Ekonomia rozwoju wykład 10 - Geografia, klimat, zasoby - E-SGH
Transkrypt
Ekonomia rozwoju wykład 10 - Geografia, klimat, zasoby - E-SGH
Ekonomia rozwoju wykład 10 - Geografia, klimat, zasoby naturalne, środowisko dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Gospodarka i środowisko • Sprawy związane ze środowiskiem wpływają na rozwój gospodarczy, a rozwój gospodarczy wpływa na środowisko • Ubóstwo i ignorancja mogą prowadzić do nieoptymalnej alokacji zasobów naturalnych (środowiska) • Przykład: Globalne ocieplenie Gospodarka i środowisko Możliwy do długookresowego utrzymania Produkt Narodowy Netto: PNN * = PNB − Dm − Dn gdzie PNN* możliwy do utrzymania w długim okresie PNB Produkt Narody Brutto Dm Amortyzacja zasobów kapitałowych Amortyzacja zasobów naturalnych Dn Zakres degradacji środowiska • Zanieczyszczenie środowiska ma konsekwencje zarówno dla zdrowia, jak i dla produktywności. Na zanieczyszczenia dochodzi do: ▫ Utraty produktywności ziemi (degradacja ziem) ▫ Utrzymywanie się bardzo złych warunków sanitarnych, wynikające z braku czystej wody i kanalizacji ▫ Zbyt duża zależność od paliw kopalnych - skażenie środowiska i powietrza (brak inwestycji w czyste technologie) ▫ Przejadanie zasobów, które mogą zwiększać produktywność (np. spalanie biomasy, która powinna służyć jako nawóz) Ludność, zasoby i środowisko • Uwaga obrońców środowiska – możemy osiągnąć poziom potrzeb, którego nie będziemy w stanie zaspokoić z wykorzystaniem posiadanych zasobów naturalnych • Gwałtowny wzrost populacji spowodował w niektórych regionach ogromne szkody dla środowiska • Możliwość wpadnięcia w pułapkę ubóstwa – pułapkę Malthusiańską Ubóstwo i środowisko • Pomimo, że dewastacja środowiska pojawia się tam, gdzie następuje gwałtowny wzrost ludności, to pierwotną przyczyną jest ubóstwo. • Czynniki sukcesu dla polityki środowiskowej opierają się w znacznym stopniu na prawidłowym adresowaniu problemów ubóstwa: ▫ Prawa własności do uprawianej ziemi ▫ Dostęp do środków na inwestycje ▫ Pomoc instytucjonalna przy efektywnym wykorzystaniu zasobów Wzrost kontra środowisko • Dowody wskazują, że najbardziej niszczycielską działalność dla środowiska prowadzi 1 miliard najbogatszych i 1 miliard najuboższych mieszkańców Ziemi. ▫ Uważa się, że 1 miliard najbiedniejszych niszczy środowisko w takim samym stopniu jak kolejne 4 miliardy • Zwiększenie dochodów jednak wcale nie musi prowadzić do spadku niszczycielskich efektów dla środowiska. Rozwój obszarów wiejskich a środowisko • W krajach słabo rozwiniętych wystąpi w kolejnych latach gwałtowny wzrost popytu na żywność – dziś i tak zasoby gruntów są wykorzystywane ponad miarę • Konieczne jest zwiększenie podaży środków ochronnych dla rolników, a także pomoc w prowadzeniu upraw niewyniszczających środowiska. • Konieczne jest również zwiększenie udziału kobiet w korzystaniu z fachowego doradztwa, gdyż to one często utrzymują zasoby środowiska w ryzach Rozwój miast a środowisko • Ogromne migracje do miast wymuszają bardzo dynamiczną poprawę infrastruktury miejskiej – co rzadko się dzieje w krajach słabo rozwiniętych • W efekcie powstają problemy mieszkaniowe – rozwój faweli, slumsów • W konsekwencji: ▫ pogarsza się stan zdrowia ludności, ▫ dochodzi do wzrostu stłoczenia, co powoduje spadek produktywności mieszkańców Tradycyjne modele związków między gospodarką a środowiskiem • Należy skalkulować korzyści i koszty działań ekonomicznych. • Decyzje podejmowane są przez właścicieli (głównie gruntów). • Prywatna własność środków produkcji wpływa na powstawanie efektów zewnętrznych, które nie są uwzględniane przy decyzji o produkcji. • Wymagają one natomiast uwzględnienia przy podejmowaniu decyzji o kształcie polityki, gdyż wpływają na dobrobyt. Rachunek korzyści wymiany MoŜliwy transfer korzyści w przypadku ograniczeń podaŜy Przykład nieefektywności – efekty zewnętrzne Narastające efekty zewnętrzne Dobro publiczne – specyficzny typ dobra Opcje polityki w krajach słabo rozwiniętych • Co mogą zrobić kraje słabo rozwinięte ▫ Prawidłowa wycena zasobów ▫ Wymuszenie zaangażowania społecznego ▫ Przejrzyste prawa własności i ustalenie właścicieli surowców ▫ Zwiększanie aktywności ubogich ▫ Poprawa pozycji ekonomicznej kobiet ▫ Prowadzenie polityki ograniczenia zatrucia środowiska Opcje polityki w krajach słabo rozwiniętych • Co mogą zrobić kraje wysoko rozwinięte dla krajów słabo rozwiniętych: ▫ Prowadzenie właściwej polityki handlowej ▫ Ulgi w spłacie zobowiązań ▫ Pomoc w rozwoju dla krajów słabo rozwiniętych Następny wykład 03.01.2011 http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er