Nasz brat niedźwiedź

Nasz brat niedźwiedź
…mówiono również na temat wilków i niedźwiedzi. Drapieżniki wciąż atakują stada
owiec, nawet w pobliżu domostw. Niedźwiedzie czynią ostatnio spustoszenia w pasiekach.
Fragment artykułu Urzędowy nadzór wilków i niedźwiedzi, „Super Nowości”, 17–19 X
1997
Człowiek, Homo sapiens, nie po to został obdarzony rozumem, by posługując się nim bez umiaru
grabił otaczającą go przyrodę. Postępując tak wielokrotnie zdołał zamienić całe obszary naszej
planety w jałowe pustynie (tutaj trzeba jednak wspomnieć, że nawet na pustyniach uparcie i skrycie
trwa dość bogate życie biologiczne; istniejące pustynie też warto chronić).
Ostatnimi laty zastraszająco nasilił się proces bezmyślnego niszczenia Ziemi dla zwiększania zysku!
Jesteśmy w przededniu klęski. Czy mamy zniszczyć cały otaczający nas piękny świat roślin i zwierząt,
a wraz z nim i siebie?
Alternatywą jest uznanie prawa wszelkich istot żywych do współistnienia i wyrzeczenie się grabieży
dóbr Natury.
Szczególnie zagrożonymi przez człowieka są jego najbliżsi: czarni, szarzy i brunatni Bracia – duże
ssaki, naczelne, kopytne, drapieżne, walenie. Wszystkie one mają swój ogromny wkład w przeżycie
człowieka w dawnych czasach (dostarczały mięsa i skór), a także w życie duchowe i kulturę ludzi
(legendy, mity, ryciny, rzeźby).
Spośród wszystkich ssaków najbardziej tępionymi były ssaki drapieżne (Carnivora). Byli to bowiem
„konkurenci” człowieka, o których sądzono, że to one zdołają wkrótce wyniszczyć całkowicie ptaki
i ssaki roślinożerne. Nie jest to oczywiście prawdą, bo drapieżnik – poza zupełnie wyjątkowymi
sytuacjami zabija tylko tyle zdobyczy ile mu jest potrzebne do przeżycia i wychowu młodych. Rozród
drapieżnych jest ograniczony i podlega samoregulacji. Drapieżce nie mogą całkowicie wyniszczyć
swych ofiar, bo wtedy same padłyby z głodu.
Najbardziej zajadle tępionymi przez człowieka drapieżnikami były i nadal są – niedźwiedzie.
A odegrały one niebagatelną rolę w życiu i kulturze wielu ludów. Z jednej strony były uważane za
symbol największego zła, z drugiej zaś nawet za… naszych przodków. Ogromna jest ich rola
w inspiracji twórczej i kulturach wielu ludów. Kiedyś usłyszałem zdanie: „Niedźwiedź to ojciec
mądrości, to on nauczył ludzi budować domy”. Powiedzenie przesadne, ale nie tak znów bardzo.
Wszystkie żyjące dziś na ziemi niedźwiedzie – a jest ich tylko 7 gatunków – zasługują na ochronę. Tak
samo inne duże ssaki: goryle, nosorożce, wieloryby, wilki, kapibary… Także drobne ryjówki
i nietoperze. Po prostu ze wszystkimi musimy zgodnie dzielić wspólną Ziemię!
Tadeusz Buchalczyk
emeryt, czlonek Bear Specialist Group IUCN – Międzynarodowej Specjalistycznej Grupy Ochrony
Niedźwiedzia
Nasz brat niedźwiedź
1