Efektywne Mikroorganizmy jako doskonałe narzędzie w

Efektywne Mikroorganizmy jako doskonałe
narzędzie w skutecznych działaniach na
rzecz zrównoważonego rozwoju1 na świecie
EM – Efektywne Mikroorganizmy2
1
Zrównoważony rozwój – równoważenie rozwoju obszarów z zakresu: pozyskiwania zasobów, równoważenia
produkcji, równoważenia konsumpcji, równoważenia utylizacji odpadów, ochrony gleb, ochrony powietrza,
ochrony wód, zapobiegania zmianom klimatu. W Polsce zasada zrównoważonego rozwoju zyskała nawet rangę
konstytucyjną - została zapisana w art. 5 konstytucji RP.
2
Twórcą technologii Efektywne Mikroorganizmy (EM) jest Teruo Higa, który w 1994 r. ustanowił organizację
badawczą EM Research Organization (EMRO), obejmującą wszystkie znaki handlowe i know-how wyrobów,
używających technologii i marki Efektywne Mikroorganizmy. Firma Greenland Technologia EM sp. z o.o., jest
na terenie Polski wyłącznym dystrybutorem marki EM i jedynym przedstawicielem fundacji EMRO z Japonii.
Tylko produkty z wyżej zamieszczonym logo są oryginalne!
1
Spis treści
Wprowadzenie ………………………………………………………………………………. 3
EM – co to jest? ……………………………………………………………… 4
Właściwości, cechy i informacje niezbędne do zrozumienia istoty
oraz zasad funkcjonowania Efektywnych Mikroorganizmów ............. 4
Dwa kierunki w przyrodzie ………………………………………………………………….. 4
Koegzystencja tlenowych i beztlenowych mikroorganizmów ……………………….............. 5
Utlenianie i zanieczyszczenie środowiska ………………………………………………….... 5
Rezonans magnetyczny …………………………………………………………………….... 5
Autentyczne technologie …………………………………………………………………….. 5
Czego na pewno nie zawiera EM ……………………………………………………………. 6
Optymalne warunki stosowania, przechowywania i namnażania EM ……………………... 6
Produkty technologii EM ……………………………………………………………………. 7
Ochrona środowiska z EM ..................................................................... 10
Źródło zanieczyszczenia staje się punktem wyjścia do oczyszczania ……………........... 10
Każdy spożytkowany litr EM to praktyczna ochrona środowiska …………………………. 10
Oczyszczanie wody ………………………………………………………………………….. 10
Jak to funkcjonuje w praktyce? ……………………………………………………………. 11
Utylizacja śmieci ……………………………………………………………………………. 12
Redukcja obciążenia dioksynami ……………………………………………………........... 13
Zmniejszanie radioaktywnego obciążenia …………………………………………………. 14
Gospodarka naturalnym obiegiem w przyrodzie ……………………………………........... 14
2
Wprowadzenie
„Każdy, kto po raz pierwszy słyszy lub czyta o EM – Efektywnych Mikroorganizmach
– jest oszołomiony niemal niewiarygodną różnorodnością jego zastosowań. Wydaje się, że nie
ma dziedziny, w której nie można byłoby znaleźć zastosowania dla tych maleńkich istot
żywych, albo gdzie zastosowanie ich nie byłoby wręcz konieczne: czy to w rolnictwie, w
uprawie owoców i warzyw, do uzdrawiania gleb, które uległy erozji, do uzdrawiania lasów,
do neutralizowania wszelkiego rodzaju zapachów – niezależnie od tego, czy chodzi o
gnojowicę, odpadki organiczne w lecie, zapach spoconych stóp, zatęchłych piwnic, do
wytwarzania wysokiej jakości nawozu z różnych odpadków, jako pomoc w zranieniach albo
chorobach zwierząt i ludzi, do oczyszczania ścieków, rzek i mórz, a nawet morskich
wybrzeży, do uzdatniania wody pitnej, do przetwarzania żywności, do budowy dróg i w
budownictwie mieszkaniowym, podczas remontu i sprzątania w domu i mieszkaniu, w
przemyśle i do pozyskiwania energii – żeby wyliczyć tylko najpowszechniejsze i najbardziej
oczywiste z zastosowań.
To, że mikroorganizmy można stosować w rolnictwie do poprawy żyzności gleby i że
dzięki nim można osiągać wysokiej jakości plony, jest jeszcze zrozumiałe. Można nawet z
łatwością przyjąć informację, że mikroorganizmy oczyszczają glebę zatrutą nawozami
sztucznymi i pestycydami, ponieważ czyta się już o tym, że pewne mikroorganizmy zjadają
ropę i inne chemikalia. Ale wiele osób ze sceptycyzmem przyjmuje twierdzenie, że dzięki
tym samym mikroorganizmom obecnym w mieszance oczyszcza się woda i jakość wody
morskiej poprawia się na tyle, że w miejscach, gdzie się je stosuje, zaczynają się pojawiać
zwierzęta morskie, które dawno tam wyginęły. Ale to jeszcze nie wszystko. Mikroorganizmy
korzystnie wpływają nie tylko na zdrowie gleb i roślin, ale także na zdrowie zwierząt. A
ponieważ człowiek jest także ssakiem, odnosi się to także do niego. W związku z tym, że w
jelitach zachodzi ten sam proces, co w glebie – materiał organiczny jest trawiony i
przemieniany w łatwo przyswajalne substancje z pomocą bakterii, drożdży, grzybów,
enzymów itd. – wielu ludzi na całym świecie, dzięki EM doświadczyło zadziwiającej
poprawy stanu zdrowia.
Trudniej jest zrozumieć i przyjąć fakt, że Efektywne Mikroorganizmy zastosowane w
piecach w spalarniach śmieci zapobiegają powstawaniu niezwykle szkodliwych dioksyn, że
zmniejszają obciążenie radioaktywne, że ich zastosowanie poprawia skuteczność paliw
napędowych i że przynosi zdumiewające efekty w przypadkach raka i innych ciężkich
chorób.”3
Aby zrozumieć ogromny potencjał, uniwersalny charakter i zadziwiające właściwości
Efektywnych Mikroorganizmów wystarczy posiadać minimalną wiedzę na temat
podstawowych zjawisk zachodzących powszechnie w całej przyrodzie. W przeciwnym razie
można by uznać, iż nie ma odwrotu od negatywnych skutków zachodzących w środowisku
naturalnym, spowodowanych nieprzemyślaną i rabunkową działalnością człowieka, w niemal
wszystkich dziedzinach życia, i że technologia EM na pewno nic pożytecznego w tej kwestii
nie zdziała. Jednak okazuje się, że wcale nie musimy rezygnować z dynamicznego rozwoju,
aby utrzymać przy życiu, a co dopiero w zupełnym zdrowiu planetę, na której przecież nie
żyjemy sami, a w dodatku chcielibyśmy, żeby zamieszkiwały ją, w nie pogorszonym stanie,
przyszłe pokolenia. Taką szansę na lepsze dziś i jutro dają nam, specjalnie wyselekcjonowane
i odpowiednio dobrane, najmniejsze organizmy żywe na Ziemi, które żyjąc w pełnej
symbiozie tworzą efekt synergii, powodując wyłącznie, jakże pożądane przez nas, pozytywne
rezultaty.
3
F.P. Mau, EM – Niezwykłe rezultaty stosowania Efektywnych Mikroorganizmów w domu i w ogrodzie dla
lepszego wzrostu roślin i dla zdrowia, Mszczonów 2007, s. 10-11.
3
EM – co to jest?
Określenie „EM” zostało stworzone przez Teruo Higę i oznacza ogólnie „mieszankę
Efektywnych Mikroorganizmów”. Teruo Higa jest profesorem rolnictwa, specjalistą w
dziedzinie uprawy tropikalnych roślin na wydziale rolnym Uniwersytetu Ryukyu na Okinawie
(Japonia). Profesor Higa opracował tę mieszankę po 20 latach badań. Mieszanka okazała się
być niezwykle wszechstronnym środkiem, nadającym się do zastosowania w niezliczonych
dziedzinach codziennego życia.
Wiele mikroorganizmów użytych do stworzenia tej kombinacji stosuje się od stuleci, a
nawet dłużej, w produkcji artykułów spożywczych, jak np. wina, piwa, chleba, kapusty
kiszonej, jogurtu itp. Najważniejsze grupy Efektywnych Mikroorganizmów to bakterie
fotosyntetyzujące, bakterie kwasu mlekowego, promieniowce, grzyby i drożdże.
Kiedy tylko Efektywne Mikroorganizmy dostaną pożywienie, natychmiast zaczynają
wydzielać pożyteczne substancje, takie jak witaminy, kwasy organiczne, minerały i
antyutleniacze.
Sformułowania „EM”, które znalazło się już w japońskich słownikach, często używa
się jako nazwy kompleksowego systemu zastosowań i produktów. Całą paletę produktów EM
i ich różnorodnych sposobów wykorzystania określa się mianem technologii EM.
Właściwości, cechy i informacje niezbędne do zrozumienia istoty
oraz zasad funkcjonowania Efektywnych Mikroorganizmów
EM to kombinacja regeneratywnych mikroorganizmów tlenowych i beztlenowych,
przeciwdziałających niezwykle szkodliwemu procesowi utleniania, posiadających także
szczególnie korzystny rezonans magnetyczny. Godnym uwagi jest fakt, iż technologia EM
zaliczana jest do prestiżowego grona tzw. autentycznych technologii.
Dwa kierunki w przyrodzie
„Podczas pracy z mikroorganizmami profesor Higa doszedł do wniosku, który był
całkowicie nowy, ale z biegiem czasu stawał się coraz bardziej jasny i oczywisty. Zrozumiał
mianowicie, że w przyrodzie istnieją dwa diametralnie różne kierunki, które stale znajdują się
w konflikcie, z jednej strony tendencja do regeneracji, do życia, zdrowia, wzrostu i
witalności, a z drugiej – siła degeneracji, odpowiedzialna za rozpad, chorobę, gnicie i śmierć.
Stwierdził, że niewielka ilość szczepów bakteryjnych jest na tyle dominująca, że mogą one
stanowić o kierunku, w jakim będzie zmierzać dane środowisko. Największa masa jest
neutralna, są to niejako bierni uczestnicy, ponieważ podporządkowują się kierunkowi, jaki
dominuje w ich otoczeniu. Są w stanie zachowywać się jak bakterie rozkładające, patogenne,
ale kiedy przewagę zyskają mikroorganizmy regenerujące, wspierające zdrowie, to
mikroorganizmy neutralne będą wspierały ten proces. Istotne zatem jest to, żeby w przyrodzie
– także w dziedzinach, które dotyczą człowieka – troszczyć się o to, żeby dominowały nie
negatywne mikroorganizmy, lecz pozytywne. Ten podział wszystkich istniejących
mikroorganizmów wprawdzie nie odpowiada obowiązującej naukowej klasyfikacji, ale jak
najbardziej odpowiada naturalnemu porządkowi.”4
4
Tamże, s. 19-20.
4
Koegzystencja tlenowych i beztlenowych mikroorganizmów
„Beztlenowe mikroorganizmy żyją w warunkach braku tlenu (…). Przeważająca część
mikroorganizmów żyjących obecnie na Ziemi to mikroorganizmy tlenowe, które żyją i
rozwijają się w warunkach, w których przeważa tlen (…). Ponieważ warunki życia tych
dwóch grup mikroorganizmów diametralnie się różnią, sądzono do niedawna, że nie mogą
one żyć razem, tj. koegzystować. Okazało się jednak, że mikroorganizmy fotosyntetyczne
(beztlenowe) i azotobakter (bakterie tlenowe) mogą żyć ze sobą, gdy w ich otoczeniu
występują substancje antyutleniające (tzw. antyutleniacze). (…) Do momentu odkrycia EM
ogólnie uważano mikroorganizmy tlenowe za „dobre”, a beztlenowe za „złe”. (…) Z całą
pewnością można stwierdzić, że – w zgodzie z prawami przyrody, które decydują o
ekosystemie naszej planety – kontrolę nad patogennymi szczepami mikroorganizmów
beztlenowych sprawują najaktywniejsze mikroorganizmy z tej samej grupy. Tak samo dzieje
się w przypadku mikroorganizmów tlenowych (…).”5
Utlenianie i zanieczyszczenie środowiska
„Tlen jest bardzo ważny dla życia, ale z drugiej strony jest dla tego życia równie
niebezpieczny. Niezwykle łatwo wchodzi w reakcje i może wejść w związki z prawie
wszystkimi pierwiastkami. Nadmierna ilość tlenu potrzebuje przeciwnika, który utrzyma go w
szachu – tzw. antyutleniaczy. Różnego rodzaju środki chemiczne, od dawna obciążające
nasze środowisko naturalne – powietrze, wodę i glebę – i nasz własny organizm,
nieprzerwanie wchodzą w reakcje z tlenem, tj. utleniają się. Ale nie powstaje taka sama ilość
antyutleniaczy, przez co świat znajduje się w stanie ciągle wzrastającego utleniania, a to
szkodzi środowisku i nam samym, ponieważ wiele związków tlenu jest trujących albo
przynajmniej szkodliwych.”6
Rezonans magnetyczny
„Kiedy dwa takie same drgania o takiej samej częstotliwości różnego pochodzenia
zbliżają się do siebie, to mówimy o rezonansie (łac. „resonare” = odbrzmiewać). Jeśli
napotkają na magnetyzm, to pojawia się rezonans magnetyczny. Możemy rozróżniać między
drganiami, które są korzystne dla człowieka i takimi, które mu szkodzą.
EM ma drgania korzystne i wspierające witalność, dzięki czemu wywiera korzystny
wpływ na całą przyrodę ożywioną.”7
Autentyczne technologie
Wynalazca Efektywnych Mikroorganizmów, japoński naukowiec, prof. Teruo Higa,
tak w jednej ze swoich książek odnosi się do tej kwestii: „Ostatnio w wielu miejscach na
świecie powstają tzw. autentyczne technologie. Również ten fakt wydaje się być dobrą
oznaką. Yukio Funai, znany doradca przedsiębiorstw w Japonii, definiuje autentyczną
technologię jako <<technikę, która jest korzystna pod każdym względem i nie szkodzi pod
żadnym pozorem>>. Czuję się zaszczycony tym, że umieścił on technologię EM na liście
5
T. Higa, Rewolucja w ochronie naszej planety, Warszawa 2003, s. 21-22.
F.P. Mau, EM – Niezwykłe rezultaty stosowania…, dz. cyt., s. 20.
7
Tamże, s. 27.
6
5
uznanych autentycznych technologii. Ja sam dodałbym jeszcze jeden warunek uznania danej
technologii za autentyczną, a mianowicie: technika powinna być wolna od jakichkolwiek
szkodliwych lub autodestrukcyjnych aspektów, lecz powinna sama się podtrzymywać i
udoskonalać dzięki tkwiącej w niej spontanicznej zdolności do natychmiastowego
korygowania wszelkich możliwych niezgodności lub tendencji do samozniszczenia. Mimo, że
technika pod wieloma względami oferuje wygodę, jednak w konsekwencji jest źródłem
zanieczyszczenia, przez co podpada pod kategorię, której nie można określić inaczej jak
autodestrukcyjną. Metody stosowane w rolnictwie, polegające na stosowaniu chemikaliów
zanieczyszczających środowisko, pestycydów i nawozów sztucznych w celu wyprodukowania
wystarczającej ilości żywności, w takim samym stopniu, w jakim są korzystne, powodują
zniszczenie. Każdy zabieg medyczny, leczący jedną dolegliwość i powodujący skutki
uboczne, jest tak samo samą siebie niszczącą techniką. Medycyna lecząca jedynie symptomy,
a nie przyczyny, jako taka także niszczy sama siebie.”8
Czego na pewno nie zawiera EM
Technologia EM jest całkowicie pozbawiona genetycznie modyfikowanych gatunków
mikroorganizmów. Zasada działania Efektywnych Mikroorganizmów opiera się wyłącznie na
naturalnych procesach zachodzących w przyrodzie, w przeciwieństwie do powstawania i
funkcjonowania organizmów GMO.
Tym samym, np. w zakresie produkcji rolnej, rolnictwo mikroorganiczne, którego
trzonem, ze względu na swoje możliwości, są Efektywne Mikroorganizmy, stanowi poważną
i korzystną alternatywę dla rolnictwa tradycyjnego, opartego na środkach chemicznych, ale
także dla, coraz częściej występujących, upraw i hodowli GMO. Dzieje się tak, ponieważ
technologia EM, w porównaniu z wyżej wymienionymi rozwiązaniami, jest absolutnie
bezpieczna dla zdrowia i życia wszelkich istot żywych, uniwersalna, skuteczna, efektywna,
prosta w jej wytwarzaniu i stosowaniu, a z ekonomicznego punktu widzenia, tańsza.
Optymalne warunki stosowania, przechowywania i namnażania EM
Podstawowe warunki sprzyjające rozwojowi mikroorganizmów wchodzących w skład
EM, niezależnie od tego, czy pochodzą bezpośrednio z preparatu wyjściowego, jakim jest
EM-1 bądź jego namnożonej postaci, czyli EM-A (EM-Aktywny), jak również
jakiegokolwiek z produktów technologii EM, są następujące:
•
•
•
8
woda – rozmnażają się w wodzie albo środowisku o dość dużej wilgotności.
pożywienie – tak jak wszystkie organizmy żywe potrzebują nie tylko wody, ale też
pożywienia, w przeważającej części węglowodanów. Po wprowadzeniu EM do
jakiegoś środowiska, mikroorganizmy same znajdują sobie pokarm, a podczas ich
przechowywania i namnażania zaopatruje się je w pożywkę, najczęściej w postaci
melasy z trzciny cukrowej.
odpowiednia temperatura – wprawdzie Efektywne Mikroorganizmy są aktywne już
powyżej 6°C, a więc się mnożą, jednak proces ten następuje bardzo wolno. Idealna
temperatura namnażania wynosi 25-37°C. Należy unikać dużych wahań temperatury.
T. Higa, Rewolucja w ochronie…, dz. cyt., s. 20.
6
•
•
odcięcie dostępu tlenu – jest to szczególnie istotne podczas przechowywania EM w
postaci płynnej, a także w trakcie wytwarzania EM-A. Odcięcie dostępu tlenu jest
konieczne, ponieważ w EM znajdują się mikroorganizmy beztlenowe.
unikanie promieniowania słonecznego – preparaty EM przechowujemy w
zaciemnionym miejscu, natomiast podczas stosowania, np. wykonując opryski lub
podlewając rośliny, czynimy to przy minimalnym nasłonecznieniu (wcześnie rano,
późnym wieczorem, w dni pochmurne i deszczowe), zapewniając przy tym swobodny
dostęp EM do gleby.
Produkty technologii EM
Stosowanie którychkolwiek produktów technologii EM jest idealnym przykładem
dobroczynnego oddziaływania na środowisko naturalne, już u źródeł powstawania
potencjalnych zagrożeń dla przyrody, spowodowanych szkodliwą działalnością ludzką.
Odnosi się to zarówno do działań podejmowanych przez instytucje na szczeblu
rządowym i samorządowym, jak również do ogólnospołecznego użytkowania EM przez
wszelkie organizacje społeczne, a na pojedynczych obywatelach kończąc. Nie ma przy tym
znaczenia, w jakiej dziedzinie korzystamy z dobrodziejstw, jakie dają Efektywne
Mikroorganizmy, ponieważ po zaszczepieniu nimi danego środowiska, na każdym etapie ich
rozwoju i rozprzestrzeniania się w nim, pozostają one w zgodzie z powszechnym prawem
obiegu wszelkiej materii ożywionej i nieożywionej w przyrodzie. Dzięki temu, zastosowanie
EM w jednej dziedzinie automatycznie pociąga za sobą ich pozytywny wpływ na pozostałe,
„przyległe” obszary. Dlatego tym bardziej cieszy fakt, iż technologia EM umożliwia nam nie
tylko efektywne usuwanie negatywnych skutków naszego postępowania na przestrzeni
minionych wieków, ale także skuteczne i ustawiczne zapobieganie takim autodestrukcyjnym,
w dłuższej perspektywie czasu, działaniom, których konsekwencje boleśnie odczuwać będą
przede wszystkim nasi potomkowie. Pytaniem retorycznym jest, czy mamy moralne prawo
obciążać ich taką spuścizną.
Poniżej przedstawiono i pokrótce opisano, wybrane produkty (oraz grupy produktów),
z szerokiego asortymentu, technologii EM:
EM-1 – koncentrat Efektywnych Mikroorganizmów o właściwościach probiotycznych i
regeneracyjnych dla gleby, roślin i środowiska. Mikroorganizmy EM-1 powinny być
aktywowane przed użyciem z pożywką Melasa.
Melasa – pożywka ta jest gęstym syropem z trzciny cukrowej, który służy do aktywacji
mikroorganizmów EM-1.
EM-A – samodzielnie wytwarzany z połączenia EM-1, melasy i wody (dobrej jakości) w
proporcjach: 5% - 5% - 90%, np. aby uzyskać 20 litrów EM-A potrzebne są:
1 litr EM-1
1 litr melasy
18 litrów wody.
Specyfika kompozycji EM-1 pozwala tylko na jednorazowe namnożenie tych
mikroorganizmów z pożywką, bez zmiany właściwości preparatu. Aktywne EM (EM-A) nie
mogą być użyte do dalszego rozmnażania ze względu na zmianę równowagi populacji
mikroorganizmów, przez co stają się nieskuteczne w działaniu.
7
EM-X (obecnie unowocześniona formuła EM-X nosi nazwę EM-X Gold) – jest to napój
bioaktywny, powstały w wyniku fermentacji z EM.
Niezwykła skuteczność w leczeniu chorób uznawanych dotychczas za nieuleczalne lub
trudne do wyleczenia.
Wspomaga leczenie przy takich chorobach jak: choroby nowotworowe, nadciśnienie,
cukrzyca, reumatyzm, rozmaite alergie, nadwrażliwość na różne substancje chemiczne, AIDS,
gruźlica i inne choroby zakaźne.
Skuteczność działania EM – X wynika głównie z działania o charakterze
przeciwutleniającym, jednocześnie powstrzymuje on nadmierną emisję jonów i służy jako
katalizator. Poprawia on też w znaczący sposób działanie enzymów wewnątrz organizmu:
1. Aktywuje funkcje układu odpornościowego
2. Stymuluje regenerację organizmu
3. Oczyszcza z toksyn i wolnych rodników
4. Hamuje procesy starzenia komórek
5. Znacznie wzmaga witalność i energię życiową.
EM-X nie wywołuje skutków ubocznych, a stosowanie go w połączeniu z innymi
lekami nie stanowi żadnego problemu.
EM-X posiada niewiarygodne właściwości w zakresie powstrzymania działania
wolnych rodników. EM-X wychwytuje wolne rodniki zanim te zdążą uszkodzić komórki czy
DNA. Zostało udowodnione, że 49% wolnych rodników krążących w strumieniu krwi zostaje
usuniętych w czasie niewiele dłuższym niż 3 minuty. Obecnie wiadomo, że większość chorób
jest związana w sposób bezpośredni z ich działaniem. Dlatego też EM-X jest szeroko
stosowany jako napój o właściwościach zdrowotnych.
Ceramika EM-X (ceramika EM) – są to Efektywne Mikroorganizmy wypalone w ceramice,
które dzięki temu, że są w niej uwięzione, stanowią trwałe źródło pożytecznych
mikroorganizmów, rozmnażających się po dostarczeniu im odpowiedniej ilości pożywienia, i
systematycznie uwalnianych do środowiska, w którym została umieszczona ceramika EM-X.
Ta grupa produktów występuje na rynku najczęściej w formie rurek, proszku i pudru
ceramicznego. Ceramika EM-X stanowi w wielu dziedzinach doskonałe uzupełnienie
preparatu EM-1, a także jest częstym składnikiem produktów pochodnych technologii EM,
jak chociażby kosmetyki. Różne postacie ceramiki EM-X mają rozmaite zastosowanie, np.:
rurki i krążki – służą w zasadzie do wszelkich działań związanych z oczyszczaniem
wody
proszek – dodawany jest do gleby w celu polepszenia jej właściwości
puder – bardzo drobno zmielona ceramika EM-X może być wbudowana w wiele
materiałów, np. materiały budowlane, tworzywa sztuczne itp.
„Jeśli do budowy elektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego i komputerów
używa się tworzywa sztucznego z dodatkiem ceramiki EM-X, to można nie tylko generalnie
zapobiegać uszkodzeniom spowodowanym przez fale elektromagnetyczne albo statyczną
elektryczność. Dodatkowo można zaoszczędzić 20-30% energii. Niebezpieczeństwo
powstawania smogu elektrycznego może być zmniejszone, jeśli obudowę telefonów
komórkowych będzie się wytwarzało z tworzywa sztucznego wzbogaconego ceramiką EM-X.
8
W ten sposób można spowodować skrócenie czasu ładowania akumulatorów i zwiększenie
pojemności baterii.
Węże winylowe i folie z tworzywa sztucznego przeznaczone na tunele do uprawy
warzyw i w rolnictwie przyspieszają wzrost roślin i zmniejszają ilość zarazków
chorobotwórczych. Właściwie wszystko można byłoby produkować z takiego tworzywa
sztucznego EM i podjęto już pierwsze próby w tej dziedzinie. Ciekawe jest to, że podczas
spalania takiego materiału, nawet przy niekorzystnych temperaturach spalania, nie powstają
dioksyny.”9
EM-Z – (jeszcze nie jest dostępny w Europie)
„Jest to produkt podobny do EM-X – czyli płyn powstały w wyniku fermentacji z EM,
z tą różnicą, że jest trochę ciemniejszy od EM-X. Został przygotowany specjalnie z
przeznaczeniem dla przemysłu i sektora energetyki. Tak jak EM-X, EM-Z jest silnym
antyutleniaczem. Ponadto tak samo wytwarza korzystne fale rezonansu, które przedłużają
trwałość materiałów i w wielu dziedzinach mają korzystne oddziaływanie. W Japonii stosuje
się już EM-Z do budowy dróg i w budownictwie mieszkaniowym, albo jako dodatek do oleju
napędowego i paliw w celu podniesienia ich wydajności i trwałości, jak również w wielu
innych gałęziach przemysłu.
Badania i rozwój produktu nie są zaawansowane na tyle, by go eksportować. Można
jednakże przypuszczać, że wkrótce będzie dostępny także w Europie.
W Japonii opracowano także specjalną ceramikę EM-Z, która obecnie znajduje się na
etapie testów. Przede wszystkim używa się jej w zbiornikach paliwa pojazdów
mechanicznych, niezależnie od tego, czy silnik jest w nich zasilany olejem napędowym czy
benzyną. W plastikowej kratce znajdują się dwie lulki ceramiczne, oprawione w pierścienie
magnetyczne. Twierdzi się, że znacznie zmniejszają one zużycie paliwa i dodatkowo
pozytywnie wpływają na materiał, przez co jest trwalszy. Ponadto zmniejszają emisję
szkodliwych spalin. Można sobie wyobrazić, że otworzy się mnóstwo innych możliwości
zastosowania, kiedy tylko ten produkt będzie gotowy do wprowadzenia na rynek.”10
EM Bokashi - otręby zbożowe fermentowane z EM i melasą trzcinową stosowane do
użyźniania gleby, przerabiania na wartościowy kompost odpadków organicznych z kuchni,
ogrodu itp.
EM Probiotyk - przeznaczony dla zwierząt. Ma szerokie zastosowanie w żywieniu,
pielęgnacji i leczeniu wszystkich gatunków zwierząt hodowlanych.
EM-5 - kompozycja fermentowanych z EM naturalnych składników wzmacniająca rośliny
przeciwko chorobom grzybowym i odstraszająca owady.
EM Refresh - preparat o właściwościach odświeżających i dezynfekujących do odświeżania i
utrzymywania higieny w pomieszczeniach.
Kosmetyki zawierające EM – wszystkie kosmetyki zawierające EM są przyjazne dla
człowieka i dla przyrody. Przykładem najlepiej obrazującym korzyści ze stosowania
kosmetyków z EM jest mydło mikroorganiczne w płynie. W celu zachowania przez nas
higieny, we wszelkich miejscach publicznych jak i gospodarstwach domowych, powszechnie
stosuje się mydła w płynie (z uwagi na ich wygodę), dlatego gdyby zamiast tradycyjnych, tzn.
syntetycznych, używać na tak wielką skalę mydeł w płynie, ale zawierających Efektywne
9
F.P. Mau, EM – Niezwykłe rezultaty stosowania…, dz. cyt., s. 38-39.
Tamże, s. 39.
10
9
Mikroorganizmy, to myjąc ręce nie będziemy już obciążać środowiska, lecz nawet będziemy
przyczyniać się do jego regeneracji, gdyż w ten sposób wprowadzimy do niego EM.
Ochrona środowiska z EM11
Źródło zanieczyszczenia staje się punktem wyjścia do oczyszczania
Walka z wszechobecnym zanieczyszczeniem środowiska i odtworzenie zdrowej
przyrody w najszerszym tego słowa znaczeniu jest i pozostanie najważniejszym tematem i
palącym problemem naszych czasów. Nie tylko znane emisje chemiczne zatruwają nasze
gleby, powietrze i wodę, istnieje także „zanieczyszczenie przez mikroorganizmy”: wzrost
gospodarczy, przyrost ludności, związane z tym problemy z higieną i używane w związku z
tym środki dezynfekujące mnożą liczbę mikroorganizmów, które bujnie rozwijają się w
utlenionym środowisku. Te szkodliwe mikroorganizmy uczestniczą w powstawaniu chorób,
powodują, że rośliny i zwierzęta są atakowane przez szkodniki i że postępuje ogólne
zanieczyszczenie środowiska, że rdzewieje żelazo, tworzywa sztuczne się zużywają, a
budynki przedwcześnie się starzeją. Razem z innymi substancjami podnoszą stopień
zanieczyszczenia środowiska i zwiększają zagrożenie związane z substancjami chemicznymi i
metalami ciężkimi w glebie. Wraz ze stosowaniem EM można temu zapobiec i ograniczyć
rosnące rozprzestrzenianie się tych degeneratywnych mikroorganizmów. Dlatego ważne jest,
by umożliwić i wspierać rozprzestrzenianie EM w szerokim wymiarze. Kiedy EM w pełni
rozwinie swoje możliwości, łatwo będzie zahamować wzrastające zanieczyszczenie i proces
ten będzie mógł być nawet odwrócony. Na końcu tej drogi czeka nas czyste środowisko
naturalne.
Każdy spożytkowany litr EM to praktyczna ochrona środowiska
Co może zrobić pojedynczy człowiek w obliczu gigantycznego globalnego
zanieczyszczenia środowiska?
Bez wątpienia u nas, w Niemczech, istnieje ogromna potrzeba brania aktywnego
udziału w ochronie środowiska, bo nigdzie na świecie z takim zaangażowaniem nie zbiera się
i nie sortuje śmieci. Ludzie chcą zrobić coś konkretnego w swoim bezpośrednim otoczeniu,
dopiero w drugim rzędzie motywację stanowią pieniądze. W technologii EM jest mnóstwo
przykładów, gdzie w najprostszy sposób spotykają się ekologiczne, ekonomiczne, zdrowotne,
środowiskowe i polityczne korzyści. Wspomniany recykling własnych kuchennych odpadków
organicznych jest tego przykładem. Nawet jeśli ktoś robiłby to i wyrzucał samodzielnie
wyprodukowane EM bokashi do pojemnika z odpadami organicznymi, to zawsze w wiaderku
po bokashi miałby płyn, który mógłby wlewać do odpływów w domu, gdzie EM zadziałałby
jako starter i stamtąd rozpoczęłaby się długa droga oczyszczania.
Oczyszczanie wody
Na tej samej drodze, na której zanieczyszczone zostały nasze wody, jeziora, rzeki i
oceany, można je teraz oczyścić; oczyszczenie i uzdrowienie można osiągnąć tymi samymi
krokami, tj. jeśli będziemy stosować EM wszędzie w indywidualnym gospodarstwie
domowym, jeśli będziemy go dodawać do wody do kąpieli, wlewać do pralki i zmywarki, do
toalety itd. W ten sposób przez wszystkie odpływy Efektywne Mikroorganizmy dostałyby się
11
Tamże, s. 187-195.
10
w odpowiedniej ilości do dość ciepłych kanałów ściekowych, w których miałyby dużą ilość
pożywienia, dzięki czemu szybko mogłyby się mnożyć. W kanałach zbiorczych spotykałyby
się z Efektywnymi Mikroorganizmami z innych gospodarstw domowych, wpłynęłyby do
strumieni i rzek, gdzie działałyby dalej – i w końcu docierałyby do mórz. Jeśli wyobrazimy
sobie ten ruch jako stały proces, który codziennie rośnie na całym świecie, to oczyszczenie i
uzdrowienie naszych mórz jest tylko kwestią czasu – i stałoby się to szybciej, niż zostały one
zanieczyszczone.
Taki scenariusz wydaje się zbyt prosty i niemalże utopijny. W końcu mówimy o
konieczności takiego rozwoju na całym świecie. Mimo to ta idea jest bardzo atrakcyjna. Bo
każdy litr EM, który trafi do przyrody, może przyczynić się do uzdrowienia całego
środowiska naturalnego.
W międzyczasie powstały zdumiewające projekty oczyszczania wody, w których nie
chodzi o oczyszczanie strumyków czy stawów ogrodowych, lecz o wielkie, po części bardzo
zanieczyszczone rzeki, zatoki morskie, a nawet całe morza śródziemne. Chodzi tu o projekty
w Japonii, (jeszcze) nie w Europie. Rozpoczęcie takich projektów w Europie Środkowej jest
tylko kwestią czasu. Problemy także tutaj są znaczące, nawet jeśli w większości przypadków
można je mieć pod kontrolą. O znaczącej poprawie jednak nie można mówić. Przeciwnie –
znaczenie zdrowej wody coraz głębiej wnika w naszą świadomość, ponieważ problem ten na
całym świecie staje się coraz bardziej palący.
Przykład z Japonii pokazuje, jak można to zrobić i może być dla nas inspiracją do
tego, by w przyszłości realizować takie projekty tutaj, w Europie.
Duży projekt oczyszczania wody z EM został zainicjowany przez przypadek: ścieki z
gospodarstwa rolnego, od dłuższego czasu pracującego z EM, wpływały do leżącej nieopodal
wielkiej zatoki Mikawa w prowincji Aichi. Kiedy w zatoce przed kilkoma laty zasoby rybne
zostały poważnie zmniejszone przez inwazję alg czerwonych, stwierdzono, że szkody w
obszarze, do którego wpływały ścieki zawierające EM, były niewielkie i poziom zasobów
szybko się odtworzył. Po kolejnej inwazji alg opinia publiczna była już na tyle uwrażliwiona,
że nie tylko wiele gospodarstw domowych zaczęło stosować EM, ale w obszarze zatoki
zostały stworzone organizacje wolontariuszy, które postawiły sobie za cel oczyszczenie
zatoki.
Przyłączyły się one do innych organizacji, które podjęły podobne projekty
oczyszczania z EM. W międzyczasie powstała krajowa sieć tych organizacji wolontariuszy,
które za cel przyjęły oczyszczanie największego morza śródziemnego w Japonii, Seto.
Jak to funkcjonuje w praktyce?
Konieczne jest dotarcie możliwie blisko przyczyny zanieczyszczenia, tzn. do
gospodarstw domowych, które powinny regularnie wlewać EM do swoich odpływów, do
fabryk i zakładów rzemieślniczych, z których ścieki wpływają do kanałów i rzek. Ponieważ
jest to dość trudne, regularnie i stale wlewa się EM do rzek, gdzie z biegiem czasu
mikroorganizmy zasiedlają osady w korycie rzeki i stamtąd oczyszczają wodę. W tych
przypadkach używa się dużych ilości EM, dlatego w tym celu stworzono szczególne środki
do fermentacji, które sprawiają, że z jednego litra EM-1 można mieć stukrotnie większe
korzyści. Przy tym robi się użytek z doskonałego produktu odpadu, który w Japonii występuje
w ogromnych ilościach. Codziennie w każdym domu gotuje się ryż, który dokładnie płucze
się przed gotowaniem. Ta woda ryżowa ma wysoką zawartość skrobi, która stanowi bardzo
duże obciążenie dla ścieków komunalnych. Dzięki wykorzystaniu tej wody jako pożywki dla
mikroorganizmów w pojemnikach do fermentacji nie tylko mikroorganizmy mają bezpłatnie,
11
nieograniczoną ilość pożywienia. Zaletą stosowania tej pożywki jest jednoczesna redukcja
ilości ścieków. Ponadto w ten sposób wzrasta zrozumienie ludności do biochemicznych
związków i świadomość ekologiczna. Jednak tam, gdzie to możliwe, powinny o to dbać także
firmy odprowadzające swoje ścieki do rzek. Najczęściej mają one swoje systemy
oczyszczalni, w których mogłyby stosować EM. W ten sposób wstępnie oczyszczone ścieki
byłyby dostarczone do rzeki, gdzie namnożone mikroorganizmy mogłyby kontynuować swoją
pracę.
Utylizacja śmieci
Od lat intensywnie dyskutuje się o tym, co mamy robić z coraz szybciej rosnącymi
górami śmieci. Fakt wzrastającej ilości odpadów doprowadził do podjęcia politycznych
decyzji, m. in. do tego, że zbiera się i sortuje dużą ilość śmieci, ale potem dowiadujemy się,
że zawartość żółtego worka12 i tak ląduje w spalarni śmieci. Jak można rozwiązać problem
śmieci za pomocą technologii EM?
Jeśli wyjdziemy od tego, że Efektywne Mikroorganizmy po krótszym lub dłuższym
czasie zjedzą wszelki materiał organiczny – i w pierwszej kolejności zlikwidują przykry
zapach – to następna myśl jest taka, że należy oddzielać odpadki organiczne od
nieorganicznych. Ponieważ produkty przemiany materii mikroorganizmów zawartych w EM
są cennymi substancjami, zwłaszcza antyutleniaczami, mikroorganizmy zajmują się
organicznymi zanieczyszczeniami na plastiku i innych nieorganicznych materiałach i
wytwarzają znane nam już antyutleniacze. Wszystkie organiczne zanieczyszczenia tych
materiałów są eliminowane i w ten sposób otrzymujemy czysty, wartościowy surowiec.
Metale wyrzucone na śmietnik odzyskują swoją cząsteczkową strukturę, tak że nie są już
utlenione i przez to nie są już trujące dla człowieka i dla środowiska. Kiedy inżynierowie na
poważnie zainteresują się możliwościami, jakie stwarza traktowanie metali EM, to do
opisanych wyżej zalet dojdzie jeszcze wiele innych – na pewno obniżenie obciążeń
finansowych gmin. Stosowanie technologii EM pozwala na utrzymanie wydatków na tym
samym poziomie, podczas gdy ulepszenia na ogół wymagają inwestycji dużych środków.
O tym, jak proste, a mimo to w najwyższym stopniu efektywne może być
zastosowanie EM, świadczy przykład dwóch otwartych wysypisk śmieci na obrzeżach
Bangkoku. EM jest tam przywożony samochodami cysternami i wielkimi wężami gumowymi
wylewany na śmieci. Europejczycy zwiedzający to wysypisko z wielkim zdziwieniem
relacjonują, że nie czuć odoru śmieci mimo panujących tam wysokich temperatur i że ptaki
się nimi nie interesują. Objętość góry śmieci ponadto w widoczny sposób się zmniejsza i nie
dochodzi do zanieczyszczenia wód gruntowych.
Organiczne odpadki, które u nas w przeważającej części wędrują do kompostowni, w
zasadzie powinno się zupełnie inaczej postrzegać – mianowicie nie jako odpady i śmieci,
tylko jako kosztowny surowiec, który wystarczy nieznacznie uszlachetnić, żeby mógł
powrócić do gleby jako cenny surowiec. Wraz z zastosowaniem EM przestaje przerażać myśl
o tym, jakie zapachy będą się unosiły w lecie w okolicy kontenera na odpadki organiczne. A
kiedy wywiezione odpadki organiczne z udziałem EM zostaną przetworzone na EM bokashi,
to będą one stanowiły źródło nawozu o wielkiej wartości, który może być nawet
sprzedawany, jak wykazują przykłady wielu krajów. Także pierwotnie organiczne materiały,
takie jak papier, które nie nadają się już do recyklingu, mają wartość jako składniki tego
12
W ramach niemieckiego zbiorowego programu selektywnej zbiórki odpadów „Das Duale System
Deutschland” (DSD) [tzw. podwójny system] do żółtego worka mogą być zbierane wyłącznie opakowania z
tworzyw sztucznych, metalu i kartonu (opakowania mleka i napojów, opakowania próżniowe) nadające się do
powtórnego przetworzenia i oznaczone „zielonym punktem” (przyp. tłum.).
12
nawozu. Nawet utlenione pozostałości po metalach i inne chemikalia, które pozostały w
papierze po farbie drukarskiej, bez problemu są rozkładane i unieszkodliwiane przez
mikroorganizmy.
Uświadomienie sobie tego, w jak wielu różnorodnych dziedzinach nawet minimalna
dawka EM może być skuteczna, wpływa bardzo zachęcająco. Dobrym przykładem jest
opisane wyżej zbieranie i spryskiwanie EM domowych organicznych odpadków. Dzięki tej
praktyce w pierwszym rzędzie nasze odpadki będą bezpieczne pod względem higienicznym,
ponadto kontenery z pleśniejącą i śmierdzącą zawartością będą należały do przeszłości, a
powstającego przy tym płynu można będzie używać do oczyszczania domowych odpływów i
nawożenia roślin doniczkowych. Dzięki temu będziemy mieli zdrowe gleby, a co za tym
idzie, zdrowe rośliny we własnym ogrodzie i w zieleni miejskiej. Poza tym odciążymy
kompostownie, które przez tlenowe kompostowanie odpadów wytwarzają małowartościowy
nawóz. Tam, gdzie odpadki organiczne są wywożone na wysypisko śmieci albo spalane w
spalarniach, zmniejsza się ilość odpadów. Jeśli pomyślimy o tym, że podczas spalania
domowych odpadków organicznych woda i sól w nich zawarta przyczynia się do
powstawania dioksyn, to każda redukcja codziennie powstających odpadów jest jak
najbardziej pożądana.
Efekt synergii, który jest podstawą mieszanki mikroorganizmów, znajduje
zastosowanie wszędzie. Wszędzie tam, gdzie się stosuje EM, wpływa on pozytywnie na każdą
dziedzinę.
Redukcja obciążenia dioksynami
Dioksyny są związkami chloru, z których kilka jest bardzo trujących. Powstają
podczas spalania odpadków, podczas przetwarzania chlorowanych aromatycznych związków
i podczas wytwarzania pewnych środków chwastobójczych i dezynfekujących. Dioksyny są
rakotwórcze, uszkadzają układ rozrodczy, hamują zdolność do rozmnażania, osłabiają system
immunologiczny i upośledzają funkcje wątroby. Ponieważ mają ponadto zdolność łączenia się
z tkanką tłuszczową, mogą kumulować się np. w organizmie zwierząt. Przez łańcuch
pokarmowy dioksyny zgromadzone w mięsie i rybach trafiają w niebezpiecznych dla zdrowia
dawkach do organizmu człowieka. Ponieważ dioksyny są trudnorozpuszczalne, ich usuwanie
z organizmu trwa 10-12 lat.
Ponieważ problem z dioksynami w Japonii jest jeszcze poważniejszy niż w Europie,
już przed kilkoma laty podjęto próby usunięcia ich podczas spalania śmieci i z obciążonych
nimi gleb z pomocą EM. Przez zastosowanie EM w piecach w spalarniach dioksyny mogą
być zredukowane w ok. 90 %. W tym celu stosuje się EM-1, EM-Z i ceramikę EM-Z.
Rozwiązanie to jest skuteczne, ponieważ antyutleniacze i minerały zawarte w EM i
EM-Z umożliwiają całkowite spalanie w niższych temperaturach. Ponadto różne minerały
zawarte w EM reagują z chlorem, który jest zasadniczym składnikiem dioksyn. Dzięki
ceramice EM-Z osiąga się reakcję absorpcji chloru. Obecnie na Okinawie technologię EM
stosuje się w dwóch spalarniach śmieci, dzięki czemu poziom emisji szkodliwych substancji
jest niższy od przeciętnych wartości obowiązujących w roku 2002. Dzięki technologii EM nie
tylko niewielkim kosztem redukuje się powstawanie dioksyn do prawnie dopuszczalnej
wielkości, ale również odbywa się recykling pozostałości po spalaniu. Jak wspomniałem
wyżej, EM jest także w stanie oczyścić gleby z rolniczych chemikaliów – w tym z dioksyn. W
tym celu stosuje się roztwór EM-A w proporcjach 1:500, który należy wylać na pole w dużej
dawce. Już po 50 dniach dioksyny w 70% ulegną rozkładowi.
13
EM może rozłożyć i unieszkodliwić nie tylko toksyczne substancje chemiczne; jest w
stanie także przeciwdziałać negatywnym skutkom promieniowania radioaktywnego,
statycznej elektryczności i szkodliwemu promieniowaniu elektromagnetycznemu. Jeśli będzie
się go stosować w możliwie szerokim wymiarze, to można oczekiwać, że technologia EM
będzie w stanie rozwiązać większość problemów związanych z globalnym zanieczyszczeniem
środowiska.
Zmniejszanie radioaktywnego obciążenia
Katastrofa w Czarnobylu pociągnęła za sobą wiele ofiar, a jej skutki jeszcze przez
długi czas będą ciężko obciążały ten region. Instytut Radiobiologii Uniwersytetu w Mińsku na
Białorusi razem z instytutem profesora Higi przeprowadził różne badania nad zagadnieniem,
na ile technologia EM jest w stanie zmniejszyć szkody spowodowane promieniowaniem. Przy
tym okazało się wyraźnie, że na polach, na których przez wiele lat stosowano EM,
stwierdzono przeciętnie o 15% mniejszą radioaktywność w porównaniu z polami leżącymi w
ich bezpośrednim sąsiedztwie. Nie poznano dokładnie mechanizmów, które tym rządzą, ale
prof. Higa przypuszcza, że ma to związek ze zdolnością bakterii fotosyntetyzujących do
wykorzystywania promieni Gamma jako źródła energii. Ponadto stwierdzono, że rośliny
uprawiane z EM „wyciągają” z gleby radioaktywność. W ten sposób gleby obciążone
radioaktywnością szybciej mogą być dopuszczone do prowadzenia na nich upraw.
Nawet jeśli tak poważne obciążenia mogą zostać usunięte dopiero po wielu latach, to
pokazuje to niezwykłe możliwości tkwiące w EM, które powinny być dalej badane.
Promieniowanie radioaktywne uwalnia bardzo duże ilości aktywnego tlenu – znane
nam wolne rodniki – które prowadzą do powstawania bardzo wielu chorób i uszkodzeń. Jak
wiemy, mieszanka mikroorganizmów w EM wytwarza silne antyutleniacze, które w
skoncentrowanej formie znajdują się w EM-X. Podczas eksperymentów medycznych na
Białorusi okazało się, że EM-X ma bardzo dobre działanie w ostrych przypadkach
chronicznych uszkodzeń spowodowanych napromieniowaniem. Przyczyną tego jest fakt, że
EM-X wzmacnia system odpornościowy i uaktywnia naturalne mechanizmy obronne
organizmu. Stwierdzono wiele pozytywnych rezultatów, m. in. poprawę parametrów krwi i
wzrost zdolności organizmu do tworzenia antyutleniaczy (aktywność SOD13).
Gospodarka naturalnym obiegiem w przyrodzie
Jak długo w rolnictwie będą stosowane pestycydy i nawozy sztuczne, tak długo będą
uwalniane ogromne ilości wolnych rodników i w ten sposób niebezpieczne staną się dotąd
nieszkodliwe owady i mikroorganizmy. Istnieją na to liczne przykłady. Skutkiem tego jest
konieczność stosowania coraz większych ilości środków chemicznych po to, by osiągnąć
odpowiednio wysokie plony. W ten sposób tkwimy w błędnym kole: rolnictwo, pełniąc swoją
rolę producenta żywności, niszczy środowisko naturalne, rujnuje zdrowie ludzi, a rolnik
odczuwa negatywne skutki stosowania środków chemicznych na sobie samym. Musimy się
wyrwać z tego niszczącego kręgu i zacząć uczestniczyć w gospodarowaniu naturalnym
obiegiem w przyrodzie. Stosowanie EM umożliwia to w pełni. Zdrowa, bogata w składniki
odżywcze gleba rodzi wartościową żywność i jednocześnie oczyszcza powietrze i wody
gruntowe. Ogólny stan zdrowia każdego organizmu żywego staje się o tyle lepszy, o ile
zmniejsza się utlenianie i wzrasta poziom antyutleniania.
13
SOD = dysmutaza nadtlenkowa (przyp. tłum.).
14
Obecnie podejmowane środki w celu ochrony środowiska koncentrują się na utylizacji
odpadów i usuwaniu źródeł zanieczyszczenia. EM natomiast zmienia je w surowce do
ponownego użycia, w materiał, który można zastosować na wiele sposobów. W ten sposób
zaczyna się pozytywny obieg, który stopniowo się rozszerza. Jeśli choć jeden raz siła tkwiąca
w EM w pełni się rozwinie, wytworzony CO2, prowadzący do globalnego ocieplenia, stanie
się bogatym źródłem węgla.
W technologii EM oszczędzająca gospodarka zasobami jednocześnie równa się
oszczędnościom finansowym. Łatwo obliczyć, że rolnik konsekwentnie stosując EM ma także
korzyści ekonomiczne. Zebrano na to wiele dowodów na całym świecie, w tym także pewną
ilość w Europie. Jeśli z powodu stosowania EM rolnik posiadający niewielkie gospodarstwo
nie musi go sprzedawać, przez co zostaje zachowana zdrowa struktura rolna, to służy to
ochronie środowiska naturalnego. Profesor Higa w swoich książkach stale przedstawia
obliczenia, ile pieniędzy zaoszczędzono w najróżniejszych obszarach i – przede wszystkim –
ile pieniędzy mogłoby być zaoszczędzonych. Pieniądze te mogłyby być wydane na inne
istotne cele, na których tradycyjnie się oszczędza, tj. na sprawy socjalne, na szkolnictwo,
ochronę środowiska, sztukę i kulturę. Pozostaje pytanie, na ile nasze społeczeństwo
zapatrzone i wierzące w skomplikowane technologie zaufa tak prostej technologii.
Na szczęście nie tylko w Niemczech i w Europie, lecz także na całym świecie istnieje
wiele małych i dużych inicjatyw dla ochrony przyrody i środowiska naturalnego, które raczej
zyskują na znaczeniu niż na nim tracą. Także ich uwaga coraz intensywniej zwraca się ku
możliwościom, jakie daje technologia EM. W wielu przypadkach technologia ta mogłaby
wspierać ich działania, ponieważ stanowi ona rzeczywistą alternatywę wobec współczesnych
technologii, które marnotrawią zasoby naturalne i niszczą środowisko naturalne.
15