Wykład 9

s. Ewa Jezierska
IV. PROROCTWO
Proroctwem jest przekazywanie wiedzy o rzeczach przyszłych, które mają nastąpić. W Ewangeliach proroctwa Jezusa obejmują: wydarzenie jakim będzie zburzenie Jerozolimy oraz to, co nastąpi na końcu czasów - wydarzenia eschatologiczne.
1) o zburzeniu Jerozolimy mówią mowy eschatologiczne
Mateuszowi Mowa eschatologiczna (Mt.24,15–22 ).
Zapowiada ona zburzenie Jerozolimy (nie pozostanie z niej kamień na kamieniu).
(podobnie Łukasz zapowiada zburzenie Jerozolimy (Łk 20,27n)), Marek – Mk 13,5n)
To zapowiedziane przez Jezusa wydarzenie spełniło się w 70 r. n.e.
----------------------------------------2) wydarzenia związane z końcem czasów
Jako proroctwo w NT przyjmujemy zapowiedzi dotyczące eschatologii.
Eschatologia (eschata, logos) – jest to nauka o rzeczach ostatecznych. Występuje we wszystkich religiach, także jako objawiona w Nowym Testamencie.
Ze względu na przedmiot dzieli się ja zwykle na powszechną, dotycząca całej
ludzkości, także wszechświata, oraz indywidualną , która traktuje pośmiertnych losach
pośmiertnych jednostki.
W eschatologii powszechnej na czoło wysuwa się temat: koniec świata (na
skutek różnych przyczyn: pożar, potop, spadanie gwiazd, zimno). Według mitu zmiana
dokonuje się cyklicznie – po katastrofie następuje stworzenie itd. Eschatologia objawiona parta jest na linearnej koncepcji czasu – rzeczy ostateczne nastąpią raz jeden
nma końcu czasów.
W eschatologii biblijne można odnaleźć cztery tematy ściśle ze sobą powiązane:
1) dwa przyjścia Mesjasza, 2) życie pozagrobowe jednostki, 3) koniec dramatu całej ludzkości (sąd ostateczny) , 4) powszechna przemiana całego kosmosu. („nowe niebo” i „nowa ziemia”).
Eschatologia indywidualna : 1) śmierć człowieka i śmierć chrześcijanina,
2) Trybunał Chrystusa – sąd po śmierci, 3) stan człowieka między śmiercią człowieka
a paruzją Chrystusa, 4) biblijne podstawy nauki o stanie pośrednim po sądzie czyli o
czyśćcu1.
1.
Prodromy paruzji Chrystusa
NT nie ma tekstu, który by pozwolił omówić całościowo temat patuzji.
NT – ma tylko zwiastuny (prodromy paruzji)
W tekstach ewangelijnych prodromy paruzji mieszają się z zapowiedziami
zburzenia Jerozolimy.
Łk 21,20-24 – w.24: „A Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy
pogan przeminą”. – chodzi o czas miedzy zburzeniem Jerozolimy a paruzją. Będą to
czasy pogan. (którzy zajma miejsca Żydów).
Mt 24,4-14; Mk 13,5-13 – mówią o wojnach, ucisku, głodzie, o trzęsieniach
ziemi, o prześladowaniu uczniów.
Łk 21,25n – o znakach na słońcu, księżycu, gwiazdach.; o szumie morza, nawałnicach,\. Ludzie mdleć będą ze strachu.
Te fakty Mt i Mk nazywają „początkiem boleści”
Symptomem ogólnikowym ma być rozpanoszenie się zła moralnego –
Np. 1 Tm 4,1: „Duch otwarcie mówi, że w czasach ostatnich niektórzy odpadną od
wiary, skłaniając się ku duchom zwodniczym i ku naukom demonów”
2Tm 3,1-4 - podaje katalog występków, charakteryzuje zło czasów ostatnich.
2 Tes 2,3-10 zapowiada apostazję, potem człowieka zatracenia (antychrysta),
odstępstwo niektórych ludzi,
analogią do tego obrazu jest apokaliptyczny: Ap 19,11-21
--- Do prodromów paruzji w dziejach egzegezy zaliczało się też, na podstawie
Rz 11,13-16 , nawrócenie Żydów. Miałoby to być zapowiedzią nadejścia nowego życia..
Data paruzji okryta jest tajemnicą, znaną tylko Ojcu2.
1
2
A.Jankowski, Eschatologia biblijna Nowego Testamentu, Kraków: PTT, 1987, 90-10.
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 31-30.
2. Dane o paruzji Chrystusa
a) Ewangelie synoptyczne
W Mowie misyjne Mateusza - logion odosobniony Mt 10,23: „Gdy was prześladować będą w tym mieście, uciekajcie do innego. Zaprawdę powiadam wam: Nie
zdążycie obejść miast Izraela, nim przyjdzie Syn Człowieczy”.
Zapowiada prześladowania, ale nie zapowiada rychłego przyjścia Chrystusa, bo
Ewangelia ma byc głoszona na całym świecie. „Miasta Izraela” to synonim Żydów,
„przyjście” na dot. paruzji lecz zmartwychwstania Jezusa.
Inny, wspólny logion, zdaje się sugerować bliska paruję: Mk 8,38-9,1;
Łk 9,26n; Mt 16,27n. Jednakże dane dostarczone przez te legiony nie są pewne.
Głównym źródłem o paruzji w Ewangeliach synoptycznych jest mowa eschatologiczna Marka rozdział 13 , oraz Łk 21,5-26; Mt 24,1-44.
Zasadniczy opis paruzji Chrystusa podany Mk 13 wzorowany na proroctwach ST i
stylu apokaliptycznego pozwala wyróżnic trzy dane doktrynalne:
1) Wstrząs kosmiczny Mk 13,24n
(słońce się zaćmi, księżyc nie da blasku,
gwiazdy będą spadać z nieba, moce na niebie
zostaną wstrząśnięte,
2) Ukazanie się Syna Człowieczego - Mk 13,.26
Syn Człowieczy przyjdzie z mocą i w chwale
3) Zgromadzenie przez Chrystusa wybranych - Mk 13,27
Chrystus zbierze swoich wybranych „od krańca
Świata aż do szczytu nieba.
Markowy opia powiązany jest z poprzedzającym go opisem klęski Jerozolimy., już bliskiej. Paruzja. Czas paruzji jest co do czasu nieokreślony, czas znany jest
Ojcu. Od proroków wzięty jest element gromadzenia wybranych – co ma znaczenie ze
względu na zniszczenie świątyni.
Łukaszowi mowa tak jest zredagowana, by uwydatnić bliską zagładę Jerozolimy w formie raczej profanacji. Łukasz ma dwie nauki o czujności, dwa sądy. Posiada
własna mowę eschatologiczną (rozdz.17), dotycząca paruzji, ale i nawet lepiej do oblężenia miasta.
Mateuszowi opis – wzbogaca Markowy szeregiem przypowieści o czujności.
Przed pojawieniem się Syna Człowieczego ukaże się Jego znak (różna interpretacja:
krzyż, zmartwychwstanie, Chrystus w chwale; krzyż – to interpretacja ojców greckich)3.
b) Dzieje Apostolskie
Dz 1,10n - 1) ostateczna paruzja Chrystusa będzie jawna i chwalebna, jak to
obecnie pilnie obserwowane Wniebowstąpienie,
„Ten Jezus, wzięty od was do nieba, przyjdzie tak samo,
jak widzieliście Gp wstępującego do nieba”
2) prawda o przyjściu Chrystusa jest wypowiedziana przez aniołów (jest objawiona), więc wymaga wiary. I sprawa Ojca jest wyjawienie czasu paruzji.
Dz 3,19-21 - ma sens eschatologiczny.
„Pokutujcie więc i nawróćcie się, aby grzechy wasze zostały zgładzone,
aby nadeszły od Pana dani ochłody,
aby tez posłał nam zapowiedzianego Mesjasza, Jezusa,
którego niebo musi zatrzymać aż do czasu odnowienie wszystkich rzeczy,
co od wieków zapowiedział Bóg przez usta swoich świętych proroków”.
„Czas ochłody” to subiektywnie odczucie szczęście wiernych po próbach
eschatologicznych. „Odnowienie” dotyczy końcowej doskonałości dzieła Bożego (nie
oznacza powrotu do początku). Akcent położony jest na pokucie, jako warunku przyjścia Mesjasza (idea późnego judaizmu)4.
c) Nauka św. Pawła
Prawda o paruzji, obecna we wszystkich Listach Pawłowych, ulegała w miarę
czasu wzbogaceniu.
1 Tes 4,13-18 Tekst jest odpowiedzią na pytania Tesaloniczan o los ich
zmarłych.. Podstawa spodziewania się wskrzeszenie jest na solidarności ze zmartwychwstałym Chrystusem:.
„Jeżeli bowiem wierzymy, ze Jezus istotnie umarł i zmartwychwstał
to również tych, którzy umarli w Jezusie,
Nóg wyprowadzi wraz z Nim”.
(Opis ma zmartwychwstania wiernych elementy stylu apokaliptycznego)
3
4
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 39-48.
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 48-50.
1 Tes 5,1-5
tekst stwierdza, że paruzja nastąpi niespodziewanie, nadejdzie
jak złodziej w nocy. Także zaskoczy nieprzygotowanych. Dlatego potrzeba czujności.
Wierni już żyją w blasku światła „owego dnia”, dlatego jego przyjście ich nie zaskoczy.
- ukazuje aspekt inny, przerażający wrogów. Jezus przycho-
2 Tes 1,6-10
dząc wymierzy karę tym, którzy Boga nie uznają.
1 Kor 15,52
„W jednym momencie, w mgnieniu oka, na dźwięk ostatniej
trąby – zabrzmi bowiem trąba – umarli powstaną nienaruszeni,
my będziemy odmienieni”.
-.element apokaliptyczny – trąba.
Dane Pawłowe dotyczące paruzji zdają się być pomostem między ujęciem katastroficznym większości tekstów pozakanonicznych, pozakanonicznych a łącznie tryumfalnym ujęciem paruzji. P:awłowa eschatologia, która jest duszpasterska i powiązana z
soteriologią, jest zawsze orędziem radosnym5.
b) Nauka św. Jana
1. Ewangelia św. Jana
Św. Jan nie używa w swoich pismach słowa parousia, co niektórym teologom
podsunęło myśl o eschatologii zrealizowanej w pismach św.Jana.
Ewangelia - Jezus w niej naucza o „dniu ostatecznym” (J 6,39n. 44. 54;
12,48),, kiedy Bóg wskrzesi tych, którzy są w grobach i tych, którzy spożywali Jego
Ciało i Krew, a zatem mieli w sobie życie wieczne. Dzień ten będzie także dniem
sądu..
J 5,25-27 - „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam,
że nadchodzi godzina, nawet już jest,
kiedy to umarli usłyszą głos Syna Bożego,
i ci, którzy słysza, żyć będą
Jak Ojciec ma życie w sobie samym,
Tak również dał to Synowi: mieć życie w sobie.
Dał Mu władzę wykonywania sądu, Ponieważ jest Synem Człowieczym”.
Kontekst tego wiersza mówi o sądzie i wskrzeszeniu umarłych.
5
A.Jankowski, tamże, 50-56.
Analiza tekstu greckiego wskazuje na to, że: wszyscy spoczywający w grobach, na głos Syna Człowieczego wyjdą z grobów, natomiast żyć będą ci, „którzy
usłyszą”. Zmarli (w.25) to ogólne określenie stanu ludzkości w czasie przyjścia pierwszego Syna Bożego.
Sąd, który będzie wyrokiem o szczęściu czy potępieniu wystąpi dopiero w
w.29. Zatem zaznaczony jest kontrast między eschatologia końcowa (ww.26-30), a
zrealizowaną, a przynajmniej częściowo zrealizowaną (ww.19-25). Jan zna duchowe
zmartwychwstanie i także fizyczne „w dniu ostatecznym” paruzji. Głos Syna Człowieczego w owym dniu odpowiada dokładnie głosowi trąby (w tekstach synoptyków, czy
Pawła)..
J 14,2-3 - „W domu Ojca mego jest mieszkań wiele.
Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział.
IdĘ przecież przygotować wam miejsce.
A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce,
Przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie,
Abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem’
To powtórne przyjście Jezusa dla dokonania zjednoczenia z uczniami musi
odnosić się albo do bezpośredniego połączenia z Chrystusem po śmierci lub do przyjścia Chrystusa na końcu czasów w paruzji.
Przemienienie na górze Tabor było antycypacja paruzji, natomiast chrystofanie były
dotykalnym dowodem, że Chrystus jako zmartwychwstały Syn Człowieczy jest wśród
swoich. – Wyrażenie „zabrać do siebie” można rozumieć dwustopniowo (jak często w
Ewangelii sw. Jana): o śmierci jako połączeniu się z uwielbionym Jezusem oraz o
zmartwychwstaniu ciał przy ponownym przyjściu Jezusa dla dokonania sądu nad światem.
W Ewangelii s. Jana występuje poszerzone pojecie paruzji łączy ono zmartwychwstanie Jezusa, działanie Ducha Parakleta i paruzję.
J 14,11-17
Zapowiedź przyjścia Ducha Parakleta (na prośbę Jezusa skie
rowana do Ojca) , który pozostanie z uczniami jako znany i bliski
J 14,18
Jezus, mimo odejścia, przyjdzie nadal bliski uczniom, także przez
nich widziany
J 14,21-25 Jezus zapowiada dalsze objawienie miłości. Duch Paraklet przy
pomni wszystko, co Jezusa powiedział i nauczy.
J 16,7-15
Pożyteczne dla uczniów jest odejście Jezusa. Dalej działać
będzie Duch Paraklet, kierowany przez Jezusa
J,16,16-25
-Jezus odchodzi do Ojca. Uczniowie ujrzą Go jako nauczające
go otwarcie, bez przypowieści.
Czyli dla Ewangelisty, paruzją w sensie szerszym jest już zmartwychwstanie
Jezusa, czyli wejście do chwały. – oraz przyjście Ducha Parakleta, które można okreslić jako „przyjście Pana w Duchu”. [Pojęcie paruzji rozszerzonej nie obejmuje paruzji
w sensie ściśle eschatologicznym, który pokrywa się z danymi zawartymi w innych
pismach NT6.
2. Listy Janowe
W Listach Janowych występuje rzeczownik paarousia, w którym wysuwa się
na pierwszy plan znaczenie „objawianie się”.
1 J 2,28
Teraz właśnie, trwajcie w Nim, dzieci
abyśmy, gdy się zjawi, mieli w ufność
i w dniu Jego przyjścia nie doznali wstydu”
Motywem zachęty do trwania jest paruzja. Czasu paruzji (jej bliskości) nic nie
wskazuje. W paruzji zawarte jest pojecie sądu – tekst zachęca do ufności (dziecięcej),
której nie przeraża Majestat Sędziego.
J 3,2 -
„Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi,
ale jeszcze się nie ujawniło,
czym będziemy.
Wiemy, że gdy się objawi,
będziemy do Niego podobni,
bo ujrzymy Go takim, jaki jest”.
Ujrzenie Chrystusa „takiego, jakim jest” jest oglądem uwielbione Pana, co
suponuje uprzednie zmartwychwstanie.
Tekst kontynuuje myśl synoptyków o paruzji, zawiera też wkład teologii św.
Jana. Zaprezentowana tu eschatologia, jeśli ma by nazwana „zrealizowaną”, to z koniecznym ograniczeniem „częściowo”7.
6
7
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 56-61.
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 61-62,
2.
Apokalipsa Janowa
Cała przygotowuje do paruzji, ale ani razu nie podaje jej scenerii.
O paruzji mówi zapowiedź na początku:
Ap 1,7
„Oto nadchodzi z obłokami
i ujrzy go wszelkie oko i wszyscy, którzy Go przebili
i będą Go opłakiwać wszystkie pokolenia ziemi.
Tak: Amen”
-
Obraz sądu Ap 14,14-20
- wizja żniwa i winobrania (obraz sadu ostatecznego)
Jedna z zapowiedzi końcowych: Ap 22,12 „Oto przyjdę niebawem
a moja zapłata jest ze mną,
by tak każdemu odpłacić,
jaka jest jego praca”.
Poszerzoną paruję wyrażają interwencje, w których występuje pojecie „przyjdę”; po tych interwencjach dzieje biegną dalej.
Zapowiada się tysiącletnie panowanie Chrystusa (Ap 20,6)
Wielokrotnymi przyjściami Jezusa są Jego sędziowskie interwencje karzace
Ap 2,5 „Pamiętaj więc, skąd spadłeś , i nawróć się
i poprzednie czyny podejmij!
Jeśli zaś nie – przyjdę do ciebie
i ruszę świecznik twój z jego miejsca,
jeśli się nie nawrócisz”
(por. Ap 2,6; 3,4)
nagradzające Ap 3,11
- „Przyjde niebawem, trzymaj, co masz
by nikt twego wieńca nie zabrał”
także misterium Eucharystii Ap 2,17 - „Kto ma uszy, niechaj posłyszy
co mówi Duch do kościołów.
Zwycięzcy dam manny ukrytej
i dam mu biały kamyk,
a na kamyku wypisane imie nowe,
którego nikt nie zna,
prócz tego, kto je otrzymuje”. (por Ap 3,20)
Wszystkie obrazy Apokalipsy kończą się wizja ostatecznej walki Chrystusa-Baranka z
wrogami, którzy padają pokonani (19,11; 20,7-10) i wizja Nowego Jeruzalem (Ap
21,1 – 22,15).
Wizja żniwa i winobrania dokonanego na rozkaz Syna Człowieczego
(Ap 14,14-20) wiąże się wyłącznie z sądem ostatecznym.
Apokalipsa przedstawiając obraz paruzji ostatecznej ukazuje ciągłość – końcową interwencję Boga w dziejach, rozwój – powszechne zbawienie, nie tylko narodu
wybranego, transpozycję – ukazuje się nie Jahwe, lecz Chrystusa8.
8
A.Jankowski, Eschatologia biblijna, 62-63.
Exelentz, Ehrwűrdige Herr Bischof,
Liebe Schwester Carola, Oberin,
Liebe Schwestern, Geehrte Gäste,
Heute feiern wir die Ursulinen-jubiläum - vor 200 Jahren, die Ursulinen, die in
Breslau, seit 1686 waren, haben sich in Juni 1811, in den alten Klarissenkloster
in Breslau, am Ritterplatz, instaliert.
Seit 1811 bis 1945 der Ursulinenkloster in Breslau war einen Gebet-Zentrum
(Zentrum der Gebet und groβer Schularbeit) und groβen Schularbeit-Zentrum.
In 1945, nach dem zweiten Weltkrieg, sind die polnische Ursulinen nach
Wrocław gekommen. Sie wollten auch einen Zentrum des Gebetes und der
Schularbeit sein.
Und so, fűhren sie jetzt in Wrocław zwei Mädchenshűlen – Gymnasium und
Liceum, und noch einen Studentenhause.
Man kann sagen, dass die ununterbrachene Dauer des Gebet und Schularbeit in
Breslau-Wrocław, auf dem Ritterplatz-Plac Nankiera, ist behalten.
Wir, Ursulinen aus Wtocław (besonders wir Drei) danken sehr herzlich fűr die
Einladung auf dieser Ursulinen-Jubiläums feierlichkeit in Bielefeld.
Von unseren Kloster (Oberin und Schwestern) bringen wir sehr herzliche
Wűnschen:
Wir wűnschen Ihnen Gottessegens,
viele Gottes Gnaden
und Dauer neben dem Herrn
mit der Mut und groβe Hoffnung.