Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we

Transkrypt

Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we
Wskaźniki specjalizacji wyliczane są na bazie formuł przyjętych we wskaźnikach
koncentracji i/lub ujawnionej przewagi komparatywnej. Np. dla określenia specjalizacji
struktury gospodarczej wykorzystywana jest wartość wskaźników lokacyjnych (Eurostat
2011; Hallet 2000; Peter 2009; Peter i Bruno 2010), które oblicza się na podstawie wzoru:
X ij
LQ 
X
j
X
ij
i
ij
 X
i
ij
j
gdzie: LQ oznacza wskaźnik lokacyjny; X ij oznacza wartość wybranej charakterystyki X (np.
liczby firm, zatrudnienia, wielkości produkcji, wartości dodanej) w i-tym sektorze w
 X ij
 X ij
województwie j; i
oznacza wartość zmiennej X w j-tym województwie; i
oznacza
 X
wartość zmiennej X w i-tym sektorze w całej gospodarce;
oznacza wartość zmiennej X
w całej gospodarce. O wysokiej koncentracji przestrzennej mówi się najczęściej wtedy, gdy
LQ przekracza wartość 1,25, co oznacza że udział jakiejś cechy (np. zatrudnienia) w ogólnej
wartości tej cechy dla danego sektora w danym województwie jest ponad 1,25 wyższy niż
podobny udział w skali całego kraju.
ij
i
j
Dla określenia specjalizacji działalności technologicznej wykorzystywana jest wartość
(Andersson i Ejermo 2006; Klincewicz, Żemigała i Mijal 2012; Laursen 1998; Nesta i Patel
2004; OECD 2002c; WIPO 2009):
 wskaźników specjalizacji technologicznej, określających udział patentów/zgłoszeń
patentowych danego kraju (regionu, przemysłu) w pewnym obszarze technologicznym
do ogólnej liczy patentów/zgłoszeń patentowych tego kraju (regionu, przemysłu) we
wszystkich obszarach i/lub
 wskaźników ujawnionej przewagi technologicznej (RTA).
Wskaźnik ujawnionej przewagi technologicznej przyjmuje postać
gdzie Pit oznacza liczbę patentów w i-tym obszarze stworzonych w kraju t. Obszary, w
których RTA przyjmuje wartości powyżej jedności są relatywnymi silnymi stronami, a
obszary, w których przyjmuje on wartość poniżej 1, wskazują na słabe strony. Zmiany
RTA w czasie są miarą trwałości specjalizacji technologicznej poszczególnych
krajów, regionów, przemysłów.
Wskaźniki RTA mogą być podstawą określenia poziomu specjalizacji technologicznej (CV).
CV przyjmujący postać:
gdzie dla i-tego kraju/regionu CVi oznacza współczynnik zmienności RTA a  i  oznaczają
odpowiednio odchylenie standardowe i średnią arytmetyczną RTA dla t-ego obszaru
technologicznego.
Obliczenie wartości CV wymaga wcześniejszej kalkulacji wskaźników RTA dla wszystkich
zidentyfikowanych obszarów technologii, którymi zajmują się porównywane kraje/regiony.
Wysoka wartość CVi oznacza koncentrację danego kraju/regionu na wąskich obszarach
technologii, podczas gdy niska wartość odzwierciedla rozwój wielu obszarów technologii, bez
wyraźnej specjalizacji.
Równanie wyliczające wskaźnik poziomu specjalizacji dla i-tego kraju/regionu można
przekształcić w równanie wyliczające wskaźnik poziomu specjalizacji dla t-ego obszaru
technologicznego (CVt). CVt jest miarą dyfuzji danej technologii/obszaru technologicznego i
pokazuje, czy dana technologia/obszar technologiczny jest rozwijana w dużej liczbie
krajów/regionów (niska wartość CVt), czy wprost przeciwnie, występuje tylko w obrębie
jednego/niewielkiej liczby krajów/regionów (wysoka wartość CVt) i stanowi technologię
niszową.
Dla określenia specjalizacji działalności naukowo-badawczej wykorzystywany jest wskaźnik
aktywności publikacyjnej (AI). Wskaźnik ten jest modyfikacją wskaźnika ujawnionej
przewagi komparatywnej, i przyjmuje postać
AI
O specjalizacji możemy mówić wtedy gdy AI > 1.
Nowością w obszarze specjalizacji naukowej jest wskaźnik RII, łączący specjalizację
technologiczną i naukową. Wskaźnik RII przyjmuje postać
gdzie Cit oznacza udziału cytowań i-tego kraju/regionu w t-dziedzinie
patentów i-tego kraju w t-dziedzinie
do udziału
.
Do identyfikacji wyspecjalizowanych regionalnych sektorów/grup sektorów można
wykorzystać każdy ze wskaźników specjalizacji (struktury gospodarczej, działalności
naukowo-badawczej i działalności technologicznej) oddzielnie (wybierając np. sektory
charakteryzujące się najwyższymi wskaźnikami lokacyjnymi) lub łącznie (wybierając te
sektory charakteryzujące się wysokimi wskaźnikami lokacyjnymi, które jednocześnie mają
wysokie wskaźniki specjalizacji technologicznej i naukowo-badawczej).