Informacje gospodarcze

Informacje gospodarcze
2015-12-22 08:34:44
2
W dniu 23 czerwca 2013 r. w Albanii odbyły się wybory do Zgromadzenia XIV kadencji. Wyniki wyborów
przyniosły zmianę na albańskiej scenie politycznej. Dotychczas rządząca Partia Demokratyczna została pokonana
przez partię socjalistów. Wybory wygrał lewicowy blok Sojusz na Rzecz Europejskiej Albanii (ASHE), zdobywając
57,7 % głosów (84 z 140 mandatów). Sojusz na rzecz Zatrudnienia, Dobrobytu i Integracji (APMI) uzyskał 39,4 %
(56 miejsc na 140) a Partia Demokratyczna 30,6 %(49 miejsc). W dniu 15 września 2013 roku premierem Albanii
został proeuropejski polityk Edi Rama. Rezultaty wyborów parlamentarnych jak również wybór premiera i
obietnice radykalnych reform zostały dobrze przyjęte przez wszystkie kraje Unii Europejskiej.
W dniu 23 czerwca 2013 r. w Albanii odbyły się wybory do Zgromadzenia XIV kadencji. Wyniki wyborów
przyniosły zmianę na albańskiej scenie politycznej. Dotychczas rządząca Partia Demokratyczna została pokonana
przez partię socjalistów. Wybory wygrał lewicowy blok Sojusz na Rzecz Europejskiej Albanii (ASHE), zdobywając
57,7 % głosów (84 z 140 mandatów). Sojusz na rzecz Zatrudnienia, Dobrobytu i Integracji (APMI) uzyskał 39,4 %
(56 miejsc na 140) a Partia Demokratyczna 30,6 %(49 miejsc). W dniu 15 września 2013 roku premierem Albanii
został proeuropejski polityk Edi Rama. Rezultaty wyborów parlamentarnych jak również wybór premiera i
obietnice radykalnych reform zostały dobrze przyjęte przez wszystkie kraje Unii Europejskiej.
W październiku 2013 r. Unia Europejska opublikowała raport na temat priorytetów rozszerzenia, w którym
Komisja Europejska zarekomendowała nadanie Albanii statusu państwa kandydującego. Autorzy rekomendacji
wskazywali, iż Albania dokonała wyraźnych postępów, które przybliżają ją do spełnienia stawianych przez Unię
wymogów politycznych i ekonomicznych. Zgodnie z zaleceniami UE Albania musi jednak przeprowadzić reformę
administracyjną, wprowadzić powszechne poszanowanie zasad państwa prawa i zapewnić przestrzeganie praw
podstawowych swoich obywateli.
Wyzwaniem dla rządu będzie również poprawa trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej i jej konkurencyjności.
Albania jest jednym z najbiedniejszych państw europejskich (PKB per capita w 2012 r. wynosił 3 388,4 euro, a w
2013 roku 3473,0 euro to jest na poziomie 30% średniej unijnej). Choć od ponad dekady odnotowuje wzrost
gospodarczy, ostatnio widoczne jest spowolnienie (PKB na poziomie 0,7%) oraz znaczny wzrost bezrobocia z 13
% w roku 2012 do 17 % w ostatnim kwartale 2013 roku. Deficyt budżetowy wyniósł ponad 60% PKB (czyli
przekroczono zapisany w ustawie budżetowej pułap).
Duże znaczenie dla gospodarki albańskiej ma rolnictwo i właśnie w tym sektorze odnotowano nieznaczny wzrost
o 2,6 procent. Według albańskiego urzędu statystycznego prawie wszystkie sektory gospodarki odnotowały
spadki, sektor przemysłowy - spadek o 4,6%, budownictwo o 10% transport o 4,2 %.
Handel zagraniczny
Według danych INSTAT eksport w 2013 r. wyniósł 246 mld LEK. Głównymi odbiorcami albańskich produktów są
Włochy, Hiszpania, Malta i Kosowo. a do głównych produktów eksportowych należały surowce mineralne, paliwa,
energia elektryczna (40%), odzież i obuwie (28%), materiały budowlane (14%), żywność, napoje i tytoń (6%).
W 2013 r. wysokość importu wyniosła 513 mld LEK. Importuje się głównie z Włoch, Grecji Chin i Turcji, a
3
największe zapotrzebowanie odnotowano w zakresie maszyn i części zamiennych (18%), żywności, napojów,
tytoniu (18%) oraz surowców, paliwa i energii elektrycznej (18%) oraz produktów chemicznych i tworzyw
sztucznych (13%).
Inwestycje zagraniczne
Z roku na rok rośnie zainteresowanie bezpośrednimi inwestycjami w Albanii. Zgodnie z danymi albańskiego
urzędu statystycznego (INSTAT), najważniejszym inwestorem zagranicznym w Albanii jest Kanada, która w roku
2012 zainwestowała 706 mln euro. Kanadyjczycy inwestują przede wszystkim w przemysł wydobywczy,
energetyczny oraz kolej gospodarką albańską jest zainteresowanych wiele firm zagranicznych, przeważają firmy
włoskie (ok. 400) i greckie, które operują w prawie wszystkich sektorach albańskiej gospodarki. Duży napływ
zagranicznych inwestycji bezpośrednich odnotowuje się także z Szwajcarii (507 mln euro), Austrii (498 mln euro),
Grecji (451 mln euro)[1] . W Albanii działa 16 banków, większość z nich ma kapitał włoski i grecki. Cztery banki
greckie działające na rynku albańskim skupiają ok. 25 proc. działalności bankowej oraz 38 proc. udzielonych
kredytów.
Niemieckie firmy inwestują w infrastrukturę (koncesja na budowę i zarządzanie przez 20 lat jedynym lotniskiem
międzynarodowym im. Matki Teresy w Tiranie), w tym prace dotyczące budowy dróg oraz projektów
energetycznych - budowy linii 400 kV o nazwie „Albania – Kosowo Energy”, finansowanej przez niemiecki
państwowy Bank Rozwoju KfW.
Widoczne jest zaangażowanie firm zagranicznych w górnictwie. Trzy największe kopalnie miedzi kierowane są
przez turecką firmę Ber-Oner (koncesja na 30 lat). Francja z kolei zarządza kopalnią bituminów w Selenicy. Na
rynku Albanii działa również ok. 60 firm tureckich w sektorze energetycznym i telekomunikacji (Calik Group, Turk
Telecom), oraz w budownictwie.
Warunki inwestowania
Pomimo stałego równomiernego rozwoju kraju, zagraniczni inwestorzy odczuwają skutki korupcji, nieuczciwej
konkurencji, nieuregulowanych kwestii własności prywatnej, praw autorskich oraz trudności w implementacji
prawa. Pomimo tego, iż walka z korupcją jest jednym z priorytetowych zadań stawianych przed Albanią przez
Komisję Europejską, zanotowała ona spadek w rankingu Transparency International Corruption Perception Index
2013. W 2013 r. spadła z 113 miejsca na miejsce 116 (z 31 punktami). W raporcie Banku Światowego Doing
Bussines 2013 Albania zajmuje 85. miejsce, podczas gdy w 2012 r. zajmowała 82. pozycję.
W Globalnym Raporcie Konkurencyjności 2013-2014 sporządzonym przez Światowe Forum Ekonomiczne Albania
zajmuje 95 miejsce i jest to spadek z 91 miejsca w roku 2012.
Źródło: World Economic Forum Global Competitiveness Report 2013-2014
*powyższy diagram został sporządzony w oparciu o wywiad/badanie albańskich przedsiębiorców. Z pośród 15
czynników podanych wskazywano 5, które zdaniem respondentów mają potencjalnie największy negatywny
wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej w Albanii.
[1] Dane INSTAT za 2012 rok.
4