1 — Technopolityka Nowe zjawiska w polityce xxi wieku

Technopolityka
Nowe zjawiska
w polityce
xxi wieku
Ogólnopolska konferencja naukowa z serii
Problemy Demokracji
Akademia Ignatianum
2 czerwca 2015
Nie ulega wątpliwości, że we współczesnych
systemach politycznych dokonuje się swoista
rewolucja, związana z wykorzystaniem nowoczesnych technologii administracyjnych, komunikacyjnych i multimedialnych. Paradoks
polega na tym, że, z jednej strony, rewolucja
ta daje niemal nieograniczone możliwości upowszechniania się idei demokracji bezpośredniej,
a z drugiej — przynosi pewne zagrożenia, których ograniczanie jest również zapośredniczone
w efektach pancyfryzacji. Ten aktualnie zacieśniający się splot polityki i technologii wymaga
pogłębionego namysłu, do którego serdecznie
zapraszamy całe środowisko naukowe.
Organizatorem konferencji jest Katedra
Socjologii Polityki Instytutu Politologii Akademii
Ignatianum. Instytut Politologii Akademii
Ignatianum jest jednostką naukowo-dydaktyczną, w której ramach są prowadzone badania naukowe oraz realizowane kursy w zakresie nauk
o polityce, polityki publicznej oraz administracji.
W Instytucie zatrudnionych jest ponad 40 pracowników naukowych prowadzących badania
i zaangażowanych w liczne projekty krajowe
oraz międzynarodowe. Istotną częścią funkcjonowania Instytutu jest również współpraca
z otoczeniem społeczno-gospodarczym, która
umożliwia tworzenie lepszej jakości programów
studiów oraz powiązanie badań naukowych
z potrzebami rynku.
Na strukturę Instytutu Politologii składa
się siedem katedr oraz jeden zakład: Katedra
Stosunków Międzynarodowych
• Katedra Historii Polityki
• Katedra Teorii i Filozofii Polityki
• Katedra Socjologii Polityki
• Katedra Współczesnych Systemów
Politycznych
• Katedra Myśli Politycznej
• Katedra Polityki Publicznej
i Administracji
• Zakład Antycznej Myśli Politycznej
Serdecznie zapraszamy do współpracy!
ignatianum.edu.pl/instytut-politologii
—1—
Program
13.00—14.00 Przerwa na obiad (sala 102)
14.00—15.30 Sesja 2a
Politycy na portalach
społecznościowych
(sala 412)
14.00—15.30 Sesja 2b
Nowe regulacje prawne i
bezpieczeństwo cyberprzestrzeni
(sala 501)
Moderator: dr Konrad Oświecimski
Moderator: mgr Tomasz Grabowski
dr hab. Leszek Porębski (agh, Kraków), Co dalej z elektroniczną administracją?
1. mgr Kamil Pluta (uwr, Wrocław), Media
społecznościowe. Nowy kanał komunikacji politycznej
1. mgr Justyna Cywoniuk (uł, Łódź), Współczesne
zagrożenia cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej
9.30—11.00 Panel dyskusyjny (Aula)
Nowe media i nowe technologie w świecie polityki — szansa czy zagrożenie?
2. mgr Krzysztof Nowak (uj, Kraków), Facebookowa
walka o samorządy
3. dr Katarzyna Brzoza (uś, Katowice), Polskie
posłanki vii kadencji Sejmu w sieci internetowej
2. mgr Dariusz Stolicki (uj, Kraków), Prawne
i polityczne aspekty reformy systemu nadzoru nad
przydzielaniem nazw i adresów internetowych
zaproponowanej przez administrację Baracka Obamy
4.mgr Kinga Karasek-Kędzior (agh, Kraków),
Fotografia polityczna na Facebooku. Wykorzystanie
grafiki przez partie polityczne jako realizacja funkcji
kreowania wizerunku politycznego
3. mgr Piotr Nowak (uwr, Wrocław), Cyberterroryzm
a art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego
8.30—8.45 Otwarcie Konferencji (Aula)
Przywitanie Uczestników i Gości Konferencji przez Kierownika Katedry Socjologii Polityki Instytutu Politologii
Akademii Ignatianum prof. dr. hab. Tadeusza Borkowskiego
8.45—9.30 Wykład inauguracyjny (Aula)
Moderator: dr Mirosław Lakomy
Uczestnicy:
prof. dr hab. Janusz Mucha (agh, Kraków)
prof. dr hab. Tomasz Goban-Klas (wszib, Kraków)
dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo) (uj, Kraków)
11.00—11.30 Przerwa na kawę (sala 102)
11.30—13.00 Sesja 1a
Przemiany partii politycznych
(sala 412)
11.30—13.00 Sesja 1b
E-administracja publiczna
(Aula)
Moderator: prof. dr hab. Tadeusz Borkowski
Moderator: dr hab. Leszek Porębski
1. dr Agnieszka Walecka-Rynduch (up, Kraków),
„Piraci” i „Anarchiści” — miejsce partii online
w niemieckim systemie politycznym
1. dr Piotr Feczko (ka, Kraków), Koncepcje współczesnego governance a e-administracja publiczna
2. dr Beata Nuzzo (ai, Kraków), E-administracja
w sferze gospodarczej na przykładzie elektronicznych
zamówień publicznych — doświadczenia polskie
i włoskie
2. dr Sabina Olszyk (up, Kraków), Polska Partia
Internetowa (ppi) — model partii przyszłości czy
polityczna efemeryda?
3. mgr Anna Gondek (uj, Kraków), „Cyberkorwinizm”.
W jaki sposób nowe technologie wspierają ideologię
konserwatywno-liberalną?
4.dr hab. Wojciech Ziętara (umcs, Lublin),
Europejskie fundacje polityczne. Nowy podmiot
europejskiego systemu partyjnego
3. mgr Kamil Glinka (uwr, Wrocław), E-administracja
czy e-strategia wyborcza? Media społecznościowe
w procesie komunikowania się dużych miast Dolnego
Śląska z otoczeniem
4.dr Daria Arkuszewska (uz, Zielona Góra),
E-administracja a rejestracja pojazdu w teorii
i praktyce
—2—
15.30—17.00 Sesja 3a
Zachowania polityczne
w Internecie
(sala 412)
15.30—17.00 Sesja 3b
E-strategie wyborcze
(sala 501)
Moderator: dr Marcin K. Zwierżdżyński
Moderator: dr Aleksandra Pohl
1. mgr Łukasz Jędrzejski (umcs, Lublin), Działalność
grupy Anonymous jako przejaw działań ruchu
haktywistycznego
2. mgr Katarzyna Stelmach (uś, Katowice),
Propaganda polityczna w polskim Internecie: analiza
dyskursu propagandowego na stronach prezydenta,
premiera, wybranych ministerstw i partii politycznych
(ix, xi 2014)
3. dr Radosław Zyzik (ai, Kraków), Błędy poznawcze
w polityce. Blaski i cienie
1. dr Monika Kaczmarek-Śliwińska (pk, Koszalin),
Dyskurs polityczny w mediach instytucjonalnych
i społecznościowych w kampanii wyborczej
2. mgr Paweł Stępień (uł, Łódź), Kampanie wyborcze
na poziomie lokalnym w kontekście wykorzystywania
e-strategii
3. mgr Weronika Górnicka (uz, Zielona Góra),
„Hashtagrevolution”. Wykorzystanie mediów
społecznościowych w kampanii wyborczej
w Hiszpanii w 2011 roku
17.00—17.15 Zamknięcie Konferencji (sala 412)
Pożegnanie Uczestników i Gości Konferencji przez Kierownika Katedry Socjologii Polityki Instytutu Politologii
Akademii Ignatianum prof. dr. hab. Tadeusza Borkowskiego
—3—
Sesja 1a
Przemiany partii politycznych
Moderator: prof. dr hab. Tadeusz Borkowski
Streszczenia
referatów
dr Agnieszka Walecka-Rynduch
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
[email protected]
„Piraci” i „Anarchiści” — miejsce partii online
w niemieckim systemie politycznym
Przedmiotem analizy są strategie komunikacji politycznej dwóch pozaparlamentarnych partii politycznych w Niemczech: Partii
Piratów (Piraten Partei) oraz Niemieckiej
Anarchistycznej Partii Pogo (Anarchistische
Pogo-Partei Deutschlands).
Koncepcje związane z zastosowaniem wirtualnej, elektronicznej demokracji zaprzątają umysły zarówno naukowców (politologów,
socjologów, informatyków, historyków, ekonomistów), jak i zwykłych obywateli, uwikłanych w rozważania na temat swojego miejsca
i roli w postnowoczesnych społeczeństwach.
Obywatele ci tworzą pokolenie, określane mianem „Pokolenia Web 2.0”. Techno-rewolucja w
krótkim czasie zmieniła stosunkowo statyczną funkcję partii z programowo-informacyjnej
na model interaktywny, dający uczestnikom
możliwość tworzenia strumieni informacyjnych
w czasie rzeczywistym.
Niemieccy Piraci swego czasu wstrząsnęli niemiecką sceną polityczną, zmieniając
myślenie na temat uprawiania polityki online.
Pokazali, że jest to z jednej strony odpowiednie miejsce dla uprawiania demokracji (tyle że
nowej jakości, tzw. demokracji hybrydowej),
jak i do kontestacji władzy. Z kolei anarchiści,
pod warstwą cynizmu i żartu, zadają Niemcom
istotne pytania na temat uprawiania polityki
państwowej.
Celem wystąpienia jest wielowarstwowa
analiza, skupiająca się na płaszczyźnie promocji wizerunku partii w sieci — praktycznym
zakresie partyjnego public relations, analizie
haseł i sloganów wyborczych. Jest to działanie interesujące, ponieważ o ile w obszarze
wizerunkowym i komunikacji networkingowej
partie te kontestują władzę, o tyle w płaszczyźnie rywalizacji politycznej prezentują się jako
formacje zdolne do tego, aby być partnerem
w rywalizacji w wyborach do Bundestagu. Ta
niespójność i specyficzne ścieżki promocji medialnej partii wydają się godnym uwagi aspektem badawczym.
—5—
dr Sabina Olszyk
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
[email protected]
Polska Partia Internetowa (ppi) — model partii
przyszłości czy polityczna efemeryda?
Wykorzystanie technologii informatycznych
w działalności politycznej stanowi współcześnie
naturalne zjawisko. Liderzy polityczni tradycyjnych ugrupowań partyjnych na szeroką skalę
wykorzystują Internet m.in. jako sposób szybkiej
komunikacji z wyborcami oraz jako narzędzie
promocji własnych podmiotów. Pojawiają się
jednak próby odejścia od dotychczasowych
form funkcjonowania partii politycznych i przeniesienia ich w wymiar wirtualny, sieciowy, pozbawiony nadmiernego formalizmu i biurokratyzmu oraz hierarchiczności, a umożliwiający
obywatelom w szybki i prosty sposób udział
w życiu politycznym.
Próbą stworzenia takiej platformy, integrującej środowisko internetowe wokół istotnych
dla kraju kwestii politycznych, na której każdy
ma prawo do wypowiedzi i zabiegania o poparcie dla swojego zdania, jest partia działająca w Internecie — Polska Partia Internetowa
(ppi). Czy jest to nowe, nieuchronne oblicze
demokracji xxi wieku, realizujące model demokracji bezpośredniej w czystej postaci, czy
zwyczajna utopia?
mgr Anna Gondek
Uniwersytet Jagielloński
[email protected]
„Cyberkorwinizm”. W jaki sposób nowe technologie
wspierają ideologię konserwatywno-liberalną?
Janusz Korwin-Mikke to jedna z barwniejszych, ale równocześnie najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiej sceny politycznej.
W życiu publicznym pojawił się w latach 60.
xx wieku. Zawsze ubrany w garnitur i muszkę,
niezmiennie głoszący ideologię konserwatywnego liberalizmu i krytykę socjalizmu. Kolejne
porażki w wyborach prezydenckich i parlamentarnych sprawiały, iż w opinii publicznej często
uchodził za nieszkodliwego fanatyka. Sytuacja
uległa zmianie w roku 2014 za sprawą wyborów do Parlamentu Europejskiego, w których
eurosceptyczny Kongres Nowej Prawicy jkm
zdobył 7,15% głosów. Główną kategorią wiekową, która przyczyniła się do sukcesu jkm była
młodzież. Partia, w grupie wyborców 18-25 lat,
zdobyła aż 28% poparcie (ipsos dla tvn24).
Chociaż ugrupowanie nie powtórzyło sukcesu
w wyborach samorządowych, a nieporozumienia wewnątrz partii doprowadziły do rozłamu,
to wydaje się, iż popularność jkm wśród młodych ludzi nie spada — zwłaszcza w Internecie.
Kuce Janusza Korwin-Mikkego — czyli zwolennicy partii nieuprawnieni do głosowania
—6—
— prowadzą w Internecie akcje „masakrowania
lewaków”. Angażują się w nią zresztą również
pełnoletni wyborcy. Memy z jkm zyskują wielką
popularność. Działalność partii jest widoczna
głównie w Sieci. Jak zauważa Piotr Zaremba,
„wiele rzeczy zamawianych w innych ugrupowaniach za pieniądze powstaje [w partii jkm]
z sympatii dla Korwina” (Zaremba 2014: 31).
W moim wystąpieniu chciałabym spróbować odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób
nowe technologie przyczyniają się do popularyzacji skrajnych ideologii, takich jak np. poglądy Janusza Korwin-Mikkego. Czy „Korwin-Krul”
byłby obecny na scenie politycznej, gdyby nie
Internet? Internetowa działalność ruchów prawicowych stanowi temat planowanej przeze
mnie pracy doktorskiej, dlatego chętnie podejmę dyskusję na ten temat z innymi uczestnikami konferencji.
dr hab. Wojciech Ziętara
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
[email protected]
Europejskie fundacje polityczne. Nowy podmiot
europejskiego systemu partyjnego
Powstanie i rozwój think tanków, definiowanych jako organizacje badawczo-eksperckie, dążące do wywierania wpływu na proces
decyzyjny w polityce, przypadł na ii połowę
xix wieku. Tego typu organizacje rozwinęły się przede wszystkim w usa, a następnie
w Wielkiej Brytanii. W państwach anglosaskich
mniejszą rolę odgrywały think tanki stowarzyszone z partiami politycznymi, aczkolwiek tego
typu przypadki miały miejsce, by wspomnieć
jeden z najbardziej znaczących i najbardziej
rozpoznawalnych, czyli relacje Towarzystwa
Fabiańskiego i Partii Pracy.
Dopiero niemiecki system partyjny, odbudowywany po zakończeniu ii wojny światowej, wprowadził trwałe rozwiązanie, kooperacji dwóch podmiotów: z jednej strony partii
politycznej, a z drugiej fundacji politycznej.
W związku z powyższym pojawiły się pytania
o miejsce, funkcje i znaczenie fundacji politycznych. Te pytania należy stawiać ponownie,
ponieważ model niemiecki został implementowany na poziom europejski i obecnie europejskie partie polityczne zostały zobligowane
do tworzenia własnych fundacji politycznych.
Równolegle trwa proces implementowania niemieckich rozwiązań, np. do Polski, jakkolwiek
wciąż nie przyjęto projektu ustawy o fundacjach
politycznych. Jednak analiza sytuacji politycznej pozwala na postawienie tezy zakładającej
przyjęcie tego typu rozwiązania.
Uważam, że jakakolwiek analiza europejskiego systemu partyjnego nie będzie wartościowa,
jeśli będzie pominięta analiza europejskich fundacji politycznych. Być może w obecnej chwili
nie jest to jeszcze nazbyt dobrze zarysowane, jednak to tylko kwestia czasu. W związku
z powyższym, chciałbym zastanowić się nad
nowymi funkcjami partii politycznych. Na ile
fundacje polityczne przejmują funkcje dotychczas zarezerwowane dla partii, a tym samym na
ile zmienia się rola samych partii politycznych?
—7—
Sesja 1b
E-administracja publiczna
oraz z systemów umożliwiających prowadzenie licytacji oraz aukcji elektronicznych. Tym
niemniej, aby wykorzystać w pełni korzyści, jakie niesie jednolity rynek cyfrowy, proces przekształcania zamówień publicznych w kompleksowe e-zamówienia, odbywający się zarówno
na płaszczyźnie prawnej (tworzenie podstaw
prawnych dla środków elektronicznych w procesie udzielania zamówień publicznych), jak
i organizacyjnej (udostępnianie narzędzi wspierających ten proces), musi być kontynuowany.
Moderator: dr hab. Leszek Porębski
mgr Kamil Glinka
dr Beata Nuzzo
Akademia Ignatianum w Krakowie
[email protected]
E-administracja w sferze gospodarczej na
przykładzie elektronicznych zamówień
publicznych — doświadczenia polskie i włoskie
E-administracja oraz jednolity rynek cyfrowy uznawane są za podstawowe elementy nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki
ue. W związku z tym podejmowane są szeroko zakrojone działania mające na celu cyfryzację rozmaitych obszarów społeczno-gospodarczych, w tym sektora zamówień publicznych.
Zastosowanie nowych technologii przyczynia
się do usprawnienia procesu dokonywania zamówień publicznych, pozwala na zaoszczędzenie czasu i redukcję kosztów oraz prowadzi do
modernizacji i odbiurokratyzowania administracji publicznej. Stąd też Komisja Europejska
podjęła działania zmierzające do doprowadzenia do przekształcenia zamówień klasycznych
w kompleksowe e-zamówienia, widząc w nich
szansę na zasadnicze przeformułowanie sposobu organizacji i funkcjonowania administracji publicznej.
Koncepcja kompleksowych e-zamówień
oznacza wykorzystanie elektronicznych
środków komunikacji oraz elektronicznego
przetwarzania transakcji przez organizacje
z sektora publicznego przy zakupach towarów
i usług lub udzielaniu zamówień na roboty budowlane, od momentu publikacji ogłoszenia do
momentu dokonania płatności. Tak rozumiane
e-zamówienia potrzebują dla swego funkcjonowania zmodernizowanych ram prawnych
i tym właśnie prawnym aspektom funkcjonowania elektronicznych zamówień publicznych
w Polsce i we Włoszech poświęcony będzie
referat.
Zarówno polskie, jak i włoskie prawo zamówień publicznych przewidują obecnie rozmaite
formy wykorzystywania narzędzi elektronicznych, umożliwiając zainteresowanym podmiotom posługiwanie się nimi na rozmaitych etapach realizowanego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Mają oni m.in. możliwość korzystania z teleinformatycznych sposobów uzyskiwania i przekazywania informacji
—8—
Uniwersytet Wrocławski
[email protected]
E-administracja czy e-strategia wyborcza? Media
społecznościowe w procesie komunikowania się
dużych miast Dolnego Śląska z otoczeniem
Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ang. ict) coraz częściej decyduje o dynamice procesu komunikowania się jednostek samorządu terytorialnego z otoczeniem,
zarówno zewnętrznym (turyści, inwestorzy, studenci itd.), jak i wewnętrznym (mieszkańcy).
W wypadku dużych miast, które dysponują
odpowiednimi zasobami finansowymi i organizacyjnymi, skala i zakres wykorzystania ict
są największe. Wraz ze wzrostem liczby użytkowników Internetu rośnie liczba oficjalnych
(miejskich) kont i profili w mediach społecznościowych (ang. social media). Prowadzone
i na bieżąco aktualizowane przez pracowników urzędów miejskich wpisują się w koncepcję e-administracji 2.0 i charakterystycznej dla
niej relacji: urząd-obywatel (opartej na dwustronnym, swobodnym przepływie informacji).
Głównym celem referatu jest analiza roli
i znaczenia wybranych mediów społecznościowych (Facebook, YouTube, Twitter, blog)
w procesie komunikowania się z otoczeniem
wewnętrznym trzech dużych miast Dolnego
Śląska: Wrocławia, Wałbrzycha i Legnicy. Na
potrzeby referatu przyjmuje się tezę o różnicy
pomiędzy oficjalnymi (deklarowanymi) a rzeczywistymi (realnymi) celami wykorzystania social
media przez pracowników urzędów badanych
miast. Zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę tzw.
okres wyborczy i aktywność promocyjną ubiegających się o reelekcję prezydentów: Rafała
Dutkiewicza (Wrocław), Romana Szełemeja
(Wałbrzych) i Tadeusza Krzakowskiego (Legnica)
w 2010 i 2014 roku.
Analiza zawartości oficjalnych kont i profili
Wrocławia, Wałbrzycha i Legnicy pozwoli na
weryfikację sformułowanej tezy. Pokaże, czy
social media służą m.in. informowaniu o działalności urzędów, kształtowaniu poczucia identyfikacji mieszkańców z miastem (zgodnie z oficjalnymi dokumentami strategicznymi), czy też
wpisują się w proces samorządowej rywalizacji
w okresie wyborów. Pozwoli na zarysowanie
wąskiej granicy pomiędzy e-administracją 2.0
a e-strategią wyborczą, którą realizuje każdy
ubiegający się o reelekcję prezydent miasta.
—9—
dr Piotr Feczko
Krakowska Akademia
[email protected]
Koncepcje współczesnego governance
a e-administracja publiczna
We wprowadzeniu autor przedstawi istotność związków między dzisiejszym public governance a elektronicznym wymiarem administrowania publicznego. Następnie dokona
prezentacji genezy i ogólnych założeń współczesnej postaci governance (także porównawczo do new public managment oraz koncepcji biurokracji Maxa Webera). Kolejno, omówi
szczegółowe idee public governance, dla których szczególnie użyteczna może być e-administracja publiczna (na przykładzie ujęcia
governance przez Marka Bevira). Potem przedstawi instytucję prawną budżetu partycypacyjnego jednostki samorządu terytorialnego
w Polsce (będącej zastosowaniem koncepcji
public governance). Następnie dokona prezentacji przykładów budżetów obywatelskich (tj.
partycypacyjnych) — w Krakowie i Warszawie,
które stanowią egzemplifikacje wykorzystania
możliwości elektronicznego wymiaru administrowania publicznego w polskiej samorządności terytorialnej.
Ostatecznie, autor wyciąga wniosek o istotnej użyteczności elektronicznych technologii
administrowania publicznego dla zastosowań
idei współczesnego public governance. Intencją
referenta jest prezentacja aktualnych, wiodących koncepcji nauki światowej właściwych
tematowi, które znajdują także pewne odzwierciedlenie w praktyce polskiego prawa administracyjnego. Interdyscyplinarny referat dotyczy
zakresów nauk: prawa administracyjnego, nauki
administracji, zarządzania publicznego i nauk
o polityce publicznej.
dr Daria Arkuszewska
Uniwersytet Zielonogórski
[email protected]
E-administracja a rejestracja pojazdu w teorii i praktyce
Referat ma na celu przedstawienie wad i zalet rozwiązań, które są wprowadzane za pomocą e-administracji w zakresie spraw związanych
z ewidencjonowaniem pojazdów. Każdy pojazd poruszający się po polskich drogach musi
być wpisany do Centralnej Ewidencji Pojazdów
i Kierowców, co obliguje ich właścicieli do rejestracji i zgłaszania wszelkich dokonanych zmian.
W ramach analizy rozpatrzone zostaną kwestie związane z regulacją prawną w tym zakresie oraz ich funkcjonowaniem w praktyce.
Stworzenie przepisów o informatyzacji pociąga za sobą dostosowanie innych aktów prawnych, w tym wypadku głównie Kodeksu postępowania administracyjnego i Prawa o ruchu
drogowym. Stopień wprowadzenia tych zmian
— 10 —
w życie jest istotnym elementem analizy.
Poprawne funkcjonowanie elektronicznej
admi­ni­stracji ma prowadzić do ułatwienia obywatelom kontaktów z urzędami, a także do
przyspieszenia i usprawnienia pracy tych drugich. Wydaje się jednak, że choć istnieją odpowiednie regulacje prawne i rozporządzenia
dotyczące ich wykonania, w praktyce nie musi
to oznaczać samych zalet elektronicznej administracji w omawianym zakresie. Ponadto,
omawiane problemy dotyczą dwóch rodzajów
podmiotów. Pierwszym są urzędy, a drugim
obywatele. Analizie zostaną poddane rozwiązania funkcjonujące pomiędzy urzędami i organami administracji a interesantami.
Sesja 2a
Politycy na portalach
społecznościowych
Moderator: dr Konrad Oświecimski
mgr Kamil Pluta
Uniwersytet Wrocławski i Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych
[email protected]
Media społecznościowe.
Nowy kanał komunikacji politycznej
W zakresie prowadzonej eksploracji zaprezentowana zostanie rola dwóch portali społecznościowych, które w szczególny sposób zakorzeniły się w polskiej codzienności politycznej,
tj. Twittera i Facebooka. Uwzględnione zostaną
ich konstytutywne cechy, uwarunkowania oraz
sposób, w jaki kreują komunikację polityczną na
linii polityk-wyborca. Badany okres dotyczyć będzie lat 2005—2015 (uruchomienie Facebooka
w 2004 roku i Twittera w 2006 roku).
Od 25 lat w Polsce dość intensywnie rozwijane są techniki marketingowe, których celem
jest maksymalizowanie wyniku wyborczego,
jak również efektywna koncentracja opinii publicznej. Kanały dystrybucji populizmu od samego początku dostosowywały się do tranzycji
systemowej i znajdowały swój wyraz zarówno
w programach wyborczych partii politycznych,
jak i wypowiedziach oraz działaniach polityków.
Nowym narzędziem, wcześniej nieistniejącym
w marketingu politycznym i wyborczym, stały
się media społecznościowe. Politycy dostrzegli
w nich potencjał zarówno do komunikowania
politycznego, jak i implementowania populistycznych założeń w ramy społeczne.
Specyficzna rola mediów społecznościowych sprowadza się do kilku istotnych elementów. Po pierwsze, stają się one kanałem dystrybucji populizmu w ramy społeczne w sposób
bezpośredni, co oznacza, że treść przekazywana
przez aktora politycznego bezpośrednio dociera
do odbiorcy przekazu, bez pośrednictwa innych.
Po drugie, istotnym aspektem funkcjonowania
mediów społecznościowych jest szeroki dostęp
do ludzi młodych, którzy są najliczniejszą grupą
uczestniczącą w tego typu mediach. Po trzecie,
media te, w odróżnieniu od innych kanałów
dystrybucji, docierają z przekazem w sposób natychmiastowy. Po czwarte, Twitter i Facebook
stają się nie tylko platformami jednostronnej
komunikacji, lecz wytwarzają przestrzeń bezpośredniego dialogu polityk-wyborca, gdzie
sprzężenie zwrotne w dużej części zauważalne jest od razu.
— 12 —
mgr Krzysztof Nowak
Uniwersytet Jagielloński
[email protected]
Facebookowa walka o samorządy
Tematem referatu jest wizerunek polskich
partii politycznych na portalach społecznościowych (głównie Facebooku). Zasadniczym
punktem oceny będą programy poszczególnych ugrupowań politycznych, rozpatrywane
pod kątem technopolityki. Zbadany zostanie
sposób prezentowania oraz zbieżność treści
programowych umieszczonych na profilach
społecznościowych wybranych regionalnych
komitetów partii z programami przedstawionymi na oficjalnych stronach poszczególnych
partii. Przedmiotem badań są partie zwycięskie
w ostatnich wyborach samorządowych, czyli pis,
po, psl i sld. Ugrupowania te będą rozpatrywane przez pryzmat internetowej kampanii wyborczej z 2014 roku. Podstawowym celem referatu
jest próba ukazania związku pomiędzy treściami
prezentowanymi na portalach społecznościowych a oficjalnym stanowiskiem partii — idąc
dalej, próba określenia wpływu tych portali na
ogólny dyskurs polityczny w Polsce.
Wspólnotowy charakter tego typu portali internetowych wywiera wpływ nie tylko na
wizualną stronę prezentowanych treści, ale
również na wartość merytoryczną przekazu.
Mając na uwadze regionalną specyfikę wyborów samorządowych, obietnice wyborcze poszczególnych wojewódzkich komitetów wyborczych czterech zwycięskich partii zostaną
zderzone z ogólnopolskimi programami tych
partii. Badaniem zostaną objęte zagadnienia
wywołujące największe emocje wśród wyborców, czyli służba zdrowia, rynek pracy, edukacja
i infrastruktura. Biorąc pod uwagę, że punktem
wyjścia do niniejszej analizy są wybory samorządowe, istotne będzie również określenie, jak
poszczególne partie rozumieją kwestię samorządu i samorządności.
dr Katarzyna Brzoza
Uniwersytet Śląski w Katowicach
[email protected]
Polskie posłanki vii kadencji Sejmu w sieci internetowej
Referat rozpoczynają rozważania teoretyczne, opisujące relacje między światem polityki
i mediów. Szczególny nacisk położono na zmiany komunikowania politycznego, zachodzące
pod wpływem rozwijającej się sieci internetowej. Ponadto, zwrócono uwagę na problem
niskiej aktywności kobiet w sferze polityki.
Najważniejsza część referatu to prezentacja wyników autorskich analiz ilościowych
i jakościowych w obszarze funkcjonowania 113
posłanek vii kadencji Sejmu w sieci internetowej
(strony internetowe, blogi, Facebook i Twitter).
Analizowano stopień zaangażowania badanej
grupy posłanek w „wirtualne porozumienie”
— 13 —
z potencjalnym wyborcą. Wskazano na obecne tendencje w zakresie komunikacji politycznej podejmowanej przez posłanki vii kadencji Sejmu z wykorzystaniem nowych mediów.
Porównano okresy, w których powstawały strony internetowe, blogi oraz profile na Facebooku
i Twitterze, poszukując pewnych prawidłowości
w tym zakresie. Zwrócono uwagę na sprzężenia
zwrotne między posłankami a osobami odwiedzającymi ich strony internetowe, blogi oraz
profile na Facebooku i Twitterze. Wskazano na
grupę posłanek szczególnie intensywnie wykorzystujących nowe media w procesach komunikacji politycznej oraz promocji prowadzonej
działalności społeczno-politycznej. Analizy kończą ciekawe wnioski, wraz z najważniejszym:
wirtualna aktywność posłanek vii kadencji
Sejmu jest największa na stronach internetowych oraz Facebooku i Twitterze.
Nowe regulacje prawne
i bezpieczeństwo cyberprzestrzeni
Moderator: mgr Tomasz Grabowski
mgr Kinga Karasek-Kędzior
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
[email protected]
Fotografia polityczna na Facebooku.
Wykorzystanie grafiki przez partie polityczne jako
realizacja funkcji kreowania wizerunku politycznego
Komunikowanie polityczne w procesie
przemian technologicznych nabiera nowego
wymiaru, którym staje się komunikacja zapośredniczona przez komputer. Wiele z funkcji
politycznej komunikacji zostało niejako „poszerzonych” o wymiar internetowy i związany
z nim aspekt interaktywny. Szczególną uwagę
należy poświęcić portalom społecznościowym
i działaniom na nich podejmowanym, dzięki
którym aktorzy polityczni skupiają zainteresowanie audytorium. Do wspomnianych działań
należy publikacja różnorodnych treściowo i typologicznie materiałów.
W swoim wystąpieniu będę chciała uwidocznić, jak fotografie wpływają na wizerunek
aktorów politycznych obecnych na portalu społecznościowym Facebook. Badania zostały przeprowadzone w dwóch etapach — pierwszy w
czerwcu 2012 roku, drugi w marcu 2015 roku —
i obejmują aspekt ilościowy oraz jakościowy.
Sesja 2b
Pod uwagę wziętych zostało sześć partii politycznych posiadających swoich reprezentantów w parlamencie oraz dwie partie pozaparlamentarne. Założeniem analizy było porównanie
dwóch różnych okresów politycznych.
Pierwszy (czerwiec 2012), który był w polityce czasem nie związanym z wyborami, zostanie zestawiony z drugim okresem (marzec
2015), kiedy rozpoczęły się kampanie polityczne
w związku z wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi. Przedmiotem analizy jakościowej były
„zdjęcia w tle” na profilach partii politycznych.
W analizie ilościowej ujęłam fotografie będące
na profilu partii, jak również częstotliwość ich
pojawiania się. Nie ulega wątpliwości, że fotografie umieszczane i jednocześnie adresowane
do potencjalnych wyborców wpływają na wizerunek aktorów politycznych. Publikowanie
zdjęć jest najczęściej używaną funkcjonalnością
badanego serwisu społecznościowego.
— 14 —
mgr Dariusz Stolicki
Uniwersytet Jagielloński
[email protected]
Prawne i polityczne aspekty reformy systemu nadzoru
nad przydzielaniem nazw i adresów internetowych
zaproponowanej przez administrację Baracka Obamy
Jedną z nielicznych scentralizowanych funkcji administracyjnych we współczesnej architekturze Internetu jest tzw. iana (Internet
Assigned Numbers Authority), czyli centralny
rejestr nazw i wartości liczbowych. Jej zadaniem
jest koordynacja przyznawania identyfikatorów,
jak np. nazw domen najwyższego szczebla (tld)
(.com, .net, .edu, etc.) czy adresów ip, aby zapewnić ich unikalność. Funkcja ta ma charakter
przede wszystkim techniczny, ale ma również
potencjalne znaczenie polityczne, umożliwiając
np. globalne blokowanie określonych domen
czy adresów.
Od 1999 roku na podstawie kontraktu
z Departamentem Handlu usa funkcję iana pełni icann — organizacja non-profit zarejestrowana w stanie Kalifornia. Departament Handlu
zachowuje jednak uprawnienia nadzorcze
i okresowo decyduje, czy przedłużyć kontrakt
z icann. Model ten, w którym ostatnie słowo
regulacyjne należy do amerykańskiej administracji, budzi jednak protesty innych krajów,
zwłaszcza (ale nie tylko) spoza grona liberalnych
demokracji, które to kraje chcą poddać icann
kontroli międzyrządowej. W maju 2014 roku
administracja Baracka Obamy wyszła z inicjatywą uniezależnienia funkcji iana od kontraktu
z administracją usa, przy zachowaniu obecnej
niezależności icann od innych rządów. Projekt
ten napotkał jednak na trudności w wypracowaniu nowego modelu kontroli nad działalnością
icann oraz na opór w Kongresie, co doprowadziło do jego przejściowego zablokowania.
Celem referatu jest przedstawienie prawnych i politycznych aspektów omawianego projektu, a w szczególności określenie, czy jest
— 15 —
możliwe zrealizowanie prezydenckiego planu
jednostronnie i bez zgody Kongresu, a jeżeli nie,
to jakich warunków należy oczekiwać ze strony
legislatury federalnej. Przeanalizowane zostaną
również perspektywy przekazania icann kontroli nad funkcją iana przed końcem kadencji
prezydenta Obamy.
mgr Justyna Cywoniuk
Uniwersytet Łódzki
[email protected]
Współczesne zagrożenia cyberprzestrzeni
Rzeczypospolitej Polskiej
Postęp technologiczny, który wywołał proces transformacji jakościowej i przestrzennej
konfliktu, a także fakt istnienia społeczeństwa
informacyjnego, spowodowały znaczny wzrost
zagrożeń wymierzonych przeciwko bezpieczeństwu narodowemu, generowanych w i z cyberprzestrzeni. Mając na uwadze, że od nowoczesnego modelu zarządzania państwem
(w tym wolnorynkowej gospodarki, komponentu militarnego i pozamilitarnego) nie da
się w dzisiejszych czasach odseparować systemów teleinformatycznych, warto przyjrzeć się
monitorowaniu cyberzagrożeń.
Chodzi zwłaszcza o działania organów administracji publicznej, a szczególnie reagowanie na
ataki wymierzone w świecie wirtualnym, które
przynoszą skutki w rzeczywistości. Biorąc pod
uwagę, iż Polska posiada stosowne aspiracje
do pretendowania o miano kraju nowoczesnego i wysokorozwiniętego, referentka skupi się
głównie na regulacjach prawnych odnoszących
się do ochrony interesu narodowego w ramach
cyberprzestrzeni rp oraz analizie działań służb,
instytucji i organów w tym zakresie.
mgr Piotr Nowak
Uniwersytet Wrocławski
[email protected]
Cyberterroryzm a art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego
Tematem wystąpienia będzie analiza sytuacji międzynarodowej, która powstała po
tym, jak w czasie szczytu w Lizbonie Rada
Północnoatlantycka uznała, że ataki cybernetyczne wypełniają znamiona ataku, o którym
mówi artykuł 5 Traktatu Waszyngtońskiego
i umożliwiają zarówno odpowiedź zaatakowanego kraju, jak i są traktowane jako atak na
cały sojusz.
Bezpośrednią odpowiedzią na te ustalenia
było utworzenie Centrum Kompetencyjnego
ds. Obrony Teleinformatycznej (ccdcoe). Jest
— 16 —
to efekt przyjętej w 2008 roku przez nato
Strategii Obrony Cybernetycznej, która stała się
jeszcze bardziej istotna po atakach hakerskich
na Estonię, jednego z członków Paktu. Polska
jest członkiem Centrum od listopada 2011 roku.
W ramach nowej koncepcji strategicznej nato
z 2010 roku przyjęto dokument „Polityka nato
w obszarze cyber-wojny”. Jest to jeden z pierwszych na skalę światową dokumentów łączących bezpieczeństwo państwowe z ramienia
sojuszu wojskowego oraz zagrożenia wynikające z cyberterroryzmu i ataków cybernetycznych.
W ramach wystąpienia autor skupi się na
zagrożeniu, jakie ataki hakerskie oraz cyberterroryzm niosą we współczesnym świecie, w
jaki sposób Internet również został włączony w
procesy sekurytyzacji obok tak podstawowych
elementów, jak społeczeństwo, ekonomia czy
ekologia. Przedstawione zostaną najważniejsze założenia zawarte w ramach ustaleń na
szczeblu Rady Północnoatlantyckiej, dotychczasowa współpraca międzynarodowa państw
członkowskich Paktu oraz dokonana zostanie
ocena podjętych do tej pory działań na rzecz
walki z zagrożeniem cyfrowym.
Sesja 3a
Zachowania polityczne
w Internecie
i styl retoryki Sieci, dzięki czemu możliwe jest
wyodrębnienie i głęboki opis dyskursu propagandowego w Internecie.
Do analizy wybrano 16 internetowych witryn
podmiotów politycznych: najwyższych organów władzy państwowej (prezydent, premier),
administracji publicznej (ministerstwa, których
polityka informacyjna skierowana jest do całego
społeczeństwa, nie tylko do zainteresowanych
grup społecznych i zawodowych) oraz partii politycznych posiadających reprezentację w postaci klubu lub koła w parlamencie obecnej kadencji. W wybranych witrynach analizowano
tekst aktualności (wiadomości) zamieszczanych
w odpowiedniej zakładce w zakresie czasowym:
wrzesień i listopad 2014 roku.
Moderator: dr Aleksandra Pohl
mgr Łukasz Jędrzejski
mgr Katarzyna Stelmach
Uniwersytet Śląski w Katowicach
[email protected]
Propaganda polityczna w polskim internecie:
analiza dyskursu propagandowego na stronach
internetowych prezydenta, premiera, wybranych
ministerstw i partii politycznych (ix, xi 2014)
Podstawowym celem moich badań jest
dokonanie identyfikacji i diagnozy obecności oddziaływań propagandowych w polskim
Internecie, a, co za tym idzie, ustalenie, czy
i w jakim stopniu Internet jest medium sprzyjającym realizacji i rozwojowi oddziaływań propagandowych. Wśród celów cząstkowych znajduje się m.in. identyfikacja politycznych treści
propagandowych w Sieci i obszarów polityki,
których dotyczy oddziaływanie propagandowe.
Realizacja badań nad zaproponowanym obszarem problemowym wymaga zastosowania
szerokiego horyzontu badawczego, który jest
zapewniony poprzez przyjęcie mieszanego podejścia, złożonego z analizy dyskursu i analizy
stref sieciowych. Web sphere analysis, bazując na koncepcji hiperłącza, sprawdza i śledzi
połączenia cyfrowych źródeł, odnoszących się
do lub związanych z centralnym tematem lub
obiektem. Analiza struktury sieci pozwala na
„zmapowanie” wybranego do badania obszaru
sieci, a dzięki zastosowaniu oprogramowania
do obróbki danych z sieci www umożliwia zidentyfikowanie komunikacyjnych sytuacji propagandowych i oszacowanie stopnia obecności
treści propagandowych w badanym obszarze.
Dostarcza także materiału badawczego do
analizy dyskursu — jakościowej techniki, która
traktuje każdą komunikację sieciową jako tekst,
badany w wybranym obszarze przy wykorzystaniu metod zapożyczonych z innych dziedzin:
badań nad komunikowaniem, językoznawstwa
(semiotyki i stylistyki) i psychologii społecznej.
Zastosowanie zaprezentowanej metody pozwala scharakteryzować język nowomedialnej
komunikacji politycznej oraz określić technikę
— 18 —
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
[email protected]
Działalność grupy Anonymous jako przejaw
działań ruchu haktywistycznego
Anonymous — globalna, zdecentralizowana
grupa aktywistów internetowych sprzeciwiająca się ograniczaniu wolności obywatelskich, korupcji, konsumpcjonizmowi, cenzurze, fair use,
katolickiej etyce seksualnej, wpływowi Kościoła
rzymskokatolickiego na życie publiczne czy łamaniu praw zwierząt. W 2012 roku magazyn
„Time” zaliczył ich do 100 najbardziej wpływowych osób na świecie.
Akcje przypisywane grupie są wykonywane
przez pojedyncze osoby lub ich grupy, które
działają pod wspólnym szyldem Anonymous.
Szczyt popularności osiągnęli w styczniu 2012
roku. Celem referatu jest próba przedstawienia
działalności grupy Anonymous. W referacie zostaną poruszone następujące kwestie : 1) próba
zdefiniowania pojęcia haktywizm, 2) geneza ruchu, program ruchu, oraz formy jego działania.
dr Radosław Zyzik
Akademia Ignatianum w Krakowie
[email protected]
Błędy poznawcze w polityce. Blaski i cienie
xxi wiek przyniósł ze sobą dynamiczny rozwój psychologii poznawczej i ekonomii behawioralnej. Jednym z głównych przedmiotów badań
prowadzonych w ramach tych dwóch dyscyplin były badania nad podejmowaniem decyzji
w warunkach niepewności. Doprowadziły one
do wyodrębnienia szczególnej kategorii błędów
popełnianych systematycznie, w sposób przewidywalny i w określonych okolicznościach, które
noszą nazwę błędów poznawczych. Wystarczy
— 19 —
mała zmiana sytuacji decyzyjnej (poprzez tzw.
impulsy), aby przy zachowaniu pozorów braku
nacisku ludzie podejmowali decyzje zgodne
z interesem osób trzecich.
Ta wiedza w rękach odpowiedzialnej władzy
politycznej może służyć za bardzo przydatne
narzędzie zmiany politycznej. Z drugiej strony,
przez brak inwazyjnego charakteru, jest nie tylko bardzo trudna do zidentyfikowania, ale, co
za tym idzie, próby przeciwdziałania jej są niezwykle trudne. Impulsy mogą być wykorzystywane w najróżniejszych celach (od wpływania
na decyzje obywateli dotyczące planów emerytalnych, po zmiany zachowań wyborczych, na
decyzjach o przeszczepach kończąc).
Filozofia polityczna stojąca za koncepcją impulsów, tzw. libertariański paternalizm, zakłada
poprawę jakości podejmowanych decyzji, przy
jednoczesnym zachowaniu ich autonomii decyzyjnej. Niestety, to w zależności od konkretnej
władzy politycznej i jej celów zależy, czy zachowania polityczne obywateli będą modyfikowane na ich korzyść, czy na korzyść administracji
państwowej. Doświadczenia Wielkiej Brytanii,
usa i Polski pokazują, że osiągnięcia nauk psychologicznych i ekonomicznych mogą być w rękach polityków korzystne, ale również szkodliwe dla rządzonych przez nich społeczeństw.
Sesja 3b
E-strategie wyborcze
Moderator: dr Marcin Zwierżdżyński
mgr Weronika Górnicka
Uniwersytet Zielonogórski
[email protected]
„Hashtagrevolution”.
Wykorzystanie mediów społecznościowych
w kampanii wyborczej w Hiszpanii w 2011 roku
Poprzedzającą wybory parlamentarne w 2011
roku kampanię wyborczą w Hiszpanii cechowało pewnego rodzaju novum — użycie na
szerszą skalę mediów społecznościowych.
Dominującym social media był w wypadku
Hiszpanii Twitter, który stał się główną platformą wymiany informacji pomiędzy politykami a społeczeństwem. Celem artykułu jest
zdiagnozowanie przyczyn, scharakteryzowanie
sposobu oraz określenie konsekwencji użycia
tego rodzaju narzędzia dla wizerunku polityków
i polityki w tym państwie.
Przyjmuje się, iż istotny wpływ na działalność w tym segmencie miały cztery czynniki: 1) rozwój mediów społecznościowych i ich
znaczenia w procesie komunikacji społecznej,
2) kampania wyborcza Baracka Obamy z 2008
roku, która stała się wzorem skutecznego wykorzystania social media, 3) użycie mediów społecznościowych w organizowaniu masowych
protestów w maju 2008 roku oraz ich rola w
ukształtowaniu Ruchu Oburzonych, 4) próba
adaptacji polityków hiszpańskich do warunków
dyskursu społecznego opartego na interaktywnej komunikacji z obywatelami. Konsekwencją
tych czterech elementów była wzmożona aktywność nie tylko polityków, ale również wyborców, określona jako #hashtagrevolution.
Zakłada się, iż podjęta w ramach tej kampanii
próba dostosowania się polityków hiszpańskich
do wymogów elektoratu oraz trafienia z przekazem do odbiorców nie zakończyła się sukcesem,
na co wpływ miały dwa czynniki. Pierwszym
z nich było niewłaściwe używanie narzędzia,
jakim są media społecznościowe. Drugim był
zakorzeniony w społeczeństwie hiszpańskim
wizerunek polityka skorumpowanego i nieuczciwego, którego nawet za pomocą social media
nie można było odmienić. Badanie koncentrowało się w szczególności na aktywności liderów
dwóch dominujących partii, Mariano Rajoya
z pp oraz Alfredo Péreza Rubalcaby z psoe, ich
działalności a także na kluczowych wydarzeniach dla partii. Niezwykle istotna będzie w
tym wypadku również ich recepcja oraz reakcja
społeczeństwa.
— 21 —
dr Monika Kaczmarek-Śliwińska
Politechnika Koszalińska
[email protected]
Dyskurs polityczny w mediach instytucjonalnych
i społecznościowych w kampanii wyborczej
Przedmiotem wystąpienia będzie analiza
treści przekazów mediów instytucjonalnych,
mediów własnych partii, stowarzyszeń i kandydatów oraz mediów społecznościowych opublikowanych w okresie samorządowej kampanii
wyborczej (listopad 2014 rok). Analiza przeprowadzona zostanie w odniesieniu do osób kandydujących na urząd prezydenta miasta Koszalina.
Pytania badawcze:
• Czy nowe media są miejscem debaty
publicznej?
• Czy nowe media, wbrew początkowym deklaracjom, posiadają „instytucję” gatekeepera?
• Czy w nowych mediach widoczna jest
agenda-setting?
•
Czy istnieje relacja pomiędzy agendasetting w mediach społecznościowych
a manipulacją?
• Jakie zagrożenia związane są z wykorzystaniem nowych mediów w kampaniach
wyborczych?
Hipotezy badawcze:
• Nowe media, po początkowym okresie
„wolności” od mechanizmów mediów
instytucjonalnych, przyjmują zasady obserwowane wcześniej w świecie offline.
• Sposób dystrybucji treści w nowych mediach wpływa na możliwość dystrybuowania przekazów wyborczych o znamionach manipulacji odbiorców.
mgr Paweł Stępień
Uniwersytet Łódzki
[email protected]
Kampanie wyborcze na poziomie lokalnym
w kontekście wykorzystywania e-strategii
Wykorzystywanie nowych technologii przez
polityków staje się nieodłącznym elementem
kampanii politycznych (również wyborczych).
Zjawisko to nasila się, z jednej strony, z każdą
kolejną elekcją, z drugiej zaś sięga coraz niższych
struktur podmiotów rywalizacji politycznej.
Można to zaobserwować szczególnie na
poziomie lokalnym. Kandydaci wykorzystują
wówczas ten kanał komunikacji często jako
jedyne narzędzie marketingu politycznego.
Motywacją są względnie niskie koszty przeprowadzenia kampanii wyborczych oraz konkretny segment potencjalnego elektoratu. Wierzą
czasem wyjątkowo bezzasadnie w to, że takie
e-strategie wyborcze zapewniają sukces wyborczy. Rzeczywistość jednak nierzadko weryfikuje
— 22 —
owe przecenianie skuteczności e-narzędzi. Co
więcej, ten fenomen paradoksalnie nie słabnie,
a wręcz wzmaga na intensywności.
Celem referatu jest prześledzenie sposobów wykorzystania elektronicznych kanałów
komunikacji politycznej na poziomie lokalnym
w Polsce i ukazanie ich istotności w procesie
wyborczym. Przegląd strategii wyborczych wraz
z ich oceną stanie się punktem wyjścia do stworzenia pewnych konstatacji o charakterze ogólnym, których wartości prospektywne umożliwią określenie nowych kierunków w polityce
xxi wieku.