Przemysłowi opakowań potrzebni specjaliści

Przemysłowi opakowań potrzebni specjaliści
Opakowania to wciąŜ niedoceniana dziedzina naszej gospodarki. To co
najczęściej o opakowaniach juŜ wiemy to to, Ŝe muszą one ładnie wyglądać i być
trendy, bo opakowanie przecieŜ sprzedaje produkt. Tymczasem podstawowa funkcja
opakowania to właściwa ochrona znajdującego się w nim produktu. A z tą wiedzą jest
juŜ o wiele gorzej. Aby uświadomić sobie jak rozległą dziedziną wiedzy jest
opakowalnictwo i jak waŜną rolę odgrywa w naszym Ŝyciu codziennym zwrócić
musimy uwagę na kilka elementów.
Dzieląc materiały opakowaniowe bardzo ogólnie wymienić wśród nich moŜemy:
-
tworzywa sztuczne (produkowane przez wtrysk, termoformowanie, rozdmuch,
wytłaczanie, gdzie w efekcie otrzymujemy pudełka, wiadra, butelki, folie)
- papier, karton tektura
- szkło (butelki, słoiki)
- drewno
- metal (puszki, pudełka, tuby, folie aluminiowe).
Niektóre z tych materiałów mogą być łączone ze sobą w tzw. laminaty sumując w
jedną całość charakterystyczne dla kaŜdego z nich właściwości.
Jak juŜ wspomniano ich podstawowa funkcja to ochrona zapakowanego produktu
przed kontaktem z otoczeniem zewnętrznym nie pozwalająca:
- nadmiernie wyschnąć produktom, które winny zachować charakterystyczną dla
siebie ilość wilgoci (np. pierniczki) lub wchłonąć dodatkową ilość wilgoci
przenikającej z zewnątrz (np. kruche herbatniki)
- utracić właściwości aromatyczne (np. herbaty aromatyczne) lub wchłonąć zapachy
przedostające się do wnętrza opakowania (np. herbata stojąca w magazynie obok
proszków do prania)
1
- utracić walory smakowe na skutek zbyt szybkiego utleniania się zawartych w nim
składników (np. chipsy)
- zbyt szybko „rozłoŜyć” się tłuszczom (jełczenie) na skutek dostępu światła (masło,
czekolady).
Wśród ogromnej róŜnorodności produktów na rynku inaczej podejść naleŜy do
pakowania wyrobów suchych, a inaczej do całej gamy napojów ( napoje, soki, wody
mineralne, alkohole), pakowanych w szkło, metal, tworzywa sztuczne, tekturę.
Inaczej do bardzo szerokiej gamy produktów spoŜywczych, a inaczej do
farmaceutyków, kosmetyków, środków czystości i higieny osobistej, chemii
gospodarczej. Jeszcze inaczej do odzieŜy i tekstyliów, gospodarstwa domowego,
ozdób i wszystkiego, co znajduje się na półkach i na haczykach w supermarketach.
W tym wszystkim uwzględnić naleŜy fakt , Ŝe opakowania mogą być jednostkowe,
zbiorcze i transportowe oraz, Ŝe czasem wymagają specjalnych warunków
przechowywania podczas procesu dystrybucji (chłodzenie, mroŜenie).
Opakowania muszą mieć właściwą barierowość, ale jednocześnie, dla obniŜenia
ich kosztu, minimalną masę własną, muszą zapewniać odpowiednią wytrzymałość
mechaniczną, ale łatwo się otwierać, muszą być proekologiczne, przy jednoczesnym
minimalnym koszcie ich wytworzenia i utylizacji, muszą nadąŜać za wciąŜ nowymi
technologiami produkcji pakowanych wyrobów i wciąŜ nowymi rozwiązaniami
konstrukcyjnymi maszyn pakujących, za nowymi wymogami w zakresie ich
znakowania i etykietowania (ogromna, nowa dziedzina łącznie z pojawieniem się
nowych etykiet „inteligentnych”), muszą zawierać nowe, ułatwiające korzystanie z
zapakowanych produktów zamknięcia (strunowe do saszetek, wieczka wielokrotnie
przyklejane, róŜnego rodzaju nakrętki specjalnego kształtu do ketchupu czy picia
soków, wody mineralnej, w tym równieŜ dla dzieci, do rozpylania, do odmierzania,
uniemoŜliwiające otwieranie dzieciom np. leki).
Coraz częściej opakowanie musi zapewnić wymagania tzw. Ŝywności wygodnej
pakowanej w atmosferze modyfikowanej (MAP) czy próŜniowo lub przewidzianej do
dalszej obróbki w kuchenkach mikrofalowych. Pojawiają się juŜ teŜ opakowania
aktywne i inteligentne (np. pochłaniające tlen z wnętrza opakowania czy emitujące
substancje antymikrobiologiczne). Współczesne opakowanie to w wielu przypadkach
skomplikowane „urządzenie”, które zapewnia łączność z uŜytkownikiem, pozwalając
2
na śledzenie drogi zapakowanego produktu, miejsca jego składowania, czasu
waŜności produktu.
Jak wynika z przedstawionych wyŜej bardzo skrótowo przykładów opakowania to
ogromna, bardzo dynamicznie rozwijająca się dziedzina gospodarki wymagająca
fachowych kadr tak w zakresie ich produkcji (nowe materiały opakowaniowe, nowe
technologie ich produkcji, nowe rozwiązania konstrukcyjne maszyn pakujących) jak i
ich wykorzystywania w kaŜdym z sektorów gospodarki. Zapakować trzeba wszystko i
opakowania trzeba produkować wciąŜ nowe, gdyŜ są najczęściej jednorazowe. Ich
wykorzystywanie wymaga teŜ wiedzy pozwalającej współpracować z technologami z
poszczególnych segmentów gospodarki, z poligrafami, z fachowcami od logistyki.
Dobierając opakowanie naleŜy posiadać znajomość właściwości pakowanych
produktów oraz obowiązujących wymagań, co do ich bezpieczeństwa dla
konsumenta,
aby
w
efekcie
materiał
opakowaniowy,
proces
wytwarzania
opakowania, proces pakowania, wreszcie oddziaływanie opakowania na produkt nie
stanowiły okazji do szeroko rozumianego uszkodzenia produktu lub jego zepsucia.
Projektując opakowanie naleŜy takŜe uwzględnić sam proces pakowania jak np.
sposób napełniania, waŜenia, dozowania, zamykania. Mamy w tym miejscu do
czynienia z wzajemnymi relacjami „opakowanie- urządzenie do pakowania”. Trzeba
zatem posiadać pewną dozę wiedzy o technice i technologiach pakowania,
panujących w tej dziedzinie trendach.
Opakowalnictwo potrzebuje nowych, dobrze przygotowanych w szeroką wiedzę
kadr. O czekających je zadaniach niech świadczą tylko 3 liczby ukazujące wartość
zuŜycia opakowań na osobę w roku 2008 – Niemcy 345 EUR, Francja 302 EUR,
Polska 157 EUR. Sytuacja w zakresie moŜliwości studiowania na tej specjalności
powoli zmienia się. MoŜe ona ulec przyspieszeniu jeŜeli
jeszcze większe
zainteresowanie wykaŜą nią potencjalni i aktualni studenci, dostrzegając szanse i
perspektywy na interesującą i dobrze płatną pracę tak w firmach produkujących
opakowania, materiały opakowaniowe oraz maszyny i urządzenia do pakowania i
produkcji opakowań, jak i
wszędzie tam, gdzie opakowania wykorzystuje się do
pakowania produkowanych w tym miejscu wyrobów.
Problem ten dostrzega Polska Izba Opakowań przygotowując plan przedsięwzięć
zmierzających do popularyzacji opakowalnictwa jako kierunku studiów dla młodzieŜy
z jednej strony i zachęcania uczelni do uruchamiania nowych, bądź poszerzania
3
istniejących kierunków i specjalności, na których przygotowywani będą specjaliści dla
przemysłu opakowań z drugiej.
Zatem rada dla przyszłych i aktualnych studentów- jeśli wiązać się z określoną
dziedziną gospodarki – to z opakowalnictwem. Zachęcamy więc i wręcz namawiamy
do zainteresowania się moŜliwością podjęcia nauki w tym zakresie w jednej z
naszych uczelni. PoniŜej w tabelce podajemy nieco informacji, które mogą w
poszukiwaniu właściwego miejsca pomóc.
Dodatkowych informacji udzielają: Wacław Wasiak dyr. Biura Polskiej Izby
Opakowań ([email protected]; tel. 22 842 20 11, 22 651 83 94); Andrzej Kornacki
Członek Zespołu ds. Innowacyjno-Edukacyjnego Wspomagania Firm
([email protected]; tel. 61 822 45 22)
4