Całe życie jest szkołą

,,Całe życie jest szkołą”
Jan Amos Komenský, Jan Amos Komeński, Comenius,
Komeniusz urodził się 28 marca 1592 w Nivnicach. Był synem
młynarza, ale rodzice wcześnie go osierocili, więc młody
Komeński musiał wyjechać do szkoły najpierw w Strażnicy,
później w Przerowie. W celu dalszej edukacji udał się
do Heidelbergu gdzie studiował głownie dzieła Kopernika,
Galileusza czy Keplera, które rozbudziły w nim żywe
zainteresowanie naukami przyrodniczymi, a w szczególności
astronomią. Był bardzo zdolnym uczniem i wnikliwym
obserwatorem procesu nauczania w ówczesnej szkole.
Między 1628 a 1656 rokiem (z przerwami na wyjazdy do Anglii,
Siedmiogrodu i Elbląga) mieszkał w Lesznie, gdzie pracował,
jednocześnie będąc profesorem leszczyńskiego gimnazjum,
zwanego Laesneum, które dzięki niemu stało się bardzo znanym oraz chętnie wybieranym miejscem
pobierania nauk przez polską i zagraniczną młodzież. W Lesznie wydał swoje najważniejsze dzieła
m.in. słynny podręcznik do nauki języka łacińskiego pt. Janua linguarum reserata, tłumaczony na
kilkanaście języków. Dzięki protekcji Leszczyńskich działalność Gimnazjum odbiła się głośnym
echem w świecie nauki. W okresie od 1637 do 1641 roku sprawował funkcję rektora Laesneum.
Później pracował w Elblągu.
Całe swoje życie Komeński poświęcił praktycznej działalności wychowawczej, układaniu
podręczników szkolnych i teoretycznemu opracowywaniu zagadnień pedagogicznych szczególnie
dydaktycznych. Twórca i propagator jednolitego systemu powszechnego nauczania, położył
podwaliny pod współczesne zasady pedagogiki. Nazywany jest ojcem pedagogiki nowożytnej. Zalecał
objęcie nauczaniem wszystkich niezależnie od płci i stanu, a także nauczanie w języku ojczystym
(nauka łaciny miała być wprowadzana później). Opracował główne swoje dzieło zatytułowane
"Wielka dydaktyka", której pełny tytuł brzmi: "Wielka Dydaktyka, obejmująca sztukę uczenia
wszystkich wszystkiego, czyli pewny przewodnik do zakładania we wszystkich gminach, miastach
i wsiach każdego chrześcijańskiego państwa takich szkół, iżby w nich cała młodzież obojga płci,
bez wyjątku, mogła pobierać nauki, kształtować obyczaje, wprawiać się do pobożności i tak w latach
dojrzewania przysposabiać do wszystkiego, co przydatne dla teraźniejszości i przyszłego żywota, a to
w sposób szybki, przyjemny i gruntowny".
Wydał też krótki memoriał "o reformie szkolnictwa". Wskazał w nim, podobnie jak w "Wielkiej
Dydaktyce", że szkoła ma uczyć "tego samego na różne sposoby, a mianowicie wszystkiego tego,
co może ludzi uczynić naprawdę ludźmi", niezależnie od sytuacji materialnej i płci. Cała młodzież
czeska powinna uczyć się nie tylko czytania, pisania, ale tez innych rzeczy, które są przydatne
w życiu. Uważał Komeński także miedzy innymi, że okres nauczania powinien trwać 6 lat a szkoły
powinny być utrzymywane przez państwo. Jego poglądy dały podstawy współczesnym systemom
kształcenia, wyznającym naukę bezpłatną, jednolitą powszechną dla wszystkich.
Wierzył w dobrobyt i naprawę ludzkości poprzez rozpowszechnianie wiedzy. Komeński wszystkich
przekonywał, że człowieka formuje jego własna praca nad sobą. Jedynym i najlepszym tworzywem
do ukształtowania człowieka prawdziwego, autentycznie ludzkiego jest wiedza.
Zwalczany przez Kościół katolicki schronił się w Polsce w Lesznie .Stojąc na czele wspólnoty braci
czeskich w Lesznie wziął czynny udział w przygotowaniu najazdu szwedzkiego na Polskę (potopu).
Od 1656 roku żył i mieszkał w Amsterdamie, gdzie zmarł. Pochowany został w kalwińskim kościele
w Naarden na przedmieściach Amsterdamu.