Ściągnij cały artykuł…

Temat
Technika
Scania FMS – monitoruj,
analizuj, kontroluj
Scania
W lipcu br. Scania oficjalnie wprowadziła na polski rynek
własny system zarządzania flotą Scania FMS (Fleet Management
System). Fakt ten sam w sobie nie jest niczym niezwykłym
– konkurenci już od dłuższego czasu oferują podobne rozwiązania.
I
nteresujące jest jednak to, że FMS w wydaniu Scanii, mimo że mocno spóźniony, wyróżnia się łatwością obsługi, a jego
podstawową wersję można dostać... za darmo!
Co Scania FMS „potrafi”, a czego nie? Sprawdziliśmy to.
Sprzęt do systemu
Warstwę sprzętową Scania FMS tworzą: jednostka centralna Scania Communicator, czujnik GPS i bramka GSM. Jednostka Communicator przechwytuje dane
z magistrali CAN pojazdu. Dzięki temu, że wykorzystuje do tego celu otwarty
protokół FMS-Standard 2002, opracowany przez Scania wspólnie z innymi europejskimi producentami samochodów ciężarowych, może być montowana także
w pojazdach innych marek niż Scania. Przesyłanie pakietów danych na serwery
FMS odbywa się za pośrednictwem bramki GSM poprzez sieć telefonii komórkowej. Scania zawarła stosowne porozumienia z operatorami GSM, co oznacza,
że oprócz abonamentu (z wyjątkiem pakietu Monitoring, który jest bezpłatny),
użytkownik systemu nie ponosi dodatkowych opłat za transmisję GSM.
12
Świat się zmienia. Branża transportowa funkcjonuje pod coraz większą presją: punktualność
dostaw, koszty paliwa, emisja spalin, bezpieczeństwo kierowcy, ładunku i ruchu drogowego. Od dłuższego już czasu motorem postępu
technicznego są wymagania środowiskowe.
O ile jeszcze dekadę temu zaprojektowanie silnika zgodnego z nową normą Euro wiązało się
z poważnym skokiem technologicznym (np.
przejście z rzędowej pompy wtryskowej EDC
na wtrysk Common Rail, zastosowanie recyrkulacji spalin EGR, redukcji katalitycznej SCR,
filtra cząstek stałych DPF czy turbosprężarki
VGT), o tyle obecnie mamy do czynienia raczej
z klasyczną optymalizacją – zwiększanie dawki
AdBlue, łączenie różnych technik oczyszczania
spalin (EGR+ SCR + DPF), modyfikacja parametrów wtrysku paliwa itp.
Widać wyraźnie, że w oczekiwaniu na kolejny skok technologiczny – upowszechnienie
się paliw alternatywnych i „hybryd” – pole
działań o charakterze „jakościowym” drastycznie się zawęża. Pozostaje więc doskonalenie
czynników „ilościowych”, a w tym obszarze
współczesnym polem walki jest informacja
i Internet, zaś współczesną bronią – systemy
zarządzania flotą pojazdów.
Scania wie doskonale, jak posługiwać się
tym orężem. Wie, że liczy się nie sprzęt, ale
funkcjonalność. Właśnie dlatego wystawiamy
systemowi Scania FMS ocenę pozytywną – za
praktyczną przydatność, mimo że niektóre
rozwiązania konkurencyjne przewyższają go,
jak na razie, liczbą dostępnych opcji.
Pakiety Scania FMS. Idea systemów zarządzania flotą polega, jak sama nazwa wskazuje, na
dostarczaniu jak największej liczby informacji,
na podstawie których firma transportowa jest
w stanie skuteczniej zarządzać posiadanym
taborem samochodowym. Skuteczne zarządzanie oznacza w tym przypadku konieczność
podejmowania trafnych decyzji dotyczących
m.in. stopnia wykorzystania ładowności pojazdów, tras przejazdu, okresowej obsługi technicznej i kierowców. Wyspecjalizowane systemy informatyczne umożliwiają podejmowanie
tych decyzji w oparciu o fakty i liczby, nie zaś
przesłanki, relacje kierowców czy prognozy.
Jednak, aby było to możliwe, należy przejść
przez trzy etapy: zebrać potrzebne dane, odpowiednio je przetworzyć, a następnie wyciągnąć
właściwe wnioski i podjąć działania.
I właśnie tym oczywistym schematem
postępowania kierowali się konstruktorzy
Scania, opracowując trzy wersje (pakiety
różniące się zestawem funkcji): Monitoring,
Analiza i Kontrola.
Pakiet podstawowy – Monitoring – wspomaga użytkownika pojazdu na etapie zbierania
danych, które są zdalnie (GSM) wysyłane z pojazdu na serwery Scania co 60 minut. Zawiera
proste mechanizmy ułatwiające wnioskowanie
– wskaźniki trendów zmian. Bazuje na cotygodniowych raportach przesyłanych do firmy
transportowej pocztą elektroniczną. Dodatkowo wysłane są raporty miesięczne i roczne
– łącznie 65 raportów w ciągu roku. Każdy raport zawiera informacje dotyczące wszystkich
pojazdów objętych monitorowaniem, takie jak:
stan licznika na koniec bieżącego okresu (tygodnia, miesiąca, roku) monitorowania; przebieg
pojazdu w danym okresie; sumaryczna ocena
(w % stylu jazdy kierowcy(ów) przez pokładowy system Scania Driver Support (pojazd
jest weń wyposażony); czas wykorzystywania
swobodnego wybiegu pojazdu (w % przebiegu);
czas pracy silnika na biegu jałowym (w % czasu
pracy silnika); czas jazdy z nadmierną prędkością obrotową (w % czasu pracy silnika); liczba
gwałtownych hamowań (w #/100 km); średnie
zużycie paliwa (w l/100 km); obliczeniowa emisja dwutlenku węgla (w tonach).
Ponadto raport zawiera proste wskazania
trendów zmian (w stosunku do poprzedniego
raportu), na zasadzie lepiej – gorzej, w postaci,
odpowiednio: zielonych i czerwonych strzałek
przy każdym prezentowanym parametrze.
Wadą pakietu Monitoring jest to, że nie
pozwala on na podejmowanie decyzji na bieżąco (dane dostępne raz na tydzień). Poprzez
udostępnianie jedynie ograniczonej liczby
informacji pakiet dostarcza syntetyczny opis
wydajności pojazdów, bez większych szans na
głębszą analizę dokonań poszczególnych kierowców, czy też szczegółową identyfikację np.
braków w ich wyszkoleniu.
Inwestuj w technologię. Monitoring ma być
zachętą do zainwestowania w bardziej rozbudowany pakiet Scania FMS, tym skuteczniejszą, że od lipca 2011 wszystkie nowe samochody ciężarowe tej marki są standardowo
wyposażane w sprzętową jednostkę centralną
FMS (Scania Communicator), a sam pakiet
jest oferowany całkowicie bezpłatnie (tzn.
subskrybent nie płaci żadnego abonamentu).
Zachęta – ale jednocześnie świetna propozycja
Geofence to także doskonały
instrument szybkiego wykrywania
faktu kradzieży pojazdu lub
ładunku
dla użytkowników bez doświadczenia z tego
typu nowoczesnymi rozwiązaniami lub np.
małych, rodzinnych firm transportowych.
Poszukujący bardziej szczegółowych informacji, a przede wszystkim możliwości oceny poczynań poszczególnych kierowców, nie
mają innego wyboru, jak tylko zaabonować
pakiet Analiza, zawierający w sobie pełną funkcjonalność pakietu Monitoring uzupełnioną
o dodatkowe informacje i moduły analityczne.
Jest czymś więcej niż tylko „kartką” zapełnioną
liczbami i dlatego można go przypisać do etapu przetwarzania danych – udostępnia gotowe
opracowania nadające się do bezpośredniego
wykorzystania w procesie decyzyjnym. Również bazuje na raportach, lecz aby uzyskać do
nich dostęp trzeba się zalogować na zarządzany przez Scania portal FMS.
Dodatkowe funkcje pakietu Analiza – raport wyjątków: lista zdarzeń odbiegających od
normy, takich jak np. jazda z niezapiętym pasem bezpieczeństwa, manipulacja przy tachografie, gwałtowne hamowanie itp. – w sumie
kilkadziesiąt różnych zdarzeń do wyboru;
raport środowiskowy: rzeczywiste zużycie
paliwa (w l) oraz ilość (obliczeniowa) wyemitowanych tlenków azotu, cząstek stałych, węglowodorów, tlenku węgla i dwutlenku węgla
(w kg) – możliwość wykazania przez firmę
transportową swojej proekologicznej postawy
przed wymagającymi klientami; raport trendów wydajności: różnorodne wykresy i zestawienia z podziałem na pojazdy lub kierowców;
raport w stylu sygnalizacji świetlnej: chyba
najważniejsze z punktu widzenia użytkownika zestawienie, zawierające szczegółową listę
parametrów wraz z wizualnym wskazaniem
ewentualnego przekroczenia wartości zadanych; kalendarz serwisowy: plan przeglądów
okresowych.
W pakiecie Analiza rejestracja danych
na portalu FMS odbywa się z częstością co
30 minut.
Wszystko pod kontrolą. Najbardziej zaawansowanym wariantem Scania FMS jest pakiet
Kontrola, umożliwiający szybkie wnioskowanie i podejmowanie decyzji praktycznie
w czasie rzeczywistym, bowiem jednostka
centralna FMS wysyła pakiety danych co 10
minut. Pakiet ten oferuje pełną funkcjonalność pakietów Monitoring i Analiza. Ponadto jego użytkownik zyskuje dostęp do pełnej
informacji o aktualnej lokalizacji pojazdów
i przebytej trasie – oczywiście w połączeniu z graficznym obrazowaniem na mapie.
Ogromnym atutem pakietu Kontrola jest
Geofencing, czyli możliwość definiowania obszarów geograficznych. Jeżeli pojazd wjeżdża
lub wyjeżdża z danej strefy Geofence, generowany jest alarm. Oprócz oczywistych korzyści: przegląd lokalizacji wszystkich pojazdów
na obszarze Europy czy łatwiejsze planowanie
najkrótszych, najszybszych, bądź najbardziej
ekonomicznych tras, Kontrola pozwala na
stosowanie bardziej wyrafinowanych „sztuczek”. Na przykład, można zdefiniować strefę
Geofence wokół terminalu przeładunkowego.
Informacja o wkroczeniu pojazdu do strefy
jest natychmiast przekazywana do obsługi
terminalu, która organizuje rozładunek. Taki
sposób działania pozwala wyeliminować nie
tylko bezproduktywne przestoje pojazdu, ale
także część kosztów związanych z komunikacją telefoniczną. Funkcja
Obserwacja Scania FMS w akcji daje solidne podstawy do stwierdzenia, że system ten
rozwija się we właściwym kierunku. Poza dostępem do wielu przydatnych informacji, jego
największą zaletą jest łatwość obsługi. System
w swoim obecnym kształcie jest rozwiązaniem
„jednostronnym”. Nie umożliwia komunikacji
z kierowcą. Nie może też pełnić funkcji systemu nawigacyjnego. Scania zapowiada stopniowe poszerzanie funkcjonalności.
Mariusz Zając
13