowań w
kwaśnych opadów na stan
nas”, s. 50–51
opady, spaliny, smog)
domu, w szkole, w miejscu
środowiska oraz zdrowie ludzi;
zabawy na stan środowiska
badanie stanu zapylenia
powietrza w najbliższej okolicy
pozytywnego i negatywnego
wg instrukcji w podręczniku
wpływu środowiska na
(s. 64)
zdrowie człowieka
7
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
26. Jak
działalność
człowieka wpływa
na stan wód
i gleb?
Rodzaje ścieków; skutki
obecności w ściekach
detergentów, nawozów
sztucznych i środków
ochrony roślin; zagrożenia
środowiska spowodowane
tworzeniem hałd i wysypisk
(w tym dzikich); wpływ
ścieków i odpadów stałych
na stan środowiska;
przyczyny i przykłady
wyczerpywania się zasobów
przyrody
Przykłady samooczyszczania
się przyrody; indywidualne
i globalne działania
człowieka służące ochronie
przyrody
* akcje na rzecz ochrony
przyrody
1. Co zagraża
przyrodzie? cd.
2. Jak ratować
przyrodę?
27. Jak ratować
przyrodę?
Treści nauczania
Uczeń:
5.1 jw.
5.2 jw.
6.7 wykazuje doświadczalnie
wpływ różnych substancji i ich
mieszanin (np. soli kuchennej,
octu, detergentów) na wzrost
i rozwój roślin, dokumentuje
i prezentuje wyniki
doświadczenia
5.1 jw.
5.2 jw.
5.3 proponuje działania
sprzyjające środowisku
przyrodniczemu
5.4 jw.
5.5 jw.
6.6 bada wpływ czynników
takich jak: woda, powietrze,
temperatura, gleba na
przedmioty zbudowane z
różnych substancji
6.8 uzasadnia potrzebę
segregacji odpadów,
wskazując na możliwość ich
ponownego przetwarzania
(powołując się na właściwości
substancji)
Pomoce dydaktyczne
Pogadanka na temat
zanieczyszczeń wód, rozmowa
na temat zanieczyszczenia gleb;
rozmowa na temat przyczyn
wyczerpywania się zasobów
przyrody; przygotowanie:
badania stanu czystości gleby
w najbliższym otoczeniu wg
instrukcji w podręczniku (s. 66);
badania wpływu soli i
detergentów na wzrost i rozwój
roślin wg instrukcji podręczniku
(s. 67)
Pogadanka na temat
samooczyszczania się przyrody;
rozmowa na temat wpływu
codziennych czynności na stan
środowiska; wskazywanie
przykładów decyzji służących
ochronie przyrody,
podejmowanych przez władze
centralne i lokalne; badanie
szybkości rozkładania się
odpadów wg instrukcji
podręczniku (s. 70)
* rozmowa na temat akcji na
rzecz ochrony przyrody
Podręcznik; dwie doniczki,
ziemia ogrodowa i ziemia z
pobocza ruchliwej okolicy,
nasiona rzeżuchy, szklanka,
woda; sól kuchenna,
lignina, trzy małe słoiki,
trzy spodki, detergent,
zakraplacz
Podręcznik; dwie butelki:
szklana i plastikowa,
foliowa torebka, metalowa
puszka, papier gazetowy,
suche liście, kawałek
owocu, niewielka łopatka,
rękawice, ogrodowe, taśma
i kije od oznaczenia
8
Tytuł rozdziału w
podręczniku
3. Obszary
i obiekty chronione
w Polsce
3. Obszary
i obiekty chronione
w Polsce cd.
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
28/29. Badanie
i opis stanu
czystości
środowiska –
lekcje w terenie
Badanie stanu czystości
powietrza, wody, gleby (ze
szczególnym
uwzględnieniem wpływu
zanieczyszczeń na wzrost
i rozwój roślin)
30. Poznajemy
obszary i obiekty
przyrody
chronione
w Polsce
Formy ochrony przyrody w
Polsce; położenie (na mapie)
wybranych obszarów i
obiektów chronionych;
ochrona ścisła i częściowa;
opis wybranych obszarów
i obiektów chronionych;
zasady zachowania się na
obszarach chronionych
31. Przegląd
wybranych
obiektów
i obszarów
chronionych
Park narodowy; park
krajobrazowy; rezerwat
przyrody; rezerwat ścisły;
pomniki przyrody ożywionej
i nieożywionej
Treści nauczania
Uczeń:
5.1 jw.
5.2 jw.
5.4 podaje przykłady miejsc
w najbliższym otoczeniu,
w których zaszły korzystne
i niekorzystne zmiany pod
wpływem działalności
człowieka
6.7 jw.
7.4 wymienia formy ochrony
przyrody stosowane w Polsce,
wskazuje na mapie parki
narodowe, podaje przykłady
rezerwatów przyrody,
pomników przyrody
i gatunków objętych ochroną,
występujących w najbliższej
okolicy
Pomoce dydaktyczne
Badanie stanu czystości wód
powierzchniowych wg instrukcji
w podręczniku (s. 65); analiza
wyników doświadczeń z lekcji
25 i lekcji 27; obserwacja stanu
czystości najbliższej okolicy;
sporządzenie opisu stanu
czystości środowiska najbliższej
okolicy
Pogadanka na temat form
ochrony przyrody w Polsce;
wskazywanie na mapie
położenia wymienionych
w podręczniku obszarów
i obiektów chronionych;
opracowanie zasad zachowania
się na obszarach chronionych
Podręcznik; trzy słoiki,
woda z wodociągu, woda
z rzeki, woda ze stawu;
aparat fotograficzny,
notatniki
7.4 jw.
Wyszukiwanie informacji
w dodatkowych źródłach
(internet, publikacje, filmy) na
temat wybranych obiektów
i obszarów chronionych;
selekcjonowanie informacji;
prezentacja przez uczniów
zgromadzonych informacji
zdjęcia wybranych
gatunków chronionych;
zdjęcia pomników przyrody
Świat wokół nas”, s. 52–53
9
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
4. Ochrona
gatunkowa roślin,
grzybów i zwierząt
32. Ochrona
gatunkowa roślin,
grzybów i
zwierząt
Organizmy objęte ochroną
gatunkową; ochrona
całkowita; ochrona
częściowa; przykłady roślin
i zwierząt chronionych
* historia ochrony żubrów w
Polsce
33/34. Obszary
i obiekty
chronione w
najbliższej okolicy
– lekcje w terenie
Formy ochrony przyrody w
najbliższej okolicy; gatunki
chronione
7.4 jw.
35. Poznajemy
sposoby ochrony
przyrody –
podsumowanie
działu
36. Sprawdzian
z działu 3
Dział 4. Poznajemy krajobrazy nizin
5.1; 5.2; 5.3; 5.4; 5.5; 6.6, 6.7;
6.8; 7.4
1. Co to jest
krajobraz?
Krajobraz; składniki
krajobrazu; rodzaje
krajobrazów; krajobraz
naturalny; krajobraz
kulturowy
4.1 rozpoznaje w terenie
przyrodnicze (ożywione
i nieożywione) oraz
antropogeniczne składniki
krajobrazu i wskazuje
zależności między nimi
Podsumowanie
działu 3
37. Co to jest
krajobraz?
Treści nauczania
Uczeń:
7.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
Pogadanka na temat ochrony
całkowitej i częściowej;
prezentacja zdjęć gatunków
chronionych; wskazywanie cech
budowy ułatwiających
rozpoznanie gatunku
chronionego; rozmowa na temat
ochrony częściowej
* pogadanka na temat ochrony
żubra w Polsce
Wycieczka do parku
narodowego, parku
krajobrazowego lub rezerwatu
przyrody; pogadanka na temat
form ochrony przyrody w
najbliższej okolicy; wykonanie
dokumentacji fotograficznej
obiektów chronionych;
obserwacja wybranych
elementów przyrodniczych;
dokumentowanie obserwacji
Zdjęcia wybranych
gatunków chronionych
roślin, zwierząt i grzybów
Przewodnik turystyczny
opisujący formy ochrony
przyrody w najbliższej
okolicy lub informacje z
innych źródeł na ww.
temat; aparat fotograficzny,
notatniki, długopisy,
lornetki, lupy; karty pracy
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
pomoce dydaktyczne
programowej: 5.1; 5.2; 5.3; 5.4; 5.5; 6.6; 6.7; 6.8; 7.4
Rozmowa na temat składników
krajobrazu; wyróżnianie
różnych rodzajów krajobrazu;
omówienie cech krajobrazu
naturalnego i krajobrazu
kulturowego; obserwacja i opis
Mapa krajobrazowa Polski,
zdjęcia wybranych typów
krajobrazów
10
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
5.4 podaje przykłady miejsc
w najbliższym otoczeniu,
w których zaszły korzystne
i niekorzystne zmiany pod
człowieka
7.3 jw.
2. Morze Bałtyckie
38. Morze
Bałtyckie
Położenie Morza
Bałtyckiego; głębokość,
temperatura, zasolenie
Morza Bałtyckiego;
organizmy występujące
w Morzu Bałtyckim; ptaki
nadmorskie
7.2 charakteryzuje wybrane
krajobrazy Polski: gór
wysokich, wyżyny wapiennej,
nizinny, pojezierny,
nadmorski, wielkomiejski,
przemysłowy, rolniczy oraz
wskazuje je na mapie
3. Tam, gdzie ląd
styka się z morzem
39. Poznajemy pas
pobrzeży
Cechy krajobrazu
nadmorskiego; wybrzeże
niskie, wybrzeże wysokie;
krainy pasa pobrzeży;
powstawanie jezior
przybrzeżnych; niszcząca
działalność morza; Żuławy
Wiślane; gospodarowanie na
pobrzeżach
* rozpoznawanie obiektów
wyrzucanych przez morskie
fale
7.2 jw.
zależności między cechami
krajobrazu a formami
działalności człowieka
40. Poznajemy
walory
turystyczne
Gdańska
Położenie Gdańska; historia
i rozwój Gdańska; główne
zabytki Gdańska;
współczesny Gdańsk;
Trójmiasto
7.2 jw.
7.3 jw.
7.5 wymienia najważniejsze
walory turystyczne
największych miast Polski ze
3. Tam, gdzie ląd
styka się z morzem
cd.
4. Gdańsk – jedno z
najstarszych miast
polskich
słowny krajobrazu najbliższej
okolicy; wskazywanie
korzystnych i niekorzystnych
zmian w krajobrazie najbliższej
okolicy, które zaszły pod
człowieka;
* wskazywanie na mapie
krajobrazów naturalnych
i kulturowych
Wskazywanie na mapie
położenia Morza Bałtyckiego;
przedstawienie informacji na
temat zasolenia, głębokości
i temperatury wód w Morzu
Bałtyckim; rozpoznawanie
organizmów żyjących w Morzu
Bałtyckim i na wybrzeżu
Pogadanka na temat cech
krajobrazu nadmorskiego
(wybrzeże niskie, wybrzeże
wysokie); wskazywanie na
mapie położenia pobrzeży;
omówienie powstawania jezior
przybrzeżnych; wskazywanie na
mapie położenia Żuław
Wiślanych; omówienie sposobu
gospodarowania na pobrzeżach
* prezentacja zdjęć lub obiektów
naturalnych wyrzucanych przez
morskie fale
położenia Gdańska;
opowiadanie o najważniejszych
wydarzeniach z historii
Gdańska; prezentacja atrakcji
Pomoce dydaktyczne
Polski, nowy atlas
nas”, s. 4, 26–27, 60;
zdjęcia wybranych
organizmów żyjących
w Morzu Bałtyckim
Polski nowy atlas
nas”, s. 26, 30
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26, 47, 54–55,
zdjęcia zabytków Gdańska
11
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
5. Pojezierza –
krainy jezior
41. Pojezierza –
krainy jezior
6. Krajobrazy Nizin
Środkowopolskich
42. Poznajemy
Niziny
Środkowopolskie
6. Krajobrazy Nizin
Środkowopolskich
cd.
7. Krajobraz
wielkomiejski
Warszawy
43. Krajobraz
wielkomiejski
Warszawy
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
szczególnym uwzględnieniem
Warszawy, Krakowa, Gdańska
Położenie Pojezierzy:
Mazurskiego, Suwalskich,
Pomorskich,
Wielkopolskiego; cechy
wyróżniające poszczególne
pojezierza; cechy krajobrazu
pojeziernego; Kraina
Wielkich Jezior Mazurskich;
przyroda Mazur; Pojezierza
Suwalskie
Siły zewnętrzne kształtujące
krajobraz Nizin
Środkowopolskich; cechy
krajobrazu nizinnego;
rodzaje krajobrazów
występujących na Nizinach
Środkowopolskich; Niziny
Mazowieckie jako przykład
krajobrazu nizinnego
7.2 jw.
Cechy krajobrazu
wielkomiejskiego
* metro – podziemna kolej
miejska
7.2 jw.
7.1 rozpoznaje na mapie
hipsometrycznej niziny,
wyżyny, góry
7.2 jw.
7.3 jw.
turystycznych Gdańska;
rozmowa na temat
współczesnego Gdańska
położenia Pojezierzy:
Mazurskiego, Suwalskich,
Pomorskich, Wielkopolskiego;
rozmowa na temat cech
krajobrazu pojeziernego;
wskazywanie na mapie trasy
wycieczki po Krainie Wielkich
Jezior Mazurskich opisanej
w podręczniku
położenia Nizin
Środkowopolskich;
odczytywanie nazw głównych
nizin Polski; rozmowa na temat
cech krajobrazu nizinnego
i rodzajów krajobrazów
występujących na Nizinach
Środkowopolskich; omówienie
cech krajobrazu nizinnego na
przykładzie Nizin
Mazowieckich
przypomnienie cech krajobrazu
kulturowego; rozmowa na temat
cech krajobrazu
wielkomiejskiego
* pogadanka lub rozmowa na
temat roli metra w komunikacji
wielkomiejskiej
Pomoce dydaktyczne
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26, 31, 47
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26, 32, 46
Plan Warszawy; zdjęcia
przedstawiające krajobraz
wielkomiejski Warszawy
12
Tytuł rozdziału w
podręczniku
8. Wędrujemy po
parkach
narodowych na
nizinach
Podsumowanie
działu 4
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
7.5 jw.
Pomoce dydaktyczne
44. Najważniejsze
atrakcje
turystyczne
Warszawy
Najważniejsze atrakcje
turystyczne Warszawy
Planowanie trasy wycieczki
uwzględniającej najważniejsze
zabytki Warszawy; wykonanie
folderów (portfolio) na temat
zabytków, obiektów
muzealnych, kulturalnych lub
naukowych Warszawy
Plan Warszawy; zdjęcia
przedstawiające zabytki
Warszawy
45. Poznajemy
parki narodowe
pobrzeży i
pojezierzy
Woliński Park Narodowy;
Słowiński Park Narodowy;
Park Narodowy „Ujście
Warty”; Drawieński Park
Narodowy; Park Narodowy
„Bory Tucholskie”;
Wielkopolski Park
Narodowy; Wigierski Park
Narodowy
7.4 wymienia formy ochrony
przyrody stosowane w Polsce,
wskazuje na mapie parki
narodowe, podaje przykłady
rezerwatów przyrody,
pomników przyrody
i gatunków objętych ochroną,
występujących w najbliższej
okolicy
położenia parków narodowych;
rozmowa na temat roku
utworzenia, wielkości parków,
osobliwości przyrodniczych
* prezentacja multimedialna lub
film na temat wybranego parku
narodowego
Polski, nowy atlas
nas”, s. 52–53
46. Poznajemy
parki narodowe
Nizin
Środkowopolskich
Kampinoski Park Narodowy;
Biebrzański Park Narodowy;
Narwiański Park Narodowy;
Poleski Park Narodowy;
Białowieski Park Narodowy
7.4 jw.
47. Poznajemy
krajobrazy nizin –
podsumowanie
działu
4.1; 5.4; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4; 7.5
Położenie Wyżyny Śląskiej;
przekształcanie krajobrazu
naturalnego Wyżyny
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
48. Sprawdzian
z działu 4
Dział 5. Poznajemy krajobrazy wyżyn
1. Miejsko49 Miejskoprzemysłowy
przemysłowy
krajobraz Wyżyny
krajobraz Wyżyny
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
pomoce dydaktyczne
programowej: 4.1; 5.4; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4; 7.5
położenia Wyżyny Śląskiej
i głównych miast tej wyżyny;
Polski; nowy atlas
13
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Śląskiej
Śląskiej
Śląskiej w krajobraz
miejsko-przemysłowy;
skutki rozwoju przemysłu na
Wyżynie Śląskiej
Treści nauczania
Uczeń:
7.3 jw.
*różne postaci węgla
w przyrodzie i ich
wykorzystywanie
Pomoce dydaktyczne
rozmowa na temat cech
krajobrazu naturalnego
i miejsko-przemysłowego;
wskazywanie na mapie
wybranych cech krajobrazu
Wyżyny Śląskiej (np. duża
liczba miast, duże zagęszczenie
sieci dróg); wskazywanie
przykładów działań człowieka
służących poprawie stanu
środowiska
nas”, s. 28, 35, 48–49
* obserwacja próbek węgla
kamiennego, węgla brunatnego
i torfu; rozmowa na temat
występowania i wykorzystania
różnych postaci węgla
w przyrodzie
2. Na wapiennej
Wyżynie
KrakowskoCzęstochowskiej
2. Na wapiennej
Wyżynie
cd.
50. Na wapiennej
Wyżynie
Położenie Wyżyny
KrakowskoCzęstochowskiej; pojęcie
„krasowienia”; cechy
krajobrazu krasowego;
jaskinia jako przykład formy
krasowej; osobliwości
przyrodnicze Wyżyny
KrakowskoCzęstochowskiej; „Szlak
Orlich Gniazd”
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
7.3 jw.
położenia Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej; rozmowa na
temat krasowienia i cech
krajobrazu krasowego;
pogadanka ilustrowana
zdjęciami na temat zachowań
nietoperzy; omówienie wpływu
warunków geograficznych
Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej na
występowanie roślin;
wskazywanie na mapie „Szlaku
Orlich Gniazd”
Polski; nowy atlas
nas”, s. 28, 33, 42
14
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
3. Wśród pól i
wąwozów Wyżyny
Lubelskiej
51. Poznajemy
Wyżynę Lubelską
Położenie Wyżyny
Lubelskiej; wąwozy
lessowe; cechy krajobrazu
rolniczego; najważniejsze
uprawy na Wyżynie
Lubelskiej; miasta Wyżyny
Lubelskiej
4. Kraków – dawna
stolica Polski
52. Kraków –
dawna stolica
Polski
4. Kraków – dawna
stolica Polski cd.
5. Wędrujemy po
Treści nauczania
Uczeń:
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
7.3 jw.
7.5 jw.
Pomoce dydaktyczne
położenia Wyżyny Lubelskiej;
pogadanka na temat cech
krajobrazu rolniczego;
omówienie sposobu
powstawania wąwozów
lessowych; pokaz zdjęć
przedstawiających wąwozy
lessowe; rozpoznawanie roślin
uprawianych na Wyżynie
Lubelskiej; wskazywanie na
mapie głównych miast Wyżyny
Lubelskiej; rozmowa na temat
atrakcji turystycznych tych
miast
Polski; nowy atlas
nas”, s. 28, 34, 46, 54–55
Położenie Krakowa;
najważniejsze wydarzenia
z historii Krakowa;
osobliwości Wawelu
7.5 jw.
położenia Krakowa;
opowiadanie o najważniejszych
wydarzeniach z historii
Krakowa; pogadanka
ilustrowana na temat
osobliwości Wawelu
Polski; nowy atlas
nas”, s. 27, 47, 54–55
53. Poznajemy
skarby Krakowa
Stare Miasto: Wawel, Rynek
Główny z kościołem
Mariackim i Sukiennicami;
pozostałości budowli
obronnych; Uniwersytet
Jagielloński; Kazimierz –
dzielnica żydowska
7.5 jw.
Planowanie trasy wycieczki
uwzględniającej najważniejsze
zabytki Krakowa; wykonanie
folderów (portfolio) na temat
zabytków Krakowa
Plan Krakowa; zdjęcia
przedstawiające zabytki
Krakowa
54. Poznajemy
Ojcowski Park Narodowy;
7.4 jw.
15
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
parkach
narodowych na
wyżynach
parki narodowe
wyżyn
Roztoczański Park
Narodowy
*wpływ ruchu turystycznego
na parki narodowe
Podsumowanie
działu 5
55. Poznajemy
krajobrazy wyżyn
– podsumowanie
działu
Treści nauczania
Uczeń:
4.1; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4; 7.5
Pomoce dydaktyczne
położenia parków narodowych;
rozmowa na temat daty
utworzenia poszczególnych
parków, ich obszaru i
osobliwości przyrodniczych
*rozmowa na temat skutków
rozwoju turystyki na terenach
parków narodowych
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
zadań utrwalających w zeszycie
ćwiczeń
Polski; nowy atlas
nas”, s. 52–53
pomoce dydaktyczne
56. Sprawdzian
z działu 5
Dział 6. Poznajemy krajobrazy gór
programowej: 4.1; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4; 7.5
1. Góry niskie,
średnie i wysokie
Położenie Gór
Świętokrzyskich; czynniki
kształtujące krajobraz Gór
Świętokrzyskich
1. Góry niskie,
średnie i wysokie
cd.
57. Poznajemy
krajobraz gór
niskich
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
położenia Gór Świętokrzyskich;
pogadanka na temat
charakterystycznych cech
krajobrazu gór niskich;
rozpoznawanie rodzajów skał,
które występują w Górach
Świętokrzyskich
Polski; nowy atlas
nas”, s. 26–27; kolekcja
skał (wapień, piaskowiec,
zlepieniec)
16
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
Pomoce dydaktyczne
58. Poznajemy
krajobraz gór
średnich i
wysokich
Położenie Sudetów;
krajobraz Sudetów – gór
średnich; Karpaty – góry
wysokie; pasma górskie
Karpat; skały występujące
w Sudetach i Karpatach
położenia Sudetów i Karpat;
pogadanka na temat
charakterystycznych cech
krajobrazu gór średnich;
wymienienie pasm górskich
Karpat; rozpoznawanie
rodzajów skał, które występują
w Sudetach i Karpatach
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26–27, 37, 38, 39,
42; kolekcja skał (granit,
wapień, piaskowiec,
zlepieniec)
2. Tatry – kraina
turni i grani
59. Tatry – kraina
turni i grani
Położenie Tatr; cechy
krajobrazu
wysokogórskiego; jeziora
tatrzańskie; Tatry
Wschodnie i Tatry
Zachodnie oraz budujące je
skały; porównanie
krajobrazu Tatr Wysokich
i Tatr Zachodnich
4.1 jw.
7.1 jw.
7.2 jw.
położenia Tatr; wskazywanie na
mapie Tatr położenia Tatr
Wysokich i Tatr Zachodnich;
pogadanka na temat cech
krajobrazu wysokogórskiego
Tatr; wskazywanie na mapie
położenia tatrzańskich jezior,
największych jaskiń i dolin
Polski, nowy atlas
nas”, s. 26–27, 28–29, 39;
kolekcja skał (granit,
wapień)
3. Pogoda
i roślinność Tatr
60. Pogoda
i roślinność Tatr
Cechy pogody tatrzańskiej;
piętra roślinności w Tatrach;
4.1 jw.
7.2 jw.
7.3 jw.
Rozmowa na temat składników
pogody (przypomnienie z klasy
4.) i cech pogody tatrzańskiej;
analiza rozmieszczenia
roślinności w Tatrach;
pogadanka na temat warunków
pogodowych panujących na
poszczególnych piętrach i cech
roślin umożliwiających ich
rozwój
zdjęcia roślin
występujących na
poszczególnych piętrach
roślinnych Tatr
17
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
4. Wędrujemy po
parkach
narodowych w
górach
61. Poznajemy
parki narodowe
gór
Świętokrzyski Park
Narodowy; Park Narodowy
Gór Stołowych; Karkonoski
Park Narodowy; Tatrzański
Park Narodowy; Babiogórski
Park Narodowy; Gorczański
Park Narodowy; Pieniński
Park Narodowy; Magurski
Park Narodowy;
Bieszczadzki Park
Narodowy
62. Prezentujemy
parki narodowe
gór
Podsumowanie
działu 6
63. Poznajemy
krajobrazy gór –
podsumowanie
działu
Treści nauczania
Uczeń:
7.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
położenia parków narodowych
Gór Świętokrzyskich, Sudetów
i Karpat; tworzenie mapy
mentalnej „Parki narodowe gór”
Polski; nowy atlas
nas”, s. 44; zdjęcia
osobliwości
z poszczególnych parków
lub prezentacje
przygotowane przez
uczniów (dowolna forma
np. foldery, portfolio,
plakaty, prezentacje
multimedialne); duży
arkusz papieru; pisaki
Prezentacja poszczególnych
parków przygotowana przez
uczniów
4.1; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4
Sprawdzenie stopnia
Podręcznik; zeszyt
opanowania wymagań
ćwiczeń; pomoce
dydaktyczne
64. Sprawdzian
z działu 6
programowej: 4.1; 7.1; 7.2; 7.3; 7.4
Dział 7. Odkrywamy tajemnice świata roślin i grzybów
1. Mchy – rośliny
65. Poznajemy
Budowa zewnętrzna mchów; 1.7 podaje przykłady
Obserwacja budowy
Zdjęcia (lub okazy
wilgotnych
rozmnażanie
się
mchów;
przyrządów
ułatwiających
zewnętrznej
mchu
–
zielnikowe) wybranych
mchy
środowisk
występowanie mchów;
obserwację przyrody (lupa,
wskazywanie części ciała;
gatunków mchów; próbki
lądowych
różnorodność mchów;
mikroskop, lornetka), opisuje
pogadanka na temat roli wody
torfu; lupy
znaczenie mchów
ich zastosowanie, posługuje
w życiu mchów; wskazywanie
*tablica dydaktyczna
*budowa komórki roślinnej
się nimi podczas
cech budowy, którymi różnią się „Budowa komórki
prowadzonych obserwacji
wybrane gatunki mchów;
roślinnej”
4.3 obserwuje i nazywa
rozmowa na temat
typowe organizmy lasu, łąki,
występowania i roli mchów
pola uprawnego
w przyrodzie
4.4 opisuje przystosowania
*omówienie budowy komórki
1. Mchy – rośliny
budowy zewnętrznej
roślinnej
18
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
66. Poznajemy
paprotniki
Budowa zewnętrzna
paprotników;
przedstawiciele
paprotników; rozmnażanie
się paprotników;
występowanie paprotników;
znaczenie paprotników
67/68. Poznajemy
środowiska
mchów i
paprotników –
lekcje w terenie
Środowisko występowania
mchów i paprotników;
części ciała roślin; wybrane
gatunki mchów i
paprotników
wilgotnych
środowisk
lądowych cd.
2. Paprotniki –
rośliny o
zróżnicowanej
budowie
Treści nauczania
Uczeń:
i czynności życiowych
organizmów lądowych do
środowiska życia, na
przykładach obserwowanych
organizmów
1.7 jw.
4.3 jw.
4.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
Wskazywanie poszczególnych
organów u paproci; obserwacja
budowy zewnętrznej skrzypu;
obserwacja budowy zewnętrznej
widłaków; obserwacja zarodni z
użyciem lupy i mikroskopu wg
instrukcji w podręczniku
(s. 185); rozmowa na temat
znaczenia paprotników;
prezentacja okazów lub zdjęć
węgla z odciskami dawnych
paproci
Okazy zielnikowe paproci,
skrzypów; okazy naturalne
paproci (doniczkowe);
preparaty mikroskopowe
zarodni z zarodnikami;
Podręcznik; lupa;
mikroskop; zdjęcia
widłaków
1.7 jw.
4.3 jw.
4.4 jw.
Obserwacja mchów i
paprotników w środowisku
naturalnym; wskazywanie części
ciała roślin; badanie wilgotności
skupisk mchów; rozpoznawanie
wybranych gatunków mchów
i paprotników; dokumentowanie
prowadzonych obserwacji
Lupy, atlasy roślin,
notatniki, aparaty
fotograficzne; karty pracy
19
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
3. Rośliny
wytwarzające
kwiaty i nasiona
69. Rośliny
wytwarzające
kwiaty i nasiona
Rośliny nasienne; rośliny
nago- i okrytonasienne;
organy roślin nasiennych,
rola kwiatów; kwiatostany;
nasiona; występowanie
roślin nasiennych; znaczenie
roślin nasiennych
70. Jak odróżnić
rośliny
nagonasienne od
okrytonasiennych?
– lekcja w terenie
Cechy budowy roślin nagoi okrytonasiennych
3. Rośliny
wytwarzające
kwiaty i nasiona cd.
Treści nauczania
Uczeń:
4.3 jw.
4.4 jw.
1.7 jw.
4.3 jw.
4.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
Wyjaśnienie pojęć: rośliny
nasienne, rośliny nagonasienne,
rośliny okrytonasienne;
wskazywanie organów roślin
nasiennych na okazach
naturalnych; wskazywanie
kwiatów i kwiatostanów na
okazach naturalnych roślin
nasiennych; rozpoznawanie
typów obserwowanych
kwiatostanów; obserwacja cech
budowy zewnętrznej nasion;
rozmowa na temat
występowania i znaczenia roślin
nasiennych
Obserwacja rośliny
nagonasiennej i okrytonasiennej;
omówienie cech roślin nagoi okrytonasiennych;
rozpoznawanie (wskazywanie)
roślin nago- i okrytonasiennych;
dokumentowanie obserwacji –
analiza porównawcza budowy
roślin nago- i okrytonasiennych
Okazy naturalne roślin
nasiennych wytwarzających
kwiaty i kwiatostany:
główkę, koszyczek, grono,
baldach; nasiona roślin o
zróżnicowanej budowie
zewnętrznej, lupy, szalki
Petriego lub spodki
Lupy, notatniki, karty
pracy, atlasy roślin; aparat
fotograficzny
20
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
4. Budowa roślin
nasiennych
71. Budowa roślin
nasiennych i
funkcje łodygi
Budowa roślin nasiennych:
pędy (łodyga, liście, kwiaty,
owoce) i korzenie; funkcje
łodygi; typy łodyg i
przykłady roślin, u których
występują poszczególne typy
łodyg
4. Budowa roślin
nasiennych cd.
72. Funkcje liści
i korzeni
Budowa liścia; funkcje liści;
rodzaje liści; funkcje
korzeni; typy systemów
korzeniowych; *modyfikacje
łodyg i liści u roślin
Treści nauczania
Uczeń:
4.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
Wskazywanie głównych części
ciała rośliny nasiennej;
rozpoznawanie pędów
nadziemnych i pędów
podziemnych (bulwy ziemniaka,
cebule); omówienie funkcji,
jakie pełnią łodygi roślin
nasiennych; rozmowa na temat
typów łodyg; obserwacja słojów
przyrostu rocznego drzewa
Okazy roślin jednoi dwuliściennych (np.
tulipana i mniszka
lekarskiego); tablice
dydaktyczne
przedstawiające pędy
podziemne roślin lub okazy
pędów podziemnych;
wycinek pnia drzewa
iglastego – np. sosny (do
obserwacji słojów przyrostu
rocznego drzewa)
1.7 jw.
4.4 jw.
4.5 wskazuje organizmy
samożywne i cudzożywne oraz
podaje podstawowe różnice
w sposobie odżywiania się
Omówienie budowy
zewnętrznej liścia; obserwacja
budowy zewnętrznej liścia –
dokumentowanie obserwacji;
rozpoznawanie rodzajów liści;
omówienie funkcji liści;
omówienie funkcji korzeni;
obserwacja typów systemów
korzeniowych (palowego
i wiązkowego); wskazywanie
cech charakterystycznych obu
typów systemów korzeniowych;
*omówienie przykładów
modyfikacji łodyg i liści
Liście; okazy systemów
korzeniowych; lupy; tablice
dydaktyczne
przedstawiające typy liści
i typy systemów
korzeniowych
*zdjęcia lub okazy
dzbanecznika, muchołówki,
kaktusów, winorośli itp.
21
Tytuł rozdziału w
podręczniku
5. Jak rozmnażają
się rośliny
nasienne?
5. Jak rozmnażają
się rośliny
nasienne? cd.
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
73/74.
Obserwujemy
rośliny nasienne
najbliższej okolicy
– lekcje w terenie
Drzewa, krzewy i rośliny
zielne w najbliższej okolicy;
budowa zewnętrzna łodyg
i liści oraz typy łodyg
i rodzaje liści; pędy
podziemne; typy systemów
korzeniowych
75. Jak
rozmnażają się
rośliny nasienne?
Rozmnażanie bezpłciowe i
płciowe roślin nasiennych;
budowa kwiatu; budowa
słupka i pręcika
Treści nauczania
Uczeń:
1.7 jw.
4.3 jw.
4.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
Wskazywanie drzew, krzewów,
roślin zielnych; obserwacja
i porównywanie budowy
zewnętrznej łodyg i liści
wybranych gatunków roślin;
rozpoznawanie typów łodyg
i rodzajów liści; rozpoznawanie
rodzajów pędów podziemnych
i systemów korzeniowych;
Atlasy roślin; lupy; karty
pracy; notatniki; aparat
fotograficzny
1.7 jw.
4.4 jw.
Rozmowa na temat znanych
sposobów rozmnażania roślin
(zarodniki, podział); pokaz
rozmnażania rośliny przez
podział wg instrukcji w
podręczniku (s. 195);
obserwacja budowy zewnętrznej
kwiatu oraz budowy słupka
i pręcika; dokumentowanie
obserwacji
Podręcznik; roślina
doniczkowa, z której można
pobrać fragmenty pędu do
rozmnożenia przez podział
(np. pelargonia, begonia);
sadzonka rośliny z
korzeniami; doniczka
z ziemią; lupy; kwiaty
rośliny okrytonasiennej
22
Tytuł rozdziału w
podręczniku
6. Budowa
i różnorodność
grzybów
6. Budowa
i różnorodność
grzybów cd.
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
1.7 jw.
4.4 jw.
Pomoce dydaktyczne
76. Jak przebiega
rozwój rośliny
nasiennej?
Cykl rozwojowy rośliny
nasiennej; zapylenie
i zapłodnienie; budowa
nasienia; rola
poszczególnych elementów
budujących nasiona; owoce;
przystosowania owoców do
różnych sposobów
rozprzestrzeniania zawartych
w nich nasion
Omówienie etapów wzrostu
i rozwoju ośliny nasiennej;
omówienie procesu zapylenia
i zapłodnienia; obserwacja
budowy zewnętrznej nasienia
i jego przekroju; obserwacja
przykładów owoców –
zwrócenie uwagi na cechy
wspólne i różnice; rozmowa na
temat przystosowań owoców do
różnych sposobów
rozprzestrzeniania zawartych
w nich nasion
Tablice dydaktyczne
przedstawiające cykl
rozwojowy roślin; nasiona
fasoli; lupy; szalki Petriego;
kilka sezonowych owoców
77. Obserwujemy
fazy rozwoju
roślin nasiennych
– lekcja w terenie
Kwiaty i kwiatostany;
zmiany w wyglądzie kwiatu
po zapyleniu; powstawanie
owoców
1.7 jw.
4.4 jw.
Obserwacja kwiatów
i kwiatostanów; obserwacja
kwiatów po zapyleniu;
obserwacja powstawania owocu
(np. czereśni, wiśni, jabłoni);
Lupy; atlasy roślin; aparat
fotograficzny; karty pracy;
notatniki
78. Budowa
i różnorodność
grzybów
Grzyby jako odrębne
królestwo organizmów
(organizmy jednoi wielokomórkowe,
cudzożywne); budowa
grzybów
wielokomórkowych;
występowanie grzybów
*porosty jako organizmy
symbiotyczne
4.3 jw.
4.4 jw.
4.5 jw.
Omówienie budowy grzybów
oraz sposobu ich odżywiania
się; obserwacja budowy grzyba
kapeluszowego; omówienie
budowy grzyba kapeluszowego;
obserwacja zarodników
grzybów wg instrukcji
w podręczniku (s. 205);
rozmowa na temat
występowania grzybów ze
szczególnym uwzględnieniem
pleśni
*obserwacja porostów – kształty
Podręcznik; okazy grzybów
kapeluszowych np.
pieczarka; lupa; dojrzały
owocnik pieczarki; nożyk;
kartka białego papieru;
talerz; tablica dydaktyczna
przedstawiająca budowę
grzyba; zdjęcia pleśni
*okazy porostów; tablice
dydaktyczne
przedstawiające typy plech
porostów oraz ich budowę;
skala porostowa
23
Tytuł rozdziału w
podręczniku
7. O grzybach
dobrze i źle
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
Treści nauczania
Uczeń:
79. O grzybach
dobrze i źle
Grzyby jako pożywienie
ludzi i zwierząt; przykłady
grzybów trujących; cechy
budowy pozwalające
odróżnić grzyby jadalne od
trujących; pierwsza pomoc
w przypadku zatruć
grzybami; pozytywna
i negatywna rola grzybów
w przyrodzie
pozytywnego i negatywnego
wpływu wybranych gatunków
zwierząt, roślin, grzybów,
bakterii i wirusów na zdrowie
człowieka, wymienia
zachowania zapobiegające
chorobom przenoszonym
i wywoływanym przez nie
80/81. Obserwacja
grzybów w
naturalnym
środowisku –
lekcje w terenie
Występowanie grzybów w
sąsiedztwie drzew
(mikoryza); grzyby jadalne i
niejadalne; zasady zbierania
grzybów; zwierzęta
odżywiające się grzybami
1.7 jw.
4.3 jw.
4.4 jw.
82. Odkrywamy
tajemnice świata
roślin i grzybów –
podsumowanie
działu
Podsumowanie
83. Sprawdzian
działu 7 cd.
z działu 7
Dział 8. Odkrywamy tajemnice materii
1.7; 4.3; 4.4; 4.5; 9.1
1. Z czego jest
zbudowany
Budowa materii – drobiny;
przykłady substancji;
3.4 posługuje się pojęciem
drobina jako najmniejszym
Podsumowanie
działu 7
84. Z czego jest
zbudowany
plechy, budowa porostu; analiza
skali porostowej
Rozmowa na temat wartości
odżywczych i smakowych
grzybów; wskazywanie
przykładów grzybów
wykorzystywanych w kuchni
i będących pożywieniem
zwierząt; porównywanie na
podstawie tablic dydaktycznych
lub atlasów grzybów jadalnych
i trujących; omówienie objawów
zatrucia grzybami i zasad
udzielania pierwszej pomocy;
rozmowa na temat znaczenia
grzybów w przyrodzie
Wskazywanie zależności
między gatunkiem grzyba
i drzewem, pod którym rośnie;
rozpoznawanie grzybów
jadalnych; omówienie zasad
zbierania grzybów; obserwacja
organizmów odżywiających się
grzybami
Pomoce dydaktyczne
Tablice dydaktyczne
przedstawiające grzyby
jadalne i trujące; atlasy
grzybów
Lupy, atlasy grzybów;
aparaty fotograficzne; karty
pracy
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
pomoce dydaktyczne
programowej: 5.1; 5.2; 5.3; 5.4; 5.5; 6.6; 6.7; 6.8; 7.4
Wykonanie modeli drobin
z plasteliny; modelowanie
Podręcznik; plastelina,
woda, kostki lodu, drewno,
24
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
otaczający nas
świat?
otaczający nas
świat?
właściwości wybranych
substancji; rola narządów
zmysłów w określaniu
właściwości substancji; trzy
stany skupienia substancji;
ułożenie i przyciąganie się
drobin w ciałach stałych,
cieczach i gazach; przykłady
ciał stałych, cieczy i gazów
2. Właściwości ciał
stałych
85. Badamy
właściwości ciał
stałych
Właściwości ciał stałych
wynikające z przyciągania
się i ułożenia drobin (kształt,
nieściśliwość); właściwości
mechaniczne ciał stałych
(twardość, plastyczność,
sprężystość, kruchość)
*układ drobin w ciałach
stałych – kryształy i ciała
bezpostaciowe
2. Właściwości ciał
stałych cd.
Treści nauczania
Uczeń:
elementem budującym
materię, prezentuje za pomocą
modelu drobinowego trzy
stany skupienia ciał
(substancji)
3.5 opisuje skład materii jako
zbiór różnego rodzaju drobin
tworzących różne substancje
i ich mieszaniny
6.1 wymienia znane
właściwości substancji (woda,
cukier, sól kuchenna) i ich
mieszanin (ocet, sok
cytrynowy) występujące
w jego otoczeniu
3.6 prezentuje na modelu
drobinowym właściwości ciał
stałych, cieczy i gazów
(kształt, ściśliwość)
przedmiotów wykonanych
z substancji kruchych,
sprężystych i plastycznych
Pomoce dydaktyczne
ułożenia drobin w ciałach
stałych, cieczach i gazach;
obserwacja wody w dwóch
stanach skupienia – stałym
i ciekłym; rozmowa na temat
właściwości wody; badanie
wybranych właściwości kilku
substancji wg instrukcji
dokumentowanie wyników
obserwacji; rozmowa na temat
wpływu temperatury na zmiany
stanu skupienia substancji;
graficzne przedstawienie
budowy ciał stałych, cieczy
i gazów; omówienie i
modelowanie sposobu
poruszania się drobin w ciałach
stałych, cieczach i gazach
Rozmowa na temat ułożenia
i wzajemnego oddziaływania
drobin w ciałach stałych;
doświadczalne badanie objętości
ciała stałego wg instrukcji
omówienie właściwości
mechanicznych ciał stałych;
badanie właściwości
mechanicznych wybranych ciał
stałych wg instrukcji w
podręczniku (s. 221)
*omówienie sposobu ułożenia
drobin w ciałach stałych; pokaz
wybranych kryształów i ciał
bezpostaciowych
metal, mydło, olej
Podręcznik; ołówek, linijka,
plastelina, słoik z wodą,
mazaki wodoodporne,
drewniany patyk, gumka
recepturka, kawałek
styropianu, kreda, gąbka,
młotek, okulary ochronne
25
Tytuł rozdziału w
podręczniku
3.Właściwości
cieczy
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
86.Właściwości
magnetyczne ciał
stałych;
wykorzystywanie
stałych
Magnes; bieguny
magnetyczne, wzajemne
przyciąganie się magnesów;
przyciąganie innych ciał
stałych przez magnesy;
przykłady wykorzystania
danej właściwości ciał
stałych do produkcji
urządzeń i przedmiotów
87. Badamy
właściwości
cieczy
Właściwości cieczy
wynikające z przyciągania
się i ułożenia drobin (brak
własnego kształtu,
nieściśliwość); zjawisko
dyfuzji w cieczach
Treści nauczania
Uczeń:
6.4 jw.
zastosowania różnych
substancji w przedmiotach
codziennego użytku odwołując
się do właściwości tych
substancji
10.7 bada i opisuje
właściwości magnesów oraz
ich wzajemne oddziaływania,
a także oddziaływania na
różne substancje
Pomoce dydaktyczne
Podanie nazw biegunów
magnetycznych; badanie
zjawiska wzajemnego
przyciągania się i odpychania
magnesów; doświadczalne
badanie właściwości
magnetycznych ciał stałych wg
(s. 222); rozmowa na temat
wykorzystania w praktyce
omawianych właściwości ciał
stałych; graficzne
przedstawienie (np. w postaci
schematu lub mapy myślowej)
poszczególnych właściwości
i ich wykorzystania w
przedmiotach codziennego
użytku; wady i zalety
poszczególnych właściwości
Podręcznik; dwa magnesy
sztabkowe, nożyczki,
cyrkiel, długopis, moneta,
kawałek folii aluminiowej,
plastikowa linijka;
przedmioty, których
przeznaczenie zależy od
właściwości ciał stałych
(np. sprężyna – sprężystość,
blacha aluminiowa lub folia
aluminiowa – plastyczność,
krzemień – kruchość itp.)
3.6 jw.
3.7 podaje przykłady ruchu
drobin w gazach i cieczach
(dyfuzja) oraz przedstawia te
zjawiska na modelu lub
schematycznym rysunku
Obserwacja zmiany kształtu
cieczy w zależności od kształtu
naczynia; badanie wpływu
wielkości naczynia na objętość
cieczy i badanie możliwości
zmiany objętości cieczy wg
(s. 226)
Podręcznik; menzurki o
różnej pojemności: 25 cm3,
50 cm3, 100 cm3 (lub dwa
słoiki o różnej pojemności),
woda, pisak wodoodporny,
spodek, dwie szklanki,
strzykawka
26
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
3.Właściwości
cieczy cd.
88. Od czego
zależy szybkość
dyfuzji i szybkość
parowania?
Wpływ temperatury cieczy
na szybkość dyfuzji;
parowanie cieczy
4. Zależności
między masą
a objętością
substancji
89. Zależności
między masą
a objętością
substancji
Pojęcie masy; porównanie
masy różnych substancji
o tej samej objętości; zmiana
masy substancji wraz
z objętością
*pojęcie gęstości
5. Właściwości
gazów
90. Badamy
właściwości
gazów
Właściwości gazów (brak
własnego kształtu,
ściśliwość i rozprężliwość);
wykorzystywanie ściśliwości
gazów; dyfuzja w gazach
i jej przykłady
Treści nauczania
Uczeń:
3.7 jw.
14.4 podaje i bada
doświadczalnie czynniki
wywołujące topnienie i
krzepnięcie (temperatura) oraz
parowanie i skraplanie
(temperatura, ruch powietrza,
rodzaj cieczy, wielkość
powierzchni)
6.2 porównuje masy ciał o tej
samej objętości, lecz
wykonanych z różnych
substancji
Pomoce dydaktyczne
Badanie wpływu temperatury
cieczy na dyfuzję wg instrukcji
w podręczniku (s. 227); badanie
zależności szybkości parowania
od rodzaju cieczy wg instrukcji
w podręczniku (s. 228)
Podręcznik; zimna i ciepła
woda, tusz lub atrament,
trzy jednakowe czyste paski
papieru, podkładka, olej,
benzyna ekstrakcyjna
Rozmowa na temat różnic masy
odmiennych substancji
mających tę samą objętość,
badanie masy różnych
substancji mających taką samą
objętość wg instrukcji w
podręczniku (s 230); pogadanka
na temat zmiany masy danej
substancji w zależności od jej
objętości
* wyjaśnienie pojęcia gęstości
substancji
Podręcznik; waga, linijka,
mazak, pięć jednakowych
kubków, piasek, mąka,
cukier, woda, olej
3.6 jw.
3.7 jw.
Przypomnienie wiadomości o
ułożeniu drobin w gazach;
badanie możliwości zmiany
objętości gazu wg instrukcji w
podręczniku (s. 232); zjawisko
dyfuzji w gazach; badanie
dyfuzji w gazach wg instrukcji
w podręczniku (s. 234)
Podręcznik; strzykawka,
odświeżacz powietrza lub
dezodorant w sprayu, kreda,
taśma miernicza lub
centymetr krawiecki
27
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
6. Przekazywanie
ciepła przez ciała
stałe, ciecze i gazy
91. Przekazywanie
ciepła przez ciała
stałe, ciecze i gazy
Sposoby przekazywania
ciepła przez substancje;
przewodniki i izolatory
ciepła; przewodzenie ciepła
przez ciała stałe;
przekazywanie ciepła przez
ciecze i gazy
7. Wpływ zmian
temperatury na
ciała stałe, ciecze
i gazy
92. Jak zmiany
temperatury
wpływają na
stałych?
Rozszerzalność cieplna ciał
stałych; przykłady
występowania zjawiska
rozszerzalności cieplnej ciał
stałych; wpływ temperatury
na właściwości mechaniczne
ciał stałych
Treści nauczania
Uczeń:
6.3 identyfikuje, na podstawie
doświadczenia, ciała
(substancje) dobrze i słabo
przewodzące ciepło
6.5 jw.
Pomoce dydaktyczne
Omówienie sposobów
przekazywania ciepła przez
substancje; wprowadzenie
pojęć: przewodniki i izolatory;
omówienie przewodnictwa
cieplnego ciał stałych i badanie
przewodnictwa cieplnego
wybranych ciał stałych wg
(s. 236); omówienie
praktycznego wykorzystana
różnic w przewodzeniu ciepła
przez ciała stałe; omówienie
przekazywania ciepła przez
ciecze i gazy; podanie
przykładów przewodników (np.
wszystkie metale) i izolatorów
ciepła (np. drewno, szkło,
porcelana)
Kubek z metalu, kubek ze
styropianu, kubek z fajansu
kubek z plastiku, szklanka,
gorąca woda, stoper
3.6 jw.
3.8 obserwuje proste
doświadczenia wykazujące
rozszerzalność cieplną ciał
stałych oraz przeprowadza, na
podstawie instrukcji,
doświadczenia wykazujące
rozszerzalność cieplną gazów
i cieczy
występowania i wykorzystania
stałych w życiu codziennym,
wyjaśnia zasadę działania
termometru cieczowego
Omówienie wpływu zmian
temperatury na objętość ciał
stałych; wyjaśnienie pojęcia
stałych; pokaz doświadczenia ze
s. 239 (z pierścieniem
Gravesandego) wykazującego
rozszerzalność cieplną ciał
stałych; wskazywanie
przykładów występowania
i wykorzystania rozszerzalności
cieplnej ciał stałych
Podręcznik; plastelina,
świeca, palnik, pierścień
Gravesandego
28
Tytuł rozdziału w
podręczniku
Numer i temat
lekcji
Treści nauczania
w podręczniku
7. Wpływ zmian
temperatury na
ciała stałe, ciecze
i gazy cd.
93. Jak zmiany
temperatury
wpływają na
właściwości
cieczy i gazów?
Wpływ zmian temperatury
na objętość i szybkość
parowania cieczy;
wykorzystanie
rozszerzalności cieplnej
cieczy; wpływ zmian
temperatury na szybkość
parowania cieczy; pojęcie
wrzenia; wpływ zmian
temperatury na objętość
gazów; wykorzystanie
rozszerzalności cieplnej
gazów
Podsumowanie
działu 8
94. Odkrywamy
tajemnice materii
– podsumowanie
działu
95. Sprawdzian z
działu 8
Białystok, 01.09.2015
Treści nauczania
Uczeń:
3.6 jw.
3.8 jw.
3.9 jw.
Pomoce dydaktyczne
Rozmowa na temat wpływu
temperatury na rozszerzalność
cieczy (z uwzględnieniem
wody); badanie zjawiska
rozszerzalności cieplnej cieczy
wg instrukcji w podręczniku (s.
242); obserwacja zjawiska
parowania i wrzenia cieczy;
badanie wpływu temperatury na
objętość gazów wg instrukcji
rozmowa na temat
wykorzystania zjawiska
rozszerzalności cieplnej gazów
Podręcznik; szklana
butelka, plastikowa
przezroczysta rurka,
kawałek plasteliny, miska
z gorącą wodą, tusz lub
atrament; palnik, zlewka
z wodą, termometr;
plastikowa butelka
z korkiem, (dostęp do
zamrażarki)
3.4; 3.5; 3.6; 3.7; 3.8; 3.9; 6.1;
6.2; 6.3; 6.4; 6.5, 10.7, 14.4
Sprawdzenie stopnia
opanowania wymagań
pomoce dydaktyczne
programowej: 3.4; 3.5; 3.6; 3.7; 3.8; 3.9; 6.1; 6.2; 6.3; 6.4; 6.5, 10.7, 14.4
Realizujący: Kamińska Irena
Sakowicz Ewa
Wróbel Edyta

zawiera 95 jednostek lekcyjnych, w tym 14 lekcji w terenie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Łatwa matematyka - Wydawnictwa Edukacyjne WIKING

Lektury - Klasa II - Szkoła Podstawowa

1 WYMAGANIA, KTÓRE UCZEŃ KLASY I MUSI SPEŁNIĆ NA

lektury-klasy1-3szkola-podstawowa2015-2016

2. Czy

kryteria oceny propozycji szkolenia

Santander Consumer Bank - Urząd Miasta Racibórz

Wizytówki Polski