2. Czy

PODRĘCZNIK – PYTANIA KONTROLNE
Ocena komponentów i funkcji podręcznika
Czy koncepcja podręcznika jest czytelna?
Czy podręcznik ma wyraźną, funkcjonalną kompozycję i układ rozdziałów?
Czy w podręczniku został zamieszczony spis treści?
Czy tytuły rozdziałów są sformułowane jednoznacznie i precyzyjnie?
Czy tytuły rozdziałów są utrzymane w jednakowej konwencji stylistycznej?
Czy zostały zachowane właściwe proporcje między tekstem podstawowym
a tekstem uzupełniającym?
7. Czy zachowane są właściwe proporcje między tekstem odautorskim
a zadaniami i ćwiczeniami?
8. Czy w tekście odautorskim zostały graficznie wyróżnione treści
najistotniejsze?
9. Czy definicje są zawsze podane w formie twierdzącej?
10. Czy szata graficzna podręcznika jest estetyczna?
11. Czy podręcznik jest kolorowy?
12. Czy kolorystyka podręcznika jest stonowana?
13. Czy szata graficzna podręcznika jest funkcjonalna?
14. Czy zamieszczone w podręczniku ilustracje, schematy, tabele, wykresy są
starannie opracowane, przejrzyste i czytelne?
15. Czy zawarte w podręczniku ilustracje stanowią źródło informacji
uzupełniających tekst?
16. Czy oznaczenia graficzne, piktogramy są potrzebne?
17. Czy oznaczenia graficzne, piktogramy są czytelne?
18. Czy w podręczniku został zamieszczony słowniczek terminów?
19. Czy w podręczniku została zamieszczona bibliografia?
20. Czy czcionka i interlinie są odpowiedniej wielkości?
21. Czy przypisy rzeczowe, słownikowe, bibliograficzne zostały rzetelnie
opracowane?
22. Czy w podręczniku podawane są informacje o wymowie terminów
obcojęzycznych, obcych nazwisk?
23. Czy podręcznik realizuje podstawowe funkcje dydaktyczne?
24. Czy w podręczniku przestrzega się zasad postępowania dydaktycznego?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ocena dialogowości w podręczniku
1. Do kogo i jak zwracają się autorzy podręcznika:
a) we wstępie,
b) w poszczególnych rozdziałach?
2. Czy w podręczniku wyraźne jest podmiotowe traktowanie ucznia i w czym ono
się uwidacznia?
3. Czy autor podręcznika zaprasza ucznia do współpracy oraz dochodzenia5do
wiedzy i kształtowania umiejętności?
4. W jaki sposób autor podręcznika nawiązuje dialog z uczniem (czy używa
bezpośrednich zwrotów do ucznia/uczniów w 2 os. l. p. lub l. mn.)?
5. Czy w przekazie informacji dominuje nastawienie na przedmiot wiedzy, czy na
osobę przyswajającego informacje ucznia (czy autor steruje uczeniem się,
budując elementy struktury wiedzy)?
6. Czy tekst odautorski jest łatwy w odbiorze, czy też utrudniają go
nieprzetworzone na język ucznia cytacje z prac naukowych, dokumentów
i ustaw?
7. Czy każdy dłuższy cytat z ustaw, rozporządzeń lub literatury przedmiotu
opatrzony jest odautorskim komentarzem?
Ocena zawartości terminologicznej w podręcznikach
1. Czy liczba nowo wprowadzonych terminów na jednej stronie nie jest większa
niż 3-4?
2. Czy nowo wprowadzane terminy są utrwalane poprzez wprowadzanie ich
w pytaniach, poleceniach, zadaniach?
3. Czy podręcznik jest wyposażony w słowniczek pojęć i terminów?
4. W jaki sposób są wyjaśniane nowe terminy:
− przez podanie klasycznej definicji,
− opisowo,
− synonimiczne (np. termin obcy – rodzimy odpowiednik)?
5. Czy definicje i objaśnienia są zwięzłe i dokładne?
6. Czy definicje są zilustrowane wyrazistymi przykładami lub materiałem
ikonicznym?
7. Czy konsekwentnie podawane są informacje o wymowie obcojęzycznych
terminów, nazw i nazwisk?
8. Czy terminy obligatoryjne (konieczne do przyswojenia) są w tekście
wyróżnione graficznie?
9. Czy w podręczniku występują dublety terminologiczne lub ciągi synonimiczne
terminów?
10. Czy autor konsekwentnie podaje kryteria wprowadzanych klasyfikacji?
Ocena pytań i poleceń w podręcznikach
Czy typy zadań w podręczniku są zróżnicowane?
Czy pytania i polecenia są zróżnicowane?
Czy liczba pytań, poleceń, zadań jest adekwatna do objętości rozdziału?
Czy pytania mają wyłącznie charakter odtwórczy, czy też wymagają od ucznia
urozmaiconych operacji oraz przetworzenia informacji?
5. Czy wykorzystane w pytaniach i poleceniach operatory nie powtarzają się?
1.
2.
3.
4.
6. Jakie pytania, polecenia, zadania przeważają w podręczniku (o
rozstrzygnięcie, alternatywne, o uzupełnienie, problemowe)?
7. Czy kolejne pytania i polecenia realizują zasadę stopniowania trudności?
8. Czy pytania i polecenia są precyzyjnie i jednoznacznie sformułowane?
9. Jakie pytania przeważają - szczegółowe czy problemowe?
10. Czy autor stara się osłabić dyrektywność poleceń (np. stosując formy: spróbuj,
postaraj się); w jaki sposób motywuje uczniów do wykonania zadania?
Ocena zawartości terminologicznej w podręcznikach
1. Czy indeks czytelności podręcznika nie jest zbyt wysoki (nie przekracza
wskazanego dla danego poziomu edukacyjnego zakresu więcej niż o 2
jednostki)?
2. Czy indeks czytelności podręcznika nie jest zbyt niski?
3. Czy zdania w podręczniku nie są zbyt rozbudowane?
4. Czy zdania w podręczniku mają nieskomplikowaną strukturę?
58
Ocena poprawności językowo-stylistycznej, ortograficznej i interpunkcyjnej
1. Czy język podręcznika jest poprawny, jasny i precyzyjny?
2. Czy zawsze te same wyrażenia i terminy są zapisywane jednolicie?
3. Czy nie dochodzi do „mieszania” stylów wypowiedzi (np. potocznego
i naukowego)?
4. Czy unika się powtórzeń wyrazowych i składniowych?
5. Czy została przeprowadzona staranna korekta tekstu?