Spis treści | Table of Contents

Wiek XIX . Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza
rok IX (LI) 2016
S pis treści
Artykuły i rozprawy
G r z e g o r z I g l i ń s k i, Z Mickiewiczowskiego bestiariusza. Owady i robaki
w „Dziadach” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
A n n a M ę d r z e c k a, „Myślałem, że padnę…” – piękno czy ironia? O poemacie
„W Szwajcarii” Juliusza Słowackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
M a r e k Tr o s z y ń s k i, Książę Michał Twerski. Rosyjski awatar Juliusza Słowackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
M a r e k D y b i z b a ń s k i, „Agezylausz” jako „Agis Spartańczyk”. Nieznany odpis
dramatu Juliusza Słowackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
J a g o d a H e r n i k S p a l i ń s k a, Największa legenda teatru w Wilnie, czyli o zam knięciu sceny po powstaniu styczniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
A n n a K r a s u s k a, Cyprian Norwid wobec parnasizmu w świetle swoich wypowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
A g n i e s z k a C z a j k o w s k a, Filozof na prowincji w utworach pisarzy XIX wieku
(wybrane zagadnienia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
J o a n n a Z a j k o w s k a, Galicja Bolesława Prusa. Między notatkami, wrażenia mi a ideałami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
S a m u e l S a n d l e r, Żydzi i sprawy żydowskie w „Lalce” Bolesława Prusa . . . . . 167
A g n i e s z k a F r i e d r i c h, Bolesław Prus w zwierciadle „Roli” Jana Jeleńskiego 179
D a r i u s z T r z e ś n i o w s k i, Don Juan à l’égyptienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
R o z a l i a Wo j k i e w i c z, Barwne ok(n)o w listach Stanisława Wyspiańskiego do
Lucjana Rydla z 1890 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A g n i e s z k a S e l l, „Sita” Jana Kasprowicza – (nie)jednoznaczne zwycięstwo miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
E w a C h o j n a c k a, Tragizm historii – tragizm człowieka. O „Demostenesie” Tade usza Konczyńskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
C o r i n n e F o u r n i e r K i s s, Wieczna kobiecość (das Ewig-Weibliche) i emancy pacja kobiet. Obraz kobiecości w utworach Karoliny Světlej . . . . . . . . . . . . . . . 269
C o r i n n e F o u r n i e r K i s s, A l e n k a J e n s t e r l e - D o l e ž a l, Z o f i a Ta r a j ł o - L i p o w s k a, Prague as a Cultural Center for Slavic Women Writers 279
749
• Spis treści •
Henryk Sienkiewicz (1846–1916)
– w stulecie śmierci pisarza
Ta d e u s z B u d r e w i c z, Oko Zagłoby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
D o r o t a S a m b o r s k a - K u k u ć, Polski wąs. O tradycjach narodowych i oso bistych upodobaniach w pisarstwie Henryka Sienkiewicza . . . . . . . . . . . . . . . . 315
A n e t a M a z u r, „Na dnie duszy polskiej leży zawsze folga”. O pewnym Sienkie wiczowskim toposie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
M a r c i n J a u k s z, Człowiek pełen właściwości. Esej Sienkiewicza o życiu, idea łach i epoce nowoczesnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
A g n i e s z k a K u n i c z u k -Tr z c i n o w i c z, Jeden autor, kilka wersji. Wokół „Sa bałowej bajki” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
A l e k s a n d r a C h o m i u k, Listy Henryka Sienkiewicza do Konrada Dobrskiego.
Autoportret pisarza z czasów młodości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Ta d e u s z B u j n i c k i, Przyjaźnie Sienkiewicza na dwóch biegunach. Między Mści sławem Godlewskim a Karolem Potkańskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
J o l a n t a S z t a c h e l s k a, Żona w biografii twórczej artysty. Na marginesie listów
Marii z Szetkiewiczów Sienkiewiczowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
A d r i a n n a A d a m e k - Ś w i e c h o w s k a, Henryk Sienkiewicz wobec myśli poli tycznej emigracji polskiej w Szwajcarii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
M o n i k a G a b r y ś - S ł a w i ń s k a, „Pierwsze miejsce z urzędu należy się Sienkie wiczowi”. Pisarz na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” w latach 1905–1916 . . 465
Dydaktyka
J o a n n a Z a r e m b a, „Szkice węglem” – lektura, z którą trudno się rozstać . . . . 485
Komparatystyka
M i r o s ł a w G o ł u ń s k i, Imagologiczne spojrzenie na „Amerykanina” Henry’ego
Jamesa i „Lalkę” Bolesława Prusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
M i ł o s z K ł o b u k o w s k i, Mityczna obecność Adama Mickiewicza w twórczości
Tadeusza Konwickiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
R a f a ł P o k r y w k a, Demityzacja XIX wieku we współczesnej powieści niemieckojęzycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Przekłady
A g n i e s z k a M a r k u s z e w s k a, Adam Mickiewicz i jego poezja w młodzień czym artykule Henry’ego Reeve’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
H e n r y R e e v e, Adam Mickiewicz i jego poezja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
K a t a r z y n a G ę d a s, Jarosław Iwaszkiewicz o Henryku Sienkiewiczu (w „La
Pologne Littéraire”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
J a r o s ł a w I w a s z k i e w i c z, Nasz Sienkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
750
• Spis treści •
Recenzje, przeglądy i polemiki
B o g d a n Z e m a n e k, Norwid a sprawa chińska. O konieczności współpracy. Rec.:
Krzysztof Andrzej Jeżewski, Cyprian Kamil Norwid a myśl i poetyka Kraju
Środka, Warszawa 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
M a r t a Ta p e r e k, Kobiece ciało Kościuszki. Rec.: Ewa Toniak, Śmierć bohatera.
Motyw śmierci heroicznej w polskiej sztuce i literaturze od powstania kościusz kowskiego do manifestacji 1861, Gdańsk 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619
Te r e s a W i n e k, Antologia dziewiętnastowiecznej myśli edukacyjnej. Rec.: Iza bela Jarosińska, Edukacja nie-sentymentalna. O kształceniu dziewcząt różnych
stanów w XIX wieku, Warszawa 2016 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
D a n u t a Z a w a d z k a, Od cudowności do użyteczności. O cywilizacji polskiej
w wieku XIX. Rec.: Praktyka – utopia – metafora. Wynalazek w XIX wieku,
red. Joanna Kubicka, Małgorzata Litwinowicz-Droździel, Warszawa 2016 . . 631
A g n i e s z k a C z a j k o w s k a, W poszukiwaniu formuły dziewiętnastowieczności.
Rec.: Anna Janicka, Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowiecz ności: pozytywizm i „obrzeża”, Białystok 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
D o r o t a S t a s z e w s k a, W kierunku nowej estetyki. Rec.: Katarzyna Kościewicz,
Miejskie strofy. Polska poezja urbanistyczna doby postyczniowej, Białystok
2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643
W i e s ł a w R a t a j c z a k, Rycerze w polskiej prozie drugiej połowy XIX wieku.
Rec.: Elżbieta Flis-Czerniak, Błędni rycerze i nauczyciele rozumności. Dialogi
z romantyzmem w literaturze polskiej lat 1864–1918, Lublin 2015 . . . . . . . . . . . 648
A n n a T r y k s z a, Biograficzne okruchy i Sienkiewiczowskie „śledztwa”. Rec.:
Krzysztof Stępnik, Henryk Sienkiewicz. Studia z mikrobiografiki prasowej, Lu blin 2016 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
M a r e k K u r k i e w i c z, Adolf Dygasiński czytany od nowa. Rec.: Mirosława Radowska-Lisak, Między oralnością i literackością. Proza wiejska Adolfa Dygasińskiego, Toruń 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
G r a ż y n a B o r k o w s k a, Tarnowski odświeżony. Rec.: Renata Stachura-Lupa,
Poglądy ideowo-estetyczne Stanisława Tarnowskiego, Kraków 2016 . . . . . . . . 665
W i e s ł a w R a t a j c z a k, O różnych formach obecności angielskiego pisarza
w kulturze polskiej. Rec.: Aleksandra Budrewicz, Dickens w Polsce. Pierwsze
stulecie, Kraków 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
J e r z y B o r o w c z y k, W i e s ł a w R a t a j c z a k, Opowieść o chłopcu z Szymborza. Rec.: Mirosław Sosnowski, Jan Kasprowicz. Opowieść biograficzna. Część
pierwsza: Chłopska sukmana (1860–1889), Zakopane 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . 676
M a g d a l e n a S a g a n i a k, Od scjentyzmu do monizmu i „mistycyzmu labora toryjnego”. Naukowość w sztuce młodopolskiej. Rec.: Małgorzata Okulicz-Kozaryn, Naukowość utajona? Konsekwencje scjentyzmu w literaturze Młodej
Polski, Poznań 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681
To m a s z L e w a n d o w s k i, Lwów krytycznoliteracki. Rec.: Katarzyna Sadkowska,
Lwowska krytyka literacka 1894–1914. Tendencje i problemy, Warszawa 2015 . . 686
751
• Spis treści •
Kronika towarzystwa literackiego
im. adama mickiewicza
M a ł g o r z a t a B u r t a, Sprawozdanie ze Zjazdu Delegatów Oddziałów Towa rzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (Kielce 2016) . . . . . . . . . . . . . . 693
Sylwetki nowych członków honorowych Towarzystwa Literackiego im. Adama
Mickiewicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699
E l ż b i e t a W r ó b e l, Sześćdziesięciolecie działalności oddziału Towarzystwa
Literackiego im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (1956–2016) . . . . . . . . . . 710
D a w i d M a r i a O s i ń s k i, Sprawozdanie z konferencji naukowej „Światy Jana
Kasprowicza” (Zakopane 2016) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723
Wspomnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729
J a n u s z J a c e k O d r o w ą ż - P i e n i ą ż e k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729
H e l e n a Ż y t k o w i c z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735
Wykaz odczytów oraz imprez naukowych i kulturalnych zorganizowanych przez
oddziały Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w roku 2015 (Na
podstawie sprawozdań oddziałów sporządziła I w o n a W i ś n i e w s k a) . . . 743
752
Wiek XIX . Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza
rok IX (LI) 2016
table of contents
articles and treatises
G r z e g o r z I g l i ń s k i, From the Bestiary of Adam Mickiewicz. Insects and Bugs
in “Dziady” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
A n n a M ę d r z e c k a, “Methought I would die…” – Beauty or Irony? On “In
Switzerland”, a Poem by Juliusz Słowacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
M a r e k T r o s z y ń s k i, Prince Michael of Tver: The Russian Avatar of Juliusz
Słowacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
M a r e k D y b i z b a ń s k i, “Agezylausz” as “Agis Spartańczyk”: The Unknown
Copy of Julisz Słowacki’s play . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
J a g o d a H e r n i k S p a l i ń s k a, The Greatest Legend of the Vilnius Theatre: On
Closure of Theatres After the January Uprising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
A n n a K r a s u s k a, Cyprian Norwid’s Attitude Towards Parnassianism in the
Light of His Opinions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
A g n i e s z k a C z a j k o w s k a, The Philosopher in the Provinces in the Works of
19th Century Writers (Selected issues) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
J o a n n a Z a j k o w s k a, Bolesław Prus’ Galicia: Between Notes, Impressions, and
Ideals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
S a m u e l S a n d l e r, Jews and Jewish Question in Boleslaw Prus’ “Lalka” . . . . . . 167
A g n i e s z k a F r i e d r i c h, Jan Jeleński’s “Rola” Weekly on Bolesław Prus . . . . . 179
D a r i u s z T r z e ś n i o w s k i, Don Juan à l’égyptienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
R o z a l i a Wo j k i e w i c z, The “Stained Glass Window-Eye” Metaphor in Stani sław Wyspiański’s 1890 Letters to Lucjan Rydel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A g n i e s z k a S e l l, Jan Kasprowicz’s “Sita” – The (Un)questionable Triumph of
Love . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
E w a C h o j n a c k a, The Tragedy of History, the Tragedy of Man: On Tadeusz
Konczyński’s “Demosthenes” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
C o r i n n e F o u r n i e r K i s s, The Eternal Feminine (das Ewig Weibliche) and
the Emancipation of Women: The Image of Womanhood in Karolina Světlá’s
Work . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
C o r i n n e F o u r n i e r K i s s, A l e n k a J e n s t e r l e - D o l e ž a l, Z o f i a Ta r a j ł o - L i p o w s k a, Prague as a Cultural Center for Slavic Women Writers . 279
753
• Table of contents •
Henryk Sienkiewicz (1846–1916)
Ta d e u s z B u d r e w i c z, Zagłoba’s Eye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
D o r o t a S a m b o r s k a - K u k u ć, Polish Mustache. On National Traditions and
Personal Preferences in the Works of Henryk Sienkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
A n e t a M a z u r, “At the Bottom of the Polish Soul There Always Lies Folga”. On
One of Sienkiewicz’s Topoi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
M a r c i n J a u k s z, The Man Full of Qualities. Sienkiewicz’s Essay on Life, Ideals,
and Modern Times . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
A g n i e s z k a K u n i c z u k -T r z c i n o w i c z, One Author, Several Versions: On
the Subject of “Sabałowa bajka” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
A l e k s a n d r a C h o m i u k, Letters of Henryk Sienkiewicz to Konrad Dobrski:
A Self-portrait of the Writer as a Young Man . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Ta d e u s z B u j n i c k i, Two Polar Opposites: Henryk Sienkiewicz’s Friendship With
Mścisław Godlewski and Karol Potkański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
J o l a n t a S z t a c h e l s k a, The Wife in the Creative Biography of the Artist. On
the Margins of Letters by Maria Sienkiewicz (née Szetkiewicz) . . . . . . . . . . . . . 423
A d r i a n n a A d a m e k - Ś w i e c h o w s k a, Henryk Sienkiewicz in Relation to the
Political Views of the Polish Emigration in Switzerland . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
M o n i k a G a b r y ś - S ł a w i ń s k a, “The First Place Belongs to Sienkiewicz by
Default”. Henryk Sienkiewicz in Tygodnik Ilustrowany (1905–1916) . . . . . . . . . 465
DIDACTICS
J o a n n a Z a r e m b a, “Szkice węglem” – a Reading Difficult to Part With . . . . . 485
COMPARATiVE STUDIES
M i r o s ł a w G o ł u ń s k i, The Merchant and Love. The Imagological Look at
“The American” by Henry James and “The Doll” by Bolesław Prus . . . . . . . . . . 505
M i ł o s z K ł o b u k o w s k i, Mythical Presence of Adam Mickiewicz in Tadeusz
Konwicki’s Works . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
R a f a ł P o k r y w k a, Demythologisation of the 19th Century in the Contemporary
German Novel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
TRANSLATIONs
A g n i e s z k a M a r k u s z e w s k a, Adam Mickiewicz and His Poetry in the Youth ful Article by Henry Reeve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
H e n r y R e e v e, Adam Mickiewicz and His Poetry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
K a t a r z y n a G ę d a s, Jarosław Iwaszkiewicz on Henryk Sienkiewicz (in La Po logne Littéraire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
J a r o s ł a w I w a s z k i e w i c z, Our Sienkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
REVIEWS AND SURVEYS – CHRONICLE
754