Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we
Transkrypt
Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we
Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we wskaźnikach koncentracji i/lub ujawnionej przewagi komparatywnej. Np. dla określenia specjalizacji struktury gospodarczej wykorzystywana jest wartość wskaźników lokacyjnych (Eurostat 2011; Hallet 2000; Peter 2009; Peter i Bruno 2010), które oblicza się na podstawie wzoru: X ij LQ X j X ij i ij X i ij j gdzie: LQ oznacza wskaźnik lokacyjny; X ij oznacza wartość wybranej charakterystyki X (np. liczby firm, zatrudnienia, wielkości produkcji, wartości dodanej) w i-tym sektorze w X ij X ij województwie j; i oznacza wartość zmiennej X w j-tym województwie; i oznacza X wartość zmiennej X w i-tym sektorze w całej gospodarce; oznacza wartość zmiennej X w całej gospodarce. O wysokiej koncentracji przestrzennej mówi się najczęściej wtedy, gdy LQ przekracza wartość 1,25, co oznacza że udział jakiejś cechy (np. zatrudnienia) w ogólnej wartości tej cechy dla danego sektora w danym województwie jest ponad 1,25 wyższy niż podobny udział w skali całego kraju. ij i j Dla określenia specjalizacji działalności technologicznej wykorzystywana jest wartość (Andersson i Ejermo 2006; Klincewicz, Żemigała i Mijal 2012; Laursen 1998; Nesta i Patel 2004; OECD 2002c; WIPO 2009): wskaźników specjalizacji technologicznej, określających udział patentów/zgłoszeń patentowych danego kraju (regionu, przemysłu) w pewnym obszarze technologicznym do ogólnej liczy patentów/zgłoszeń patentowych tego kraju (regionu, przemysłu) we wszystkich obszarach i/lub wskaźników ujawnionej przewagi technologicznej (RTA). Wskaźnik ujawnionej przewagi technologicznej przyjmuje postać gdzie Pit oznacza liczbę patentów w i-tym obszarze stworzonych w kraju t. Obszary, w których RTA przyjmuje wartości powyżej jedności są relatywnymi silnymi stronami, a obszary, w których przyjmuje on wartość poniżej 1, wskazują na słabe strony. Zmiany RTA w czasie są miarą trwałości specjalizacji technologicznej poszczególnych krajów, regionów, przemysłów. Wskaźniki RTA mogą być podstawą określenia poziomu specjalizacji technologicznej (CV). CV przyjmujący postać: gdzie dla i-tego kraju/regionu CVi oznacza współczynnik zmienności RTA a i oznaczają odpowiednio odchylenie standardowe i średnią arytmetyczną RTA dla t-ego obszaru technologicznego. Obliczenie wartości CV wymaga wcześniejszej kalkulacji wskaźników RTA dla wszystkich zidentyfikowanych obszarów technologii, którymi zajmują się porównywane kraje/regiony. Wysoka wartość CVi oznacza koncentrację danego kraju/regionu na wąskich obszarach technologii, podczas gdy niska wartość odzwierciedla rozwój wielu obszarów technologii, bez wyraźnej specjalizacji. Równanie wyliczające wskaźnik poziomu specjalizacji dla i-tego kraju/regionu można przekształcić w równanie wyliczające wskaźnik poziomu specjalizacji dla t-ego obszaru technologicznego (CVt). CVt jest miarą dyfuzji danej technologii/obszaru technologicznego i pokazuje, czy dana technologia/obszar technologiczny jest rozwijana w dużej liczbie krajów/regionów (niska wartość CVt), czy wprost przeciwnie, występuje tylko w obrębie jednego/niewielkiej liczby krajów/regionów (wysoka wartość CVt) i stanowi technologię niszową. Dla określenia specjalizacji działalności naukowo-badawczej wykorzystywany jest wskaźnik aktywności publikacyjnej (AI). Wskaźnik ten jest modyfikacją wskaźnika ujawnionej przewagi komparatywnej, i przyjmuje postać AI O specjalizacji możemy mówić wtedy gdy AI > 1. Nowością w obszarze specjalizacji naukowej jest wskaźnik RII, łączący specjalizację technologiczną i naukową. Wskaźnik RII przyjmuje postać gdzie Cit oznacza udziału cytowań i-tego kraju/regionu w t-dziedzinie patentów i-tego kraju w t-dziedzinie do udziału . Do identyfikacji wyspecjalizowanych regionalnych sektorów/grup sektorów można wykorzystać każdy ze wskaźników specjalizacji (struktury gospodarczej, działalności naukowo-badawczej i działalności technologicznej) oddzielnie (wybierając np. sektory charakteryzujące się najwyższymi wskaźnikami lokacyjnymi) lub łącznie (wybierając te sektory charakteryzujące się wysokimi wskaźnikami lokacyjnymi, które jednocześnie mają wysokie wskaźniki specjalizacji technologicznej i naukowo-badawczej).