dr inż. Bronisław Szubzda, Instytut Elektrotechniki, Wrocław

Transkrypt

dr inż. Bronisław Szubzda, Instytut Elektrotechniki, Wrocław
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa
Elektrotechnicznego we Wrocławiu
Superkondensatory –
zasada działania i możliwości zastosowań
dr inż. Bronisław Szubzda
Co to jest kondensator
Jest to układ dwóch równoległych przewodników prądu elektrycznego
odizolowanych od siebie cienką warstwą materiału nieprzewodzącego
– dielektryka.
Układ ten posiada własność gromadzenia ładunków elektrycznych
wykorzystując wzajemne przyciąganie się ładunków o przeciwnych
znakach.
Pojemność kondensatora (ilość zgromadzonego ładunku
elektrycznego) jest tym większa, im większa jest powierzchnia
sąsiadujących z sobą przewodników S (okładek kondensatora) oraz
im mniejsza jest grubość oddzielającego je dielektryka d.
S
C 
d
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
2
Elektryczna warstwa podwójna
Wymiar d
2 - 10 Å
<1nm
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
3
Elektryczna warstwa podwójna
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
4
Model superkondensatora
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
5
Porównanie
bateria - superkondensator
1000
Gęstość energii Wh/kg
o gniwa
pa liwowe
100
ri e
e
ba te j on aln
c
n
we
k on
1 godzina
1 sekunda
10
10 godzin
su pe rko ndensato ry
1
0,03 sekundy
0,1
ko ndensatory
konwen cjon alne
0,01
10
100
1000
10000
Gęstość mocy (W/kg)
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
6
Korzyść z zastosowania
Moc wyjściowa źródła zasilania może
zostać dostosowana do zapotrzebowania
średniego zamiast maksymalnego
6
5
P [a.u.]
4
3
2
Pmaks.
1
0
0
30
60
90
120
150
Pśr.
t [a.u.]
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
7
Bateria - superkondensator
 superkondensator dostarcza zmagazynowaną energię
w momencie zwiększonego obciążenia,
 czas pracy baterii może być przedłużony nawet
pięciokrotnie1,
 możliwość rekuperacji energii hamowania.
superkondensator
bateria
1CSIRO
odbiornik
Energy Technology, 2002
BATERIE:
+ bardzo duża gęstość energii,
- niska żywotność,
- niska moc impulsowa.
SUPERKONDENSATORY:
+ wysoka gęstość energii,
+ wysoka moc impulsowa,
+ obiecująco niska cena,
+ wysoka żywotność, liczba cykli.
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
8
Michelin Hy-Light
• Masa 850 kg
silniki napędowe
• Paliwo: wodór i tlen (ogniwo PEMFC)
• Moc ogniwa paliwowego – 30 kW
elektronika
sterująca
ogniwo
paliwowe
• Zespół superkondensatorów dostarczyć
może 32-45 kW podczas 14-20
sekundowego przyspieszania
• 2 silniki elektryczne napędzające
przednie koła
• Prędkość maksymalna 130 km/h
wysokociśnieniowy
zbiornik wodoru
wysokociśnieniowy
zbiornik tlenu
• Zasięg 400 km przy stałej prędkości
80km/h
• Przyspieszenie 0-100km/h: poniżej 12s
pojemność:
29 F
układ magazynowania energii:
zespół
masa: 53
kgsuperkondensatorów
• Rekuperacja energii podczas hamowania
• Zerowa emisja zanieczyszczeń
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
9
Airbus A380
Awaryjne zasilanie systemów
bezpieczeństwa (drzwi, trapy
ewakuacyjne).
Door and Slide Management
System (DSMS)
„Układy bazujące na superkondensatorach są lżejsze niż akumulatorowe, a także są
bardziej niezawodne, […] w przypadku awarii głównych systemów, przez osiem
godzin przechowują energię niezbędną do zasilenia modułów wykonawczych. […]
nie wymagają okresowych czynności konserwacyjnych, a ich zwarta konstrukcja
i ilość cykli ładowania-rozładowania […] sprawia, że mogą być użytkowane przez
wiele lat bez wymiany.”
Dr. Wolfgang Helbach, managing director of Diehl Luftfahrt Elektronik
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
10
Skuter Hy-IEL
Szybkość maksymalna 30 km/h
Zasięg 50 km
1
2
3
4
6
–
–
–
–
–
ogniwo paliwowe,
zbiornik sprężonego wodoru,
sprężarka powietrza,
superkondensator, 5 – akumulator,
panel sterujący.
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
11
Elektrolity
Elektrolity wodne Elektrolity organiczne
H2SO4 – H2O
Et4NBF4 - Acetonitryl
0,6 – 0,7 V
2,2 – 2,7 V
ok. 1 S/cm
ok. 0,02 S/cm
Maksymalna
pojemność
250 – 300 F/g
150 – 250 F/g
Charakterystyka
Tańsze
Bezpieczne
Wyższy koszt
Niebezpieczne
Napięcie pracy
Przewodnictwo
elektryczne
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
12
Zgromadzona energia
Ilość energii zgromadzonej w superkondensatorze jest proporcjonalna
do jego pojemności i do kwadratu napięcia(!)
C1
C2
R
1
1
1


C C1 C 2
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
13
Elektrolity
Elektrolity wodne Elektrolity organiczne
H2SO4 – H2O
Et4NBF4 - Acetonitryl
0,6 – 0,7 V
2,2 – 2,7 V
ok. 1 S/cm
ok. 0,02 S/cm
Maksymalna
pojemność
250 – 300 F/g
150 – 250 F/g
Charakterystyka
Tańsze
Bezpieczne
Wyższy koszt
Niebezpieczne
Napięcie pracy
Przewodnictwo
elektryczne
Instytut Elektrotechniki
Oddział Technologii i Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego we Wrocławiu
14