kalendarz szkolny - Wyższa Szkoła Uni

B I U L E T Y N D L A N AU C Z YC I E L I
NR/02
KAL
E
SZK NDAR
2010 OLNY Z
/201
DKU 1
WŚ
RO
EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA
Szansa na normalną edukację dzieci
z niepełnosprawnościami
RELACJA
NAUCZYCIEL – RODZIC
Rozmowa z dr Grażyną Kowalczyk
Biuletyn pod patronatem
Wstępniak Na dobry początek
Drodzy
Nauczyciele
Kolejne wakacje już prawie za Wami. Znów trzeba powrócić do pracy.
Nowy rok szkolny to dobra okazja, aby zastanowić się nad praktyką
zawodu. Nad tym, co można zmienić, usprawnić. Rozważyć możliwości
i kierunki rozwoju oraz podjąć takie działania, aby za rok być zadowolonym z rezultatów swojej pracy. Szczególnie ważnym zagadnieniem
w karierze nauczyciela są relacje. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi, rodzice oraz inni podopieczni to naturalne otoczenie pedagoga. Z każdą z tych grup nauczyciel musi wypracować osobny system komunikacji. Dlatego właśnie z myślą o relacjach przygotowaliśmy
dla Was, drodzy Pedagodzy, już drugi numer magazynu „Edukacja +”.
W tym wydaniu prezentujemy Państwu informacje na temat edukacji
włączającej i wyzwań, które się z nią wiążą. Doktor Sylwia Jaskulska radzi jak należy podejść do zagadnienia oceny z zachowania i prezentuje
jak kwestia ta rozumiana jest przez uczniów oraz nauczycieli. Na łamach
biuletynu znajdą Państwo również informacje na temat budowania pozytywnych relacji pomiędzy nauczycielem a rodzicem ucznia oraz studium
przypadku dotyczące programu szkoleniowego na ten temat.
Mam nadzieję, że w niniejszym numerze znajdziecie Państwo kilka pomysłów na budowanie owocnej współpracy zarówno z uczniami jak
i ich rodzicami. Życzę Wam również drodzy Nauczyciele, aby ten nowy,
nadchodzący rok szkolny był udany i pełen sukcesów.
Z wyrazami szacunku
Natalia Klimiuk / Redaktor naczelna
2 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
Aktualności Zmiany w oświacie
15.07.2010
MINIMALNE STAWKI WYNAGRODZENIA
ZASADNICZEGO NAUCZYCIELI USTALONE
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall, w porozumieniu z
Ministrem Pracy i Polityki Społecznej, podpisała rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia
zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania
dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia
za pracę w dniu wolnym od pracy. Rozporządzenie wejdzie w
życie 1 września 2010 r. Proponowane w załączniku minimalne
stawki wynagrodzenia zasadniczego są wyższe o 7% od kwot
obowiązujących od 1 września 2009 r. Zatem przedstawiony w
rozporządzeniu wzrost płacy zasadniczej nauczycieli odpowiada
siedmioprocentowemu wzrostowi kwoty bazowej dla nauczycieli,
zgodnie z przepisami ustawy budżetowej. Ustalając powyższe
kwoty zachowano dotychczasowe proporcje między wynagrodzeniem zasadniczym i wynagrodzeniem średnim nauczycieli
na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. Regulacja
ma zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach,
szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i przez organy administracji rządowej oraz do
nauczycieli zatrudnionych w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej
i okręgowych komisjach egzaminacyjnych na stanowiskach, na
których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne.
Men.gov.pl
24.06.2010
11.05.2010
SPECJALNE OŚRODKI DLA UCZNIÓW
Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM
PONAD 600 MILIONÓW ZŁOTYCH DLA SZKÓŁ
PODSTAWOWYCH
Podsekretarz stanu w MEN Zbigniew Włodkowski zapewnił, że
dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim nadal będą przyjmowane do specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.
Odniósł się tym samym do wątpliwości dotyczących projektu
rozporządzenia MEN w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad
działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności
wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach. Podczas konsultacji społecznych nauczyciele pracujący
w szkołach specjalnych oraz działacze oświatowych związków
zawodowych zwracali uwagę na niejasny zapis, którego interpretacja mogła spowodować, że ośrodki szkolno-wychowawcze nie
przyjmowałyby już dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim. Zapis ten został już w projekcie rozporządzenia zmieniony. To od rodziców dzieci, mających orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego z
uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim zależy, czy
poślą dzieci do specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego,
szkoły specjalnej, integracyjnej lub ogólnodostępnej. Wiceminister Zbigniew Włodkowski poinformował posłów, że obecnie
ponad 80 tysięcy uczniów niepełnosprawnych i z różnymi orzeczeniami uczęszcza do szkół ogólnodostępnych. Proponowane
przez resort edukacji zmiany mają na celu wsparcie tych uczniów,
uwzględniając ich indywidualne potrzeby i możliwości rozwojowe
i intelektualne.
624 miliony złotych w latach 2010-2013 otrzymają samorządy
wojewódzkie na przygotowanie wszystkich szkół podstawowych, między innymi do przyjęcia dzieci sześcioletnich. Środki
przeznaczone są na doposażenie bazy dydaktycznej szkół oraz
na organizację dodatkowych zajęć wychodzących naprzeciw
potrzebom uczniów. Pieniądze zostaną przekazane w ramach
projektu „Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania
uczniów klas I - III”, realizowanego z Europejskiego Funduszu
Społecznego. Projekt ten ma zapewnić każdemu uczniowi z klas
I - III szkoły podstawowej (w tym sześciolatkom) bogatą ofertę
zajęć dodatkowych zgodną z jego indywidualnymi potrzebami
oraz możliwościami edukacyjno-rozwojowymi. Tego typu działania pomogą w realizacji celów wynikających z wymagań nowej
podstawy programowej, która zakłada indywidualizację procesu
nauczania stosownie do potrzeb i możliwości każdego ucznia.
Zwiększy się również stopień i zakres wykorzystania w szkole aktywizujących metod nauczania, motywujących dzieci do czynnego udziału w zajęciach (np. poprzez stosowanie metody dramy,
gier dydaktycznych czy inscenizacji), a także poszerzy dostępność i podniesie jakość wsparcia oraz pomocy psychologicznopedagogicznej uczniom, w szczególności tym ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi.
Men.gov.pl
Men.gov.pl
NR2 | sierpień 2010 | EDUKACJA + | 3
Rozmowa z dr Grażyną Kowalczyk
Relacja
nauczyciel
- rodzic
Indywidualne doświadczenia dziecka
urzeczywistniają się i rozwijają
poprzez kontakt z dorosłymi. Dziecko
potrzebuje i szuka tego kontaktu,
znajdując w nim potwierdzenie siebie
i własnych związków z bliższym
i dalszym otoczeniem. Wymaga
też ludzi, którym mogłoby zaufać,
przeżywać istotę swego dzieciństwa,
którzy byliby dla niego autorytetami,
partnerami zabawy, nauczycielami
i przewodnikami przygód dziecięcych,
którzy utrwaliliby granice dzieciństwa
i otworzyli przed nim nowe światy.
4 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
Rozmowa z dr Grażyną Kowalczyk
Pierwszymi i najważniejszymi
nauczycielami i wychowawcami
dziecka są jego rodzice. To
oni towarzyszą mu na etapie
prenatalnego rozwoju, to oni
„programują” je poprzez geny oraz
swoje postawy rodzicielskie, które
prezentują na etapie wczesnego
dzieciństwa i na późniejszych
etapach rozwoju. Dziecko, które
wchodzi w szersze relacje społeczne
jest już w znacznym stopniu
ukształtowane, zarówno w sensie
pozytywnych, jak i negatywnych
doświadczeń. Szkoła jest instytucją
o charakterze edukacyjnowychowawczym i choć jej rola jest
niezmiernie ważna, to nie uda się
jej osiągnąć w pełni zamierzonych
celów, jeśli pominie tak ważny
podmiot, jakim są rodzice. Od
poziomu i jakości współpracy
nauczycieli z rodzicami zależeć
będzie w dużej mierze zarówno
proces dydaktyczny, jak i rozwój
osobowości dziecka. O tych właśnie
niezwykle istotnych relacjach
nauczyciela z rodzicami rozmawiamy
z dr Grażyną Kowalczyk.
Jakie czynniki wpływają na
budowanie pozytywnych relacji
między nauczycielem, a rodzicami
uczniów?
Wśród wielu różnorodnych czynników
na szczególną uwagę zasługuje wiedza
o rodzinie. Nauczyciel, który nie tylko
edukuje, ale i współuczestniczy w wychowaniu ucznia, będącego dzieckiem
konkretnych rodziców, wychowującym
się w konkretnym środowisku rodzinnym,
powinien potrafić rozróżnić typ rodziny,
z której jego uczeń pochodzi. Powinien
też wiedzieć, jakie relacje występują w
danym typie rodziny, na jakie zagrożenia
i trudności może być narażone dziecko.
Tylko wtedy, gdy posiada taką wiedzę,
będzie mógł przyjść z pomocą zarówno
uczniowi, jak i jego rodzicom. Aktualnie, na
wielu uczelniach kształcących nauczycieli,
wprowadza się przedmioty dotyczące rodziny. Przykładem jest pedagogika rodziny.
Wymaga się też dokształcania pracujących
już nauczycieli w tematyce rodzinnej.
„Im więcej ludzi
rozwinie się dzięki Tobie,
Tym pełniejsza będzie
Twoja realizacja"
Maxwell
W jaki sposób można niwelować
bariery w relacjach nauczyciel rodzic?
Przytoczony powyżej czynnik wiedzy o rodzinie, stanowi punkt wyjścia dla niwelowania barier w relacjach nauczyciel – rodzic.
Bardzo ważnym elementem jest wypracowanie przez nauczyciela właściwej postawy
wobec rodziców ucznia. Postawa właściwa
bazuje na przyjęciu przez nauczyciela do
świadomości faktu, że nie może on przejąć
za rodziców odpowiedzialności za wychowanie ich dziecka, ale może być dla nich
wsparciem wykorzystując w tym celu swoją wiedzę pedagogiczną.
Jak nauczyciel powinien
współpracować z rodzicami, by
wspólnie wpływać na rozwój ucznia?
Każdy rodzic, posyłając swoje dziecko do
szkoły, chce mieć poczucie, że będzie ono
dla nauczyciela podmiotem, że zostanie
zaakceptowane takim, jakie jest. Rodzice,
którzy spotykają się z postawą oceniającą,
krytykującą ich dziecko, z postawą oceniającą ich braki edukacyjne czy błędy wychowawcze, będą ze wszech miar unikać
kontaktów z nauczycielem lub przyjmą
postawy roszczeniowe, a niejednokrotnie
postawy walczące.
Jak zatem reagować w sytuacjach
konfliktowych?
Sytuacje konfliktowe, w ogólnym tego słowa znaczeniu, mogą być dla relacji międzyludzkich destrukcyjne lub konstruktywne. Podstawową reakcją nauczyciela na
sytuację konfliktową musi być zachowanie
spokoju i rozwagi. Postawa ukierunkowana
na wysłuchanie tego, co ma do powiedzenia rodzic oraz umiejętne pokierowanie
rozmową wyjaśniającą problem sprawią,
że pomiędzy nauczycielem i rodzicem
zbudowany zostanie zdrowy klimat. Powinien prowadzić do współpracy również w
zakresie rozwiązywania spraw trudnych,
uwzględniającej dobro ucznia.
Jakie formy kontaktu z rodzicami są
najbardziej efektywne?
Jest wiele propozycji takich form kontaktu. Należy jednak uwzględnić ich kontekst
treściowy. Jeśli sprawa dotyczy jednego
ucznia, to zapewne najwłaściwszy okazać
się może kontakt indywidualny. Jeśli natomiast kwestia dotyczy całej klasy lub omówienia konkretnych zagadnień, to wskazane są przynajmniej comiesięczne spotkania
o charakterze zarówno edukacyjnym, jak i
informacyjnym.
Jakimi wartościami powinien
kierować się nauczyciel we
współpracy z rodzicem?
Ponieważ nauczyciel stanowi swoisty wzorzec zarówno dla ucznia, jak i jego rodziców, powinien posiadać własną hierarchię
wartości, wśród których na szczególną
uwagę zasługują takie wartości, jak: poczucie odpowiedzialności, uczciwość, wyrozumiałość, sprawiedliwość, cierpliwość,
poszanowanie godności czy autentyzm w
zachowaniu.
Czy relacje nauczyciel - rodzic regulują jakieś akty prawne?
Relacje te reguluje ustawa z 7 września
1991 r. o systemie oświaty - tekst jednolity
Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami, art. 53-54. Ten fragment
ustawy dotyczy głównie zasad funkcjonowania rady rodziców – jej kompetencji,
sposobów wyboru, struktury i innych procedur.
Dr Grażyna Kowalczyk, wykładowca
WSEIiI, autorka programu „Centrum
Pomocy Rodzinie” oraz wielu publikacji
i programów z zakresu szkolenia nauczycieli
NR2 | sierpień 2010 | EDUKACJA + | 5
EDUKACJA
WŁĄCZAJĄCA
O edukacji włączającej dyskutuje się w Polsce już od ponad 20 lat, czyli od momentu wprowadzania edukacji
integracyjnej. Wciąż nie ma zgodności, co do zasadności takiego rozwiązania. Jest to z jednej strony duża szansa dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, z drugiej jednak – rozwiązanie stawiające nas przed nowymi problemami.
W Polsce mamy do czynienia z trzema typami edukacji: segregacją, integracją i włączaniem. Zgodnie z ideą edukacji segregującej
dzieci niepełnosprawne powinny uczyć i rozwijać się w placówkach
specjalnych, gdzie obowiązuje inny program i metody nauczania,
a nauczyciele posiadają specjalne przygotowanie pedagogiczne.
6 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
Integracja natomiast zakłada, że dzieci niepełnosprawne powinny
uczęszczać do tych samych placówek i klas, co pełnosprawne,
korzystając z normalnych warunków nauki. Mimo wszystko jednak
w takich przypadkach dzieci niepełnosprawne są pod stałą opieką
tzw. nauczycieli wspierających, a program jest dla nich modyfiko-
Temat numeru Edukacja włączająca
wany, co nieco burzy tę koncepcję. System integracji funkcjonuje
w Polsce od wielu lat. Niektórzy specjaliści uważają jednak, że nie
spełnia on swojej podstawowej funkcji – integracja czasem staje
się po prostu mniej dotkliwą formą segregacji.
Od momentu wprowadzenia systemu integracyjnego dużo emocji wywołuje trzecie rozwiązanie – edukacja włączająca. Wielu
przeciwników, choć nie neguje jej wartości, dopatruje się istotnych przeszkód w jej wdrożeniu. Włączanie zakłada, podobnie
jak integracja, że dzieci niepełnosprawne uczą się w tych samych
szkołach i klasach, co dzieci pełnosprawne. Edukacja włączająca
skupia się na tym, aby dziecko niepełnosprawne czuło się pełnoprawnym członkiem społeczności klasowej, a nauczyciel prowadzący czuł się za nie odpowiedzialny. Ponadto, liczba dzieci
niepełnosprawnych w klasie powinna odpowiadać liczbie takich
dzieci w całej społeczności. Podliczając, na 30 uczniów może
przypadać maksymalnie 1-2 dzieci z niepełnosprawnościami, a
nie ok. 4 na 20, jak to ma miejsce w placówkach integracyjnych.
Edukacja włączająca powinna obejmować dzieci już w wieku
przedszkolnym.
Rodzice dzieci niepełnosprawnych mają więc wybór – mogą posyłać dzieci do szkół powszechnych, szkół specjalnych, szkół
integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi, albo do ośrodka
szkolno-wychowawczego. W Europie natomiast coraz częściej
stosowana jest z powodzeniem edukacja włączająca. Przykładowo w Austrii ponad 50 proc. dzieci z niepełnosprawnością uczy
się w szkołach ogólnodostępnych. Jeśli system edukacji włączającej będzie szeroko stosowany w Polsce szkoły specjalne będą
przeznaczone jedynie dla dzieci ze znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym, które nie byłyby w stanie uczyć się w
szkole ogólnodostępnej. Wielu zwolenników edukacji włączającej
dokłada wszelkich starań, aby taki system z powodzeniem przyjął
się także w Polsce. Sprawa jednak nie jest taka prosta, gdyż włączanie przynosi bardzo wiele korzyści, ale nie jest bez wad.
Edukacja włączająca jest szansą na stworzenie dzieciom niepełnosprawnym normalnego życia wśród pełnosprawnych rówieśników. Proces włączania poszerza możliwości uczestnictwa w nauce, kulturze i społeczeństwie dzieciom z niepełnosprawnościami.
Jednocześnie ogranicza wyłączenie, izolację. Taki efekt osiągnie
się m.in. poprzez zmianę szkół, tak, by były lepiej dostosowane
do potrzeb dzieci. Przede wszystkim trzeba pomóc nauczycielom, przystosować ich do nowej sytuacji, w której muszą przyjąć
odpowiedzialność za nauczanie wszystkich dzieci, także tych niepełnosprawnych. Pedagodzy będą musieli dostosować programy
nauczania, zmienić podejście, a także zmodyfikować struktury i
strategie nauczania.
Przy konstruowaniu indywidualnego programu edukacyjnego
stanowiącego dostosowanie działań szkoły do potrzeb psychofizycznych konkretnego dziecka będzie branych pod uwagę kilka
kwestii, m.in. diagnoza pedagogiczna i psychologiczna wynikająca z orzeczenia lub opinii wydanej przez poradnię psychologicz-
no-pedagogiczną, wywiad i rozmowa z rodzicami, obserwacja
prowadzona przez nauczyciela dotycząca funkcjonowania ucznia
w klasie. Szczególnie istotne jest dokonanie rozpoznania potrzeb
ucznia na pierwszym etapie edukacyjnym, tak, aby najwcześniej
udzielić dziecku niezbędnej pomocy i wsparcia w realizacji zadań
szkolnych.
Rozpoznawanie trudności czy potencjalnych możliwości dziecka na poziomie szkoły będzie możliwe dzięki codziennej pracy
i prowadzeniu obserwacji uczniów – pomoże w tym tzw. Karta
Indywidualnych Potrzeb Ucznia. W karcie zawarta będzie m.in.:
specjalistyczna diagnoza lub rozpoznanie dokonane przez zespół
nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia, obszary, w których uczeń potrzebuje wsparcia i pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz okresowe oceny efektywności działań podejmowanych wobec ucznia.
Niestety, system włączania nie jest idealny. Jego szerokie wprowadzenie hamuje szereg czynników. Jednym z największych problemów jest niedostosowanie powszechnych szkół do funkcjonowania w nich uczniów z niepełnosprawnościami. Wiele szkół
nie ma obecnie warunków do przyjęcia np. dziecka na wózku inwalidzkim, a ewentualne koszty dostosowania budynku przewyższają dofinansowanie na takie dziecko. Jeszcze większy kłopot,
i finansowy, i organizacyjny, pojawia się z materiałami do nauki.
Do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi konieczne są specjalne
materiały dydaktyczne, które nie zawsze są dostępne na rynku i
często kosztują zbyt wiele, aby szkoła mogła je zakupić.
Problem mają także sami nauczyciele. Wielu z nich jest zupełnie
nieprzygotowanych do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Często po prostu przepuszczają je z klasy do klasy, nie wiedząc jakie
metody nauczania stosować wobec nich. Winą za to obarczać
należy niespójny system edukacyjny oraz program kształcenia pedagogów, który nie przewiduje przygotowania do pracy w klasie
włączającej. Kwestii utrudniających wprowadzenie nowego systemu jest oczywiście więcej. Problemem jest np. mierzenie jakości
szkoły wynikami egzaminów czy olimpiad, zbyt mało elastyczny
system edukacji nie pozwalający na liczne oddolne inicjatywny.
Nie możemy zapominać, że system włączania wymaga także zmiany świadomości społecznej, a także naszych zachowań i postaw.
Nawet najlepiej przygotowany system będzie nieskuteczny, jeśli
niepełnosprawne dzieci będą szkalowane i wyśmiewane przez
swoich szkolnych kolegów. Przeciwdziałanie takim zjawiskom zależało będzie głównie od postawy nas pedagogów, a także rodziców, coraz lepiej rozumiejących ideę edukacji włączającej.
Helena Grzybek, Fundacja Uni – Terra (fundacja działająca na
rzecz propagowania procesu integracji osób niepełnosprawnych z szczególnym uwzględnieniem dzieci młodzieży)
NR2 | sierpień 2010 | EDUKACJA + | 7
Ekspert radzi Relacja nauczyciel - uczeń
WYCHOWAWCA
OCENIAJĄCY
– ILUSTRACJA Z BADAŃ
Koniec jednego roku szkolnego i początek następnego to dla wielu z nas czas podsumowań i planów. Pytamy siebie:
jakim jestem nauczycielem? Wychowawcą? Co mi się udało? Co powinnam/powinienem zmienić? Co i jak zmienić
mogę? Czasami rosną skrzydła u ramion, czasem czujemy się zniechęceni lub bezradni.
Chciałabym do tych rozmyślań „dołożyć”
pewną ilustrację. Jakiś czas temu prowadziłam bowiem badania dotyczące
oceniania uczniowskiego zachowania na
stopień w kilku wielkopolskich gimnazjach.
Pytałam gimnazjalistów (122 osoby) między innymi o ich relacje z oceniającymi zachowanie wychowawcami. Dowiedziałam
się, jak swoich wychowawców postrzegają
uczniowie. Oddajmy zatem głos uczniom.
Prosiłam badanych, żeby odpowiedzieli na
kilka pytań, wybierając spośród podanych
przeze mnie wypowiedzi te, które pasują do ich wychowawców. Okazało się na
przykład, że gimnazjaliści są przekonani, iż
według wychowawców wzorowy uczeń „to
osoba, która nie przeszkadza wychowawcy w pracy” lub „osoba, która zachowuje
się tak, jak życzy sobie wychowawca”.
Rzadko przypisywano nauczycielom wypowiedzi: „Wzorowy uczeń to osoba, która
ma własne zdanie i potrafi dyskutować”, „to
osoba, która ma własny kodeks moralny
i trzyma się go w każdej sytuacji”, czy „szuka rozwiązań, które jej/mu odpowiadają,
nie robi niczego na pokaz czy dlatego, że
tak wypada”. Uczniowie twierdzą też, że
według wychowawców „Kary i nagrody
kształtują charakter ucznia. Dlatego warto
je stosować”. Tylko 2 na 10 badanych to
osoby przekonane, że według wychowawców „Uczeń sam musi zrozumieć, co zrobił źle. Najlepszą nagrodą dla ucznia jest
poczucie, że gra „fair play”. To daje mu
prawdziwą satysfakcję”. Wzorową ocenę,
zgodnie z tym, co mówią gimnazjaliści, wychowawcy najchętniej przyznają uczniom
biernym, konformistom, osobom, które są
grzeczne i podporządkowane. Według
uczniów, nauczyciele raczej karzą i nagra8 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
dzają niż uczą samooceny. Nie pozwalają
uczniowi ponosić konsekwencji własnych
zachowań i wyborów.
ścią można pisać o rzeczach poważnych
i ważnych. Życzę wszystkim Czytelnikom
(i sobie) skrzydeł u ramion.
Czy taki ideał wychowawczy nam odpowiada? A może (nawet, jeśli to trudne – często
ogranicza nas konieczność punktowania
uczniowskich zachowań w myśl szkolnych
regulaminów, trudno o inwencję) udaje
nam się w charakterystykę wzorowego
ucznia wpisać zbuntowanego aktywistę,
nawet, jeśli zwykle ma inne zdanie niż
my? Może towarzyszymy uczniom w poznawaniu siebie, nie zawsze narzucając
swoje zdanie? Czy to w ogóle jest w szkole możliwe? Jak zauważa na swoim blogu
(w wątku dotyczącym oceniania zachowania) Dariusz Chętkowski: „Ludwik Sztyrmer
(…) napisał: Każde dziecko, każdy prostak,
głupiec i nawet wariat, są to morza niezgłębione, których zwierzchnie tylko widzimy
bałwany. Wychowawca ocenia właśnie
piętrzące się bałwany, a nie zagłębia się w
morze uczuć”. Czy tak właśnie nie oceniamy naszych uczniów?
Dr Sylwia Jaskulska – autorka jest pracownikiem Wydziału Studiów Edukacyjnych. Badania, o których mowa w tekście,
prowadziła w ramach pracy nad rozprawą
doktorską pt. Ocena z zachowania w doświadczeniach gimnazjalistów, napisaną
pod kierunkiem naukowym prof. zw. dr
hab. Marii Dudzikowej w Zakładzie Pedagogiki Szkolnej na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Projekt otrzymał grant
promotorski (N107 033 32/4282) i z tego
źródła był finansowany. W 2009 roku ukazała się książka pt. Ocena zachowania w
doświadczeniach gimnazjalistów (Poznań:
Wydawnictwo Naukowe UAM), w której autorka prezentuje wyniki badań.
Wychowawcom, którzy stawiają sobie u
progu nowego roku szkolnego te i inne
pytania – dotyczące, rzecz jasna, nie tylko oceniania zachowania, podane przeze
mnie przykłady to tylko ilustracja - gorąco
polecam (na przykład) lekturę blogu Dariusza Chętkowskiego i jego książek o szkole,
a także znakomitej książki Marii Dudzikowej pt. Pomyśl siebie… Minieseje dla wychowawcy klasy. Nie znajdziemy w żadnej
z tych pozycji moralizatorstwa i wyrzutów
kierowanych w stronę środowiska nauczycielskiego. Autorzy nie pouczają, ale pokazują, jak bywa w szkole. To książki, od
których trudno się oderwać, bo pokazują,
w jak interesujący sposób, z jaką lekko-
Dr Sylwia Jaskulska – autorka jest
pracownikiem Wydziału Studiów Edukacyjnych. Badania, o których mowa
w tekście, prowadziła w ramach pracy
nad rozprawą doktorską pt. Ocena z
zachowania w doświadczeniach gimnazjalistów, napisaną pod kierunkiem
naukow ym prof. zw. dr hab. Marii
Dudzikowej w Zakładzie Pedagogiki
Szkolnej na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Projekt otrzymał
grant promotorski (N107 033 32/4282)
i z tego źródła był finansowany. W 2009
roku ukazała się książka pt. Ocena
zachowania w doświadczeniach gimnazjalistów (Poznań: Wydawnictwo
Naukowe UAM), w której autorka prezentuje wyniki badań.
Kursy kwalifikacyjne
Kierunek
Kwalifikacje
Pedagogika opiekuńcza
kwalifikacje do zajmowania stanowiska pedagoga szkolnego, wychowawcy placówek oświatowo-wychowawczych,
wychowawcy placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki
poza miejscem stałego zamieszkania
Przyroda
kwalifikacje do nauczania przedmiotu Przyroda
Sztuka
kwalifikacje do nauczania Sztuki, jeżeli w szkole realizowany jest przedmiot sztuka, kurs zapewnia uzyskanie kwalifikacji
do naucznania w jego ramach plastyki i muzyki
Bibliotekoznawstwo
kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela bibliotekarza
Oligofrenopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną umysłowo
Surdopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi z wadą słuchu
Tyflopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi niewidomymi i niedowidzącymi
Pedagogika lecznicza
kwalifikacje do pracy z dziećmi przewlekle chorymi lub dotkniętymi dysfunkcjami narządów ruchu
Wczesne wspomaganie rozwoju i edukacji
uczniów autystycznych
przeznaczony dla nauczycieli, wychowawców i psychologów pracujących z dziećmi i młodzieżą autystyczną
Terapia pedagogiczna
kwalifikacje do prowadzenia zespołów korekcyjno-kompensacyjnych lub socjoterapeutycznych dla dzieci
w młodszym wieku w szkołach i placówkach ogólnodostępnych oraz szkołach i placówkach specjalnych
Pedagogiczny
kwalifikacje pedagogiczne
Pedagogiczno-metodyczny dla nauczycieli
j. angielskiego
kwalifikacje pedagogiczne do nauczania j. angielskiego
Pedagogiczno-metodyczny dla nauczycieli
j. niemieckiego
kwalifikacje pedagogiczne do nauczania j. niemieckiego
Pedagogiczny dla nauczycieli praktycznej
nauki zawodu
kwalifikacje pedagogiczne do nauczania praktycznej nauki zawodu
Organizacja i zarządzanie oświatą
kwalifikacje do zajmowania stanowiska dyrektora szkoły
Studia podyplomowe
Kierunek
Kwalifikacje
Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
kwalifikacje do zajmowania stanowiska pedagoga szkolnego, wychowawcy placówek oświatowo-wychowawczych,
wychowawcy placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza
miejscem stałego zamieszkania
Oligofrenopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną umysłowo
Surdopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi z wadą słuchu
Tyflopedagogika
kwalifikacje do pracy z dziećmi niewidomymi i niedowidzącymi
Pedagogika lecznicza
kwalifikacje do pracy z dziećmi przewlekle chorymi lub dotkniętymi dysfunkcjami narządów ruchu
Wczesne wspomaganie rozwoju i edukacji
uczniów autystycznych
przeznaczony dla nauczycieli, wychowawców i psychologów pracujących z dziećmi i młodzieżą autystyczną
Terapia pedagogiczna
kwalifikacje do prowadzenia zespołów korekcyjno-kompensacyjnych lub socjoterapeutycznych dla dzieci
w młodszym wieku w szkołach i placówkach ogólnodostępnych oraz szkołach i placówkach specjalnych
Pedagogiczny
kwalifikacje pedagogiczne
Organizacja i zarządzanie oświatą
kwalifikacje do zajmowania stanowiska dyrektora szkoły
Wiedza o społeczeństwie
kwalifikacje do prowadzenia zajęć z Wiedzy o społeczeństwie
Wychowanie do życia w rodzinie
kwalifikacje do prowadzenia zajęć edukacyjnych “Wychowanie do życia w rodzinie”
Wczesna interwencja i wspomaganie
rozwoju małego dziecka
kwalifikacje w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju małego dziecka
Wychowanie przedszkolne
kwalifikacje do pracy w przedszkolu
Edukacja wczesnoszkolna
kwalifikacje do pracy w klasach I-III
Filozofia i etyka
kwalifikacja do prowadzenia zajęć z filozofii i etyki
Doradztwo zawodowe i przedsiębiorczość
kwalifikacje w zakresie doradztwa zawodowego oraz prowadzenia zajęć edukacyjnych Przedsiębiorczość
Logopedia
kwalifikacje w zakresie terapii zaburzeń mowy
Neurologopedia
przygotowanie teoretyczne i praktyczne do pracy z pacjentami z zaburzeniami mowy, uwarunkowanymi
uszkodzeniami lub dysfunkcjami ośrodkowego układu nerwowego
Plastyka-muzyka-wiedza o kulturze
kwalifikacje do prowadzenia zajęć z plastyki, muzyki i wiedzy o kulturze
Resocjalizacja i profilaktyka społeczna
kwalifikacje w zakresie profilaktyki społecznej i resocjalizacji
Psychologiczno-pedagogiczna pomoc rodzinie
zapoznanie słuchaczy z wiedzą o problemach współczesnej rodziny oraz kształcenie umiejętności praktycznych
umożliwiających wspieranie i pracę terapeutyczną z rodziną oraz podejmowanie działań zapobiegających
patologii i dysfunkcjonalności w rodzinie
Praktyka zawodu Przedstawienie studium przypadku
WSPÓŁPRACA
SZKOŁY Z RODZICAMI
Szkoła powinna być miejscem współpracy, zrozumienia i wzajemnego porozumienia wszystkich zainteresowanych,
a więc uczniów, nauczycieli, nadzoru pedagogicznego, organu prowadzącego szkołę oraz oczywiście rodziców.
Szkoła powinna więc stwarzać warunki umożliwiające pozytywną współpracę z opiekunami dziecka. Szanse na jej
budowanie wzrosną, gdy w rodzicu wytworzymy obraz szkoły jako miejsca, które służy rozwojowi ucznia. Wyższa
Szkoła Edukacji Integracyjnej i Interkulturowej w Poznaniu skupiła się na tym problemie i zorganizowała cykl szkoleń
na temat szeroko pojętej współpracy szkoły z rodzicami. Poniżej zamieszczamy podstawowe informacje o programie.
Tytuł projektu
Współpraca szkoły z rodzicami
Cel projektu
Nadrzędnym celem projektu było dokształcenie kadry pedagogicznej z zakresu współpracy szkoły z rodzicami w procesie wychowania – uświadomienie wagi oraz przedstawienie możliwości
współpracy i korzyści z niej płynących.
Grupa docelowa
Grupą docelową projektu była szeroko pojęta kadra pedagogiczna.
Realizacja
Wyższa Szkoła Edukacji Integracyjnej i Interkulturowej w Poznaniu
przeprowadziła cykl wykładów dla osób z kręgu pedagogicznego
zainteresowanych tematem. Na wstępie prezentacji omawiany był
program współpracy z rodzicami – jego cele, zadania dla rodziców
i wychowawców, formy oraz oczekiwane efekty. Następnie skupiano uwagę na zagadnieniu wagi rodzica w szkole oraz Europejskiej
Karcie Praw i Obowiązków Rodziców. Prelegent przedstawiał za10 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
sady funkcjonowania Karty oraz kwestie z niej wynikające – istotę
funkcjonowania szkoły oraz uzyskiwanie informacji i opinii. Kolejną
kwestią omawianą podczas spotkań była umowa o współpracy
między nauczycielem a rodzicem oraz motywy oporu rodziców
przed spotkaniami z wychowawcą. Ponadto skupiano się również
na rozmowie z rodzicami na temat słabych ocen, systemie motywowania, sposobie prowadzenia wywiadówki oraz możliwościach
i sposobach kontaktu z rodzicami, także tymi trudnymi. Podczas
szkoleń uczestnikom zostały zaprezentowane wyniki wcześniej
prowadzonych ankiet na temat oczekiwań rodziców w stosunku
do szkoły i wzajemnego kontaktu oraz przykład prowadzenia wywiadówki dla konkretnych grup rodziców.
Osoba odpowiedzialne za projekt
Mirosława Domagalska
Wyższa Szkoła Edukacji Integracyjnej i Interkulturowej w Poznaniu
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Uni - Terra
rys. Dariusz Pietrzak
Po pracy Czas na przerwę
Istotnym elementem w procesie wychowawczym uczniów jest czas, który rodzice poświęcają dzieciom
na codzienne rozmowy a także na wsparcie w nauce. Poniższe wykresy ilustrują odpowiedzi rodziców
dotyczące tego obszaru.
JAK CZĘSTO ZDARZA SIĘ PANU(I) MIEĆ CZAS,
ABY POROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM
O JEGO SPRAWACH, PRZEŻYCIACH?
1%
4%
6%
W zasadzie codziennie
14%
Kilka razy w tygodniu
53%
28%
JAK CZĘSTO ZDARZA SIĘ PANU(I) MIEĆ CZAS,
ABY ODRABIAĆ Z DZIECKIEM LEKCJE, POMAGAĆ
W NAUCE?
Tylko w niedzielę
lub inne wolne dni
Prawie wcale
Trudno powiedzieć
W zasadzie codziennie
36%
27%
13%
Kilka razy w tygodniu
Tylko w niedzielę
lub inne wolne dni
Prawie wcale
19%
Trudno powiedzieć
Źródło: CBOS, 2009, „Opinie Polaków o Wychowaniu i Roli Szkół w Procesie Wychowawczym”
Redator Naczelny: Natalia Klimiuk, redaguje zespół
Adres redakcji: ul. Prądzyńskiego 53, 61-527 Poznań, tel. 61 830 41 71, [email protected], www.wseiii.pl
NR2 | sierpień 2010 | EDUKACJA + | 11
DIETETYKA
ARCHEOLOGIA
ETNOLOGIA
PEDAGOGIKA
SPECJALNA
Studia podyplomowe kwalifikacyjne dla nauczycieli
Kursy kwalifikacyjne i szkolenia rad pedagogicznych
REKRUTACJA NA STUDIA TRWA!
ul. Prądzyńskiego 53, 61-527 Poznań
Tel. 61 8330 530, Fax 61 8331 543
e-mail: [email protected]
12 | EDUKACJA + | NR2 | sierpień 2010
Biuro rekrutacji
WWW.WSEIII.PL