materiały prasowe

MATERIAŁY PRASOWE
Edukacyjna kampania społeczna Legalna Kultura
Kultura Na Widoku
Partnerzy strategiczni
Fundacja Legalna Kultura
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 121, 00-514 Warszawa, e-mail: [email protected]
Materiały prasowe
Lato 2014
Fundacja Legalna Kultura
Marta Antczak [email protected]
tel: 601 440 027
Kinga Jakubowska [email protected]
tel: 501 286 800
2
Materiały prasowe
Lato 2014
IDEA LEGALNEJ KULTURY
Legalna Kultura powstała, ponieważ świat ma wiele twarzy. Żyjemy w cywilizacji różnorodności.
Naszą intencją jest, by w tej różnorodności nie zatracić fundamentalnych dla kultury idei
i wartości podstawowych, takich jak: bycie fair wobec innych, możliwość wyboru i prawo do
poszanowania wszystkiego, co jest naszym wkładem w kulturowy rozwój społeczeństwa
i państwa.
Kultura to przestrzeń, w której żyjemy. To wspólnota, w której twórcy i odbiorcy nie istnieją bez
siebie nawzajem. Idea, która leży u źródeł Legalnej Kultury, to uświadomienie wszystkim, że sposób,
w jaki korzystamy z kultury ma na nią ogromny wpływ. Bez akceptacji społecznej nie będą
powstawały legalne źródła. Za ich dostępność odpowiadają wszyscy – nie tylko twórcy i producenci.
Rynek kultury może istnieć i rozwijać się tylko za przyzwoleniem społecznym – legalne źródła
ukonstytuują się w sieci wyłącznie wtedy, gdy będzie miał kto z nich korzystać. A im więcej będzie
legalnych źródeł dostępu, tym korzystanie z nich będzie tańsze. Aby cały ten proces stał się
powszechny, potrzebna jest jednak świadomość własnej istotnej roli w obiegu kultury.
Legalna Kultura to kampania pozytywna. Integruje środowiska twórców i odbiorców kultury.
Kształtuje poczucie odpowiedzialności za kulturę w cyfrowej rzeczywistości, promuje korzystanie
z legalnych źródeł kultury. Dlatego koncentrujemy się na edukacji, tworzeniu Bazy Legalnych Źródeł,
wspieraniu ważnych inicjatyw kulturalnych i kreowaniu nowatorskich projektów. Działania kierujemy
do wszystkich, którym na kulturze po prostu zależy. Bo bez względu na to, co nas dzieli może nas
połączyć wspólny cel – wsparcie artystów i ich twórczości.
Honorowy Patronat Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
***
Partnerzy strategiczni:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Polski Instytut Sztuki Filmowej
Projekt finansowany przez:
PISF – Program Operacyjny "Edukacja i upowszechnianie kultury filmowej".
MKiDN – Programu „Edukacja kulturalna i diagnoza kultury” – Edukacja kulturalna.
Kampania jest realizowana przez Fundację Legalna Kultura, która serdecznie dziękuje za każde
działania przyczyniające się do wspólnego sukcesu.
3
Materiały prasowe
Lato 2014
NOWY PROJEKT LEGALNEJ KULTURY
KULTURA NA WIDOKU
Od „Solidarności” do cyfrowej rzeczywistości
Kultura Na Widoku to ogólnopolski projekt realizowany przez Fundację Legalna Kultura, którego
celem jest promocja legalnych źródeł kultury oraz uczczenie rocznicy 25-lecia Wolności. Na
specjalnych regałach ustawionych w największych miastach w Polsce zdigitalizowana podziemna
twórczość z czasów „Solidarności” spotyka się z kulturą współczesną w cyfrowej rzeczywistości.
I jest dostępna za darmo albo w bardzo atrakcyjnych cenach dla wszystkich odbiorców
korzystających z urządzeń mobilnych. Do pobrania jest ponad 600 tytułów zdigitalizowanych
książek, filmów, gier i utworów muzycznych. Na jednym z regałów, zatytułowanym „Wolność nie
ma granic”, można znaleźć dokumenty z czasów „Solidarności” wydane w podziemiu
w latach 1976 - 1989. Projekt Kultura Na Widoku otrzymał wyróżnienie „Patronat Prezydenta RP
Bronisława Komorowskiego. 25-lecie Wolności”.
Korzystajmy z Wolności, w której zależy nam na kulturze.
Głównym celem kampanii jest promocja świadomego i legalnego uczestnictwa w kulturze. Realizując
projekt Kultura Na Widoku Fundacja pragnie poszerzać wiedzę na temat istnienia nowoczesnego
i łatwego dostępu do kultury z legalnych źródeł uświadamiając odbiorcom, że są one owocami
transformacji i stanowią wspólne dobro, za które ponosimy odpowiedzialność.
Obchodzone przez nas wszystkich w tym roku Święto Wolności to idealny moment by zwrócić uwagę
społeczeństwa na fakt, że wywalczona przed ćwierćwieczem wolność to nie tylko prawo do głoszenia
politycznych poglądów, ale także prawo do swobodnego, nieskażonego ideologią dostępu do kultury i
sztuki. Także do uświadomienia Polakom jaką drogę przeszła kultura od podziemnych czasów
„Solidarności” do współczesnej epoki społeczeństwa cyfrowego.
Kultura Na Widoku w Polsce
Specjalne regały swoją podróż po Polsce rozpoczynają od siedmiu miast wojewódzkich. Inicjatywa
wystartowała 29 maja w Warszawie pod Pałacem Prezydenckim na Krakowskim Przedmieściu.
W kolejnych dniach i tygodniach Kultura Na Widoku odwiedza Łódź, Katowice, Gdańsk, Opole,
Wrocław, Kraków, Sopot, Mrągowo, Gdynię, Poznań, Zakopane i Kazimierz Dolny.
Projekt trwa od 29 maja do września.
4
Materiały prasowe
Lato 2014
Każdy znajdzie coś dla siebie
Na regałach znajdują się cyfrowe wersje współczesnych propozycji dla wszystkich pokoleń. Do
pobrania jest ponad 600 tytułów książek, filmów, gier i utworów muzycznych. By je pobrać wystarczy
połączyć się z udostępnioną za darmo siecią Wi-Fi i pobrać wybrany utwór za pomocą QR kodu lub
linku. Połowa udostępnionych materiałów jest dostępna za darmo, pozostałe w bardzo przystępnych,
promocyjnych cenach. Wszystkie udostępniane dzieła linkują do legalnego źródła, które odbiorcy
mogą poznać i korzystać z niego również po zakończeniu kampanii. Na regałach Kultury Na Widoku
można znaleźć szeroki wybór utworów – począwszy od dzieł literackich Norwida i Konopnickiej,
kończąc na najnowszych bestsellerach książkowych, czy bijących rekordy popularności hitach
muzycznych takich jak np. „Get Lucky” Daft Punk. W ich sąsiedztwie znajdują się zdigitalizowane
materiały z czasów „Solidarności”: ulotki, instrukcje strajkowe, podziemne gazety, plakaty i znaczki, a
także książki i nagrania, w tym również archiwalia z Kancelarii Prezydenta RP Bronisława
Komorowskiego i zasoby Ośrodka Karta m.in. z kolekcji „Solidarność – narodziny ruchu” wpisanej na
Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”.
Dla wielu jest to również wyjątkowa okazja do odrobienia lekcji historii. – Jestem przekonany, że
przewidziany w ramach projektu Kultura Na Widoku Regał Wolności będzie dla wielu osób pierwszą
okazją do zetknięcia się z dokumentami źródłowymi dotyczącymi tego okresu. Przygotowane
w nowoczesny, atrakcyjny dla młodego odbiorcy sposób, przyczynią się do upowszechnienia wiedzy
o najnowszej historii Polski i naszej drodze do odzyskania niepodległości w 1989 roku – napisał
w liście do Kingi Jakubowskiej, prezes Fundacji Legalna Kultura, minister Sławomir Rybicki, wiceszef
Kancelarii Prezydenta.
Bo wolność znaczy coś jeszcze…
Czerwiec 1989 roku okazał się dla Polski datą przełomową nie tylko w kontekście polityki, ale
i kultury. Dopiero po upadku systemu komunistycznego polska kultura mogła wyjść z podziemia.
Funkcjonując do tej pory w drugim obiegu wydawniczym stała się w końcu dostępna i powszechna.
Wolność zyskali twórcy i odbiorcy kultury. Obecnie artyści mogą swobodnie wydawać swoje dzieła
i otrzymywać za to godziwe wynagrodzenie. Odbiorcy zaś, mają Kulturę Na Widoku. Dzięki niej
mogą bez represji czytać, słuchać i oglądać.
– To powszechnie niedostrzegany wymiar wolności wywalczonej w 1989 roku. Nasz projekt ma
zwrócić uwagę na fakt, że wywalczona przed ćwierćwieczem wolność daje nie tylko możliwość do
swobodnego wyrażania swoich politycznych poglądów, ale i prawo dostępu do kultury i sztuki –
mówi Kinga Jakubowska, Prezes Fundacji Legalna Kultura.
5
Materiały prasowe
Lato 2014
Projekt realizowany jest w ramach kampanii społecznej Legalna Kultura. Partnerami strategicznymi
projektu są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Polski Instytut Sztuki Filmowej.
Projekt powstał przy wsparciu finansowym Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.
Dostęp do sieci Wi-Fi zapewnia Orange Polska.
Dziękujemy za współpracę Partnerom projektu, Legalnym Źródłom i wszystkim, którzy przyczynili się
do powstania projektu Kultura Na Widoku.
Patronat Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. 25-lecie Wolności
6
Materiały prasowe
Lato 2014
OD „SOLIDARNOŚCI” DO CYFROWEJ RZECZYWISTOŚCI
W czasach PRL-u funkcjonował na co dzień drugi obieg kultury, który zaliczano do największych na
świecie. Publikujący w podziemiu pod pseudonimami twórcy, marzyli o tym, by móc normalnie
wydawać swoje książki, płyty, realizować filmy i otrzymywać za to godziwe wynagrodzenie. Zaś
czytelnicy, słuchacze i widzowie marzyli, by móc nabyć to, na co mają ochotę, a następnie czytać,
słuchać i oglądać bez strachu przed milicyjnymi represjami.
Czerwiec roku 1989 okazał się datą przełomową nie tylko dla polskiej polityki, ale także kultury, która
mogła wyjść z podziemia i w pełni włączyć się w budowanie nowego społeczeństwa. Dziś możemy
z niej korzystać szanując prawa twórców – żeby mieć możliwość wydawania – i prawa czytelników –
żeby mieć możliwość niczym nie zakazanego dostępu w sklepie lub w sieci.
W instalacji Kultura Na Widoku podziemna twórczość z czasów „Solidarności” spotka się z kulturą
współczesną w cyfrowej rzeczywistości. By sięgnąć po najnowszą powieść, film czy muzykę, wystarczy
podłączyć się do Internetu. Podobnie jest ze zdigitalizowanym dziedzictwem „Solidarności”.
Można zobaczyć, co pisał Prezydent Polski Bronisław Komorowski u progu historycznych zmian.
Można przeczytać komiksy z Klossem, obejrzeć teatr najlepszych polskich reżyserów. Można
naładować swój telefon polskimi i zagranicznymi rytmami podczas porannego joggingu czy
wieczornej przejażdżki rowerem.
Za każdym razem, gdy ściągamy z sieci z legalnych źródeł – tak jak na tych regałach – korzystamy
z wywalczonej wolności. Dziś wolność to przede wszystkim właśnie taka odpowiedzialność – za
rozwój świata, który nas otacza i jest naszym wspólnym dobrem.
Kultura jest na widoku. Poznajcie legalne źródła, w których płynie szerokim strumieniem. Zdziwicie
się, jak wiele ich jest, i jak są łatwo dostępne.
Korzystajmy z wolności, w której zależy nam na kulturze.
Dr Jacek Wasilewski
7
Materiały prasowe
Lato 2014
LEGALNA KULTURA W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH
Co robimy?
Promujemy korzystanie z legalnych źródeł kultury i budujemy świadomość społeczną w niezwykle
ważnych kwestiach, takich jak:
•
wspólnota twórców i odbiorców kultury;
•
korzystanie z legalnych źródeł kultury;
•
ochrona własności intelektualnej;
•
odbiór kultury w nowej, cyfrowej rzeczywistości.
Prowadzimy szeroką akcję edukacyjną kierowaną do szkół, nauczycieli i zwykłych użytkowników
Internetu, w każdym wieku i z każdego środowiska. Tworzymy BAZĘ LEGALNYCH ŹRÓDEŁ kultury
i wspieramy powstawanie nowych. Budujemy poczucie odpowiedzialności za kulturę.
Po co to robimy?
Naszym zadaniem jest doprowadzić do sytuacji, kiedy użytkownicy – świadomi własnej istotnej roli
w obiegu kultury – będą odpowiedzialnie wybierać źródła, z jakich korzystają. Wierzymy, że dzięki
temu buduje się wspólnotę twórców i odbiorców kultury, przez to wpływa na rozwój nowoczesnego
społeczeństwa.
Z kim współdziałamy?
Partnerami strategicznymi projektu Legalna Kultura są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego oraz Polski Instytut Sztuki Filmowej. Kampanię wspierają Instytucje i Partnerzy Medialni,
zapewniając wsparcie merytoryczne, rzeczowe i promocyjne. Informacje o partnerach projektu są
dostępne na stronie portalu www.legalnakultura.pl.
Kto nas wspiera?
Ideę Legalnej Kultury popiera blisko 300 twórców kultury, znakomici artyści: aktorzy, muzycy,
reżyserzy, pisarze. Są wśród nich: Krystyna Janda, Agata Kulesza, Danuta Stenka, Piotr Adamczyk,
Agnieszka Grochowska, Robert Więckiewicz, Zbigniew Zamachowski, Dorota Miśkiewicz, Aga Zaryan,
Grażyna Torbicka, Anna Dereszowska, Piotr Metz, Anna Maria Jopek, Kayah, Katarzyna Kwiatkowska,
L.U.C, Motion Trio, Magdalena Kumorek, Jerzy Stuhr, Natalia Kukulska, Arkadiusz Jakubik, Lora
Szafran, Patrycja Markowska, Marcin Kydryński, Agnieszka Dygant, Dawid Podsiadło, Małgorzata
8
Materiały prasowe
Lato 2014
Kożuchowska, Magdalena Boczarska, Tomasz Schuchardt, Abradab, Natalia Niemen, Jerzy Owsiak,
Adam Woronowicz, Łukasz i Paweł Golcowie, Maria Seweryn, Dawid Ogrodnik, Justyna Steczkowska,
Muniek Staszczyk, Jacek Braciak.
Dla kogo to robimy?
Kampania Legalna Kultura skierowana jest zarówno do odbiorców, którzy nie przykładają wagi do
legalności źródeł, z których korzystają, jak również do osób, które postępują świadomie i czują się
odpowiedzialni za jakość kultury. Do tych, którym na kulturze po prostu zależy. Zwracamy się do
wszystkich bez względu na wiek. O ile szczególnie ważne są pokolenia, które w przyszłości będą
odbiorcami kultury, o tyle Legalna Kultura jest kampanią wspólnotową i istotne jest, aby temat
i namysł nad korzystaniem z legalnych źródeł nie był nikomu obcy.
Cele projektu:
•
promocja korzystania z legalnych źródeł kultury – tworzenie BAZY LEGALNYCH ŹRÓDEŁ na
stronie legalnakultura.pl;
•
edukacja w zakresie prawa autorskiego z uwzględnieniem etyki jako źródła pochodzenia tych
praw i wszelkich wyborów;
•
tworzenie wspólnoty twórców i odbiorców;
•
kreowanie
mody
na
świadome
uczestnictwo
w kulturze,
nierozłącznie
związane
z korzystaniem z legalnych źródeł kultury;
•
popularyzowanie cyfryzacji zasobów publicznych;
•
umożliwienie odbiorcom kultury znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące praw
autorskich własności intelektualnej, ochrony wizerunku – w teorii i w praktyce;
•
propagowanie ochrony własności intelektualnej i postulowanie stosowania prawa wobec
tych, którzy zarabiają na nielegalnym rozpowszechnianiu dóbr kultury;
•
propagowanie crowdfundingu jako nowoczesnej metody finansowania przedsięwzięć
kulturalnych.
Jak je realizujemy?
Legalna Kultura to kampania pozytywna. Mówimy o pozytywnych aspektach korzystania z legalnych
źródeł kultury. Realizujemy szereg przedsięwzięć w przestrzeni publicznej, których zadaniem jest
zwrócenie uwagi na kwestie związane z dostępem do kultury z legalnych źródeł:
9
Materiały prasowe
Lato 2014
•
Strona www.legalnakultura.pl – miejsce, które skupia wszystkie aktywności Legalnej Kultury.
Tu znajduje się licząca blisko 600 pozycji BAZA LEGALNYCH ŹRÓDEŁ, oraz porady prawne
z
zakresu
prawa
autorskiego,
informacje
kulturalne
i
interesujące
rozmowy
z twórcami wspierającymi nasze idee.
•
Edukacja – programy adresowane do uczniów i nauczycieli: warsztaty, wykłady, prelekcje.
Przełamujemy barierę w mówieniu o tak trudnej kwestii, jak nielegalne korzystanie z dorobku
twórców w kontekście obecności kultury w Internecie. Wskazujemy drogę legalnego i
odpowiedzialnego korzystania z dorobku twórców, prowadząc zakrojone na szeroką skalę
działania edukacyjne, z naciskiem na kształtowanie etycznych postaw, wynikających z wiedzy
o prawie autorskim, zagadnieniach związanych z ochroną własności intelektualnej, sposobach
świadomego korzystania z dóbr kultury oraz metodach dystrybucji kultury w cyfrowych
czasach.
•
Prawo – współpracujemy z renomowanymi specjalistami z dziedziny prawa autorskiego.
Dzięki ich wsparciu, za pośrednictwem naszej strony www, każdy może uzyskać odpowiedzi
na nurtującego go pytania. Może też korzystać z przejrzystego przewodnika po prawie
autorskim.
•
Crowdfunding – zachęcamy do tworzenia społeczności wspierających twórców, zarówno
znanych, jak i zupełnie początkujących, ale mających znakomite pomysły. Dlatego m.in.
regularnie informujemy o najciekawszych projektach, którym partnerujemy i rozmawiamy
z artystami, którzy korzystają ze wsparcia miłośników kultury.
•
Akcja „W czerni kina” – we wszystkich dobrych kinach w Polsce, przed seansami
najważniejszych polskich produkcji, emitowane są spoty głosowe – wypowiedzi znanych
artystów na temat korzystania z legalnych źródeł kultury.
•
Kino objazdowe – Legalna Kultura uczestniczy w kinie objazdowym, organizowanym przez
firmę Outdoor Cinema. Projekcje filmów fabularnych odbywają się w miejscowościach,
w których nie ma kin (minimum 30 km od najbliższego kina). Przed seansami promujemy
legalne źródła, poprzez prezentację strony internetowej Legalnej Kultury i bazy legalnych
źródeł oraz rozdawnictwo materiałów promocyjnych i edukacyjnych.
•
Kawiarenki internetowe Legalnej Kultury – podczas wydarzeń kulturalnych zapewniają one
dostęp do festiwalowych repertuarów. Jest to doskonała okazja do prezentowania zasobów
bazy legalnych źródeł na www.legalnakultura.pl.
10
Materiały prasowe
Lato 2014
•
Wydarzenia kulturalne – Legalna Kultura w 2013 roku była uczestnikiem 65 wydarzeń
kulturalnych – festiwali filmowych, festiwali muzycznych, koncertów, targów książki.
•
The TIDE Experiment – eksperymentalna inicjatywa będąca elementem programu,
w którym poszukuje się nowych rozwiązań dystrybucyjnych w cyfrowej erze. W ramach tego
programu wsparliśmy dystrybucję filmu „Viramundo”, która po raz pierwszy miała miejsce
jednocześnie w kinach i na platformach VOD. Jest to przełomowa inicjatywa, która
premierowo umożliwia odbiorcom szeroki dostęp do kina niekomercyjnego – filmu
dystrybuowanego w małej ilości kopii w kinach.
Co nam się udało?
Udało nam się zwrócić uwagę społeczną na to, że kultura to wspólnota twórców i odbiorców, i że to
w jaki sposób korzystamy z kultury ma na nią ogromny wpływ. Udało nam się zachęcić do aktywności
tych, którzy korzystają z legalnych źródeł – ich głos w kampanii jest bardzo ważny. W oczach
znaczącej części opinii publicznej, udało się nam sprowadzić świadome korzystanie z nielegalnych
źródeł do kategorii „obciachu”.
Co jest trudne?
Fakt, że temat poszanowania własności intelektualnej nie jest popularny ani atrakcyjny. To w dalszym
ciągu nowość, opozycja do zakorzenionych przekonań, że zasoby w Internecie są powszechnie
dostępne i powinny być za darmo. Wybór źródeł, z których korzystamy często podyktowany jest
brakiem wiedzy i łatwością dostępu. Problem o szczególnie istotnym znaczeniu to rosnąca liczba
pirackich źródeł. Użytkownicy nie mają świadomości, że często płacą za kulturę pochodzącą
z nielegalnych źródeł oraz że kultura ze źródeł legalnych może być płatna lub bezpłatna. Nie można
też pominąć faktu, że prawo nie nadąża za zmianami, które wprowadza rozwijająca się technologia.
Co jest ważne?
Ważny jest potencjał, który tkwi w odbiorcach kultury i w ich świadomych wyborach. Na pewno
każdy chciałby być fair wobec twórców, zwłaszcza ulubionych. Bo niezależnie od tego, co nas dzieli,
może nas połączyć wspólny cel – wsparcie artystów i ich twórczości.
Cieszymy się sukcesem, jaki kampania Legalna Kultura odnosi wśród internautów, uczniów, rodziców,
studentów, nauczycieli. Z myślą o nich powtarzamy prezentacje, wykłady, warsztaty, spotkania
z prawnikami. Powstają także nowe źródła wiedzy, przeznaczone dla uczniów i nauczycieli. Rozwijamy
na naszej stronie BAZĘ LEGALNYCH ŹRÓDEŁ. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń wiemy, że
11
Materiały prasowe
Lato 2014
bardzo istotną rolę w popularyzowaniu wiedzy na temat ochrony własności intelektualnej stanowi
interakcja z konsumentami kultury.
Ważne jest, by na temat piractwa i korzystania z legalnych źródeł rozmawiały wszystkie pokolenia.
Nie może być to temat tabu, bowiem sposób w jaki kształtujemy przyszłość kultury musi mieć formę
umowy społecznej.
Zajmujemy się realizacją aktywności w wielu dziedzinach. Mamy nowe pomysły, które realizujemy
w całym kraju. Niczego nie unikamy, podstawą naszego działania jest konfrontacja.
BADANIA
W 2014 roku Interaktywny Instytut Badań Rynkowych na zlecenie Fundacji Legalna Kultura
przeprowadził badania dotyczące znajomości, rozpoznawalności i działań kampanii społecznej
Legalna Kultura. Badanie omnibusowe zostało przeprowadzone na próbie 1 000 osób. Za grupę
docelową uznano Internautów powyżej 15 roku życia.
Przeprowadzone badanie wykazało, że:
•
Prawie 1/3 ankietowanych internautów deklaruje znajomość kampanii Legalna Kultura.
•
33% pytanych internautów deklarujących kontakt z kampanią Legalna Kultura przyznaje, że
znajomość
projektu
zmieniła
ich
stan
wiedzy
na
temat
tego,
co
w sieci można uznać za legalne źródła, a co nimi nie jest.
•
Aż 58% uczestników badań popiera idee Legalnej Kultury, a tylko 6% jest przeciw.
W porównaniu do badań z 2012 roku liczba popierających Legalną Kulturę wzrosła o 3%
Ten wynik pokazuje, że użytkownicy Internetu coraz lepiej rozpoznają kampanię Legalna Kulturę
i podzieją jej idee.
•
Co czwarty internauta (26%), który spotkał się z kampanią przyznaje, że kontakt
z nią zmienił jego poglądy. Dodatkowo 16% deklaruje, że pod wpływem kampanii przestało
korzystać z nielegalnych źródeł kultury.
Wyniki te wskazują, że kampania Legalna Kultura przyniosła rzeczywisty skutek i ma realny wpływ na
przekonania Polaków. Pokazuje to, że adekwatne reagowanie może bezpośrednio wpływać na
nawyki odbiorców.
•
51% uczestników badań przyznało, iż nadal korzysta z nielegalnych źródeł, gdyż nie jest
w stanie odróżnić ich od źródeł legalnych.
Pokazuje to, że projekt Legalna Kultura powinien być kontynuowany i jak najszerzej obecny
w mediach oraz podczas eventów. Dzięki temu, możliwe stanie się podniesienie wiedzy obywateli na
12
Materiały prasowe
Lato 2014
temat dostępności bazy legalnych
i często bezpłatnie dostępne w sieci.
•
źródeł
i
uświadomienie,
że
są
one
łatwo
Ponad 1/3 badanych (w grupach 15-18, 19-24, 25-34 lat) uważa ściąganie plików za
kradzież. W starszych kategoriach – 35-49 i 50+, za kradzież pobieranie plików za kradzież
uznaje prawie połowa respondentów.
Analiza wyników badań nasuwa refleksje socjologiczną, że wciąż niska jest świadomość traktowania
kradzieży cudzej własności intelektualnej jako przestępstwa. Jest to niestety wciąż widoczne w
polskich
szkołach,
gdzie
ściąganie
(przeciwnie
niż
w
Europie
Zachodniej
i Stanach Zjednoczonych) nie jest traktowane jako oszustwo. Przy tej okazji ważne jest, aby w
procesie kształcenia zwrócić się w kierunku szeroko rozumianej edukacji najmłodszych pokoleń w
zakresie etyki i podstawowych wartości moralnych. Szczególnie w odniesieniu do cyfrowej
rzeczywistości. Legalna Kultura stara się nadrabiać te braki w edukacji organizując specjalne
warsztaty dla młodzieży, nauczycieli i wychowawców.
Badania przeprowadzone na zlecenie Fundacji pokazują również, że w obliczu niesamowitego tempa
powstawania nowych nielegalnych źródeł kultury wyzwaniem staje się zmiana mentalności
użytkowników produktów kultury w Internecie.
Z tego powodu kluczowe dla podnoszenia świadomości internautów w najbliższym czasie będą:
•
szeroko zakrojone akcje edukacyjne, które od najmłodszych lat będą uświadamiały
użytkownikom, że korzystanie z legalnych źródeł to niejako obowiązek świadomego
konsumenta kultury.
•
zmiany nawyków odbiorców, a także zwiększanie i upowszechnianie dostępu do bazy
legalnych źródeł.
•
współpraca z mediami, które mają największy wpływ na kształtowanie się gustów i stylów
życia.
•
monitorowanie na bieżąco – poprzez badania (takie, jakie prowadzone od trzech lat przez
Legalną Kulturę) powodów rosnącej popularności nielegalnych źródeł.
•
długoterminowe kampanie (z udziałem twórców, właścicielami praw autorskich przy
wsparciu Legalnej Kultury), która przyczynią się do wzrostu świadomości i podniesie poziom
kontroli społecznej.
BAZA LEGALNYCH ŹRÓDEŁ
Podstawowym celem Legalnej Kultury jest promocja oraz popularyzowanie dobrego obyczaju
korzystania z kultury za pośrednictwem legalnych źródeł w sieci poza nią, a przez to kształtowanie
poczucia odpowiedzialności za kulturę, wspólnotę jej twórców i odbiorców.
13
Materiały prasowe
Lato 2014
Najważniejszym osiągnięciem Legalnej Kultury jest udostępnienie na stronie www.legalnakultura.pl
unikalnej na skalę kraju BAZY LEGALNYCH ŹRÓDEŁ.
Legalne źródła kultury to wszelkie miejsca, w których są udostępniane – odpłatnie lub bezpłatnie –
dobra kultury, rozumiane jako utwory. Krótko mówiąc – zawierają legalny kontent, udostępniany
zgodnie z prawem – co
oznacza, że także z poszanowaniem praw twórców. Natomiast Baza
Legalnych Źródeł to miejsce, gdzie prezentowane są serwisy, które działają właśnie w taki sposób.
Znajdują się tutaj zarówno serwisy komercyjne, jak i te, które gromadzą zasoby oparte na wolnych
licencjach. Aby ułatwić użytkownikom korzystanie z bazy, stworzona została funkcja sortowania
według informacji, w jaki sposób dany serwis jest dostępny – za darmo czy odpłatnie. Warto jednak
pamiętać, że płatne serwisy często udostępniają również bezpłatny kontent.
Korzystając z tych serwisów można:
•
oglądać filmy;
•
słuchać muzyki;
•
korzystać z audiobooków i e-booków;
•
uzyskiwać dostęp do artykułów prasowych;
•
wirtualnie zwiedzać muzea i galerie;
•
poznawać zdigitalizowane zasoby archiwalne.
Bazę Legalnych Źródeł współtworzą użytkownicy sieci – dzięki zakładce „Dodaj źródło”.
Obecnie na stronie www.legalnakultura.pl, w bazie znajduje się 590 źródeł, legalnie udostępniających
utwory i treści. Liczba ta stale rośnie.
EDUKACJA LEGALNEJ KULTURY
Projekt Legalna Kultura to swoisty fenomen wśród działań społecznych. Przełamał barierę
w mówieniu o tak trudnej kwestii, jak nielegalne korzystanie z dorobku twórców w kontekście
obecności kultury w Internecie. Od dwóch latach od uruchomienia, projekt wskazuje drogę legalnego
i odpowiedzialnego korzystania z dorobku twórców, prowadząc zakrojone na szeroką skalę działania
edukacyjne wśród nauczycieli i młodzieży, z naciskiem na kształtowanie etycznych postaw,
wynikających z wiedzy o prawie autorskim, zagadnieniach związanych z ochroną własności
intelektualnej, sposobach świadomego korzystania z dóbr kultury oraz metodach dystrybucji kultury
w cyfrowych czasach.
14
Materiały prasowe
Lato 2014
WARSZTATY EDUKACYJNE
W obszarze działalności edukacyjnej Legalna Kultura tworzy i realizuje specjalne programy, które
obejmują: warsztaty, wykłady, prelekcje, dyskusje dla uczniów, studentów, nauczycieli, bibliotekarzy
i grup zawodowych, które zgłaszają akces do udziału w zajęciach poprzez formularz kontaktowy,
udostępniany na stronie www.legalnakultura.pl.
Warsztaty z nauczycielami wzmacniają kompetencje w następującym zakresie:
•
przestrzegania praw autorskiego w dydaktyce i w codziennej pracy szkoły;
•
znajomości pojęć związanych z pracami pisemnymi, tj. prawo cytatu, plagiat, twórczość
równoległa, ochrona idei;
•
projektów i zasobów dydaktycznych w Internecie, które można wykorzystać w pracy
z uczniem;
•
korzystania z zasobów dydaktycznych dla uczniów dostępnych w Internecie.
Zajęcia z uczniami koncentrują się na następujących zagadnieniach:
•
czy i co można ściągać i udostępniać w Internecie;
•
kiedy praca pisemna stanowi przywłaszczenie, a kiedy jest utworem inspirowanym;
•
co to jest utwór równoległy;
•
czym jest plagiat jawny, a czym ukryty;
•
czym jest cytat - jak dużo tekstu można umieścić w swojej pracy;
•
czy zawsze trzeba podpisać źródło i autora;
•
czy wszystkie licencje Creative Commons są takie same, i jakie dają możliwości.
Zakres warsztatów dla grup zawodowych (dziennikarze, fotograficy, artyści) dotyczy
twórcy i jego prawa do swojej twórczości:
•
jakie prawa chronią twórcę;
•
jak odróżnić plagiat od utworu inspirowanego;
•
w jaki sposób dobrze konstruować umowy;
•
jak i gdzie dochodzić swoich praw, jeśli ktoś wykorzystał utwór bez zgody autora.
Szkolenia odbywają się z udziałem ekspertów Legalnej Kultury: kulturoznawców, metodyków,
prawników. Uczestnikom przyznawany jest certyfikat potwierdzający uczestnictwo w szkoleniu.
Podczas spotkań edukacyjnych Legalna Kultura korzysta również z materiałów edukacyjnych
partnerów kampanii, między innymi Urzędu Patentowego RP. Legalna Kultura organizuje imprezy
własne o charakterze otwartym, a także bierze udział w imprezach organizowanych przez inne
15
Materiały prasowe
Lato 2014
podmioty – podczas konferencji i warsztatów prezentuje bazę legalnych źródeł oraz najważniejsze
informacje na temat legalnego korzystania z dóbr kultury.
Od 2013 roku Legalna Kultura zorganizowała w Polsce blisko 70 spotkań warsztatowych dla
nauczycieli, uczniów i studentów oraz osób związanych z dziennikarstwem, fotografią, DJ’ów,
i animatorów kultury. W podobnych zajęciach brali udział również uczestnicy prestiżowych wydarzeń
kulturalnych:
•
Festiwal „Łodzią po Wiśle”;
•
Festiwal Filmów Niezwykłych;
•
Miesiąc Fotografii w Krakowie;
•
Forum wokół Kina;
•
Festiwal Filmoteki Szkolnej;
•
Sopot Film Festiwal;
•
Letnia Akademia im. Łazarkiewicza w Jarocinie;
•
Festiwal Filmowy Hommage a Kieślowski;
•
Camerimage;
•
Wrocławskie Targi Dobrych Książek;
•
Transatlantyk Festival („Otwarte Drzwi do Kultury” w Teatrze Polskim w Poznaniu);
•
Krakowski Festiwal Filmowy („Otwarte Drzwi do Kultury” w Alvernia Studios);
•
Festiwal Muzyki Filmowej („Otwarte Drzwi do Kultury” w Alvernia Studios).
STREFA DLA NAUCZYCIELI na www.legalnakultura.pl
Z inicjatywy Legalnej Kultury zostały przygotowane scenariusze lekcji z zakresu prawa autorskiego
oraz edukacji medialnej i filmowej. Zostały one nieodpłatnie udostępnione na stronie
www.legalnakultura.pl, w zakładce STREFA DLA NAUCZYCIELI. Na stronie znajduje się również – jako
dodatkowa wartość i narzędzie wspierające – baza zasobów dydaktycznych dla nauczycieli i materiały
pomocnicze dla uczniów.
Materiały edukacyjne obejmują 64 scenariusze lekcji z podziałem na: zajęcia z zakresu prawa
autorskiego i ochrony własności intelektualnej (16), edukację medialną (12), edukację filmową (12),
innowacyjne materiały do pracy z filmem Sugar Man (6), scenariusze związane z 25-leciem Wolności
(14) oraz scenariusze dotyczące twórczości Stanley Kubricka (4). W tym 27 dla gimnazjów i 37 szkół
ponadgimnazjalnych. Scenariusze przygotowane są według najwyższych standardów edukacyjnych,
zgodne z podstawą programową określoną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23
grudnia 2008 r., udostępnione na podstawie licencji CC BY-NC-ND (Uznanie autorstwa – Użycie
16
Materiały prasowe
Lato 2014
niekomercyjne – Bez utworów zależnych 3.0 Polska). Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie,
przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem
zachowania go w oryginalnej postaci (bez prawa tworzenia utworów zależnych).
Na stronie www.legalnakultura.pl, w strefie dla nauczycieli znajduje się łącznie 25 stron
zawierających programy i zasoby dydaktyczne. Witryna daje także możliwość kontaktu
z metodykiem, uzyskania odpowiedzi na pytania oraz opcję zgłaszania własnych pomysłów.
STREFA DLA UCZNIÓW na www.legalnakultura.pl
Podobnie jak nauczyciele, uczniowie również mają w portalu Legalnej Kultury własną strefę i dostęp
do wiedzy pomocnej w nauce, w przejrzystym podziale na przedmioty: język polski (5), język angielski
(2), matematyka (4), historia (8), fizyka (5), chemia (7), biologia (6), informatyka (3), geografia (7).
Uczniowie otrzymują też rekomendacje stron poświęconych zjawiskom i tematom kulturalnym, które
warto odwiedzić (32) oraz dostęp do słowniczka objaśniającego pojęcia niezbędne w edukacji
szkolnej i do najbardziej popularnych wśród uczniów rozdziałów z „Przewodnika po prawie
autorskim”.
PRAWO W KULTURZE na www.legalnakultura.pl
Rzymianie wieki temu powtarzali: „Ignorantia iuris nocet”, czyli: „nieznajomość prawa szkodzi”. To
jedna z podstawowych zasad prawa, która mówi, że warto znać reguły i normy postępowania, aby
stosować się do nich, podobnie, jak do biblijnego przykazania „Nie kradnij”. Przykładając tę zasadę
do sposobów korzystania z dóbr kultury, oznacza ona, że należy szanować prawa twórców tych dóbr.
W portalu www.legalnakultura.pl działa starannie przygotowana podstrona „Prawo w kulturze”. Jej
najważniejszym elementem jest unikalny w sieci „Przewodnik po prawie autorskim”, przygotowany
z myślą o wszystkich odbiorcach kultury. Został on zaprojektowany tak, by – dzięki pomocnym
powiązaniom – przeprowadzić czytelnika przez różne aspekty najważniejszych zagadnień związanych
z
prawem
autorskim.
Przechodząc
z rozdziału
do
rozdziału,
można
zapoznać
się
z definicjami najważniejszych, z punktu widzenia prawa autorskiego, haseł i pojęć, które każdemu
laikowi pozwalają oswoić się z terminologią prawniczą. Aby usprawnić poruszanie się, Przewodnik
został wyposażony w szereg specjalnych odnośników do określonego przepisu prawa, w przykłady
oraz pytania użytkowników, które pomagają zrozumieć zapisy zawarte w Ustawie o Ochronie Praw
Autorskich i Pokrewnych.
17
Materiały prasowe
Lato 2014
„Przewodnik po prawie autorskim” uzupełnia „Słowniczek” – kompendium wiedzy, które pozwala na
szybkie i sprawne poruszanie się wśród przepisów i terminów zawartych w Ustawie o ochronie praw
autorskich i pokrewnych. Zawiera
hasła
uporządkowane
według
kolejności
alfabetycznej
z odnośnikami do innych pojęć pomocnych w zrozumieniu poszczególnych definicji.
Odrębną sekcję w dziale „Prawo w kulturze” stanowią Wykłady Video poświęcone podstawowym
zagadnieniom związanym z prawem autorskim, przygotowane w nowoczesnej formie wizualnej.
Cykl ten prowadzi dla użytkowników portalu Legalnej Kultury, Wiesław Johan – dziennikarz, prawnik,
nauczyciel akademicki, wykładowca w Collegium Civitas i autor książek oraz publikacji naukowych
z zakresu prawa prasowego i autorskiego.
Każdy użytkownik, który ma wątpliwości lub nie, rozumie specyfikę prawa autorskiego i różnych
zależności, jakie wynikają z jego stosowania lub niestosowania, może skorzystać z utworzonej na
podstronie „Prawa w kulturze” zakładki „Prawnik odpowiada” z funkcją umożliwiającą zadawanie
pytań. Jednocześnie wszystkie pytania i odpowiedzi są rejestrowane i wchodzą na stałe do
określonych kategorii umieszczonych na stronie tak, by nowi użytkownicy mogli korzystać z tych
zasobów w przypadku, gdy szukają rozwiązania podobnego problemu. Kategorie grupują zagadnienia
dotyczące: cytatu, filmu, fotografii, grafiki, książek, licencji, muzyki, prawa autorskiego, radia
i telewizji, reklamy, serwisów internetowych, szkół i bibliotek.
Wszystko to czyni z opracowanego przez Legalną Kulturę „Prawa w kulturze” nowoczesne i unikalne
w polskim Internecie kompendium wiedzy z zakresu ochrony własności intelektualnej.
WYPOWIEDZI TWÓRCÓW
Mam bzika na punkcie zwracania uwagi na to, z jakich źródeł korzystam. Nigdy niczego z sieci nie
ściągałam. Nie wyobrażam sobie, bym mogła np. za darmo (czy nawet odpłatnie!) ściągnąć czyjąś
muzykę z nielegalnego źródła, bo wiem, ile nakładu ciężkiej pracy, czasu, pieniędzy, ofiary to autorów
kosztowało. Kiedy szczególnie spodoba mi się jakaś płyta, a widzę, że słono trzeba zapłacić, wolę
poczekać, aż będzie mnie stać na jej kupno. Czasem trwa to latami, bo inne potrzeby są ważniejsze.
Nie wyobrażamy sobie z mężem, byśmy mogli za darmo oglądać filmy z nielegalnych źródeł
w Internecie. Jest to ewidentna kradzież. Nie mam sumienia robić takich rzeczy. Wyniosłam takie
podejście z domu rodzinnego. Są to dla mnie rzeczy po prostu bezdyskusyjne.
Natalia Niemen, wokalistka
18
Materiały prasowe
Lato 2014
Patrząc na młodzież, która przyzwyczajona jest do tego, że wszystko jest dostępne, nie sądzę, by
kwestie piractwa mogły się same uregulować. U młodych ludzi jest coraz większy problem
z określeniem tego, gdzie są granice. Potrzebna jest edukacja na szeroką skalę. Praca u podstaw.
Trudno mi ocenić na ile tego typu działania będą skuteczne, mam jednak nadzieję, że tak.
Roma Gąsiorowska-Żurawska, aktorka
Największym zabezpieczeniem przed kradzieżą czy złym wykorzystywaniem dzieł sztuki jest rozwój
edukacji. Biorąc pod uwagę, że w Polsce kupuje się od piratów, a nie ściąga „za darmo”, widać, że
ludzie chcą płacić za sztukę. Cała praca powinna więc polegać na tym, by robić jak najlepsze rzeczy
i informować ludzi jaka to jest praca i ile czasu wymaga. Obudzić w widzach świadomość czym jest
film. Bo wierzę, że skoro ludzie chcą płacić za rzeczy w Internecie, to im większą będą mieć wiedzę,
tym chętniej będą kupować legalnie. Ważne jest też, by uruchamiać kanały, które będą odpowiadać
zapotrzebowaniu. By ludzie mieli szybki dostęp do materiałów w jak najlepszej jakości. Dlatego że to,
co jest najgorsze w piractwie, to dewaluacja sztuki, przez choćby obniżanie rozdzielczości obrazu.
Widzowie nie dostają pełni tego nad czym pracowali twórcy, a nie mając porównania, mogą poczuć
się oszukani, nie przez piratów, ale właśnie przez twórców.
Piotr Głowacki, aktor, laureat Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego
W XVI wieku piratowano Jana Kochanowskiego potem Szymona Szymonowica. Zawsze wydawcy
z tym walczyli i podobnie jest teraz. Tyle, że technologia cyfrowa pozwala na szybkie kopiowanie
i udostępnianie. Przed rynkiem wydawniczym stoi pytanie jaki model biznesowy wybrać w tej sytuacji.
Obawiam się, że technologii nie da się powstrzymać i trzeba będzie wymyślić jakieś konkretne
rozwiązania, by utrzymać stabilny rynek wydawniczy. Dla mnie jest bardzo ważne, aby wydawcy mieli
solidne podstawy funkcjonowania. Bo to, że dzisiaj wszyscy piszemy, to za mało. Potrzebny jest
wydawca, który jest pośrednikiem i kreuje konkretnych autorów, wpływa na świat pisarski i na to, co
się czyta.
dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej,
Przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej
Jestem jak najbardziej za tym, żeby te dobra, które wytwarza kultura miały jak najszerszy zasięg, żeby
ich obieg był jak największy. Myślę jednak, że mało kto rozumie pozycję autora, którego wartością
19
Materiały prasowe
Lato 2014
intelektualną się obraca. Reżyser pracuje czasem kilka lat, żeby powstał film. A wynagrodzenie
otrzymuje tylko na pewnym etapie i musi ono wystarczyć na kolejne lata, które poświęci na
przygotowanie następnego projektu. To naprawdę nie jest łatwy kawałek chleba, jeśli stroni się od
komercyjnych pokus, jakimi są reklama czy serial. Domaganie się, by ten obrót był wolnym obrotem,
żeby nie było żadnej odpłatności za korzystanie z książek, filmów, muzyki jest zamykaniem drogi
rozwoju ludziom, którzy tworzą.
Anna Kazejak, reżyserka filmu „Obietnica”
Film „Jesteś Bogiem” zobaczyło 1,7 mln widzów w kinie, a w Internecie zobaczyło go nielegalnie
4 miliony. Jeśli każda z tych osób, które zobaczyły ten film nielegalnie, zapłaciłaby choćby złotówkę za
jego oglądanie, to daje kwotę, którą łatwo sobie wyobrazić. Niech to pójdzie z powrotem na sztukę.
Wydaje mi się, że w ten sposób łatwo sobie uzmysłowić, jaka jest skala tego problemu. Kultura jest
tym, co nas buduje. W momencie, w którym nie będziemy jej dofinansowywać przez to, że legalnie
z niej korzystamy, będziemy sami siebie jej pozbawiać.
Magdalena Boczarska, aktorka
Myślę, że należy uzmysławiać władzy, że kultura przestała być rozrywką, stała się elementem
kształtowania więzi społecznych i musi stać się elementem troski i budżetu rządzących. Nie tylko
w postaci dotowania teatrów i zespołów pieśni i tańca, opieką należy objąć kulturę miejską, kulturę
Internetu. Tu też państwo musi wydać odpowiednie środki, żeby ją kształtować, wspomagać i żeby
mogła się ona rozwijać, bo to ona będzie nas w przyszłości scalać, a nie bitwa pod Grunwaldem czy
rzeź wołyńska. (…) Trzeba kulturę zalegalizować w budżecie państwa.
Piotr Najsztub, dziennikarz
Z jednej strony jestem wielkim zwolennikiem wolności w Internecie, bo to jest, być może, ostatnia
sfera demokracji społeczeństw kontrolowanych coraz staranniej. Począwszy od coraz bardziej
opresyjnego państwa, przez narzędzia elektroniczne i wielkie korporacje, które gromadzą dane na
nasz temat. Dlatego Internet, jako ostatnia sfera wolności i ucieczki, jest bezcenna. Z drugiej strony,
jako artysta, który żyje z tego, że ludzie słuchają mojej muzyki i płacą za to – nie mogę być szczęśliwy,
jeżeli ktoś konsumuje owoce mojej pracy, nie płacąc za nie. Uważam, że trzeba znaleźć jakąś mądrą
formułę, żeby połączyć te dwie wartości.
Jan A.P. Kaczmarek, kompozytor
20
Materiały prasowe
Lato 2014
Dzisiaj ten rynek zmienia się w tak nieprawdopodobnym tempie, że trudno jest przewidzieć, jak on
będzie wyglądał za rok. Nikt tak naprawdę nie wie, jak ewoluuje prawo autorskie, jakie w nim zmiany
pojawią się za trzy lata. To jest fantastyczne, że powstał taki projekt, jak Legalna Kultura. Moim
zdaniem to jest projekt, który wymusi też zmiany prawne na poziomie legislacyjnym. Ma niebywałą
rolę edukacyjną, a o tym trzeba mówić! Uważam zresztą, że z problemem piractwa wiąże się konflikt
sztucznie wygenerowany przez providerów – niepotrzebne konfliktowanie odbiorców z twórcami.
Nam chodzi o to samo, a zarabia na tym ktoś inny. Trzeba też ludziom uświadamiać, że nie „ściągam”
film z sieci, ale zwykle KRADNĘ...
Joanna Kos-Krauze, reżyserka filmu „Papusza”
Chcę mówić publicznie o legalności. Słyszałam zdziwienie w głosie słuchacza radiowego, który był
przekonany, że zapłacił za utwór, który ściągnął z chomikuj.pl, ponieważ zapłacił za jego transfer. Nie
wiedział, że uiścił tylko należność portalowi za przesłanie dużego pliku, natomiast autor utworu
pieniędzy nigdy nie otrzyma. Ludzie ściągający produkty kultury z Internetu nie uświadamiają sobie,
że to, co robią, to jest kradzież, i że w ten sposób sami sobie szkodzą. Bo przecież twórca bez wsparcia
odbiorców przestaje tworzyć, a zakup dzieła to tak naprawdę inwestycja w samego siebie.
Dorota Miśkiewicz, wokalistka, kompozytorka, autorka tekstów
Legalność, to dla mnie traktowanie artysty fair. Jak mam kumpla malarza, z którym piję wódkę, to
kupuję od niego obraz, bo wiem, że to jest jego robota. Podobnie, mam nadzieje, jest z naszymi
słuchaczami. Te twoje trzydzieści złotych, które wydajesz na płytę, to jest rodzaj wsparcia,
podkreślenia, że lubisz tego, a nie innego twórcę. Bo jeśli pisarz czy autor tekstów daje ci z siebie
wszystko, co najlepsze – to ty też potraktuj go poważnie i uczciwie – kup jego produkt. On ci coś dał,
to i ty też powinieneś mu coś dać. A co możesz mu dać, jeżeli go nie znasz? Kup jego dzieło. Szacunek,
tylko tyle. Proste!
Muniek Staszczyk, wokalista grupy T.Love
Piractwo oceniam negatywnie, jednak stawiam „ale”. Ludzi na kulturę powinno być stać. Dobrym
przykładem na rozwiązanie takich dylematów jest iTunes, na którym muzyka jest łatwo dostępna
i w miarę niedroga. Takie działania apelują do naszej uczciwości.
Greg Zgliński, reżyser filmu „Wymyk”
21
Materiały prasowe
Lato 2014
Jest teraz tak dużo alternatyw w legalnym odbiorze muzyki. Są przecież portale streamingowe, gdzie
za niewielki abonament można mieć dostęp do całej masy dobrej muzyki. Można też kupować
pojedyncze utwory za naprawdę minimalne kwoty. Najważniejsza jest świadomość, że darmowe
ściąganie plików z nielegalnych źródeł to naruszenie cudzych praw i zwyczajny obciach.
Kayah, wokalistka i producentka muzyczna
W XXI wieku wszystko się zmienia i dlatego my także musimy zmieniać swój stosunek do
rzeczywistości. Szczególnie do rzeczywistości elektronicznej i Internetu. To nie jest tak, że w nim
stajemy się kimś innym. Musimy dbać o naszą godność, tak samo, jak dbaliśmy o nią wcześniej, gdy
Internetu nie było. Oglądając film, czytając książkę, słuchając muzyki zawsze wyobrażam sobie
człowieka albo ludzi, którzy je stworzyli. Widzę przed oczami ich twarze. I w związku z tym chcę
uszanować ich pracę.
Tomasz Raczek, krytyk filmowy
Cały czas trzeba przypominać o podstawach, bo one już prawie nie istnieją. Przecież teraz, kiedy się
mówi do kogoś na ulicy „przepraszam” czy „dziękuję”, można zostać wziętym za niebezpiecznego
wariata lub prowokatora. A co dopiero z poszanowaniem twórców muzyki. Proszę mi pokazać
dziennikarzy prezentujących muzykę w radiu i podających twórców poza wykonawcą. Jest ich
zaledwie kilku. Nierzadko muzyka jest wyłącznie anonimowym wypełniaczem pomiędzy reklamami
bądź dyskusjami. Jakże często słyszy się zapowiedź: w przerwie rozmowy posłuchajmy muzyki.
A dlaczego nigdy nie słyszy się: w przerwie muzyki posłuchajmy rozmowy?
Grzegorz Wasowski, dziennikarz muzyczny, satyryk, aktor
Musimy pamiętać, że każdy film, obraz, zdjęcie, utwór muzyczny czy tekstowy ma swojego autora i to
twórca musi wyrazić zgodę, na jakich zasadach korzystać z jego pracy i rozpowszechniać jego utwór.
Niestety polskie prawo niezbyt precyzyjnie reguluje te kwestie . A nawet jeżeli się stara, to przy takim
nawale łamania podstawowych zasad – nazwijmy to „savoir-vivre'u”, legalności, poszanowania
własności, nie tylko intelektualnej, egzekwowanie prawa jest bardzo trudne. Jedynym rozsądnym
pomysłem jest uświadamianie odbiorców, promowanie idei, że legalne korzystanie z dóbr kultury to
jedyny właściwy i uczciwy sposób. To powinno się stać po prostu modne. Nieraz w historii zdarzało się,
że państwo nie potrafiło poradzić sobie „systemowo” w pewnych kwestiach. Udawało się natomiast
22
Materiały prasowe
Lato 2014
wprowadzić pozytywne mechanizmy kreując ruch społeczny, który budował dobry trend, promował
wartości, aż stawały się nawykiem, obyczajem, czymś oczywistym. Być może jest to również pomysł
na kulturę.
Mateusz Damięcki, aktor
23