porównanie dyrektywy 94/45 z nową rezolucją

PORÓWNANIE DYREKTYWY 94/45 Z NOWĄ REZOLUCJĄ LEGISLACYJNĄ PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY W SPRAWIE EUROPEJSKICH RAD ZAKŁADOWYCH
(16 grudnia 2008 roku)
DYREKTYWA 94/45
REZOLUCJA LEGISLACYJNA
KOMENTARZ
CEL DYREKTYWY
ARTYKUŁ 1
1. Celem niniejszej dyrektywy jest wzmocnienie prawa do
informowania
i
konsultowania
pracowników
przedsiębiorstw lub grup przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym.
ARTYKUŁ 1
1. Celem niniejszej dyrektywy jest wzmocnienie prawa do
informowania pracowników przedsiębiorstw lub grup
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym i konsultowania się
z nimi.
2. W tym celu ustanawia się w każdym przedsiębiorstwie
i grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym
Europejską Radę Zakładową lub inny tryb informowania i
konsultowania pracowników, na wniosek przedstawiony
w trybie określonym w art. 5 ust. 1, w celu informowania
i konsultowania pracowników zgodnie z warunkami,
trybem i skutkami określonymi w niniejszej dyrektywie.
2. W tym celu ustanawia się w każdym przedsiębiorstwie i
grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym
europejską radę zakładową lub inny tryb informowania
pracowników i konsultowania się z nimi, na wniosek
przedstawiony w trybie określonym w art. 5 ust. 1, w celu
informowania pracowników i konsultowania się z nimi.
Warunki informowania pracowników i konsultowania się z
nimi są określone i wdrożone w taki sposób, aby zapewnić
ich skuteczność i umożliwić przedsiębiorstwu lub grupie
przedsiębiorstw skuteczne podejmowanie decyzji.
1
W zmodyfikowanej wersji, Dyrektywa 94/45 zmienia
niektóre istotne artykuły poprzedniej Dyrektywy,
wprowadzając znaczące poprawki o charakterze
zasadniczym i włączając punkty w ogóle
niewystępujące w poprzednim ustawodawstwie.
W artykule 1, określającym przedmiot Dyrektywy,
podkreśla się konieczność zagwarantowania
skutecznego trybu informowania pracowników i
konsultowania się z nimi, w taki sposób, aby rola, jaką
odgrywają Europejskie Rady Zakładowe w procesie
decyzyjnym, była realna i konkretna. W stosunku do
poprzedniej legislacji, znowelizowana Dyrektywa
podkreśla -, w związku z tym, konieczność
uaktualnienia Dyrektywy 94/45 w zakresie informacji
i konsultacji, poprawiając w ten sposób
funkcjonowanie ERZ i zapobiegając problemom, które
dały o sobie znać w ciągu 14 lat jej obowiązywania.
Wysiłek podjęty przez Komisję i Parlament
Europejski oraz partnerów społecznych w celu
przekształcenia Dyrektywy 94/45 nie zadowolił,
jednak wszystkich uczestników, tak jak podkreślił to
EKES, ponieważ niektóre zasady, nie zostały
uwzględnione przez nową Dyrektywę.
PRZEKAZYWANIE INFORMACJI W STOSOWNYM CZASIE
Motyw preambuły
te decyzje, które w znacznym stopniu dotyczą
interesów pracowników, muszą być jak najwcześniej
przedmiotem wymiany informacji i konsultacji z
wyznaczonymi przedstawicielami pracowników;
niezbędne jest przyjęcie odpowiednich przepisów celem
zapewnienia właściwego informowania i konsultowania
pracowników, zatrudnionych w przedsiębiorstwach o
zasięgu wspólnotowym, w przypadku, gdy decyzje ich
dotyczące są podejmowane w innym Państwie
Członkowskim niż to, w którym są zatrudnieni;
w celu zapewnienia właściwego informowania i
konsultowania
pracowników,
zatrudnionych
w
przedsiębiorstwach lub grupach przedsiębiorstw
działających na terenie dwóch lub kilku Państw
Członkowskich, konieczne jest powołanie Europejskich
Rad Zakładowych lub ustanowienie innego trybu
ponadnarodowego informowania i konsultowania
pracowników;
bez uszczerbku dla możliwości podjęcia przez strony
innej decyzji, Europejska Rada Zakładowa utworzona
w przypadku braku porozumienia między stronami, dla
osiągnięcia celu określonego w niniejszej dyrektywie,
musi być stale informowana i konsultowana w
sprawach dotyczących działalności przedsiębiorstwa
lub grupy przedsiębiorstw, tak aby mogła ocenić
ewentualny wpływ tej działalności na interesy
pracowników w przynajmniej dwóch różnych
Państwach Członkowskich. Dlatego obowiązkiem
przedsiębiorstwa lub przedsiębiorstwa sprawującego
kontrolę jest przekazywanie wyznaczonym
przedstawicielom pracowników ogólnych informacji,
dotyczących interesów pracowników, oraz bardziej
szczegółowych informacji, dotyczących tych aspektów
działalności przedsiębiorstwa lub grupy
Motyw preambuły
12) Odpowiednie przepisy muszą zostać przyjęte celem zapewnienia
właściwego informowania pracowników zatrudnionych w
przedsiębiorstwach lub grupach przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym i konsultowania się z nimi, w przypadku gdy decyzje
ich dotyczące są podejmowane w innym państwie członkowskim niż
to, w którym są zatrudnieni.
13) W celu zapewnienia właściwego informowania pracowników
zatrudnionych w przedsiębiorstwach lub grupach przedsiębiorstw
działających na terenie dwóch lub więcej państw członkowskich i
konsultowania się z nimi, konieczne jest powołanie europejskich rad
zakładowych lub ustanowienie innego trybu ponadnarodowego
informowania pracowników i konsultowania się z nimi.
14) Sposoby informowania pracowników i konsultowania się z nimi
należy określić i wdrożyć w taki sposób, aby zapewnić ich
skuteczność, mając na względzie przepisy niniejszej dyrektywy. W
tym celu system informowania europejskiej rady zakładowej i
konsultowania się z nią powinien umożliwić jej terminowe
przekazanie opinii przedsiębiorstwu, nie kwestionując jego zdolności
dostosowawczych. Jedynie dialog prowadzony na poziomie, na
którym tworzy się wytyczne, oraz skuteczne włączenie
przedstawicieli pracowników mogą odpowiedzieć na potrzeby
przewidywania zmian i zarządzania nimi.
ARTYKUŁ 2
f) "informowanie" oznacza przekazywanie przez pracodawcę danych
przedstawicielom pracowników, aby umożliwić im zapoznanie się z
podnoszoną kwestią i zbadanie jej; informacja powinna być
przedstawiana w odpowiednim momencie, w odpowiedni sposób i
zawierać odpowiednią treść, aby możliwe było przeprowadzenie
dogłębnej oceny ewentualnego wpływu i – w razie potrzeby –
przygotowanie konsultacji z właściwym organem danego
przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym;
2
EKES wyraził życzenie zapewnienia większej
adekwatności trybu informowania
pracowników i konsultowania się z nimi, w
celu umożliwienia Europejskim Radom
Zakładowym wywierania znaczniejszego
wpływu na decyzje dotyczące pracowników.
Ponadto, na podstawie Dyrektywy 2001/86 ,
odnoszącej się do współdecydowania
pracowników w Spółkach Europejskich, oraz
Dyrektywy 2002/14, ustalającej ogólne
ramowe warunki informowania i
przeprowadzania konsultacji w
przedsiębiorstwach krajowych, a także
artykułu 27 Karty Praw Podstawowych z
Nicei, dotyczącego prawa pracowników do
informacji i konsultacji w ramach
przedsiębiorstwa, EKES podkreślił wymóg
dostosowania do obowiązku dostarczania
informacji i konsultowania się z pracownikami
w « odpowiednim czasie », czyli w terminie,
gwarantującym im rzeczywistą zdolność do
uczestnictwa w procesie decyzyjnym oraz
wyrażenia konstruktywnej, ale niewiążącej w
stosunku do kierownictwa, opinii co do
proponowanych działań.
Jednakże, odniesienie się do koncepcji
« właściwego czasu » występuje w
« motywach», ale nie występuje w artykule 2
Dyrektywy, zawierającym definicje informacji
i konsultacji.
Na podstawie tych rozważań, próbę
zharmonizowania dyrektywy o ERZ z
dorobkiem wspólnotowym, można uznać za
nieudaną.
g) "konsultowanie" oznacza nawiązywanie dialogu oraz wymianę
poglądów między przedstawicielami pracowników i centralnym
kierownictwem lub innym bardziej odpowiednim poziomem
kierownictwa, w odpowiednim momencie, w odpowiedni sposób i o
odpowiedniej treści, która umożliwiłaby przedstawicielom
pracowników wyrażenie opinii na podstawie dostarczonych
ARTYKUŁ 2
f) "konsultowanie" oznacza wymianę poglądów oraz informacji, na temat proponowanych działań, których dotyczą
nawiązywanie dialogu między przedstawicielami konsultacje; bez uszczerbku dla zadań kierownictwa i w
pracowników i centralnym kierownictwem lub innym rozsądnym czasie działania te mogą być uwzględnione przez
przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
bardziej odpowiednim poziomem kierownictwa;
wspólnotowym;
przedsiębiorstw, które mają wpływ na interesy
pracowników. Europejska Rada Zakładowa musi być w
stanie na zakończenie takiego zebrania przedstawić
swoje stanowisko;
CHARAKTER PONADNARODOWY
ZAŁĄCZNIK
a) kompetencje Europejskiej Rady Zakładowej są
ograniczone do informowania i konsultowania w
zakresie
zagadnień
dotyczących
całego
przedsiębiorstwa o zasięgu wspólnotowym lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym lub co
najmniej dwóch zakładów pracy lub przedsiębiorstw
należących do grupy przedsiębiorstw, znajdujących
się w różnych Państwach Członkowskich.
W przypadku przedsiębiorstw lub grup przedsiębiorstw
wymienionych w art. 4 ust. 2, kompetencje Europejskiej
Rady Zakładowej ograniczone są do spraw dotyczących
wszystkich zakładów pracy lub przedsiębiorstw
należących do grupy i znajdujących się w Państwach
Członkowskich lub dotyczących przynajmniej dwóch
zakładów pracy lub dwóch przedsiębiorstw należących do
grupy i znajdujących się w różnych Państwach
Członkowskich;
Motyw preambuły
15) Należy zagwarantować pracownikom i ich
przedstawicielom informowanie ich i konsultowanie
się z nimi na odpowiednim poziomie kierownictwa i
organów reprezentujących, w zależności od
podnoszonych kwestii. W tym celu kompetencje i
zakres działania europejskiej rady zakładowej muszą
być odrębne od kompetencji i zakresu działania
krajowych organów reprezentujących oraz ograniczać
się do kwestii ponadnarodowych.
16) Przy określaniu ponadnarodowego charakteru
podnoszonej kwestii należy uwzględnić zarówno
zakres możliwych skutków tej kwestii, jak i wymagany
poziom kierownictwa i organów reprezentujących. W
tym celu za kwestie ponadnarodowe uważa się kwestie
dotyczące całości przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw lub co najmniej dwóch państw
członkowskich. Obejmuje to kwestie, które
niezależnie od liczby zaangażowanych państw
członkowskich mają znaczenie dla zatrudnionych w
Europie w kategoriach zasięgu ich ewentualnych
skutków lub które zakładają przenoszenie
działalności między państwami członkowskimi.
ARTYKUŁ 1
3. Informowanie pracowników i konsultowanie się z
3
W odróżnieniu od Dyrektywy 94/45, w której nie było
wzmianki o charakterze ponadnarodowym,
znowelizowana Dyrektywa, doprecyzowuje pojęcie
kwestii ponadnarodowych, rozumianych jako sprawy
dotyczące przedsiębiorstwa bądź grupy przedsiębiorstw
jako całości, albo zaś, “co najmniej dwóch
przedsiębiorstw lub zakładów, należących do tego
przedsiębiorstwa czy koncernu i usytuowanych w dwóch
różnych państwach członkowskich ».
Pomimo faktu, że w preambule wniosku, uzasadniającego
Dyrektywę, określenie charakteru ponadnarodowego,
odnosi się do decyzji, podejmowanych w jednym z
Państw członkowskich, innym niż państwo, na które
decyzje te wywrą wpływ, to w sformułowaniu,
dotyczącym pojęcia charakteru ponadnarodowego,
występującym w korpusie tekstu, te uwagi nie występują.
Przez Nowelizacje artykułu 1, ustawodawca wspólnotowy
uczynił zwrot w kierunku zdefiniowania pojęcia
charakteru ponadnarodowego w procesie informacji i
konsultacji na okoliczność zwolnień grupowych,
delokalizacji przedsiębiorstw, zawartego w Dyrektywie
2002/14 i związanym z nią orzecznictwem
wspólnotowym w świetle którego zasada
ponadnarodowości miałaby zastosowanie do całego
procesu decyzyjnego : od decydentów po osoby
odczuwające skutki podjętych decyzji.
nimi mają miejsce na odpowiednim szczeblu
kierownictwa i reprezentacji, w zależności od
podnoszonej kwestii. W tym celu kompetencja
europejskiej rady zakładowej oraz zakres trybu
informowania pracowników i konsultowania się z nimi
objęty niniejszą dyrektywą są ograniczone do kwestii
ponadnarodowych.
4. Za kwestie ponadnarodowe uważa się kwestie
dotyczące całości przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym lub
przynajmniej dwóch przedsiębiorstw lub zakładów
pracy przedsiębiorstw lub grupy mających swą siedzibę
w dwóch różnych państwach członkowskich.
Nowy specjalny zespół negocjacyjny
ARTYKUŁ 5
1. Aby osiągnąć cel wyznaczony w art. 1 ust. 1, centralne
kierownictwo podejmuje z własnej inicjatywy lub na
pisemny wniosek przynajmniej 100 pracowników lub ich
przedstawicieli z przynajmniej dwóch przedsiębiorstw lub
zakładów pracy, zlokalizowanych w co najmniej dwóch
różnych Państwach Członkowskich, negocjacje dotyczące
utworzenia Europejskiej Rady Zakładowej lub
ustanowienia trybu informowania i konsultowania
pracowników.
ARTYKUŁ 5
1. Aby osiągnąć cel wyznaczony w art. 1 ust. 1, centralne
kierownictwo podejmuje z własnej inicjatywy lub na
pisemny wniosek przynajmniej 100 pracowników lub ich
przedstawicieli z przynajmniej dwóch przedsiębiorstw
lub zakładów pracy, zlokalizowanych w co najmniej
dwóch różnych państwach członkowskich, negocjacje
dotyczące powołania europejskiej rady zakładowej lub
ustanowienia trybu informowania pracowników i
konsultowania się z nimi.
2. W tym celu tworzy się specjalny zespół negocjacyjny 2. W tym celu tworzy się specjalny zespół negocjacyjny
zgodnie z następującymi wytycznymi:
zgodnie z następującymi wytycznymi:
a) państwa członkowskie ustalają tryb wyboru lub
a) Państwa Członkowskie ustalają tryb wyboru lub powoływania członków specjalnego zespołu
powoływania
członków
specjalnego
zespołu negocjacyjnego, których należy wybrać lub powołać na
negocjacyjnego, których należy wybrać lub bądź powołać ich terytorium.
na ich terytorium.
Państwa członkowskie zapewniają pracownikom
przedsiębiorstw lub zakładów pracy, w których z
Państwa Członkowskie zapewniają pracownikom przyczyn od nich niezależnych brak jest przedstawicieli
przedsiębiorstw i/lub zakładów pracy, w których z pracowników, prawo do wybrania lub powołania
przyczyn od nich niezależnych brak jest przedstawicieli członków specjalnego zespołu negocjacyjnego.
pracowników, prawo do wybrania lub powołania
Akapit drugi nie narusza postanowień krajowego
członków specjalnego zespołu negocjacyjnego.
4
Do poprzedniej Dyrektywy, zostaje wprowadzona
zmiana, mająca na celu zagwarantowanie udziału w
Specjalnym Zespole Negocjacyjnym, co najmniej po
jednym pracowniku z każdego kraju oraz ustalenie
jednolitego kryterium przyznawania miejsc na
podstawie geograficznego rozlokowania pracowników.
W szczególności, w listopadzie 2004 r. EKES, w
momencie rozszerzenia UE do 25 Państw
członkowskich w marcu tego samego roku, podkreślił
konieczność podniesienia maksymalnej liczby członków
Specjalnego Zespołu Negocjacyjnego, wychodząc, tym
samym naprzeciw wymaganiu reprezentatywności
nowych małych Państw członkowskich Unii
Europejskiej.
Akapit drugi nie narusza postanowień krajowego
ustawodawstwa i/lub praktyki w zakresie progów,
wymaganych do ustanowienia organów reprezentujących
pracowników;
b) specjalny zespół negocjacyjny liczy od trzech do 17
członków;
Zadaniem specjalnego zespołu negocjacyjnego jest
ustalenie z centralnym kierownictwem, w drodze
pisemnej umowy, zakresu działania, składu, obowiązków
oraz okresu kadencji Europejskiej Rady Zakładowej lub
Europejskich Rad Zakładowych bądź sposobu stosowania
trybu informowania i konsultowania pracowników.
.
ustawodawstwa lub praktyki w zakresie progów
wymaganych do ustanowienia organów reprezentujących
pracowników;
b) członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego są
wybierani lub powoływani proporcjonalnie do liczby
pracowników zatrudnionych w każdym państwie
członkowskim, przez przedsiębiorstwo lub grupę
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, poprzez
przyznanie każdemu państwu członkowskiemu jednego
miejsca na grupę pracowników zatrudnionych w tym
państwie członkowskim, reprezentującą 10 % liczby
pracowników zatrudnionych we wszystkich państwach
członkowskich, lub na część tej grupy;
c) centralne oraz lokalne kierownictwo, jak również
właściwe europejskie organizacje zrzeszające
pracowników i pracodawców informowane są o składzie
specjalnego zespołu negocjacyjnego i o rozpoczęciu
negocjacji.
3. Zadaniem specjalnego zespołu negocjacyjnego jest
ustalenie z centralnym kierownictwem, w drodze
pisemnej umowy, zakresu działania, składu, obowiązków
oraz okresu kadencji europejskiej rady zakładowej lub
europejskich rad zakładowych lub sposobu stosowania
trybu informowania pracowników i konsultowania się z
nimi.
ROLA I UZNANIE EUROPEJSKICH ORGANIZACJI ZWIĄZKOWYCH
ARTYKUŁ 5
4. W celu zawarcia umowy zgodnie z art. 6 centralne
kierownictwo zwołuje zebranie z udziałem specjalnego
zespołu negocjacyjnego i powiadamia o tym
Motyw preambuły 27
27) Należy uznać rolę, jaką mogą odegrać uznane związki
zawodowe w negocjacjach lub renegocjacjach umów
ustanawiających europejskie rady zakładowe, wspomagając
5
Nowa Dyrektywa zakłada uznanie znaczącej roli
europejskich organizacji związkowych, które, tym
sposobem, będą spełniać ważną rolę w fazie
konstytuowania się Europejskich Rad Zakładowych.
kierownictwo lokalne.
przedstawicieli pracowników, którzy wyrażają potrzebę
takiego
wsparcia. Właściwe związki zawodowe i
Do celów negocjacji specjalny zespół negocjacyjny może
organizacje
pracodawców uznane za europejskich
powołać wybranych przez siebie ekspertów.
partnerów społecznych są informowane o otwarciu
negocjacji, aby umożliwić im monitorowanie ustanawiania
nowych europejskich rad zakładowych i promowania
dobrych praktyk. Za uznane właściwe europejskie
organizacje związkowe oraz organizacje pracodawców
uważa się te organizacje partnerów społecznych,
których opinii zasięga Komisja na mocy art. 138
Traktatu. Komisja aktualizuje i publikuje listę tych
organizacji.
ARTYKUŁ 4
4. Kierownictwo każdego przedsiębiorstwa należącego do
grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, jak
również centralne kierownictwo lub spodziewane centralne
kierownictwo przedsiębiorstwa w rozumieniu ust. 2 akapit
drugi lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym
jest odpowiedzialne za zgromadzenie i przekazanie
stronom, do których ma zastosowanie niniejsza dyrektywa,
informacji niezbędnych do rozpoczęcia negocjacji, o
których mowa w art. 5, w szczególności informacji
dotyczących struktury przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw oraz stanu liczebnego ich pracowników.
Obowiązek ten dotyczy zwłaszcza informacji obejmujących
liczbę pracowników, o której mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) i
c).
ARTYKUŁ 5
2.c) centralne oraz lokalne kierownictwo, jak również
właściwe europejskie organizacje zrzeszające pracowników
i pracodawców informowane są o składzie specjalnego
zespołu negocjacyjnego i o rozpoczęciu negocjacji.
4. W celu zawarcia umowy zgodnie z art. 6 centralne
kierownictwo zwołuje zebranie z udziałem specjalnego
zespołu negocjacyjnego i powiadamia o tym kierownictwo
lokalne.
Przed i po każdym zebraniu z centralnym kierownictwem
specjalny zespół negocjacyjny ma prawo zebrać się, w
miejscu wyposażonym w środki niezbędne do komunikacji,
bez udziału przedstawicieli centralnego kierownictwa.
6
Artykuł 4.4 uprawnia europejskie organizacje
związkowe do uzyskiwania informacji na temat
struktury przedsiębiorstwa czy koncernu.
Uprawnienie to nakłada jednocześnie
odpowiedzialność na przedsiębiorstwa w zakresie
przekazania informacji w początkowej fazie
negocjacji. Artykuł 5 ustala prawo europejskich
federacji związkowych, uprawnionych do
uzyskiwania informacji o składzie Specjalnego
Zespołu Negocjacyjnego i o rozpoczęciu negocjacji
w ERZ. Warto zauważyć, że w « motywach »,
uprawnienie to zostaje rozciągnięte, w zasadzie,
także na renegocjacje porozumienia o ERZ, podczas
gdy w części wiążącej Dyrektywy, możliwość ta nie
występuje.
Zgodnie z postulatami partnerów społecznych,
wśród poprawek, przedłożonych Komisji w związku
z nowelizacją Dyrektywy 94/45, pojawił się także
wniosek o obecność przedstawiciela federacji
związkowej, uznanej na szczeblu wspólnotowym, w
Specjalnym Zespole Negocjacyjnym. I tak, artykuł
5.4 daje organizacjom związkowym możliwość
udziału w negocjacjach w charakterze eksperta, z
możliwością uczestniczenia we wszystkich
spotkaniach negocjacyjnych z przedsiębiorstwem
lub bez jego udziału, uniemożliwiając pracodawcy
postawienie « zasadniczego veto co do uczestnictwa
związków zawodowych ».
Jednakże, nawet jeśli federacje europejskie
zgromadzą informacje, to nie będą mogły
automatycznie rozpocząć negocjacji, ponieważ
niezbędnym warunkiem jest złożenie wniosku o
rozpoczęcie negocjacji ze strony co najmniej 100
pracowników, reprezentującym co najmniej dwa
Państwa członkowskie.
Ponadto, pracodawca może sprzeciwić się wyborowi
eksperta związkowego do składu SZN, o ile ekspert
ten nie jest członkiem uznanej europejskiej federacji
związkowej.
Do celów negocjacji specjalny zespół negocjacyjny może
złożyć wniosek o powołanie wybranych przez siebie
ekspertów, którymi mogą być przedstawiciele właściwych
uznanych związków zawodowych działających na poziomie
wspólnotowym. Eksperci ci i przedstawiciele związków
zawodowych mogą, na wniosek specjalnego zespołu
negocjacyjnego, uczestniczyć w spotkaniach
negocjacyjnych w charakterze konsultacyjnym.
CIĄGŁOŚĆ OBOWIĄZUJĄCYCH POROZUMIEŃ
Artykuł 13 - Obowiązujące umowy
1. Bez uszczerbku dla ust. 2, obowiązków wynikających z
niniejszej dyrektywy nie stosuje się do przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym lub grupy przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym, w których w dacie wskazanej w
art. 14 ust. 1 do wykonania niniejszej dyrektywy lub w
dacie jej transpozycji w danym Państwie Członkowskim,
jeżeli nastąpi to wcześniej niż wskazana data, istnieją
umowy dotyczące wszystkich pracowników, przewidujące
ponadnarodowe
informowanie
i
konsultowanie
pracowników.
Motyw preambuły 7
(7) Należy zmodernizować prawodawstwo wspólnotowe w
zakresie ponadnarodowego informowania pracowników i
konsultowania się z nimi, tak aby zapewnić skuteczność praw do
ponadnarodowego informowania pracowników i konsultowania
się z nimi, zwiększyć odsetek ustanowionych europejskich rad
zakładowych z jednoczesnym zagwarantowaniem ciągłego
funkcjonowania obowiązujących porozumień, znaleźć
rozwiązanie problemów napotkanych w praktycznym stosowaniu
dyrektywy 94/45/WE i znaleźć sposób na niepewność prawa
wynikającą z niektórych przepisów dyrektywy lub ich braku oraz
zapewnić lepsze powiązanie między wspólnotowymi
2. Kiedy umowy wymienione w ust. 1 wygasają, strony
instrumentami prawnymi w zakresie informowania pracowników i
umów mogą wspólnie zadecydować o ich odnowieniu.
konsultowania się z nimi.
W pozostałych przypadkach obowiązują przepisy
Motyw preambuły 41
niniejszej dyrektywy.
(41) O ile nie stosuje się klauzuli dostosowawczej, należy
umożliwić dalsze działanie obowiązujących umów, aby
uniknąć ich obowiązkowych renegocjacji, w sytuacji gdy
byłyby one bezużyteczne. Należy przewidzieć, że o ile umowy
zawarte przed dniem 22 września 1996 r. na mocy art. 13 ust.
1 dyrektywy 94/45/WE lub na mocy art. 3 ust. 1 dyrektywy
97/74/WE [7] obowiązują, zobowiązania wynikające z
niniejszej dyrektywy nie powinny mieć do nich zastosowania.
Ponadto niniejsza dyrektywa nie ustanawia ogólnego
obowiązku renegocjacji umów zawartych na mocy art. 6
dyrektywy 94/45/WE między dniem 22 września 1996 r. a
dniem 5 czerwca 2011 r.
Artykuł 14
Obowiązujące umowy
1. Bez uszczerbku dla art. 13, obowiązki wynikające z
7
niniejszej dyrektywy nie mają zastosowania do przedsiębiorstw
lub grup przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, w których:
a) zawarto zgodnie z art. 13 ust. 1 dyrektywy 94/45/WE lub
z art. 3 ust. 1 dyrektywy 97/74/WE umowę lub umowy
obejmujące wszystkich pracowników i przewidujące
ponadnarodowe informowanie pracowników i
konsultowanie się z nimi lub dostosowano tego rodzaju
umowy ze względu na zmiany struktury przedsiębiorstw lub
grup przedsiębiorstw;
albo
b) umowa zawarta zgodnie z art. 6 dyrektywy 94/45/WE
została podpisana lub zmieniona w okresie między dniem 5
czerwca 2009 r. a dniem 5 czerwca 2011 r.
Prawo krajowe mające zastosowanie w chwili podpisania
lub zmiany umowy ma nadal zastosowanie do
przedsiębiorstw lub grup przedsiębiorstw, o których mowa
w akapicie pierwszym lit. b).
2. Z chwilą wygaśnięcia umów wymienionych w ust. 1
strony umów mogą wspólnie zadecydować o ich odnowieniu
lub zmianie. W pozostałych przypadkach obowiązują
przepisy niniejszej dyrektywy.
Rola i ochrona przedstawicieli pracowników
Artykuł 10 Ochrona przedstawicieli pracowników
Członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego,
członkowie Europejskiej Rady Zakładowej oraz
przedstawiciele pracowników pełniący swoje funkcje w
ramach trybu określonego w art. 6 ust. 3 korzystają
przy pełnieniu swoich funkcji z takiej samej ochrony i
gwarancji, jakie są przewidziane dla przedstawicieli
pracowników przez obowiązujące ustawodawstwo i/lub
praktykę państwa, w którym są zatrudnieni.
Artykuł 10
Rola i ochrona przedstawicieli pracowników
1. Nie naruszając pod tym względem kompetencji innych
organów lub organizacji, przedstawiciele europejskiej rady
zakładowej dysponują środkami koniecznymi do korzystania z
praw wynikających z niniejszej dyrektywy, aby wspólnie
reprezentować interesy pracowników przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym.
2. Nie naruszając przepisów art. 8, członkowie europejskiej rady
8
W swej znowelizowanej postaci, Dyrektywa
podkreśla zwiększoną rolę i chroni
przedstawicieli pracowników, zgodnie z treścią
poprawek, zaproponowanych przez europejskich
partnerów społecznych w sierpniu 2008 r. W
szczególności zaś, partnerzy społeczni kładli
nacisk na wymóg zapewnienia rzeczywistego
szkolenia zawodowego dla członków SZN oraz
ERZ, a nie tylko zawarcia ogólnikowego prawa
dostępu do szkoleń.
Dotyczy to w szczególności uczestnictwa w zebraniach
specjalnego zespołu negocjacyjnego lub Europejskiej
Rady Zakładowej lub też każdego innego zebrania w
ramach umowy, o której mowa w art. 6 ust. 3, a także
wypłacania wynagrodzenia członkom, należącym do
załogi przedsiębiorstwa o zasięgu wspólnotowym lub
grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym za
okres nieobecności wynikającej z pełnienia przez nich
ich obowiązków.
zakładowej informują przedstawicieli pracowników zakładów
pracy lub przedsiębiorstw należących do grupy przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym lub – w przypadku braku przedstawicieli
– ogół pracowników, o treści i wynikach trybu informowania i
konsultowania stosowanego zgodnie z przepisami niniejszej
dyrektywy.
3. Członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, członkowie
europejskiej rady zakładowej oraz przedstawiciele pracowników
pełniący swoje funkcje w ramach trybu, o którym mowa w art. 6
ust. 3, korzystają przy pełnieniu swoich funkcji z ochrony i
gwarancji, podobnej do tych, jakie są przewidziane dla
przedstawicieli pracowników przez obowiązujące
ustawodawstwo lub praktykę państwa, w którym są zatrudnieni.
Dotyczy to w szczególności uczestnictwa w zebraniach
specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady
zakładowej lub też każdego innego zebrania w ramach umowy, o
której mowa w art. 6 ust. 3, a także wypłacania wynagrodzenia
członkom należącym do załogi przedsiębiorstwa o zasięgu
wspólnotowym lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym za okres nieobecności wynikającej z pełnienia
przez nich ich obowiązków.
4. W stopniu, w jakim to konieczne dla wykonywania ich funkcji
przedstawicielskich w środowisku międzynarodowym,
członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego oraz europejskiej
rady zakładowej mają dostęp do szkoleń bez utraty
wynagrodzenia.
SKŁAD ERZ
ZAŁĄCZNIK
WYMAGANIA DODATKOWE
c) Europejska Rada Zakładowa składa się z przynajmniej
1 Członkowie europejskiej rady zakładowej wybierani
trzech, lecz nie więcej niż z 30 członków.
są lub powoływani zgodnie z prawem lub praktyką
Jeżeli jej wielkość to uzasadnia, rada wybiera spośród krajową;
swoich członków komitet o zmniejszonym składzie w c) Członków europejskiej rady zakładowej wybiera się
lub powołuje proporcjonalnie do liczby pracowników
liczbie nie większej niż 3 członków;
zatrudnionych w każdym państwie członkowskim w
Rada przyjmuje swój wewnętrzny regulamin.
przedsiębiorstwie o zasięgu wspólnotowym lub w
d) podczas wyborów lub wyznaczania członków grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,
9
Sformułowanie, dotyczące składu Europejskich Rad
Zakładowych i przyznawania mandatów pokrywa się z
formułą, przewidzianą w nowej Dyrektywie w
odniesieniu do Specjalnego Zespołu Negocjacyjnego. Jest
w niej, bowiem, mowa o powołaniu po jednym
przedstawicielu z każdego Państwa członkowskiego oraz
po dodatkowym przedstawicielu dla każdej grupy
pracowników, będącej wielokrotnością 10% liczby
pracowników zatrudnionych ogółem we wszystkich
państwach członkowskich. Jeśli zaś chodzi o Prezydium,
przyznając każdemu państwu członkowskiemu jedno
miejsce na grupę pracowników zatrudnionych w tym
- po pierwsze, aby każde Państwo Członkowskie, w państwie członkowskim reprezentującą 10 % liczby
którym przedsiębiorstwo o zasięgu wspólnotowym pracowników zatrudnionych we wszystkich państwach
posiada jeden lub więcej zakładów pracy lub w którym członkowskich lub na część tej grupy;
grupa przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym posiada d) W celu zagwarantowania koordynacji swoich
przedsiębiorstwo sprawujące kontrolę lub też jedno lub działań europejska rada zakładowa wybiera ze swojego
kilka
przedsiębiorstw
kontrolowanych,
było grona komitet o zmniejszonym składzie, składający się
reprezentowane przez jednego członka,
z co najwyżej pięciu członków, który musi mieć
- po drugie, aby w skład zespołu wchodzili członkowie warunki do działania w warunkach umożliwiających
dodatkowi w liczbie proporcjonalnej do liczby mu wykonywanie swoich funkcji w sposób regularny.
pracowników
zakładów
pracy,
przedsiębiorstwa
sprawującego
kontrolę
lub
przedsiębiorstw WYMAGANIA DODATKOWE
kontrolowanych, zgodnie z ustawodawstwem Państwa 5 Europejska rada zakładowa lub komitet o
Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się zmniejszonym składzie mogą powołać wybranych
przez siebie ekspertów, pod warunkiem że jest to
centralne kierownictwo;
niezbędne do wypełnienia ich zadań.
Koszty działalności
ZAŁĄCZNIK 7. Koszty działalności Europejskiej Rady 6. Koszty działalności europejskiej rady zakładowej
Zakładowej ponosi centralne kierownictwo.
ponosi centralne kierownictwo.
Centralne kierownictwo zapewni członkom Europejskiej
Rady Zakładowej środki finansowe i materialne, Centralne kierownictwo zapewni członkom
konieczne do właściwego wypełnienia powierzonego im europejskiej rady zakładowej środki finansowe i
materialne konieczne do właściwego wypełnienia
zadania.
Centralne kierownictwo ponosi w szczególności koszty powierzonego im zadania.
związane z organizacją zebrań, tłumaczeniem oraz koszty Centralne kierownictwo ponosi w szczególności koszty
pobytu i przejazdu członków Europejskiej Rady związane z organizacją zebrań, tłumaczeniem oraz
Zakładowej oraz komitetu o zmniejszonym składzie, o ile koszty pobytu i przejazdu członków europejskiej rady
zakładowej oraz komitetu o zmniejszonym składzie, o
nie ustalono inaczej.
Zgodnie z niniejszymi zasadami, Państwa Członkowskie ile nie ustalono inaczej.
mogą ustalać przepisy budżetowe dotyczące działalności Zgodnie z niniejszymi zasadami państwa członkowskie
Europejskiej Rady Zakładowej. W szczególności mogą mogą ustalać przepisy budżetowe dotyczące
ograniczyć wydatki, pokrywając koszty pracy tylko działalności europejskiej rady zakładowej. W
jednego eksperta.
szczególności mogą one ograniczyć wydatki,
pokrywając koszty pracy tylko jednego eksperta.
Europejskiej Rady Zakładowej należy zapewnić:
liczba jego członków została zwiększona z 3 członków do
maksymalnie 5.
Poza tym, zakłada ona możliwość, aby Prezydium
odwołało się do pomocy wskazanych przez siebie
ekspertów.
Jeżeli chodzi o wydatki organizacyjne i koszty tłumaczeń,
to tak jak w świetle postanowień poprzedniej Dyrektywy,
obciążają one pracodawcę.
DOSTOSOWANIE SKŁADU ERZ
Motyw preambuły
40) Jeśli dochodzi do znacznych zmian w strukturze
przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw, np. w
przypadku fuzji, nabycia lub podziału, istniejące
10
W przypadku transakcji ekonomicznych, pociągających
ze sobą fuzje, przejęcia bądź zbycie pewnych struktur
przedsiębiorstwa, nowa Dyrektywa przewiduje, że skład
ERZ dostosuje się do tych zmian, umożliwiając bądź
europejskie rady zakładowe lub rada zakładowa muszą
zostać dostosowane. Dostosowanie to musi mieć
pierwszeństwo, według klauzuli obowiązującej
umowy, o ile klauzule te umożliwiają skuteczne
dostosowanie. W przeciwnym wypadku i jeśli wpłynie
wniosek stwierdzający taką potrzebę, rozpoczynane są
negocjacje nowej umowy i należy włączyć w prace nad
nią członków istniejących europejskich rad
zakładowych lub rady zakładowej. Aby umożliwić
informowanie pracowników i konsultowanie się z nimi
w okresie zmiany struktury, często odgrywającym
decydującą rolę, istniejące europejskie rady zakładowe
lub rada zakładowa muszą być w stanie nadal działać,
ewentualnie w sposób dostosowany, zanim nie dojdzie
do zawarcia kolejnej umowy. Jak tylko nowa umowa
zostanie podpisana, uprzednio ustanowione rady muszą
zostać rozwiązane, a ustanawiające je umowy muszą
zostać rozwiązane, niezależnie od ich postanowień w
kwestii ważności lub rozwiązania.
utrzymanie w łonie SZN części członków istniejącego
ERZ bądź też kontynuowanie funkcjonowania w oparciu
o poprzednie porozumienia. Utrzymany zostaje, jednakze,
obowiązek wszczęcia nowych negocjacji. Odnoszące się
do tej kwestii uzasadnienie zawarte w umocowaniach
dyrektywy umożliwia partnerom społecznym wywiązanie
się z ciążącego na nich obowiązku zapobieżenia
rozwiązań z istniejącej ERZ.
(41) O ile nie stosuje się klauzuli dostosowawczej, należy
umożliwić dalsze działanie obowiązujących umów, aby
uniknąć ich obowiązkowych renegocjacji, w sytuacji gdy
byłyby one bezużyteczne. Należy przewidzieć, że o ile
umowy zawarte przed dniem 22 września 1996 r. na mocy
art. 13 ust. 1 dyrektywy 94/45/WE lub na mocy art. 3
ust. 1 dyrektywy 97/74/WE [7] obowiązują,
zobowiązania wynikające z niniejszej dyrektywy nie
powinny mieć do nich zastosowania. Ponadto niniejsza
dyrektywa nie ustanawia ogólnego obowiązku
renegocjacji umów zawartych na mocy art. 6 dyrektywy
94/45/WE między dniem 22 września 1996 r. a dniem 5
czerwca 2011 r.
Definicja przedsiębiorstwa o zasięgu wspólnotowym
Artykuł 2 – Definicje
1. Do celów niniejszej dyrektywy:
Artykuł 2 – Definicje
1. Do celów niniejszej dyrektywy:
a) "przedsiębiorstwo o zasięgu wspólnotowym" oznacza a) "przedsiębiorstwo o zasięgu wspólnotowym" oznacza
przedsiębiorstwo zatrudniające co najmniej 1000 przedsiębiorstwo zatrudniające co najmniej 1000
11
Nowy tekst identyczny z wcześniejszym
pracowników w Państwach Członkowskich oraz co pracowników w państwach członkowskich oraz co
najmniej 150 pracowników w każdym z przynajmniej najmniej 150 pracowników w każdym z przynajmniej
dwóch państw członkowskich;
dwóch Państw Członkowskich;
b) "grupa przedsiębiorstw" oznacza przedsiębiorstwo b) "grupa przedsiębiorstw" oznacza przedsiębiorstwo
sprawujące kontrolę oraz przedsiębiorstwa kontrolowane; sprawujące kontrolę oraz jego przedsiębiorstwa
kontrolowane;
c) "grupa przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym"
c) "grupa przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym"
oznacza grupę przedsiębiorstw, która spełnia następujące
oznacza grupę przedsiębiorstw, która spełnia następujące
warunki:
warunki:
- zatrudnia co najmniej 1000 pracowników w Państwach
- zatrudnia co najmniej 1000 pracowników w państwach
Członkowskich,
członkowskich,
- obejmuje przynajmniej dwa przedsiębiorstwa
wchodzące w skład grupy w różnych Państwach - obejmuje przynajmniej dwa przedsiębiorstwa wchodzące
w skład grupy w różnych państwach członkowskich,
Członkowskich,
oraz
oraz
- co najmniej jedno przedsiębiorstwo wchodzące w skład
grupy zatrudnia co najmniej 150 pracowników w jednym
Państwie Członkowskim oraz co najmniej jedno inne
przedsiębiorstwo z grupy zatrudnia co najmniej 150
pracowników w innym Państwie Członkowskim;
- co najmniej jedno przedsiębiorstwo wchodzące w skład
grupy zatrudnia co najmniej 150 pracowników w jednym
państwie członkowskim oraz co najmniej jedno inne
przedsiębiorstwo z grupy zatrudnia co najmniej 150
pracowników w innym państwie członkowskim;
Związek niniejszej dyrektywy z innymi przepisami wspólnotowymi i krajowymi
Artykuł 12 - Związek niniejszej dyrektywy z innymi
postanowieniami
1. Niniejszą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla
środków przyjętych zgodnie z dyrektywą Rady nr
75/129/EWG z dnia 17 lutego 1975 r. w sprawie zbliżenia
ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się
do zwolnień grupowych7 oraz zgodnie z dyrektywą Rady
nr 77/187/EWG z dnia 14 lutego 1977 r. w sprawie
zbliżenia
ustawodawstw
Państw
Członkowskich
odnoszących się do ochrony praw pracowników, w
przypadku transferu przedsiębiorstw, zakładów pracy lub
części zakładów pracy.
2. Niniejsza dyrektywa nie narusza istniejących w prawie
Artykuł 12 - Związek niniejszej dyrektywy z innymi
przepisami wspólnotowymi i krajowymi
1. Informowanie europejskiej rady zakładowej i
konsultowanie się z nią jest powiązane z
informowaniem krajowych organów reprezentujących
pracowników i konsultowaniem się z nimi w
poszanowaniu kompetencji i obszarów działania każdej
z tych organizacji oraz w poszanowaniu zasad, o
których mowa w art. 1 ust. 3.
2. Warunki powiązania informowania europejskiej rady
zakładowej i krajowych organów reprezentujących
pracowników i konsultowania się z nimi ustala się w
umowie, o której mowa w art. 6. Umowa ta nie narusza
12
W przypadku braku porozumienia, na podstawie artykułu
6, dotyczącego koordynacji między ERZ i krajowymi
przedstawicielstwami związkowymi, Państwa
członkowskie mają obowiązek zapewnić, że procesy
konsultacji i informacji będą prowadzone na poziomie
przedstawicielstw krajowych podobnie jak to się dzieje
przy udziale ERZ. Dyrektywa ogranicza tę hipotezę do
przypadków, w których decyzje mogą obejmować zmiany
organizacji pracy bądź wszelkie zmiany w umowach o
pracę, układach czy porozumieniach. Ponadto,
podkreślony jest fakt, że wejście w życie Dyrektywy nie
powinno skutkować jakimkolwiek pogorszeniem norm
krajowych.
krajowym praw pracowników dotyczących informowania przepisów prawa krajowego lub praktyki, dotyczących
informowania pracowników i konsultowania się z nimi.
i konsultowania.
3. W przypadku niesprecyzowania takich warunków w
umowie państwa członkowskie zapewniają, aby
informowanie i konsultowanie odbywało się zarówno
w europejskiej radzie zakładowej, jak i w krajowych
organach reprezentujących pracowników w
przypadkach, gdy planowane są decyzje mogące
prowadzić do znaczących zmian w organizacji pracy
lub w umowach o pracę.
4. Niniejsza dyrektywa nie narusza procedur
informacyjnych i konsultacyjnych, o których mowa w
dyrektywie 2002/14/WE, i procedur specjalnych, o
których mowa w art. 2 dyrektywy 98/59/WE oraz w
art. 7 dyrektywy 2001/23/WE.
5. Wdrożenie niniejszej dyrektywy nie stanowi
wystarczającej przesłanki dla usprawiedliwienia
wprowadzenia przepisów mniej korzystnych w
stosunku do istniejących obecnie w poszczególnych
państwach członkowskich odnośnie do poziomu
powszechnej ochrony pracowników w dziedzinie
objętej niniejszą dyrektywą.
13