Materiał dla studentów - E-SGH

Materiał dla studentów
Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych
(studium przypadku)
Nazwa przedmiotu: Statystyka
Kierunek studiów: Dla wszystkich studentów (przedmiot podstawowy)
Studia I stopnia/studia II stopnia
Opracował/a: Dr Wiktoria Wróblewska
Instytut Statystyki i Demografii/ Kolegium Analiz Ekonomicznych
Warszawa, 2010
I. Informacje wstępne
Praca nad przypadkiem pozwala na zastosowanie wiedzy teoretycznej wyniesionej z zajęć ze
statystyki do analizy danych rzeczywistych pochodzących z badania i ma słuŜyć przełoŜeniu
teorii na praktykę oraz zachęcić do stosowania nabytych umiejętności w przyszłości, np. w
procesie studiowania i pisania pracy na stopień.
W trakcie pracy przydatne będą umiejętności odnoszące się do analizy struktury (prezentacje
graficzne i tabelaryczne oraz wyznaczanie miar połoŜenia, zróŜnicowania i asymetrii
rozkładu), a takŜe znajomość podstaw wnioskowania statystycznego.
Zaproponowany kejs ma na celu głębsze wejście w problematykę porządkowania i
prezentowania informacji statystycznych oraz ujawnia moŜliwe trudności i ograniczenia, z
którymi moŜna się spotkać w przypadku analizy danych rzeczywistych. Uczy wyboru miar i
krytycznej interpretacji uzyskanych wyników oraz pokazuje, Ŝe naleŜy szukać róŜnych
rozwiązań, które mogą słuŜyć lepszemu poznaniu i opisowi zjawiska. Zakres analiz w
ramach studium przypadku pozwala takŜe formułować wnioski dotyczących całej populacji
na podstawie wyników uzyskanych w próbie.
II. Harmonogram/scenariusz realizacji/kolejność działań
1.
Proszę zapoznać się z informacjami zawartymi w opisie przypadku (p.III) i danymi
zawartymi w pliku: struktura zbioru, opis i kategorie zmiennych. Dokonać selekcji
posiadanych informacji i określić zmienne, które mogą być pomocne do opisu poziomu
wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych województwa mazowieckiego w
2008 roku.
2.
Korzystając z odpowiedniej procedury w programie komputerowym dokonać wstępnej
analizy opisowej danych dotyczących poziomu wydatków na towary i usługi
konsumpcyjne obejmującej: zakres zmienności (wartości minimalne i maksymalne),
miary połoŜenia, miary zróŜnicowania i asymetrię rozkładu.
2
3.
Co moŜna zrobić z problemem duŜej zmienności i silnej asymetrii uzyskanej dla danych
indywidualnych? Zaproponować dalsze metody postępowania. (Dyskusja na forum
grupy)
4.
Zaproponować sposób grupowania danych: wybór sposobu prezentacji graficznej i
tabelarycznej danych dla zmiennej wydatki konsumpcyjne oraz wyznaczyć miary
połoŜenia (średnia, mediana) na podstawie danych pogrupowanych). (Praca małym
zespole 2-osobowym).
5.
Porównać uzyskane wyniki oraz dokonać ich krytycznej oceny korzystając z wiedzy
teoretycznej ze statystyki. (Dyskusja na forum grupy)
6.
Które ze zmiennych charakteryzujących respondenta mogą być wzięte pod uwagę jako
zmienne powiązane (róŜnicujące) poziom wydatków? (W przypadku realizacji
przypadku z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego Excel pomocne mogą być
załączone wydruki z programu SPSS).
7.
Zaproponować postępowanie mające na celu uogólnienie uzyskanych wyników na całą
populację
gospodarstw
domowych
województwa
mazowieckiego.
Wykonać
odpowiednie analizy i podać komentarz dla uzyskanych wyników.
8.
Jakie moŜna wskazać mocne i słabe strony zastosowanych analiz statystycznych? Czy
widzisz ich przydatność da analiz danych społecznych i ekonomicznych? Czy sądzisz,
Ŝe
będziesz mógł wykorzystać te metody w przyszłości, np. przy pisaniu pracy
licencjackiej?
III. Opis przypadku/sytuacji
Badanie BudŜetów Gospodarstw Domowych (BBGD) jest to powtarzalne badanie
przekrojowe realizowane od prawie trzydziestu lat przez Główny Urząd Statystyczny na duŜej
próbie ponad 30 tys. gospodarstw domowych1. Od 1997 roku badanie to weszło w skład
Europejskiego Programu Badań Gospodarstw Domowych (ECHP).
Badanie to jest
reprezentacyjne i stanowi dobre źródło informacji o warunkach bytu ludności, strukturze i
poziomie dochodów oraz wydatkach gospodarstw domowych w Polsce.
W ramach badania
BBGD przeprowadzany jest wywiad dotyczący charakterystyki
społeczno-demograficznej gospodarstwa domowego i jej poszczególnych członków
obejmujący informacje demograficzne, społeczne i ekonomiczne, a takŜe dotyczące
1
Gospodarstwo domowe stanowią osoby spokrewnione lub niespokrewnione, mieszkające razem i utrzymujące
się wspólnie.
3
warunków mieszkaniowych i inne. Wylosowane do badania gospodarstwo domowe dokonuje
w ksiąŜeczce budŜetowej zapisów odnośnie wszystkich przychodów, jakie wpłynęły do
gospodarstwa domowego w badanym miesiącu oraz wszystkich rozchodów związanych z
prowadzeniem gospodarstwa domowego, czy uŜytkowaniem gospodarstwa rolnego, które są
podstawą do ustalenia wysokości dochodów i wydatków miesięcznych gospodarstw
domowych.
Dla celów studium przypadku z bazy danych indywidualnych wybrano informacje odnoszące
się do gospodarstw domowych województwa mazowieckiego. W szczególności przedmiotem
analizy w naszym studium przypadku są wydatki na towary i usługi konsumpcyjne
gospodarstw domowych w tym województwie w 2008 roku.
Wydatki na towary i usługi konsumpcyjne obejmują wydatki poniesione na zakup towarów i
usług konsumpcyjnych2, w skład których
wchodzą: Ŝywność, napoje, odzieŜ, artykuły
farmaceutyczne, dobra trwałego uŜytkowania (np. samochody, pralki, lodówki, telewizory),
opłaty za uŜytkowanie mieszkania, nośniki energii, transport, łączność, kultura i edukacja.
Wśród danych dotyczących gospodarstwa domowego, obok wydatków konsumpcyjnych,
znalazły się m.in.: dochód rozporządzalny3 oraz pozostałe wydatki4.
Dane demograficzne oraz społeczne, zawarte w pliku z danymi, takie jak: płeć, wiek, poziom
wykształcenia,
grupa
społeczno-ekonomiczna
charakteryzują
głowę
gospodarstwa
domowego5.
Plik z danymi indywidualnymi obejmujący 5299 rekordów jest zapisany w arkuszu
kalkulacyjnym
Excel
(„bdg_2008_wydatki.xls”)
oraz
w
programie
SPSS
v.16
2
Wydatki na towary i usługi konsumpcyjne obejmują wydatki poniesione na towary i usługi zakupione za
gotówkę, równieŜ przy uŜyciu karty płatniczej lub kredytowej i na kredyt, wartość artykułów otrzymanych
bezpłatnie oraz wartość spoŜycia naturalnego.
3
Dochód rozporządzalny jest sumą bieŜących dochodów (pienięŜnych i niepienięŜnych) gospodarstwa
domowego pomniejszoną o podatki od dochodów, spadków, darowizn oraz nieruchomości. Przeznaczony jest na
wydatki na cele konsumpcyjne, pozostałe wydatki i przyrost oszczędności.
4
Pozostałe wydatki obejmują m.in. kwoty przekazane innym gospodarstwom domowym i instytucjom
niekomercyjnym, w tym dary; koszty zakwaterowania młodzieŜy i studentów uczących się poza domem;
alimenty i niektóre podatki, np. od sprzedaŜy nieruchomości
5
Głową gospodarstwa domowego jest ta osoba, która całkowicie lub w przewaŜającej części dostarcza środków
utrzymania danemu gospodarstwu domowemu. JeŜeli dwie lub więcej osób dostarczają środków utrzymania w
jednakowym stopniu, za głowę gospodarstwa domowego uznaje się tę osobę, która tymi środkami rozporządza.
4
(„bdg_2008_wydatki.sav”). Informacje podstawowe o zmiennych (nazwa, typ, opis kategorii
itp.) zamieszczony jest w Załączniku.
W trakcie pracy nad przypadkiem mogą być pomocne takŜe inne wydruki z wybranymi
wynikami analiz (z programu SPSS) zamieszczone w Załączniku.
IV. Wymagane rezultaty pracy i ich forma
Oczekiwanym rezultatem pracy nad studium przypadku będzie wszechstronna analiza
poziomu wydatków konsumpcyjnych w gospodarstwach domowych w województwie
mazowieckiem w 2008 roku.
Na analizę będą się składać wyniki uzyskane w kolejnych krokach realizacji studium
przypadku przez studentów, będące efektem ich wyborów odnoszących się do prezentacji
graficznych i tabelarycznych, a takŜe zastosowanych miar opisowych i wnioskowania
statystycznego.
Wyniki analizy mogą być zapisane przez studentów na nośnikach danych lub ich
indywidualnych kontach internetowych, co pozwoli studentom wrócić do studium przypadku
i zastosowanych rozwiązań w przyszłości.
5