Spis treści
Transkrypt
Spis treści
7. OPRACOWYWANIE DANYCH I PROWADZENIE OBLICZEŃ – powtórka Oczekiwane przygotowanie informatyczne absolwenta gimnazjum Zbieranie i opracowywanie danych za pomocą arkusza kalkulacyjnego Uczeń: • wypełnia komórki arkusza kalkulacyjnego: napisami, liczbami, funkcjami i formułami; • formatuje zawartości komórek z tekstami i różnymi rodzajami liczb; • stosuje adresy względne, bezwzględne i mieszane; • kopiuje zawartości komórek, wypełnia komórki serią danych; • dobiera i tworzy wykresy dla danych w tabeli, formatuje i opisuje wykresy; • wprowadza poprawki do arkusza: usuwa i dodaje wiersze lub kolumny; • planuje w arkuszu bardziej rozbudowane obliczenia, sprawdza wiele wariantów obliczeń; • zapisuje w arkuszu model przedsięwzięcia i używa tego arkusza do prowadzenia prób (symulacji) z różnymi rozwiązaniami; • kopiuje i przenosi tabelę i wykres z arkusza do dokumentu tekstowego; • drukuje zawartość arkusza, tabel i wykresów. Powtórka 7.1. Przypomnij sobie rozmieszczenie, nazwy i funkcje głównych elementów okna i menu programu Excel, takich m.in. jak: Arkusz, przyciski kreatorów i operacji na danych – zob. rys. 7.1. ♦ Rysunek 7.1. Obraz z otwartym oknem programu Excel na ekranie Technologia informacyjna – Powtórka-arkusze 2 Powtórka 7.2. W arkuszu Szczyty z folderu Arkusze znajduje się tabela, do której jedynie wpisano dane o wybranych szczytach gór na kuli ziemskiej, zatem teksty są wyrównane do lewej krawędzi komórki, a liczby – do prawej. Chcemy, aby tabela ta wyglądała tak, jak na rysunku 7.2. Sformatuj tabelę z arkusza Szczyty do takiej postaci i umieść ten arkusz w swoim folderze. ♦ Powtórka 7.3. Zapoznaj się, poprzez otwarcie opcji Format|Komórki na zaznaczonej komórce, z kategoriami i typami danych, umieszczonych w różnych komórkach arkusza Godziny pracy i zapłata z folderu Arkusze (zob. rys. 7.3). Występują w nich: dane tekstowe (w kolumnach B i C oraz w wierszach 1 – 3), dane liczbowe (w kolumnie F), godziny (w kolumnach D i E), waluta (w kolumnach G i H). Ponadto, wartości w kolumnach F i H są obliczane za pomocą formuł. Zapoznaj się (lub tylko przypomnij sobie) w Pomocy (temat: Wskazówki na temat wprowadzania dat i czasu), jak godziny są reprezentowane w obliczeniach (kolumna F). Zob. rys. 7.1 w podręczniku, na którym opisano niektóre opcje formatowania komórek arkusza. ♦ Powtórka 7.4. W arkuszu Układ Słoneczny w folderze Arkusze znajduje się tabela z różnymi danymi o planetach Układu Słonecznego. Wykonaj wykresy, będące graficzną ilustracją różnych zależności wartości pewnych cech od odległości planet od Słońca. A zatem, na tych wykresach planety będą umieszczone na osi Ox, a na osi Oy znajdą się ilustrowane wielkości. Dane do tych wykresów będą pochodzić z różnych kolumn tabeli. Utwórz następujące wykresy: • średniej odległości od Słońca; • natężenia pola grawitacyjnego – wykres kolumnowy; • gęstości planet – wykres liniowy; • temperatury powierzchni – wykres liniowy; W graficznej reprezentacji dla ostatniej z tych zależności uwzględnij, że temperatura powierzchni planet ma dużą rozpiętość wartości (zob. rys. 7.4). ♦ Rysunek 7.2. Sformatowana tabela z danymi o szczytach świata Technologia informacyjna – Powtórka-arkusze 3 Rysunek 7.3. Fragment tabeli z rozliczeniem pracy w ogrodzie – przykłady różnych kategorii i typów danych Rysunek 7.4. Wykresy ilustrujące wybrane cechy planet w zależności od ich odległości od Słońca 4 Technologia informacyjna – Powtórka-arkusze Powtórka 7.5. W arkuszu Polska z folderu Arkusze znajdują się podstawowe dane, dotyczące powierzchni i zaludnienia województw. Nie wszystkie komórki w tabeli są wypełnione – wypełnij je najpierw, a następnie utwórz wykres: • Wypełnij puste kolumny (wpisz odpowiednią formułę do komórki w piątym wierszu i skopiuj ją do wszystkich poniżej niej): procentowe ilości mieszkańców w poszczególnych województwach, liczba osób na jeden kilometr kwadratowy (uwaga na jednostki – zaludnienie województw jest podane w tysiącach), zaludnienie miast w poszczególnych województwach. • Utwórz wykres kołowy dla procentowego zaludnienia województw (zobacz nasz wykres na rys. 7.5 i postaraj się otrzymać podobny). ♦ Powtórka 7.6. Dla danych umieszczonych w tabeli arkusza Moje oceny w folderze Arkusze, utwórz wykres kolumnowy i opisz go (zob. rys. 7.6). Zauważ, że tym razem wykres jest tworzony dla serii danych zajmującej wiersz. Przy okazji wypełnij puste komórki tabeli – te wartości będą potrzebne w dalszych ćwiczeniach. Uwaga. Jeśli chcesz, aby ta powtórka oraz ćwiczenia w p. 7.2.3 rzeczywiście dotyczyły Twoich ocen, to najpierw utwórz w swoim folderze arkusz Moje oceny i umieść w nim swoje oceny. ♦ Procentowe zaludnienie województw 4% 9% 4% 8% 5% 6% 3% 3% 7% 13% 6% 8% 3% 5% 13% 3% Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Rysunek 7.5. Procentowe zaludnienie województw Częstość ocen Częstość moich ocen 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 Oceny Częstość Rysunek 7.6. Wykres częstości ocen 6 Technologia informacyjna – Powtórka-arkusze 5 Powtórka 7.7. Przypomnij sobie, w jaki sposób są traktowane w arkuszu adresy względne i bezwzględne podczas ich kopiowania. ♦ Arkusz jest często wykorzystywany do rysowania wykresu funkcji. W tym celu, najpierw tworzymy tabelę wartości tej funkcji w ustalonym przedziale zmiennej x, a następnie wybieramy typ wykresu XY (Punktowy), a jako Podtyp wykresu – Wykres punktowy z punktami danych połączonymi wygładzonymi liniami (drugi od góry w lewej kolumnie). Rysunek 7.7. Fragment arkusza, w którym skopiowano formułę z adresem B2 w jego czterech różnych wersjach Powtórka 7.8. Utwórz arkusz, w którym będziesz mógł otrzymać wykres funkcji kwadratowej y = ax2 + bx + c w ustalonym przedziale, np. [–7, +7] dla różnych wartości współczynników a, b i c. Wskazówka. Argumenty funkcji w tabeli, która służy do rysowania wykresu funkcji, na ogół występują w równych odstępach. Można w tym przypadku skorzystać ze specjalnej opcji w arkuszu, która to ułatwia – należy postępować następująco: • wpisz do komórki pierwszą wartość zmiennej x, np. – 4, i podświetl ją; • wybierz opcję Edycja|Wypełnij|Serie danych i w oknie dialogowym, które się pojawi (zob. rys. 7.8), ustal parametry ciągu liczb. ♦ Rysunek 7.8. Okienko dialogowe do ustalenia parametrów serii danych do wypełnienia Technologia informacyjna – Powtórka-arkusze 6 Powtórka 7.9. Dany jest układ dwóch równań liniowych z dwoma niewiadomymi. Utwórz arkusz, który będzie przydatny przy geometrycznej metodzie rozwiązywania tego układu. Określ, jakie będzie wzajemne położenie prostych reprezentujących równania w zależności od rozwiązania układu. Określ w przybliżeniu rozwiązanie tego układu, jeśli istnieje ♦ Powtórka 7.10. Utwórz arkusz z wykresami dwóch funkcji, sin(x) i cos(x) w tym samym przedziale zmienności, np. [– 180°, 180°]. Wskazówka. Argument x funkcji trygonometrycznych w arkuszu należy podawać w radianach. Jeśli więc chcemy obliczać wartości tych funkcji dla argumentu x danego w stopniach, to należy obliczać wartości tych funkcji dla argumentu RADIANY(x), gdzie funkcja RADIANY służy do zamiany stopni na radiany. ♦ Powtórka 7.11. Posłuż się arkuszem, by dla danej lokaty początkowej porównać wysokość odsetek otrzymanych po każdym okresie oszczędzania, gdy: • odsetki pozostają na koncie w banku i są oprocentowane tak, jak początkowa lokata; • odsetki są pobierane z banku każdego roku, lub innymi słowy, oprocentowana jest jedynie początkowa lokata. Uwzględnij różne oprocentowanie wkładów. Utwórz wykres ilustrujący wysokość odsetek w zależności od okresu w obu sposobach oszczędzania. Po jakim czasie początkowa kwota wraz z odsetkami podwoi się, przy jednym i drugim sposobie oszczędzania? A po jakim czasie, pierwszy sposób oszczędzania przyniesie dwa razy więcej oszczędności, niż drugi? ♦