Ulga badawczo-rozwojowa na nowych zasadach od 2017 r.

Ulga badawczo-rozwojowa
na nowych zasadach
od 2017 r.
Joanna Prokurat
Ulga badawczo-rozwojowa została wprowadzona do ustaw o podatkach dochodowych z dniem
1 stycznia 2016 r. Po roku funkcjonowania, na
mocy tzw. małej ustawy o innowacyjności
wprowadzone zostaną istotne zmiany, które
mają dodatkowo podnieść atrakcyjność ulgi.
Ulga badawczo-rozwojowa dziś
Mechanizm ulgi zakłada, że prowadzący działalność
badawczo-rozwojową podatnik podatku dochodowego
od osób fizycznych albo prawnych jest uprawniony do
dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania
kosztów poniesionych na taką działalność.
Do objęcia ulgą kwalifikują się wydatki poniesione na
następujące aktywności:
1. działalność badawczo-rozwojową – czyli działalność
twórczą obejmującą badania naukowe lub prace
rozwojowe, podejmowane w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz ich
wykorzystania do tworzenia nowych zastosowań;
2. prace rozwojowe czyli nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie
wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii
i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy
i umiejętności do planowania produkcji, oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub
ulepszonych produktów, procesów i usług (z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe
zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług
oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie
zmiany mają charakter ulepszeń), w szczególności:
a. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracja, testowanie i walidacja nowych lub ulepszonych produktów,
procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym
model warunków rzeczywistego funkcjonowania, przy czym głównym celem takich opracowań jest dalsze udoskonalanie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
b. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów
komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub
projekt pilotażowy stanowi gotowy do wykorzystania komercyjnego produkt końcowy, lecz
jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.
Odliczeniu od postawy opodatkowania  w zależności
od wielkości podatnika lub kategorii kosztów  podlega
określony procent kosztów poniesionych na działalność
badawczo-rozwojową (tzw. koszty kwalifikowane).
I tak, w ramach ulgi można odliczyć:
1. płace i składki pracowników w części finansowanej
przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki
dotyczą pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej;
2. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio
związanych z prowadzoną działalnością badawczorozwojową;
3. ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych,
świadczonych lub wykonywanych na podstawie
umowy przez jednostkę naukową na potrzeby
prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;
4. odpłatne korzystanie z aparatury naukowobadawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to
korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
5. odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczorozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących
odrębną własnością.
W przypadku kwalifikowanych kosztów wynagrodzeń
możliwe jest dokonanie dodatkowego odpisu w wysokości 30% ich wartości, niezależnie od wielkości podatnika jako dużego, średniego lub małego. W przypadku
pozostałych spośród wyżej wymienionych kosztów
kwalifikowanych dodatkowy odpis wynosi 20% dla mikro, małych i średnich podatników oraz 10% dla dużych
podatników.
Z odpisu w ramach ulgi badawczo-rozwojowej wyłączone są dwa rodzaje kosztów, a mianowicie :
1. koszty zwrócone w jakiejkolwiek formie; oraz
2. koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa, które
w danym roku prowadziły działalność na terenie
specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia (bez względu na to, czy zezwolenie obejmuje działalność badawczo-rozwojową, czy też nie).
Odliczeń od podstawy opodatkowania w ramach ulgi
badawczo-rozwojowej można dokonywać przez 3 ko-
lejne lata, jeżeli w roku, w którym odpis w ramach ulgi
przysługuje, podatnik poniósł stratę, lub uzyskał dochód
podatkowy zbyt niski, aby możliwe było dokonanie
maksymalnego przysługującego odpisu.
Istotne zmiany
Od 2017 r. ustawodawca podatkowy przewidział szereg zmian dotyczących zasad funkcjonowania ulgi badawczo-rozwojowej, które mają skutkować zwiększeniem atrakcyjności ulgi. W szczególności mają one
zwiększyć jej efektywność finansową dla podmiotów
prowadzących działalność badawczo-rozwojową, a tym
samym również wzrost konkurencyjności polskiego
systemu podatkowego w tej sferze.
Część zmian dotyczy podmiotów z sektora mikro,
małych i średnich przedsiębiorstw (dalej: MŚP), jednak
niektóre z usprawnień obejmą wszystkich podatników
niezależnie od ich wielkości.
Planowane zmiany w zamierzeniu powinny pozytywnie
wpłynąć na wzrost atrakcyjności ulgi badawczorozwojowej, z której korzysta coraz więcej podatników.
Poniżej prezentujemy kształt nowych regulacji.
Rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych
W ramach nowelizacji przepisów o uldze badawczorozwojowej rozszerzeniu ulegnie katalog kosztów kwalifikowanych. Koszty kwalifikowane, oprócz dotychczasowych, będą obejmowały również koszty uzyskania
i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
1. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Urząd Patentowy) lub
odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie
z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy;
2. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy
lub odpowiedni zagraniczny organ – od momentu
zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty
urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego;
3. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na
wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru
przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności
koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym, jak i w odpowiednim zagranicznym organie;
4. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu,
prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa
z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.
Powyższe rozszerzenie zakresu przedmiotowego kosztów kwalifikowanych będzie jednak ograniczone podmiotowo. Koszty kwalifikowane związane z uzyskaniem
i utrzymaniem praw własności przemysłowej będą bowiem przysługiwały wyłącznie podatnikom z sektora
MŚP.
Wzrost wysokości kosztów kwalifikowanych
Od nowego roku istotnemu zwiększeniu ulegną limity
odliczenia kosztów kwalifikowanych i to zarówno dla
dużych podatników, jak i tych zaliczanych do MŚP. Podatnicy z sektora MŚP prowadzący działalność badawczo-rozwojową będą uprawnieni do odliczenia w ramach ulgi 50% kwoty kosztów kwalifikowanych. Duzi
przedsiębiorcy będą mogli natomiast odliczyć 50%
kosztów kwalifikowanych związanych z wynagrodzeniami oraz składkami ubezpieczeniowymi pracowników
oraz 30% pozostałych kosztów kwalifikowanych.
Wydłużenie terminu na odliczenie
Od 2017 r. wydłużeniu do 6 lat podatkowych ulegnie
termin na dokonanie odliczenia w ramach ulgi badawczo-rozwojowej, jeśli podatnik nie będzie w stanie
dokonać pełnego przysługującego mu odliczenia w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesie koszty
kwalifikowane.
Zwrot podatku w gotówce
Całkowicie nowym rozwiązaniem będzie możliwość
uzyskania gotówkowego zwrotu kwoty odliczenia
kosztów kwalifikowanych w przypadku podatników,
którzy ponoszą straty lub osiągają dochody
niepozwalające na pełne odliczenie. Uprawnienie to
będzie przysługiwało wszystkim podatnikom w pierwszym roku, a podatnikom z sektora MŚP również
i w drugim roku istnienia nowego przedsiębiorstwa.
Nie będą mogli skorzystać z preferencji dla rozpoczynających działalność podatnicy (niezależnie od tego czy
zaliczani do dużych, czy wywodzący się z sektora MŚP)
utworzeni:
1. w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału
podatników; albo
2. w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego
osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu
działalność gospodarczą lub spółki niebędącej osobą prawną; albo
3. przez osoby prawne, osoby fizyczne lub jednostki
niemające osobowości prawnej, które wniosły na
poczet kapitału podatnika uprzednio prowadzone
przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną
część przedsiębiorstwa lub składniki majątku tego
przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie
równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000
euro przeliczonej wg średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy
dzień roboczy października roku poprzedzającego
rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki
majątku, w zaokrągleniu do 1 000 zł (wartość tych
składników będzie obliczana, stosując odpowiednio
przepisy o wartości rynkowej); albo
4. przez osoby prawne, osoby fizyczne lub jednostki
niemające osobowości prawnej wnoszące tytułem
wkładów niepieniężnych na poczet kapitału podatnika składniki majątku uzyskane przez te osoby lub
jednostki w wyniku likwidacji innych podatników,
jeżeli te osoby lub jednostki posiadały udziały (akcje)
tych innych likwidowanych podatników.
Ponadto ustawodawca podatkowy zastrzegł obowiązek
zwrotu na rachunek organu podatkowego tak otrzymanego zwrotu podatku w przypadku postawienia
podatnika w stan upadłości lub likwidacji w ciągu kolejnych 3 lat podatkowych.