Życie wieczne nagrodą - prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF

o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
51-611 Wrocław, ul. Wieniawskiego 38
www.piotr-liszka.strefa.pl
+ Życie wieczne nagrodą Boga dla człowieka za popełnione dobro. „Nie
spadnie zło na bojącego się Pana, a jeśli będzie doświadczany, dozna
wybawienia. Człowiek mądry nie będzie nienawidził Prawa, ale kto obłudnie
wobec niego postępuje, jest jak okręt w czasie burzy. Człowiek mądry
zawierzy Prawu, ono będzie dlań niezawodne jak wyrocznia urim i tummim.
Przygotuj mowę, a słuchać cię będą, zbierz swą wiedzę i odpowiadaj! Wnętrze
głupiego jest jak koło u ciężkiego wozu i jak oś obracająca się – jego
myślenie. Przyjaciel niestały podobny jest do ogiera, który rży pod każdym
jeźdźcem. Dlaczego jeden dzień góruje nad drugim, chociaż światło
wszystkich dni roku pochodzi od słońca? W myśli swej Pan je wyodrębnił i
On rozróżnił czasy i święta. Jedne z nich wywyższył i uświęcił, a inne zaliczył
do dni zwyczajnych. Wszyscy ludzie są z mułu, i z ziemi Adam został
stworzony. Pan rozdzielił ich w pełni swej mądrości i różne wyznaczył im
drogi. Jednych pobłogosławił i wywyższył, uświęcił i do siebie zbliżył, innych
przeklął, poniżył i wygnał ich z miejsc pobytu. Jak glina w ręce garncarza,
który ją kształtuje według swego upodobania, tak ludzie są w ręku Tego,
który ich stworzył, i odda im według swego sądu. Jak obok zła – dobro, a
obok śmierci – życie, tak obok bogobojnego – grzesznik. Patrz na wszystkie
dzieła Najwyższego, jak występują parami, jedno obok drugiego” (Syr 33, 115). „Mąż głupi miewa czcze i zwodnicze nadzieje, a marzenia senne
uskrzydlają bezrozumnych. Podobny do chwytającego cień i goniącego wiatr
jest ten, kto się opiera na marzeniach sennych. Marzenia senne podobne są
do obrazów w zwierciadle, naprzeciw oblicza – odbicie oblicza. Co można
oczyścić rzeczą nieczystą? Z kłamstwa jakaż może wyjść prawda?
Wróżbiarstwo, przepowiednie z lotu ptaków i marzenia senne są bez
wartości, jak urojenia, które tworzy serce rodzącej. Poza wypadkiem, gdy
Najwyższy przysyła je jako nawiedzenie, nie przykładaj do nich serca!
Marzenia senne bardzo wielu w błąd wprowadziły, którzy zawierzywszy im
upadli. Prawo wypełni się bez kłamstwa, a mądrość jest wypełnieniem tego,
co mówią usta godne zaufania. Mąż, który podróżował, zna wiele rzeczy i
mądrze przemawiać będzie, kto ma wielkie doświadczenie. Kto nie ma
doświadczenia, wie mało, a ten, kto podróżował, wzbogacił swą roztropność.
Wiele widziałem w moich podróżach i więcej wiem, niż wypowiedzieć potrafię.
Często byłem w niebezpieczeństwie śmierci i dzięki temu doświadczeniu
zostałem ocalony. Duch bojących się Pana żyć będzie, albowiem ich nadzieja
jest w Tym, który ich zbawia. Ten, kto boi się Pana, niczego lękać się nie
będzie ani obawiać, albowiem On sam jest jego nadzieją” (Syr 34, 1-14).
+ Życie wieczne nagrodą dla chrześcijan. „Ty więc, moje dziecko, nabieraj
mocy w łasce, która jest w Chrystusie Jezusie, a to, co usłyszałeś ode mnie
za pośrednictwem wielu świadków, przekaż zasługującym na wiarę ludziom,
którzy też będą zdolni nauczać i innych. Weź udział w trudach i
przeciwnościach jako dobry żołnierz Chrystusa Jezusa! Nikt walczący po
żołniersku nie wikła się w kłopoty około zdobycia utrzymania, żeby się
spodobać temu, kto go zaciągnął. Również jeżeli ktoś staje do zapasów,
otrzymuje wieniec tylko [wtedy], jeżeli walczył przepisowo. Rolnik pracujący
1
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
w znoju pierwszy powinien korzystać z plonów. Rozważaj, co mówię,
albowiem Pan da ci zrozumienie we wszystkim. Pamiętaj na Jezusa
Chrystusa, potomka Dawida! On według Ewangelii mojej powstał z
martwych. Dla niej znoszę niedolę aż do więzów jak złoczyńca; ale słowo Boże
nie uległo skrępowaniu. Dlatego znoszę wszystko przez wzgląd na
wybranych, aby i oni dostąpili zbawienia w Chrystusie Jezusie razem z
wieczną chwałą. Nauka to zasługująca na wiarę: Jeżeliśmy bowiem z Nim
współumarli, wespół z Nim i żyć będziemy. Jeśli trwamy w cierpliwości,
wespół z Nim też królować będziemy. Jeśli się będziemy Go zapierali, to i On
nas się zaprze. Jeśli my odmawiamy wierności, On wiary dochowuje, bo nie
może się zaprzeć siebie samego” (2 Tym 2, 1-13).
+ Życie wieczne nagrodą dla sprawiedliwych chrześcijan (Ap 2, 7). Nowy
Testament termin Raj dla zaznaczenia sytuacji sprawiedliwych po śmierci,
stosuje trzy razy. Kiedy Jezus mówi do dobrego łotra: „Dziś będziesz ze mną
w raju” (Łk 23, 43). Kiedy św. Paweł mówi o przebywaniu w „trzecim niebie”
(2 Kor 12,4). Kiedy jest mowa o nagrodzie dla Kościoła w Efezie, którą będzie
drzewo życia rosnące w raju Boga (Ap 2, 7). Tekst Łukasza trzeba
interpretować w świetle tego, co św. Paweł mówi w 2 Kor 5, 8. Człowiek
sprawiedliwy po śmierci będzie razem z Chrystusem, obiecał to Jezus
wszystkim wtedy, gdy wypowiedział obietnicę łotrowi ukrzyżowanemu obok
niego. Jest to perspektywa inna, niż refleksja nad oczekiwaniem
zmartwychwstania w Paruzji (Św. Ambroży komentuje: „Vita est enim esse
cum Christo, ideo ubi Christus, ibi Vita, ibi regnum” Expos. In Lc 23, 1.X; PL
15, s. 1834. Jest to nawiązanie do słów Orygenesa, że Chrystus to
autobasileia, jest królestwem sam w sobie, w nim jest królestwo; Przypis 76).
W Ap 2, 7 nie ma informacji i miejscu błogosławionych, a tylko o tym, że
będą jedli owoc życia, o którym wspomina Testament Lewiego 18, 11.
Apokalipsa Jana mówi o „koronie życia” (Ap 2, 10), o „ukrytej mannie” (Ap 2,
17), o „gwieździe porannej” (Ap 2, 28), o „białej szacie” (Ap 3, 5), o przyjęciu
imienia Boga i o mieszkaniu w Jeruzalem (Ap 3, 12), o włączeniu do
Królestwa Chrystusa (Ap 3, 21). Będą uwolnieni od śmierci i hadesu (Ap 20,
14). Termin „Nowe Jeruzalem” jest tu synonimem raju, czy nieba. Podobnie
w innych tekstach Nowego Testamentu dostrzec można nawiązanie do
Starego Testamentu: rzeka życia, wypływająca z tronu Boga i Baranka, a na
jej brzegach liczne drzewa życia, dające owoce dwanaście razy w roku /M.
García Cordero, La esperanza del más allá en el Nuevo Testamento, “Ciencia
Tomista” 114 (1987) nr 373, 209-264, s. 222/. Są to aluzje do Rdz 2, 9 (oraz
Ez 47, 1-12). Zwieńczeniem obietnic Apokalipsy jest oglądanie Boga „twarzą
w twarz”, a także Chrystus ukaże im swoje światło, i będą królować na wieki
wieków. Synonimem raju jest termin „łono Abrahama” w paraboli o biednym
Łazarzu (Łk 16, 22). Jest to nawiązanie do sposobu usadowienia się
uczestników uczt starożytnych. Leżąc na boku człowiek skierowany jest ku
drugiemu człowiekowi, leżącemu naprzeciw na przeciwstawnym boku, stąd
określenie „na jego łonie” (J 13, 23), aby mogli prowadzić rozmowę. Łazarz
zajmuje honorowe miejsce na uczcie niebiańskiej, naprzeciw Abrahama (Mt
8, 11). Przeciwieństwem jest Hades, miejsce na zewnątrz. Łukasz nawiązuje
do tekstów rabinicznych, których tradycja rozwijała się również w czasach
naszej ery. Dusze sprawiedliwych w literaturze apokaliptycznej są oddzielone
2
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
od dusz grzeszników. Dla sprawiedliwych jest to stan przejściowy, w
oczekiwaniu na pełnię chwały /Tamże, s. 223.
+ Życie wieczne nagrodą dla wytrwałych w dobrych uczynkach. „Przeto nie
możesz wymówić się od winy, człowiecze, kimkolwiek jesteś, gdy zabierasz się
do sądzenia. W jakiej bowiem sprawie sądzisz drugiego, [w tej] sam na siebie
wydajesz wyrok, bo ty czynisz to samo, co osądzasz. Wiemy zaś, że sąd Boży
według prawdy dosięga tych, którzy się dopuszczają takich czynów. Czy
myślisz, człowiecze, co osądzasz tych, którzy się dopuszczają takich czynów,
a sam czynisz to samo, że ty unikniesz potępienia Bożego? A może gardzisz
bogactwem dobroci, cierpliwości i wielkoduszności Jego, nie chcąc wiedzieć,
że dobroć Boża chce cię przywieść do nawrócenia? Oto przez swoją
zatwardziałość i serce nieskłonne do nawrócenia skarbisz sobie gniew na
dzień gniewu i objawienia się sprawiedliwego sądu Boga, który odda
każdemu według uczynków jego: tym, którzy przez wytrwałość w dobrych
uczynkach szukają chwały, czci i nieśmiertelności – życie wieczne; tym zaś,
którzy są przekorni, za prawdą pójść nie chcą, a oddają się nieprawości –
gniew i oburzenie. Ucisk i utrapienie spadnie na każdego człowieka, który
dopuszcza się zła, najpierw na Żyda, a potem na Greka. Chwała zaś, cześć i
pokój spotka każdego, kto czyni dobrze – najpierw Żyda, a potem Greka.
Albowiem u Boga nie ma względu na osobę. Bo ci, którzy bez Prawa
zgrzeszyli, bez Prawa też poginą, a ci, co w Prawie zgrzeszyli, przez Prawo
będą sądzeni. Nie ci bowiem, którzy przysłuchują się czytaniu Prawa, są
sprawiedliwi wobec Boga, ale ci, którzy Prawo wypełniają, będą
usprawiedliwieni. Bo gdy poganie, którzy Prawa nie mają, idąc za naturą,
czynią to, co Prawo nakazuje, chociaż Prawa nie mają, sami dla siebie są
Prawem. Wykazują oni, że treść Prawa wypisana jest w ich sercach, gdy
jednocześnie ich sumienie staje jako świadek, a mianowicie ich myśli na
przemian ich oskarżające lub uniewinniające. [Okaże się to] w dniu, w
którym Bóg sądzić będzie przez Jezusa Chrystusa ukryte czyny ludzkie
według mojej Ewangelii” (Rz 2, 1-16).
+ Życie wieczne nagrodą wiernych chrześcijan. „Potem wielki znak się ukazał
na niebie: Niewiasta obleczona w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej
głowie wieniec z gwiazd dwunastu. A jest brzemienna. I woła cierpiąc bóle i
męki rodzenia. I inny znak się ukazał na niebie: Oto wielki Smok barwy
ognia, mający siedem głów i dziesięć rogów – a na głowach jego siedem
diademów – i ogon jego zmiata trzecią część gwiazd nieba: i rzucił je na
ziemię. I stanął Smok przed mającą rodzić Niewiastą, ażeby skoro porodzi,
pożreć jej dziecię. I porodziła syna – mężczyznę, który wszystkie narody
będzie pasł rózgą żelazną. I zostało porwane jej Dziecię do Boga i do Jego
tronu. A Niewiasta zbiegła na pustynię, gdzie miejsce ma przygotowane przez
Boga, aby ją tam żywiono przez tysiąc dwieście sześćdziesiąt dni. I nastąpiła
walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił
do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł, i już się miejsce dla nich w
niebie nie znalazło. I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się
zwie diabeł i szatan, zwodzący całą zamieszkałą ziemię, został strącony na
ziemię, a z nim strąceni zostali jego aniołowie. I usłyszałem donośny głos
mówiący w niebie: Teraz nastało zbawienie, potęga i królowanie Boga
naszego i władza Jego Pomazańca, bo oskarżyciel braci naszych został
strącony, ten, co dniem i nocą oskarża ich przed Bogiem naszym. A oni
3
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
zwyciężyli dzięki krwi Baranka i dzięki słowu swojego świadectwa i nie
umiłowali dusz swych – aż do śmierci. Dlatego radujcie się, niebiosa i ich
mieszkańcy! Biada ziemi i morzu – bo zstąpił na was diabeł, pałając wielkim
gniewem, świadom, że mało ma czasu. A kiedy ujrzał Smok, że został
strącony na ziemię, począł ścigać Niewiastę, która porodziła Mężczyznę. I
dano Niewieście dwa skrzydła orła wielkiego, by na pustynię leciała do
swojego miejsca, gdzie jest żywiona przez czas i czasy, i połowę czasu, z dala
od Węża. A Wąż za Niewiastą wypuścił z gardzieli wodę jak rzekę, żeby ją
rzeka uniosła. Lecz ziemia przyszła z pomocą Niewieście i otworzyła ziemia
swą gardziel, i pochłonęła rzekę, którą Smok ze swej gardzieli wypuścił. I
rozgniewał się Smok na Niewiastę, i odszedł rozpocząć walkę z resztą jej
potomstwa, z tymi, co strzegą przykazań Boga i mają świadectwo Jezusa. I
stanął na piasku [nad brzegiem] morza” (Ap 12, 1-18).
+ Życie wieczne nagrodą za dobre postępowanie. „A oto podszedł do Niego
pewien człowiek i zapytał: «Nauczycielu, co dobrego mam czynić, aby
otrzymać życie wieczne?» Odpowiedział mu: «Dlaczego Mnie pytasz o dobro?
Jeden tylko jest Dobry. A jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowaj przykazania».
Zapytał Go: «Które?» Jezus odpowiedział: «Oto te: Nie zabijaj, nie cudzołóż,
nie kradnij, nie zeznawaj fałszywie, czcij ojca i matkę oraz miłuj swego
bliźniego, jak siebie samego». Odrzekł Mu młodzieniec: «Przestrzegałem tego
wszystkiego, czego mi jeszcze brakuje?» Jezus mu odpowiedział: «Jeśli chcesz
być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał
skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną». Gdy młodzieniec usłyszał te
słowa, odszedł zasmucony, miał bowiem wiele posiadłości.” (Mt 19, 16-22)
+ Życie wieczne nagrodą za naśladowanie Jezusa Chrystusa. „Wtedy Piotr
rzekł do Niego: «Oto my opuściliśmy wszystko i poszliśmy za Tobą, cóż więc
otrzymamy?» Jezus zaś rzekł do nich: «Zaprawdę, powiadam wam: Przy
odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy zasiądzie na swym tronie chwały, wy, którzy
poszliście za Mną, zasiądziecie również na dwunastu tronach, sądząc
dwanaście pokoleń Izraela. I każdy, kto dla mego imienia opuści dom, braci
lub siostry, ojca lub matkę, dzieci lub pole, stokroć tyle otrzyma i życie
wieczne odziedziczy. Wielu zaś pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich
pierwszymi.” (Mt 19, 27-30)
+ Życie wieczne nagrodą za nawrócenie, do którego Pan nieustannie nas
powołuje. „Zostaliście obmyci, uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana
naszego Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego” (1 Kor 6, 11). Trzeba
uświadomić sobie wielkość daru Bożego, jaki otrzymaliśmy w sakramentach
wtajemniczenia chrześcijańskiego, by zrozumieć, do jakiego stopnia grzech
powinien zostać wyeliminowany z życia tego, kto „przyoblekł się w
Chrystusa” (Ga 3, 27). Św. Jan Apostoł przypomina nam: „Jeśli mówimy, że
nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy” (1 J
1, 8). Sam Pan nauczył nas modlić się: „Przebacz nam nasze grzechy” (Łk 11,
4), łącząc razem wybaczanie sobie nawzajem win z przebaczeniem grzechów,
jakiego udzieli nam Bóg” (KKK 1425). „Nawrócenie do Chrystusa, nowe
narodzenie przez chrzest, dar Ducha Świętego, Ciało i Krew Chrystusa
otrzymane jako pokarm sprawiły, że staliśmy się „święci i nieskalani przed
Jego obliczem” (Ef 1, 4), jak sam Kościół oblubienica Chrystusa, jest „święty i
nieskalany” (Ef 5, 27). Nowe życie otrzymane w sakramentach
wtajemniczenia chrześcijańskiego nie wyeliminowało jednak kruchości i
4
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
słabości natury ludzkiej ani jej skłonności do grzechu, którą tradycja nazywa
pożądliwością. Pozostaje ona w ochrzczonych, by podjęli z nią walkę w życiu
chrześcijańskim z pomocą łaski Chrystusa. Tą walką jest wysiłek
nawrócenia, mający na uwadze świętość i życie wieczne, do którego Pan
nieustannie nas powołuje” (KKK 1426). „Jezus wzywa do nawrócenia. To
wezwanie jest istotnym elementem głoszenia Królestwa: „Czas się wypełnił i
bliskie jest Królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” (Mk
1,15). W przepowiadaniu Kościoła to wezwanie jest skierowane najpierw do
tych, którzy nie znają jeszcze Chrystusa i Jego Ewangelii. W ten sposób
chrzest jest głównym miejscem pierwszego i podstawowego nawrócenia. Przez
wiarę w Dobrą Nowinę i przez chrzest człowiek wyrzeka się zła i uzyskuje
zbawienie, to znaczy odpuszczenie wszystkich grzechów i dar nowego życia”
(KKK 1427). „Wezwanie Chrystusa do nawrócenia nadal jednak rozbrzmiewa
w życiu chrześcijan. To drugie nawrócenie jest nieustannym zadaniem dla
całego Kościoła, który obejmuje „w łonie swoim grzeszników” i który będąc
„święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia, podejmuje ustawicznie
pokutę i odnowienie swoje”. Ten wysiłek nawrócenia nie jest jedynie dziełem
ludzkim. Jest on poruszeniem „skruszonego serca” (Ps 51, 19), pociągniętego
i dotkniętego łaską, pobudzającą do odpowiedzi na miłosierną miłość Boga,
który pierwszy nas umiłował” (KKK 1428). „Świadczy o tym nawrócenie św.
Piotra po jego trzykrotnym zaparciu się Nauczyciela. Pełne nieskończonego
miłosierdzia spojrzenie Jezusa wywołuje u niego łzy skruchy (Łk 22, 61-62),
a po zmartwychwstaniu Pana trzykrotnie wyznaje, że Go kocha. Drugie
nawrócenie ma także wymiar wspólnotowy. Jest to widoczne w wezwaniu
Pana skierowanym do całego Kościoła: „Nawróć się!” (Ap 2, 5. 16)” (KKK
1429). Święty Ambroży mówi o dwóch rodzajach nawrócenia w Kościele:
„Kościół ma wodę i łzy: wodę chrztu i łzy pokuty”.
+ Życie wieczne nagrodą za pełnienie woli Bożej. „Piszę do was, dzieci, że
dostępujecie odpuszczenia grzechów ze względu na Jego imię. Piszę do was,
ojcowie, że poznaliście Tego, który jest od początku. Piszę do was, młodzi, że
zwyciężyliście Złego. Napisałem do was, dzieci, że znacie Ojca, napisałem do
was, ojcowie, że poznaliście Tego, który jest od początku, napisałem do was,
młodzi, że jesteście mocni i że nauka Boża trwa w was, i zwyciężyliście Złego.
Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie! Jeśli kto miłuje świat, nie ma
w nim miłości Ojca. Wszystko bowiem, co jest na świecie, a więc: pożądliwość
ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia nie pochodzi od Ojca, lecz od
świata. Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę
Bożą, ten trwa na wieki. Dzieci, jest już ostatnia godzina, i tak, jak
słyszeliście, Antychryst nadchodzi, bo oto teraz właśnie pojawiło się wielu
Antychrystów; stąd poznajemy, że już jest ostatnia godzina. Wyszli oni z nas,
lecz nie byli z nas; bo gdyby byli naszego ducha, pozostaliby z nami; a to
stało się po to, aby wyszło na jaw, że nie wszyscy są naszego ducha. Wy
natomiast macie namaszczenie od Świętego i wszyscy jesteście napełnieni
wiedzą. Ja wam nie pisałem, jakobyście nie znali prawdy, lecz że ją znacie i
że żadna fałszywa nauka z prawdy nie pochodzi. Któż zaś jest kłamcą, jeśli
nie ten, kto zaprzecza, że Jezus jest Mesjaszem? Ten właśnie jest
Antychrystem, który nie uznaje Ojca i Syna. Każdy, kto nie uznaje Syna, nie
ma też i Ojca, kto zaś uznaje Syna, ten ma i Ojca. Wy zaś zachowujecie w
sobie to, co słyszeliście od początku. Jeżeli będzie trwało w was to, co
5
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
słyszeliście od początku, to i wy będziecie trwać w Synu i w Ojcu. A obietnicą
tą, daną przez Niego samego, jest życie wieczne. To wszystko napisałem wam
o tych, którzy wprowadzają was w błąd. Co do was, to namaszczenie, które
otrzymaliście od Niego, trwa w was i nie potrzebujecie pouczenia od nikogo,
ponieważ Jego namaszczenie poucza was o wszystkim. Ono jest prawdziwe i
nie jest kłamstwem. Toteż trwajcie w nim tak, jak was nauczył. Teraz właśnie
trwajcie w Nim, dzieci, abyśmy, gdy się zjawi, mieli w Nim ufność i w dniu
Jego przyjścia nie doznali wstydu. Jeżeli wiecie, że jest sprawiedliwy, to
uznajcie również, że każdy, kto postępuje sprawiedliwie, pochodzi od Niego”
(1 J 2, 12-29).
+ Życie wieczne nagrodą za spełnianie woli Bożej na ziemi. Wędrówka
człowieka do obcej ziemi nie jest chciana przez Boga i nie jest warunkiem
życia wiecznego. Tym bardziej nie chce Bóg, aby całe narody musiały
opuszczać swoją ojczystą ziemię. „To wezwanie odnosi się tylko do
wybranych i ci wybrani mogą je usłyszeć i pójść za nim” (Ks. Robert Spiske,
Kazanie nr 1126. Na uroczystość świętej Jadwigo patronki Śląska, s. 6).
Taka wybraną była św. Jadwiga, która żyje we wspomnieniach wszystkich
Ślązaków. Warunkiem zbawienia jest opuszczenie życia w grzechu i
przemienienie go na życie w łasce (Tamże, s. 9-10). Ziemska wędrówka św.
Jadwigi przypomina nam o konieczności wędrówki duchowej, aby człowiek
był: „Jak kwiat słoneczny, który zamyka swój kielich, gdy spowija go noc i
otwiera go, gdy nastaje dzień i wstaje światło słoneczne”. Przemiana wymaga
duchowej drogi, śladami krzyża Jezusa Chrystusa. Św. Jadwiga uczy nas, w
jaki sposób iść tą drogą w konkretnych uwarunkowaniach konkretnego
człowieka. „Tak jak Chrystus niósł przed nami swój krzyż i stał się
barankiem ofiarowanym za nasze grzechy, tak i ona niosła swój krzyż w
swoich codziennych udrękach i szła za nim krok po kroku, jak baranek, w
swojej miłości do Niego” (Tamże, s. 11). Bóg domaga się od nas, byśmy
porzucili swój kraj rodzinny, „to znaczy świat w jego duchu, w tobie”.
Jesteśmy podwójnie stworzeni. Pierwsze stworzenie w rodzie Adama,
„wciągnięci we wszystkie grzechy”. Drugie stworzenie jest z Chrystusa, „przez
niego zostaniecie wciągnięci w górę” (Ks. Robert Spiske, Kazanie nr 1126. Na
uroczystość świętej Jadwigo patronki Śląska, s. 16). Chrześcijanie tworzą
nowy naród, do którego należy św. Jadwiga (Tamże, s. 18). Na końcu Sługa
Boży nawołuje do modlitwy: „Módlcie się za Kościół na Śląsku, módlcie się o
jego wytrwanie w wierze, i za wszystkich pasterzy, bardzo udręczonych w
tych czasach. Módlcie się za naszą ojczyznę, aby nie stała się zdobyczą
herezji, aby zyskała niebiańskie błogosławieństwo świętej Jadwigi, módlcie
się za Króla, głównie dzisiaj, ponieważ on kocha swoich katolickich
poddanych i chroni święte prawa, […]. Módlcie się za wszystkich” (Tamże, s.
19).
+ Życie wieczne nagrodą za sprawiedliwość. „Słuchajcie więc, królowie, i
zrozumiejcie, nauczcie się, sędziowie ziemskich rubieży! Nakłońcie ucha, wy,
co nad wieloma panujecie i chlubicie się mnogością narodów, bo od Pana
otrzymaliście władzę, od Najwyższego panowanie: On zbada uczynki wasze i
zamysły wasze rozsądzi. Będąc bowiem sługami Jego królestwa, nie
sądziliście uczciwie aniście prawa nie przestrzegali, aniście poszli za wolą
Boga, przeto groźnie i rychło natrze On na was, będzie bowiem sąd surowy
nad panującymi. Najmniejszy znajdzie litościwe przebaczenie, ale mocnych
6
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
czeka mocna kara. Władca wszechrzeczy nie ulęknie się osoby ani nie będzie
zważał na wielkość. On bowiem stworzył małego i wielkiego i jednakowo o
wszystkich się troszczy, ale możnym grozi surowe badanie. Do was więc
zwracam się, władcy, byście się nauczyli mądrości i nie upadli. Bo ci, co
świętości święcie przestrzegają, dostąpią uświęcenia, a którzy się tego
nauczyli, ci znajdą słowa obrony. Pożądajcie więc słów moich, pragnijcie, a
znajdziecie naukę. Mądrość jest wspaniała i niewiędnąca: ci łatwo ją
dostrzegą, którzy ją miłują, i ci ją znajdą, którzy jej szukają, uprzedza
bowiem tych, co jej pragną, wpierw dając się im poznać. Kto dla niej wstanie
o świcie, ten się nie natrudzi, znajdzie ją bowiem siedzącą u drzwi swoich. O
niej rozmyślać - to szczyt roztropności, a kto z jej powodu nie śpi, wnet się
trosk pozbędzie: sama bowiem obchodzi i szuka tych, co są jej godni, objawia
się im łaskawie na drogach i wychodzi naprzeciw wszystkim ich zamysłom.
Początkiem jej najprawdziwszym – pragnienie nauki, a staranie o naukę – to
miłość, miłość zaś – to przestrzeganie jej praw, a poszanowanie praw to
rękojmia nieśmiertelności, a nieśmiertelność przybliża do Boga. Tak więc
pragnienie Mądrości wiedzie do królestwa. Zatem jeśli wam miłe trony i
berła, o władcy ludów, czcijcie Mądrość, byście królowali na wieki. Oznajmię,
czym jest Mądrość i jak się zrodziła, i nie zakryję przed wami tajemnic. Pójdę
jej śladem od początku stworzenia, jej znajomość wydobędę na światło i
prawdy nie pominę. Nie pójdę też drogą zżerającej zazdrości, bo ona z
Mądrością nie ma nic wspólnego: wielu mądrych to zbawienie świata, a król
rozumny to szczęście narodu. Posłuchajcie więc słów moich, a odniesiecie
korzyść” (Mdr 6, 1-25).
+ Życie wieczne nagrodą za sprawiedliwość. „Wówczas zapytają i ci: "Panie,
kiedy widzieliśmy Cię głodnym albo spragnionym, albo przybyszem, albo
nagim, kiedy chorym albo w więzieniu, a nie usłużyliśmy Tobie?" Wtedy
odpowie im: "Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, czego nie uczyniliście
jednemu z tych najmniejszych, tegoście i Mnie nie uczynili". I pójdą ci na
mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego».” (Mt 25, 44-46)
+ Życie wieczne nagrodą za wiarę. „Przez wiarę w przyszłość Izaak
pobłogosławił Jakuba i Ezawa. Przez wiarę umierający Jakub pobłogosławił
każdego z synów Józefa i pochylił się głęboko przed wierzchołkiem jego laski.
Przez wiarę konający Józef wspomniał o wyjściu synów Izraela i dał zlecenie
w sprawie swoich kości. Przez wiarę Mojżesz był ukrywany przez swoich
rodziców w ciągu trzech miesięcy po swoim narodzeniu, ponieważ widzieli, że
powabne jest dzieciątko, a nie przerazili się nakazem króla. Przez wiarę
Mojżesz, gdy dorósł, odmówił nazywania się synem córki faraona, wolał
raczej cierpieć z ludem Bożym, niż używać przemijających rozkoszy grzechu.
Uważał bowiem za większe bogactwo znoszenie zniewag dla Chrystusa niż
wszystkie skarby Egiptu, gdyż patrzył na zapłatę. Przez wiarę opuścił Egipt,
nie uląkłszy się gniewu królewskiego; wytrwał, jakby [na oczy] widział
Niewidzialnego. Przez wiarę uczynił Paschę i pokropienie krwią, aby nie
dotknął się ich ten, który zabijał to, co pierworodne. Przez wiarę przeszli
Morze Czerwone jak po suchej ziemi, a gdy Egipcjanie spróbowali to uczynić,
potonęli. Przez wiarę upadły mury Jerycha, gdy je obchodzili dokoła w ciągu
siedmiu dni. Przez wiarę nierządnica Rachab nie zginęła razem z
niewierzącymi, bo przyjęła gościnnie wysłanych na zwiady. I co jeszcze mam
powiedzieć? Nie wystarczyłoby mi bowiem czasu na opowiadanie o Gedeonie,
7
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie, Samuelu i o prorokach, którzy przez
wiarę pokonali królestwa, dokonali czynów sprawiedliwych, otrzymali
obietnicę, zamknęli paszcze lwom, przygasili żar ognia; uniknęli ostrza
miecza i wyleczyli się z niemocy, stali się bohaterami w wojnie i do ucieczki
zmusili nieprzyjacielskie szyki. Dzięki dokonanym przez nich wskrzeszeniom
niewiasty otrzymały swoich zmarłych. Jedni ponieśli katusze, nie przyjąwszy
uwolnienia, aby otrzymać lepsze zmartwychwstanie. Inni zaś doznali
zelżywości i biczowania, a nadto kajdan i więzienia. Kamienowano ich,
przerzynano piłą, <kuszono>, przebijano mieczem; tułali się w skórach
owczych, kozich, w nędzy, w utrapieniu, w ucisku – świat nie był ich wart – i
błąkali się po pustyniach i górach, po jaskiniach i rozpadlinach ziemi. A ci
wszyscy, choć ze względu na swą wiarę stali się godni pochwały, nie
otrzymali przyrzeczonej obietnicy, gdyż Bóg, który nam lepszy los zgotował,
nie chciał, aby oni doszli do doskonałości bez nas” (Hbr 11, 20-40).
+ Życie wieczne nagrodą za wierność Bogu. Ludzie walczą z bogami,
nienawidzą ich. Tymczasem chrześcijaństwo wprowadza twórcze przymierze,
prowadzące do zmartwychwstania i życia wiecznego, do Boga, który stworzył
człowieka z miłości, w miłości i dla miłości. Transcendentny Bóg zbliża się do
człowieka w sposób absolutny, najpierw w obrazie włożonym w człowieka w
akcie stworzenia, a następnie w nowym stworzeniu, którym jest Wcielenie
Syna. Tragedia myśli nowożytnej polega na sprowadzeniu Jahwe do Jupitera
a Jezusa do Prometeusza. Orędzie błogosławieństw zostało zastąpione
programem sokratejskim lub stoickim, a śmierć Jezusa został potraktowana
jako zbrodnia polityczna, wypadek przy pracy, moralny heroizm lub
zwyczajną konsekwencję rewolucyjnego projektu. Chrześcijaństwo widzi
fundament wolności ludzkiej w wolności i potędze Boga, który będąc
nieskończonością życia w sobie (misterium trynitarne), pobudza do istnienia
innych, by byli sobą i realizowali siebie w pełni poprzez uczestnictwo w życiu
Bożym. Chwałą Bożą jest żyjący człowiek a chwałą człowieka jest istnienie
Boga wcielonego. Człowiek jest bytem autonomicznym, rozwijającym się
samodzielnie dzięki łaskawości Boga. Faktyczny rozwój możliwy jest tylko w
otwarciu się i w odpowiedzi pełnej wdzięczności. Zamknięcie się na Boga,
odejście od niego stanowi sytuację potępienia. Dlatego ważne jest nie tylko
poznania Boga, lecz decyzja kształtująca postawę człowieka wobec Boga.
Grzech polega na traktowaniu siebie jako absolutu, który nie potrzebuje
innego absolutu, albo na nieposłuszeństwie W73 121.
+ Życie wieczne nagrodą za zwycięstwo nad złem w sobie. Przepaść między
przeszłością a teraźniejszością zasypana w powieści Władca Pierścieni. „Gdy
po wypełnieniu Misji obydwaj hobbici czekają, aż pochłoną ich szczątki Góry
Przeznaczenia, Sam mówi do Froda […] w tym przełomowym przebłysku
intuicji Samowi udaje się zasypać tę przepaść i ujrzeć życie swoje i Froda
jako część wielkiej opowieści pełnej cudowności i sensu. W tym samym
momencie sam przekracza też dystans, jaki dzieli go od czytelnika przekazu o
Frodzie i Pierścieniu przeznaczenia. Nie żyjemy w innym świecie, ale w
przedłużeniu tamtej rzeczywistości. […] Upadek Człowieka otworzył ognistą
przepaść między tym, co realne, a tym, co idealne; między prawdą a dobrem.
Most piękna uległ zniszczeniu i nie da się go naprawić, a jednak musimy
połączyć oba brzegi, aby przemienić naszą egzystencję w drogę ponad
Otchłanią wytyczoną dla innych: każdy, kto tak czyni, staje się zarazem
8
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
Bohaterem i Królem. W Księdze Apokalipsy mamy takie słowa: „Zwycięzcy
dam manny ukrytej i dam mu biały kamyk, a na kamyku wypisane imię
nowe, którego nikt nie zna oprócz tego, kto [je] otrzymuje” (Ap 2, 17). Owo
„imię nowe” to wieczna tożsamość, przetworzona osobowość, ukryty skarb,
którego odkrycie tu na ziemi jest przeznaczeniem każdego z nas. Chodzi
jednak nie tylko o odkrycie, ale o tworzenie, o wtórne stwarzanie. Bóg
oczekuje na odpowiedź naszej wolności. Nasz własny wybór, nasza
kreatywność jest istotna w rozgrywającym się dramacie, a to czyni świat
dramatem pełnym prawdziwych niebezpieczeństw. Tolkien w chrześcijańskim
objawieniu dostrzegł spotkanie i połączenie Legendy i Historii, a w Ciele
Chrystusa odbudowany most łączy ten i tamten świat. Przez cały czas nasze
serca mówiły prawdę; naturę uczyniono dla łaski. Sam Stwórca raz i dla
wszystkich usprawiedliwił owe ulotne przebłyski „radości […] równie
przeszywającej co żal” /J. R. R. Tolkien, O baśniach, tłum. Joanna Kokot, w:
J. R. R. Tolkien, Potwory i krytycy i inne eseje, red. Christopher Tolkien,
Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2000, s. 198; S. Caldecott, Przez Szczeliny
Ognia. Chrześcijański heroizm w Silmarillonie i Władcy Pierścieni, w: Tolkien.
Księga pamiątkowa. Studia o spuściźnie literackiej, red. J. Parce, (Tolkien: A
celebration, HarperCollinsPublischers 1999), tłum. J. Kokot, Zysk i S-ka,
Poznań 2003, 27-42, s. 41-42.
9