Czytaj cały artykuł w wersji pdf - Atena Usługi Informatyczne i

techno lo g ie H I S TO R I A O P E N S O U R C E
20 lat historii
Linuksa
1983: Richard Stallman tworzy projekt GNU.
1989: Pierwsza wersja Powszechnej Licencji
Publicznej GNU (GNU General Public License).
1991: Linus Benedict Torvalds, 21-letni student,
obwieszcza informację o pracy nad jądrem systemu.
1992: Jądro Linuksa zostało wydane na mocy licencji GPL. Powstają pierwsze dystrybucje Linuksa.
1993: Ponad 100 deweloperów pracuje nad jądrem
Linuksa, pomagają oni także przy adaptacji jądra do
środowiska GNU. Powstaje najstarsza utrzymywana
do dziś dystrybucja: Slackware, a nieco później
utworzono projekt Debian. Obecnie Debian jest
największą społecznościową dystrybucją Linuksa.
1994: W marcu Torvalds uznaje, że wszystkie komponenty jądra są w pełni dojrzałe i wydana została
wersja 1.0. Projekt XFree86 dostarcza graficzny
interfejs użytkownika. W tym roku firmy RedHat oraz
SuSE wydają wersje 1.0 swoich dystrybucji.
1995: Linux zostaje przeniesiony do platformy DEC
Alpha oraz Sun SPARC. W ciągu następnych lat
kolejne platformy zyskują wsparcie i Linux przestaje
być ściśle przywiązany do platformy x86.
1996: Wydana zostaje wersja 2.0 jądra systemu,
które od tego czasu obsługuje więcej niż jeden
procesor w tym samym czasie. Oznacza to, że Linux
staje się poważną alternatywą dla wielu firm.
1998: Duże firmy, między innymi IBM, Compaq
i Oracle ogłaszają wsparcie dla tego systemu. Grupa
programistów opracowuje interfejs użytkownika KDE.
1999: Grupa deweloperów rozpoczyna pracę nad
środowiskiem GNOME, które ma być alternatywą
dla KDE (polegało na własnościowym narzędziu
Qt). W ciągu tego roku IBM ogłasza bardzo szeroki
projekt wsparcia Linuksa.
2002: Baza Oracle w środowisku komercyjnych
dystrybucji Linuksa staje się poważną alternatywą
rynkową i jest coraz częściej stosowana.
2004: Ekipa Xfree86 dzieli się i powstaje fundacja
X.Org – dzięki temu serwer X Window dla Linuksa
rozwija się o wiele szybciej.
2005: Projekt openSUSE rozpoczyna wydawanie
darmowej dystrybucji związanej z firmą Novell.
Projekt OpenOffice.org wydaje wersję 2.0 swojego
oprogramowania, które obsługuje otwarty standard
dokumentów OASIS OpenDocument.
2006: Oracle wydaje swoją dystrybucję zgodną
z RedHat. Firmy Novell i Microsoft ogłaszają współpracę, w celu usprawnienia zgodności produktów.
2007: Dell rozpoczyna sprzedaż laptopów z zainstalowanym systemem Ubuntu Linux. HP od dłuższego
czasu oficjalnie wspiera dystrybucję Debian GNU/Linux na swoich serwerach.
2010: Linux jest zainstalowany na 91,8% maszyn
z listy najmocniejszych superkomputerów świata
(top500.org)
2011: Wydana zostaje wersja 3.0 jądra systemu
Linux.
Od hobby
do standardu
Linux powstał jako dzieło hobbysty,
ale z amatorskich prób stał się standardem
biznesowym, wspieranym przez korporacje
i działającym w krytycznych systemach.
H
istoria Linuksa wiąże się z ruchem wolnego oprogramowania,
którego twórcą jest Richard
Stallman. W roku 1983 powstał
projekt GNU, którego celem było
utworzenie wolnego systemu
operacyjnego typu UNIX, na początku 1990
opracowano wystarczająco dużo składników, by można było utworzyć sprawnie
działający system operacyjny, ale jego jądro
Hurd nadal nie było ukończone.
W 1991 r. Linus Torvalds rozpoczął prace
hobbystyczne nad emulatorem terminala,
budując coraz więcej niezbędnego oprogramowania, specjalnie pod kątem obsługi
peryferiów komputera, który posiadał. Prace
te były wykonywane w systemie MINIX przy
użyciu kompilatora GNU C (gcc).
25 sierpnia 1991 Linus napisał wiadomość
na grupie dyskusyjnej USENET comp.
os.minix, w której poinformował o tym,
że od kwietnia pracował nad darmowym
systemem przypominającym nieco Miniksa,
w którym przeniesiono już powłokę systemu
(bash w wersji 1.08) oraz kompilator gcc
(1.40). System ten już wtedy był wielowątkowy, ale przywiązany do środowiska 386. Linus napisał także, że jego system nie zawiera
żadnego fragmentu kodu systemu MINIX.
Początkowo system miał się nazywać
Freax, ale ostatecznie wybrano nazwę
Linux (jako Linus Unix) mimo że Torvalds
początkowo uważał ją za zbyt egoistyczną. Pierwszy pakiet oprogramowania był
wydany na licencji własnościowej, która
zabraniała użycia komercyjnego, ale później
Linus zdecydował się na wykorzystanie
licencji GNU GPL. Linus Torvalds mówi:
„Wydanie Linuksa na mocy licencji GNU
GPL było najlepszą z rzeczy, które zrobiłem”.
Partnerem tematu jest
24
computerworld 14 czerwca 2011
Oficjalną maskotką systemu stał się pingwin o imieniu Tux. Linus Torvalds do dziś
zajmuje się rozwojem jądra systemu Linux.
Ze względu
na swoje
zalety,
takie jak:
wydajność,
stabilność,
dobre bezpieczeństwo,
Linux stał się
systemem
z wyboru
w hostingu
oraz superkomputerach.
Jądro to nie wszystko
Samo jądro systemu nie prowadzi do niczego, jeśli nie zostanie uzupełnione o niezbędne składniki, takie jak: powłoka systemu,
biblioteki, kompilatory oraz narzędzia
użytkowe. W grudniu 1992 opublikowano
wersję jądra 0.99 już na licencji GNU GPL
i deweloperzy rozpoczęli pracę nad integracją komponentów pochodzących z projektu
GNU, by utworzyć w pełni funkcjonalny
i wolnodostępny system operacyjny.
Prace trwały i opracowano założenia
odnośnie do sposobu rozpowszechniania
systemu – oprogramowanie powstałe
w ramach projektu GNU umieszczone
razem z jądrem systemu Linux nazywa się
dystrybucją tego systemu. Jedną z pierwszych dystrybucji, aktywną do dziś, jest
Slackware. Nieco później powstał ruch
Debian, z którym współpracuje szeroka
rzesza twórców oprogramowania, testerów
oraz zwykłych użytkowników. Dystrybucja
Debian GNU/Linux jest do dziś największą
dystrybucją tworzoną przez społeczność na
świecie.
Uprościć instalację
Marcin
Marciniak
Początkowo instalacja systemu była trudna
dla przeciętnego miłośnika technologii
komputerowych, gdyż wymagała ręcznego
partycjonowania, wyboru oprogramowania
i posługiwania się narzędziami pracującymi
w wierszu poleceń. Początkowo oprogramowanie instalowano przez kompilację
ATENA
H I S TO R I A O P E N S O U R C E T E C H N O lO g I E
z kodu źródłowego, ale prędko opracowano
standard prekompilowanych paczek zawierających instalowane oprogramowanie.
Zamiast pobierać kod źródłowy, większość
dzisiejszych dystrybucji pobiera prekonfigurowaną paczkę binarną, która jest instalowana, uwzględniając przy tym zależności
i pobierając brakujące pakiety w miarę
potrzeb. Obecnie obowiązują dwa najważniejsze standardy pakietów: RPM oraz DEB,
ale Slackware nadal używa TGZ (archiwum
tar.gz). Format RPM jest wykorzystywany
między innymi przez dystrybucje RedHat/
Fedora i SuSE, DEB przez Debiana i Ubuntu.
Dużym poważnym skokiem naprzód
było opracowanie semigraficznych narzędzi
instalacyjnych, obecnych w pierwszych
dystrybucjach SuSE i RedHat. Dzięki
nim osoba zapoznana z dokumentacją
mogła z powodzeniem zainstalować taki
system, sama instalacja odbywała się
szybko i sprawnie. Dzisiejsze dystrybucje
korzystają z graficznych narzędzi instalacji,
działających w wersji live.
linux jest standardem
Ze względu na swoje zalety, takie jak: wydajność, stabilność, dobre bezpieczeństwo
oraz możliwość przystosowania systemu
i oprogramowania do konkretnych potrzeb,
stał się systemem z wyboru w hostingu oraz
superkomputerach. System ten jest oficjalnie wspierany jako klient przy wirtualizacji,
wliczając w to VMware oraz rozwiązania
Microsoftu, ponadto jest on wykorzystywany w wielu systemach opracowywanych
pod konkretne zastosowanie. Większość
sprzedawanych urządzeń klasy appliance
przeznaczonych do ochrony antyspamowej
Najważniejszą korzyścią jest
poprawa
jakości usług
świadczonych przez
IT, co przekłada się na
sprawne
działanie
organizacji.
i antywirusowej korzysta właśnie z dorobku
deweloperów Linuksa, ponadto opracowano wiele oprogramowania komercyjnego,
które działa w tym środowisku – są to bazy
danych, serwery aplikacyjne, oprogramowanie do tworzenia wideo, narzędzia do
obliczeń matematycznych, a nawet czytniki
dokumentów (najpopularniejszym z nich
jest Adobe Reader) i aplikacje domowe
(Google Picasa, Google Desktop). Opracowano także zamknięte, własnościowe
sterowniki do niektórych urządzeń, takich
jak karty graficzne (Nvidia, ATI).
Standard firmowy
Oprócz wolnego oprogramowania udostępnianego w dystrybucjach, w przedsiębior-
stwach korzysta się także z oprogramowania zamkniętego. Najczęściej są to duże
bazy danych, takie jak Oracle i DB2 oraz
aplikacje biznesowe, niejednokrotnie przeznaczone do obsługi kluczowych procesów
biznesowych w firmie. W dziale IT takich
firm znacznie ważniejsze są zalety Linuksa
jako platformy od faktu dostępności kodu
źródłowego, natomiast podkreślaną zaletą
jest łatwość dostosowania tego systemu do
potrzeb przedsiębiorstwa. Oprócz dystrybucji komercyjnych, z płatnym wsparciem
technicznym, wiele firm korzysta z darmowych wydań społecznościowych, takich jak
Debian.
Tekst powstał na komputerze z systemem
Ubuntu Linux 10.10.
kOMENTARz
Linux jako otwarte oprogramowanie
stał się motorem napędowym do
rozwoju technologii nie tylko ze
świata Linux/Unix. Jest to system dostępny bez opłat, wspierający szeroki
wachlarz architektur sprzętowych,
przez co stał się liderem w środowisku akademickim i deweloperskim. Zalety systemu
już dawno dostrzegli producenci urządzeń typu
appliance, a ostatnio także producenci smartphonów.
Otwartość kodu Linuksa daje możliwość audytowania elementów systemu i wcześniejsze wykrywanie
błędów systemowych lub dziur w zabezpieczeniach.
Poprawki wprowadzane są także bardzo szybko, co
sprawia, że system jest cały czas na wysokim poziomie
bezpieczeństwa. Linux jest niezastąpiony w przypadku
systemów wymagających niestandardowego podejścia
i elastyczności. Tuning praktycznie każdego parametru
pracy systemu umożliwia uruchomienie dedykowanego
serwera w zależności od indywidualnych potrzeb (wysokie IO, przetwarzanie, transfer danych). Architektura
systemu umożliwia nie tylko tworzenie warstw izolacji
międzyprocesowej, ale także efektywne zarządzanie
dostępnymi zasobami, chroniąc tym samym krytyczne
aplikacje przed utratą mocy obliczeniowej serwera.
PS: Ten tekst powstał na komputerze z systemem
Fedora 14.
TOMASz NOwAkOwSkI, specjalista ds. systemów,
Biuro Architektury i Infrastruktury, ATENA Usługi Informatyczne
i Finansowe sp. z o.o.
T
A
L
20 NY
ATE
URS
KONKOWY
USZ
E
L
I
B
JU
Czy pamiętasz swój pierwszy komputer, dyskietkę
3,5 cala, pierwszy wysłany email, zawrotne tempo
w jakim otwierały się strony www, pierwsze czaty,
zakupy przez internet?
PODZIEL SIÊ Z NAMI SWOIMI WSPOMNIENIAMI
WYGRAJ WEEKEND W SOPOCIE
DLA DWÓCH OSÓB
ATENA Usługi Informatyczne i Finansowe Sp. z o.o.
ul. Rzemieślnicza 33 81-855 Sopot
tel.: + 48 58 768 07 00 fax: + 48 58 768 07 01
computerworld 14 czerwca 2011
25